Ер тузиш фанининг пайдо бўлиши ва ривожланиши ер тузиш тушунчаси мазмуни ва вазифалари - Геодезия - Рефераты

Ер тузиш фанининг пайдо бўлиши ва ривожланиши ер тузиш тушунчаси мазмуни ва вазифалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

88 KB

Ер тузиш фанининг пайдо бўлиши ва ривожланиши ер тузиш тушунчаси мазмуни ва вазифалари Режа: 1. Кириш. 2. Ер тўғрисида умумий маълумотлар. 3. Ер тузиш фани, унинг қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқаришдаги ўрни. 4. Ер фонди.

Таянч тушунчалар: Ер, табиат, сув, ресурслар, ер ресурси, релеф, ҳудуд, майдон, ер тузиш, топография, харита, мелиоратив, ер фонди. 1.Ер-хазина, дархақиқат шундай негаки, ер ўзига тўғри муносабатда бўлганга хазинасини сира аямайди. Ер – жамият бойлигининг асосий ҳамда бошланғич манбаи, халқ хўжалигининг барча тармоқларини ривожлантиришнинг асосий пойдеворидир. Қишлоқ хўжалик маҳсулотларини ишлаб чиқаришда ернинг аҳамияти жудаям катта. Бу соҳада ер асосий ишлаб чиқариш воситаси бўлиб, ишлаб чиқариш жараёнида бевосита иштирок этади. Умуман олганда, ишлаб чиқариш жараёни ва инсониятнинг ҳаёти ер ва ундан фойдаланиш билан чамбарчас боғлиқ. Шунинг учун ҳам ерни асраш ва ундан оқилона фойдаланиш инсоният олдида турган энг асосий ваэифалардан бири ҳисобланади. Ҳаёт учун унинг бағрида жуда катта қазилма бойликлар хазиналар мавжуд. Ҳаёт учун зарур бўлган сув ҳам ер билан боғлиқ ва унинг бир бўлагидир. Табиат бирлигини (бутунлигини) ҳамма қисмларининг бир-бири билан узвий боғлиқлигини ҳисобга олсак ердан фойдаланиш жараёнида табиатнинг бошқа қисмларига ҳам таьсир қилишингизни тушуниб олиш қийин эмас. Ер ва сув ресурсларининг чекланганлиги аҳоли сонининг доимий ўсиб бориши ерга нисбатан тежамкорлик муносабатида бўлиш, ундан тўла ва самарали фойдаланиш заруриятини жамият олдига қўяди. Ердан фойдаланишда табиатда мавжуд табиий мувозанат бўзилишига олиб келмаслиги керак. Ер ресурсларидан оқилона фойдаланиш уларни албатта биринчи галда илмий асосланган ҳолда ер тузишни тақозо этади. Ҳудудларни ташкил этиш бир вақтнинг ўзида ягона давлат ер фондидан ҳамда олинган ерлардан оқилона ва самарали фойдаланишга асосий заминдир. Бу ерда ер тузиш оқилона фойдаланишни ташкил этиш тизимининг асосий бўғини ҳисобланади. Доимий ошиб борувчи саноат, уй-жой ва бошқа қурилишлар, янги шаҳарлар барпо этилиши, ва эски шаҳарлар кенгайиши ҳамда бошқа аҳоли

яшайдиган жойлар учун ер ажратиш эҳтиёжи ер муносабатларини қонунлар асосида доимий такомиллаштириб боришни тақоза этади. Ер тузиш Ўзбекистон Республикасининг «Ер кодекси» асосида олиб борилади. У ердан фойдаланишни тўғри қонунлар ва ҳукуматимиз қарорларининг амалга оширилишини таьминловчи давлат тадбирлари тизими ҳисобланиб, халқ хўжалиги тармоқлари орасида ва тармоқлар ичида олиб борилади. Ижтимоий ташкилотларнинг хар бир турида, ишлаб чиқариш кучларининг ривожланиш даражасига, ерга ва бошқа ишлаб чиқариш воситаларига бўлган асосий мулкчилик шаклидан келиб чиқадиган, ўз навбатида ер тузишнинг ўзига хос мазмуни ва шаклини келтириб чиқарадиган маьлум ер муносабатлари мос келади. Ер тузишни тарихини ўрганиш унинг табиатини ривожланиш қонуниятларини яхши тушуниш ва шунга асосан уни ҳозирги шароитда такомиллаштиришнинг самарали йўлларини топиш имконини беради. Ер табиий асос ишлаб чиқариш жараёнининг биринчи моддий зарурияти ва шарти ҳисобланади. Шунинг учун инсоният жамияти эволюциясининг барча тарихий босқичларида ернинг (худуднинг) ва хар хил ишлаб чиқариш воситаларининг бир-бирига мослигини бирлаштиришини у ёки бу даражада таьминлаш керак бўлади. Ер жамият ривожланишининг қадимий даврларидан бошлаб, ер муносабатларининг моддий ва мулкчиликнинг асосий манбаи вазифасини бажариб келмоқда. Ер мулкдорларнинг ерга эгалик қилиш ва ундан фойдаланиш бўйича ҳуқуқларини амалга оширишдан доимий манфаатдорлиги ер эгаликлари ва уларнинг чегараларида аниқлик бўлишини талаб қилади.шу билан бир қаторда доимий равишда ерларни чегаралаш, бўлиш, қўшиш ва йириклаштириш, улардан фойдаланишда тартиб ўрнатиш, муҳофаза қилиш ва ҳудудларни самарали фойдаланишга мослаш зарурияти туғилиб туради.

Ер тузиш ишларининг, айниқса, уларнинг техник ва иқтисодий томонларининг мураккаблашиши махсус ер тузиш лойиҳалрини ишлашни тақоза этади. Деҳқон жамоалари ва якка хўжаликлари ерларини тузиш даврида (1921- 1929-й.) катта аниқликда, асосан аналитик йўл билан, деҳқон жамоалари ва якка хўжаликларига ер ажратиш ишлари олиб борилди. Оммавий коллективлаштириш (1929-1935-й.) даврида ер тузиш ишлари колхоз ва совхозларни ташкил қилиш билан боғлиқ бўлиб, асосий эьтибор уларнинг ер майдонларини барпо қилишга қаратилди. Ерларни қишлоқ хўжалик корхоналарига абадий фойдаланишга бериш, колхоз ва совхозларни ташкилий жиҳатидан мустаҳкамлаш даврида (1935- 1949-й.), 1935 йил феврал ойида қишлоқ хўжалик артелининг (колхознинг) «Намунавий низоми» (устави ) қабул қилинди. Бу ҳужжатга асосан қишлоқ хўжалик артелларига ер абадий ва текин фойдаланишга берилди. Хўжаликларни йириклаштириш даврида (1950-1954-й.) ер тузиш ишлари олиб борилди. Чўлларни ўзлаштириш даврида (1954-1984-й.) Мирзачўл, Қарши, Жиззах, Шеробод чўллари ва бошқа кўплаб чўл ва бўз ерлар ўзлаштирилди. Ўзлаштирилган ерларда янги хўжаликлар барпо қилинди. Ер тузиш ишлари асосан янги хўжаликларга ер ажратиш, уларга ердан фойдаланиш ҳуқуқини берувчи актларини бериш ва хўжаликларда ички ер тузиш лойиҳаларини ишлаш билан боғлиқ бўлди. Қишлоқ хўжалигини интенсивлаш, ишлаб чиқаришни ихтисослаштириш ва тармоқларни йириклаштириш, хўжаликлараро бирлашмаларни ташкил қилиш даврида (1985-1991-й.) қишлоқ хўжалигида интенсив деҳқончилик усулларини жорий қилиш, қишлоқ хўжалигини унинг маҳсулотларини қайта тайёрлайдиган саноат корхоналари билан бирлаштириш ва агросаноат бирлашмаларини ташкил этиш, хўжаликларни ихтисослаштириш ва тармоқларни йириклаштириш, ердан самарали фойдаланишга қаравтилган

тадбирларни амалга ошириш ва ерларни иқтисодий баҳолаш билан боғлиқ ер тузиш ишлари олиб борилди. 1991-йил қишлоқ аҳолисининг тарморқа ерлари майдонларини кенгайтириш ва янгидан томорқа ерлари ажратиш, шаҳар аҳолисига дала ҳовлилари учун ер ажратиш ишлари, 1992 йилдан бошлаб эса, деҳқон ва фермер хўжаликларини ташкил қилиш норентабел давлат хўжаликларини тугатиб, уларнинг ўрнига кичик жамоа хўжаликларини ташкил қилиш билан боғлиқ ер тузиш ишлари олиб борилмоқда. Шу билан бир қаторда янги турдаги ер эгалари ва ердан фойдаланувчиларга уларнинг ерга бўлган ҳуқуқларини тасдиқловчи давлат актларини бериш ишлари давом этмоқда. 1998 йилда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг «Ер кодекси» олиб борилаётган аграр ислоҳатнинг негизини ташкил этувчи ер ислоҳатининг ҳуқуқий асосини яратади. Шу йили Давлат ер ресурслари қўмитаси ташкил этилди. Давлат ер тузишда у ёки бу таьсир этиб, хар хил худудий, иқтисодий, ташкилий чегаралар ёрдамида амалга оширадиган ер сиёсатини олиб боради. Ҳудудий чоралар ҳамма вақт ҳам мажбурият ва мажбурлаш элементларидан иборат бўлади. Улар ер муносабатини ер қонунчилиги, суд ва маьмурий ҳудудлар асосида тартибга солишади. Республикамизнинг суғориладиган ер майдон 4 млн. 273,3 минг гектар ёки умумий майдоннинг 9,5 % ни ташкил қилади, бундан 650 минг гектар аҳолига хусусий таморқа сифатида берилган. Республикамиз аҳолиси сони йилдан-йилга кўпайиб кетмоқда. Киши бошига тўғри келадиган экин майдони эса тобора камайиб, ҳозир 2001 йилнинг бошига келиб у 0,16 гектарни ташкил этади (Абдуғаниев А. Ядиярова Ш. 2002й). Бу кўрсаткичлар АҚШ-0,52, Францияда-0,34, Қозоғистонда-1,54, Қирғозистонда-0,26, Украинада-0,59, Россияда-0,67, гектарга тенг. Ҳозирги вақтда республикамизда суғориладиган майдонларининг 1,5 млн. гектарига пахта ва 1,3 млн. гектардан зиед майдонга лалми ва сувли ғалла экилмоқда. Иқтисодий ислоҳатлар

Ўзбекистон мустақилликка эришгандан сўнг биринчи навбатда қишлоқ хўжалигида бошланди. Бунинг ўзига хос рамзий маъноси бор, чунки аҳолининг 60 % дан кўпроғи, иш билан банд аҳолининг 44 % қишлоқ жойларда яшаб меҳнат қилмоқда, ялпи ички маҳсулотнинг 30 %, валюта тушумининг 55 %, товар маҳсулот алмашувининг 70 %, озиқ-овқат маҳсулотларининг 90% аграр сектор ҳиссасига тўғри келади. (Р.Хусанов, 2001й). 2. Ўзбекистон Республикаси 45585,0 минг га ер фондига эга бўлиб, унинг 33168,8 минг га (72,8%) қишлоқ корхоналарига эгалик қилиш берилган. 1993 йил 1 январгача бўлган маълумотларга кўра республикада 27449,1 минг га қишлоқ хўжалик ерлари мавжуд бўлиб, унинг 25593,2 минг га айнан қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришда банд бўлган. Юқорида келтирилган майдондан 4090,2 минг га ни ҳайдалма ерлар, 380,0 минг га ни кўп йиллик дарахтзорлар, 72,5 минг га ни бўз ерлар, 27449,1 минг га ни ўтлоқ ва яйловлар ташкил этади. Арид иқлим шароити республикамизда қишлоқ хўжалигини фақат суғорма деҳқончилик асосидагина ривожлантириш мумкинлигини тақоза этади. Сув ресурслари чекланганлигини ҳисобга олсак, суғориладиган ерларнинг қадр-қиммати қанчалик юқорилигини тасаввур этиш қийин эмас. Юқорида қайд этилганидек, суғориладиган ерлар Республикамиз ер фондининг атиги 9,5 % ини ташкил этади, асосан чўл ва саҳро минтақаларида жойлашган табиий яйловларнинг ҳосилдорлиги жуда пастлиги, қишлоқ хўжалигида фойдаланилаётган ерларнинг қисман шўрланганлиги, тупроқ эрозиясига учраганлиги ва бошқа тупроқ унумдорлигига салбий таьсир этувчи жараёнларнинг пайдо бўлаётганлиги республикамиз ер фондидан самарали фойдаланишни ташкил этиш масаласининг долзарблигини кўрсатиб турибди. Ер тузиш фани бўйича тадбирлар тизими ерга мулкчилик шаклларини ер эгаликлари ва ердан фойдаланишни пайдо бўлишда, ривожланишга, такомиллаштиришга, ер русурсларидан фойдаланишни ташкил этишга унинг мазмунини ўрганишга, ер турларининг таркиби ва уларни жойлаштиришга,

бошқа ишлаб чиқариш воситалари ҳамда ишчи кучларини жойлаштириш, ташкил этиш билан бирга уларни ҳудудий жойлашуви ҳамда ички майдонларини тузишга имкон беради. Ер тузиш қуйидаги комплекс масалаларни ҳал қилишни ўз ичига олади: Республика ер ресурсларидан оқилона фойдаланишни ташкил этиш: Барча ер ресурсларини чуқур ўрганиш ва тўғри тузиш: Мавжуд камчиликларни тугатиш билан ер эгаликларини шакллантириш ва ҳудудий такомиллаштириш: Ер турлари ва у билан боғлиқ бўлган ишлаб чиқариш воситаларини жойлаштириш ва ташкил этиш: Барча қишлоқ хўжалик ерлари худудини тузиш. Барча ер тузиш тадбирларини ўтказиш учун лойиҳаларни ишлаб чиқариш ва амалга оширишда илғор тажрибалардан фойдаланиш лозим. Ер табиат маҳсулоти сифатида пайдо бўлган ва инсон онги ҳамда ирода сига боғлиқ бўлмаган ҳолда мавжуддир. Ер қуёш тизиминингг учинчи сайёрасидир. Ер сайёрасида қуруқлик 29%, океанлар эса 71% ташкил этиб, у денгиз сатҳидан ўртача 875 м баландликка жойлашган. Ушбу қуруқликнинг 1/3 қисми тоғлардан иборат. Асосий табиий ресурслар турига ер, сув, биологик ва бошқа бойликлар билан бирга атроф- муҳит ҳавоси ҳам киради. Ер ресурси деб, табиий-тарихий белгилар бўйича бир-биридан фарқ қилувчи ҳамда маълум мақсадлар учун фойдаланиладиган ёки фойдаланишга яроқли бўлган ерга айтилади. Ер хусусиятлари қуйидагилардан иборатдир: жойнинг кенглиги, релефи, тупроқ қоплами, табиий ўсимликлар, гидрографик ва гидрогеологик шароит. Булар ичда энг асосийси тупроқ бўлиб, у ўзида унумдорлик хусусиятини бирлаштириган. Тупроқ унумдорлиги деб, уни ўсимликка озиқ моддалар етказиб бериши ҳамда ҳосил этиш қобилиятига айтилади. 3. Қишлоқ хўжалик соҳасида ер тузиш ишларининг аҳамияти жуда катта. Бу соҳада янги қишлоқ хўжалик корхоналари ташкил қилиш, эскиларини такомиллаштириш ва уларнинг ер майдонларини ташкил қилиш ишлари

илмий асосланган лойиҳалар тузишни тақоза этади. Ҳозирги вақтга келиб, давлатимизда ер тузиш ишлари тизими республикамиз ерларидан фойдаланишнинг бош чизмасини (илмий асосланган башорат тарзида), вилоятлар ва туманлар ер тузиш ҳизматларини хўжаликлараро ва хўжаликларда ички ер тузиш лойиҳаларини ҳамда шу ишлар билан боғлиқ бўлган бошқа лойиҳаларни тузи шва амалга оширишни ўз ичига олади. Бу лойиҳалар таркибига ер эрозиясини тўхтатиш ва унинг оқибатларини тўгатишга, ернинг мелиоратив ҳолатини яхшилашга, ифлосланишига ва қишлоқ хўжалигида фойдаланишдан чиқиб қолишга қарши қаратилган тадбирлар киради. Фан ва техника ривожланиши натижасида қишлоқ хўжалик соҳасига янги техникалар, технологиялар, агротехника ва меҳнатни ташкил қилиш усуллари, экинларнинг янги-янги турлари, қишлоқ хўжалик ҳайвонларининг янги зотлари ва насллари кириб келаверади. Бу эса ўз навбатида ердан ва бошқа ишлаб чиқариш воситаларидан унумли фойдаланиш мақсадида ер билан ажралмас боғлиқ бўлган ишлаб чиқариш воситаларини (йўллар, уйлар, омборлар, шийпонлар, сув иншоатлари ва бошқалар) тўғри жойлаштиришни талаб қилади. Ердан фойдаланишни ташкил этиш ва бу жараённиг доимий равишда такомиллаштириб бориш қийин масала бўлиб, ерни халқ хўжалик тармоқлари орасида тақсимлаш унумдорларини имкони борича қишлоқ хўжалиги учун ажратиш ва ундан тўла фойдаланиш, ҳайдаладиган ва суғориладиган ерлар майдонини кенгайтириш, ернинг унумдорлигини доимий равишда ошириб бориш,тупроқ эрозиясига ва шўрланишига қарши курашишни ўз ичига олади. Иқтисодий нуқтаи назардан эса, ер ишлаб чиқариш воситаси сифатида тушунилади. Қишлоқ хўжалигида, саноатда, транспортда, халқ хўжалигида ер ишлаб чиқариш воситаси сифатида мавжуддир. Қишлоқ хўжалик махсулотларини етиштиришда ер меҳнат предметини ўтайди. Суғориладиган деҳқончилик шароитида ер билан бир қаторда сув

ҳам асосий ишлаб чиқариш воситасига айланади. Ер тузишнинг худудий асосий республика Конституциясига асосланган қонуниятлари ҳисобланади. Унинг асосий манбаларини «Ер туғрисидаги» қонуни, «Ер кодекси» ҳукуматнинг ердан фойдаланиш ва ер тузиш тўғрисидаги қарорлари, кўрсатмалари ва Президент фармонлари киради. Ер тузишнинг техник асосларига уни тарх, харита махсулотлари билан таъминлаш топографик – геодезия ишларини ва бошқа ер тузиш таркибидаги техник ишлар киради. Ер тузиш – бу давлатдаги ер муносабатларини сотиш ва ерни муҳофаза қилишга қаратилган ер қонунларини амалга ошириш ижтимоий ишлаб чиқаришнинг юқори самарадорлигини таъминлаш мақсадида ердан ҳамда ер билан чамбарчас боғлик бўлган ишлаб чиқариш воситаларидан оқилона фойдаланишни ташкил этиш бўйича тадбирлар тизимидир. Ерларни чизиш, майдон ўлчаш, маьлум участкаларга бўлиш ва ишлаб чиқариш воситаларини жойлаштиришдан иборат. Ер тузиш маьлум мақсадда ердан фойдаланишни ташкил этиш билан биргаликда ер билан боғлиқ бўлган бошқа ишлаб чиқариш воситалари ҳамда ищчи кучини жойлаштиришдир. Ер тузишнинг асосий вазифаси ҳудудни ташкил этишдан иборат, ер қонунлари асосида халқ хўжалигининг барча тармоқларида ер ресурсларидан тўла, оқилона ва самарали фойдаланишни ташкил этишдир. Ҳудуд-бу ер юзасининг чегараланган, ўзига хос табиий ва антропоген хусусиятларига, ресурсларига эга жойлашган ўрни, майдони, шакли, рельефи, кенглиги ва бошқа сифатлари билан тавсифланадиган бўлагидир. Мазмуни, мақсади ва вазифаларига кўра ер тузиш қуйидаги асосй функцияларни бажаради. 1. Янги ер эгаликлари ва ердан фойдаланувчиларни яратиш, тартибга солиш, ернинг жойлашиши ва фойдаланишдаги камчилликларни тугатиш, мавжуд ер эгалари ва ердан фойдаланувчилар, чегараларни ер тузиш схемасига асосланган ҳолда аниқлаш ҳамда ўзгартириш.

2. Илмий жиҳатдан алмашлаб экишни қўллаш; 3. Тупроқни сув ва шамол эрозиясидан ҳимоя қилиш, табиатни муҳофаза қилиш, реакцияси ва қўриқхона сингари ўзига хос режимдаги майдонлар чегараларини белгилаш ва жойлашишини асослаш; 4. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқариш ва бошқа мақсадлар учун янги ерларни аниқлаш; 5. Халқ хўжалиги мақсадлари учун ер участкаларини танлаш ва ажратиш; 6. Аҳоли жойлари чегараларини белгилаш ва ўзгартириш; 7. Жойда туман ёки шунга ўхшаш маъмурий худудий жойлар чегараларини белгилаш; 8. Топографо-геодезик, хариташунослик, геоботаник, мелиоратив ва бошқа кузатувлар ва қидирувлар ўтказиш. Ер тузиш тизимига иқтисодий худудий техник, ижтимоий ва экологик тадбирлар киради. Ер тузишнинг моҳияти, вазифаси ва мазмунини қуйидаги схемадан кўришимиз мумкин. Ер давлатимиз ҳудудида яшайдиган халқнинг бойлигидир. Ер мулкчилигига давлат, жамоа-ширкат, фермер, деҳқон хўжаликлари, жамоа- ҳиссадорлик, шахсий мулкчилик турлари киради. Ер деҳқон, фермер ва шахсий томорқа хўжаликларини юритиш, қурилиш, жамоа боғдорчилиги, чорвачилиги учун умирбод мерос қолдириш хуқуқи билан ёки белгиланган муддатга ижарага берилади. 4. Ер фондидан фойдаланишни бошқариш ва назорат қилиш, ер муносабатларини такомиллаштириш, умуман давлатимизнинг аграр сиёсатини амалга ошириш Давлат ер тузиш ҳизмати томонидан амалга оширилади. Агросаноат мажмуасининг ер фонди бу қишлоқ хўжалик ҳамда тармоқ маҳсулотини қайта ишловчи унинг учун ишлаб чиқариш воситаларини тайёрловчи ва унга ҳизмат кўрсатувчи корхоналарнинг ерларидир. Ўзбекистон агросаноат мажмуаси катта ер ресурсларига эга. Унинг самарали фаолияти хар ҳил тармоқлар корхоналарини тўғри фойдаланишни, қишлоқ

хўжалигини худудий ташкил этишнинг оқилона тизимини, ерлардан фойдаланиш ва уни муҳофаза қилиш учун қулай шароитни яратишни назарда тутади. Ер фондини бошқариш маҳаллий маьмурият органлари ва Ер ресурслари буйича давлат қўмитаси томонидан ўз ваколатларига мос тарзда, Ўзбекистон Республикаси конституцияси ва «Ер кодекси» га асосан амалга оширилади. Ерни тасарруф этиш буйича асосий вазифалар қишлоқ ва туман (шаҳар) маьмуриятларига юклатилган. Мулкларида ер участкалари бўлган фуқораларга уларни сотиш, мерос қилиб қолдириш, совға қилиш, гаровга қўйиш ва ижарага бериш, алмаштириш ҳуқуқлари берилган. Ер участкаларини сотиб олиш ва сотиш албатта маҳаллий маьмуриятга расмийлаштириш керак. Ер фондини бошқариш буйича муҳим вазифаларни ер тузиш органлари, ер ресурслари буйича давлат қўмитаси ечади. Улар ер ислоҳати, давлат ер кадастри, ер мониторинги, ер ресурсларидан фойдаланиш ва уларни муҳофаза қилиш, чизмаларни, ер тузиш чизмалари ва лойиҳаларни, эрозияга қарши бошқа тадбирларни тайёрлаш ва амалга ошириш буйича ишларни ташкил этади. Ер тузиш органлари ерларни тасвирга олиш ва хариталаш, тупроқ, геоботаник ва бошқа изланишларни ўтказади. Ер тузиш органларининг ваколатлари доимий равишда ортмоқда. Ер ресурслари буйича давлат қўмиталари туман, шаҳар ва вилоят ҳокимиятларининг ерларни олиш ва бериш буйича қонунга зид қарорларини тўхтатиш ҳуқуқи берилган. Ер фондини бошқаришда табиатни муҳофаза қилиш ва табиатдан оқилона фойдаланишда ҳам давлат органлари қатнашади. Улар экологик меьёрларни қоидалар ва стандартларни тасдиқлайдилар, давлат экологик экспертизасини олиб борадилар. Қуриқхона ишларини бошқарадилар. Ўзбекистон Республикаси «Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги қонун (1992й) ҳизмат қилади. Маҳаллий ҳокимиятнинг органлари ваколатига қуйидагилар киради: ерларни бериш ва қайтариб олиш, ер тузиш ва ер кадастри юритишни ташкил

қилиш, назорат қилиш. Марказий ҳокимиятга умумий ер муаммоларини ечиш юклатилган.

Хулоса: Ер тузиш фани бўйича тадбирлар тизими ерга мулкчилик шаклларини ер эгаликлари ва ердан фойдаланишни пайдо бўлишда, ривожланишга, такомиллаштиришга, ер русурсларидан фойдаланишни ташкил этишга унинг мазмунини ўрганишга, ер турларининг таркиби ва уларни жойлаштиришга, бошқа ишлаб чиқариш воситалари ҳамда ишчи кучларини жойлаштириш, ташкил этиш билан бирга уларни ҳудудий жойлашуви ҳамда ички майдонларини тузишга имкон беради. Қишлоқ хўжалик соҳасида ер тузиш ишларининг аҳамияти жуда катта. Ер тузишнинг асосий вазифаси ҳудудни ташкил этишдан иборат, ер қонунлари асосида халқ хўжалигининг барча тармоқларида ер ресурсларидан тўла, оқилона ва самарали фойдаланишни ташкил этишдир.

Asosiy adabiyotlar 1. U . Norqulov , X . Sheraliyev . Qishloq xo ’ jalik meliorasiyasi T . 2003 y . 2. Artukmetov Z , Sheraliyev X « Ekinlarini sug ’ orish asoslari » T . O ’ zbekiston milliy ensilopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti 2005. 3. V . T . Lev va boshqalar « Sug ’ oriladigan dehonchilik va qishloq xo ’ jalik meliorasiyasidan amaliy mashg ’ ulotlar » T .1992. 4. Avezboyev S, Volkov S. «Yer tuzishning ilmiy asoslari»,T.2002 y. 5. Avezboyev S, Karaboyeva T «Yer tuzish» T. 2005y. 6. Avezboyev S, Troiskiy V.P. «Yer tuzishning ilmiy asoslari»,T.1996 y. 7.Tolipov G.A. va boshqalar «O’zbekiston Respublikasi yer kadastri».-T.1994 y.

Похожие

Ер тузиш харакатлари ер тузиш турлари ва тамойиллари

Ер тузиш ишларини ташкил этиш ва режалаштириш тушунчаси

Ер тузиш жараёни босқичлари

Ер кадастри ер кадастрининг таркибий қисмлари

Ўзбекистоннинг ер русурслари ва улардан фойдаланиш