Issiqlik energetic qurilmalar - Физика - Рефераты

Issiqlik energetic qurilmalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

160.5 KB

Issiqlik energetic qurilmalar Reja: 1. Bir bosqichli porshenli kompressorlar 2. Ko’p bosqichli porshenli kompressor

Kompressor , umumiy ma’lumotlar, ishlash printsipi, SO-7A kompressorining havo chizmasi, f.i.k. Asosiy tushunchalar Gazni siqish va haydash uchun mo’ljallangan mashinalar kompressorlar deyiladi. Kompressorlar xalq xo’jaligida qo’llanilayotgan zamonaviy texnikalarda keng foydalanilmoqda. Ayniqsa kimyo, mashinasozlik, metallurgiya, temir yo’li, aviatsiya sanoatlarida, gaz-turbinali dvigatellarda va sovitish qurilmalarida kompressorlar keng ishla tiladi. Ishlash ‘rintsi’i va tuzilishiga ko’ra kompressorlar hajmiy va parrakli kompressorlarga bo’linadi. Hajmiy kompressorlarda gaz bosimi uning hajmini majburiy kamaytirish hisobiga ko’payadi. Hajmiy kompressorlar jumlasiga porshenli rotatsion va vintaviy kompressorlar kiradi. parrakli kompressorlarda gazning bosimi kompressorning g’ildiraklari aylanganida vujudga keladigan inertsion kuchlar tahsirida ko’payadi. Ular turbokompressorlar ham deyiladi va markaz dan qochma hamda o’qiy kompressorlariga bo’linadi. porshenli kompressorlar miqdori unchalik katta bo’lmagan gaz ni katta bosimlargacha siqishda ishlatiladi. Trubokompressorlar esa buning aksicha gazni nisbatan ‘ast bosimlarda (0,15-1,5MPa atrofida) uzatib berish uchun mo’ljallangan Kompressorlar bir-biridan konstruktsiyasi va siqish printsi’i ga ko’ra farq qilishiga qaramasdan siqish protsessi termodinamikasi ularda bir xil bo’ladi. Bir bosqichli porshenli kompressorlar Kompressorlarda sodir bo’ladigan protsesslarni tekshirish va tahlil qilish uchun, ish ‘rintsi’i oddiyroq bo’lgan bir bosqichli porshenli kompressorlarni ko’rib chiqamiz (15.1-rasm).

15.1- rasm. U silindr 1 va ichida harakatlanadigan porshen 2 dan ibo rat. Silindr devori ichi bo’shliq 6 dan iborat bo’lib unda sovituvchi suv aylanma harakat qiladi. porshen shatun 3 vositasida krivoshi’ 4 orqali kompressorning tirsakli vali 5 bilan birlashtirilgan va ilgarilama-qaytma harakat qiladi. porshen chapdan o’ngga siljiganda kompressor silindrida siy raklanish vujudga keladi. Tevarakdagi muhitning bosimi tahsirida so’rish klapani 7 ochiladi va silindrga siqilishi lozim bo’lgan gaz to’ladi. porshen o’ngdan chapga tomon siljiganida so’rish klapani yo’ila di va porshen silindrdagi gazni siqadi. Siqilgan gaz haydash kla ‘ani 8 ochilib silindrdan itarib chiqariladi va gaz yig’gichga haydaladi, undan esa istehmolchiga beriladi. Bunda kompressorning ish protsessi porshenning ikki marta harakatlanishida amalga oshadi, bu esa valning bir marta aylanishiga muvofiq keladi. Nazariy (ideal) bir bosqichli kompressorni ishlashini ko’rib chiqamiz. Ishqalanishni yengishga sarf bo’ladigan ish yo’q, silindrning geo metrik hajmi foydali ish hajmiga teng va qoldiq bo’shliq hajm hosil kilmaydi, deb faraz qilamiz. Gazni silindrga so’rish va yig’gich ga haydash o’zgarmas bosimda amalga oshadi.

15.2- rasm. 15.2-rasmda kompressorda siqilgan gaz olishni nazariy indikator diagrammasi tasvirlangan. Kompressorda porshen chapdan o’ngga qarab harakatlanganda silindrga bosimi R1 bo’lgan gaz kiradi. Bu protsess diagrammada 0-1 chizig’i bilan tasvirlanib so’rish chizig’i deyiladi. porshen o’ngdan chapga harakatlanganda gazni R2 bosim va V2 hajmgacha siqadi. 1-2 chizig’i siqish protsessi deyiladi. porshen chapga tomon harakatlanishda davom etib, siqilgan gazni haydash klapani orqali gaz yig’gichga siqib chiqaradi. 2-3 chizig’i haydash chizig’i deyiladi. porshen qaytadan o’ng tomonga harakatlana boshlaganida so’rish klapani ochilib silindrda bosim juda tez R2 dan R1 ga tushadi. 3-0 chiziq va ish protsessi yana shu tarzda takrorlanadi. Nazariy indikator diagrammasidagi 0-1-2-3-4 yuza kompressor valini bir marta aylanishiga sarf bo’ladigan,ya’ni siqilgan gaz olishga sarf lanadigan ish miqdorini ifodalaydi va quyidagi ifoda bilan to ‘iladi:11 2 2 2 1      p p p l l l l сур хайд сик k        R  -diagrammada siqilish ishi:   2 1    pd lcии 12561 yuza bilan haydash ishi 43254 yuza bilan, so’rilish ishi lsur esa 01640 yuza bilan tasvirlanadi. 15.2-rasmda keltirilgan diagrammadan ko’rinib turibdi ki, kompressor silindrining devorlaridan issiqlik olib ketilma ganda gazni siqish protsessi 1-2

adiabata bo’yicha boradi. Silindr devorlaridan issiqlik tez olib ketib turilganda protsess 1-2 izoterma bo’yicha sodir bo’ladi. Ko’rinib turibdiki, ikkala protsessdan izotermik protsess tejamlirok, chunki izotermik siqishda sarf bo’ladigan ish adiabatik siqishdagiga qaraganda son jihatdan 12" 2 ' 1 yuzaga teng miqdorda kam bo’ladi. Lekin real kompressorda gazni izotermik siqib bo’l maydi, chunki silindrni sovituvchi suv havoni siqishda chiqadigan issiqlikning hammasini olib keta olmaydi. SHuning uchun real sharo itlarda siqilish protsessi 1-2 politropa bo’yicha ketadi. politropa chizig’i izoterma va adiabata chizig’i orasida bo’lib, politropa ko’r satkichi ‘q 1,18  1,25 atrofida bo’ladi. Kompressor silindrida 1 kg siqishda sodir bo’ladigan protsessning xarakteriga qarab, kompressorning to’liq solishtirma ishi l turlicha qiymatga ega bo’ladi. Izotermik protsessda 1 1 2 2   p p  bo’lganligi uchun: 1 2 11 ln p p p l l сик изk    Adiabatik protsessda siqilish ishi: ) (1 1 1 1 2 2 2 1      p p k pd lсик      (15. 1) formulaga ko’ra kompressorning to’liq solishtirma ishi: ]1 ) [( 1 ) (1 ) (1 1 /1 1 2 1 1 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 2              k k k p p RT k k p p k k p p p p k l       Politropik siqilishda kompressorning to’liq solishtirma ishi quyidagiga teng: ]1 ) [( 1 ) ( 1 /1 1 2 1 1 1 2 2          n n пол сик полk p p RT n n p p n n nl l   Yuqorida aytib o’tilganidek, kompressor istehmol qiladigan ishni kamaytirish uchun uning silindrini suv bilan tez sovitib turish kerak. Bundan tashqari surkov moyining o’z-o’zidan alangalanishi ning oldini olish maqsadida siqilayotgan gazning teMPeraturasini pasaytirish uchun ham silindrni sovitib turish lozim.

Bir bosqichli kompressor bosimini oshirishni cheklovchi yana muhim omillardan biri-haydash bosimi oshishi bilan unumdorligining pasayishidadir. SHuning uchun bir bosqichli kompressorlar bosimi 0,8-1,0 MPa dan yuqori bo’lmagan siqilgan gaz olishda ishlatiladi. Gazni ancha yuqori bosimlargacha siqish uchun uni bosqich bi lan, ya’ni oraliq sovitish yo’li bilan bir necha marta siqish kerak bo’ladi. Ko’p bosqichli porshenli kompressor Ko’p bosqichli porshenli kompressorlar yuqori bosimli gaz olish uchun qo’llaniladi. Gazni siqish politropa bo’yicha ketma-ket bir necha silindrda oraliq sovitish bilan amalga oshiriladi. 15.3-rasm. 15.4-rasm. 15.3-rasmda uch bosqichli porshenli kompressorning sxema si, 15.4-rasmda esa undan sodir bo’ladigan protsessning RV diagrammasi ko’rsatilgan. Р 4 Р 3 Р 2 Р 1 3 - боскич 1 - боскичС В А О 4 1 4 5 3 1 3 2 1 22 - боскичR V

Gaz 0-1 protsessida ‘ast bosimli silindr TS1 ga so’rilib, 1-2 politropa bo’yicha R2 bosimgacha siqiladi va sovitkich S1 ga o’tadi. Gaz sovitkichda o’zgarmas bosimda dastlabki teMPeraturasi t1 gacha sovitilib, ikkinchi bosqich TS2 ga beriladi va bu yerda politropa 2-3 bo’yicha R3 bosimgacha siqiladi. Siqilgan bosqich TS2 da gaz politropa 2-3 bo’yicha R3 bosimgacha siqiladi. Siqilgan gaz sovitkich S2 ga o’tadi va t1 teMPeraturagacha soviydi. Uchinchi bosqich TS2 da gaz politropa 3-4 bo’yicha oxirgi bosimgacha siqiladi. So’ngra sovitkich S2 ga va undan istehmolchiga o’tadi. Ko’p bosqichli kompressorning har bir keyingi bosqichida silindrdagi gazning siqilishdan oldingi teMPeraturasi dastlabki teMPeraturasi t bilan bir xil bo’ladi,siqilgandan keyingi teMPera turasi esa kompressor moyining o’z o’zidan alangalanish teMPeraturasidan oshmaydi. Ko’p bosqichli siqish natijasida qoldiq hajmning kompressor ishiga salbiy tahsiri kamayadi: Gazni siqishga sarflanadigan ish shtrixlangan ' 22 452' 33 yuza kattaligi qadar kamayadi, chunki bir bosqichli siqishda politropa 1-2 chiziq 1-2-5 bo’yicha nuqta 5 ga qadar davom etgan bo’lur edi. Gaz '4 3 '2 1    bo’yicha izotermik siqilganda eng kam ish sarflangan bo’lur edi. Siqish bosqichlari sonini ko’paytirish siqish protsessini izotermik protsessga ancha yaqinlashtiradi. Lekin bosqichlari sonini ko’paytirish siqish protses sini izotermik protsessga ancha yaqinlashtiradi. Lekin shu bilan bir ga kompressorning konstruktsiyasi murakkablashadi, mexanikaviy va gidravlik isroflar ko’payadi. Gazni silindrda siqishda va uni oraliq sovitkichda sovitishda olinadigan issiqlik miqdori mahlum formulalar orqali to’iladi: ) (1 ) ( 1 2 1 2 t t n k n GC t t G Q c цил        ) ( 1 2 t t C Q cp сов  

Kompressor valida sarflanadigan samarali quvvat quyidagiga teng: m o m c l G N N     0 bu yerda: G -kompressor unumdorligi, kg/s; l - bir bosqichli 1 kg gazni siqishga sarflanadigan nazariy ish miqdori, j/kg; m - kompressor bosqichlari soni; m - mexanik f.i.k.

Foydalaniladigan darsliklar ro‘yxati : 1. Zoxidov R.A., Avеzov R.R., Vardiyashvili A.B., Alimova M.M. «Issiqlik tеxnikasining nazariy asoslari» o‘q. qo‘l., 1 qism, TDTU, 2005 2. Цветков Ф.Ф., Б.А.Григорев «Тепломассообмен», МЭИ, 2001 3. Zo x idov R.A., Alimova M.M., Mavjudova S X .S. Tеxnik tеrmodinamika va issi q lik uzatilishi fanidan masalalar t o ‘plami, TDTU, Toshkеnt, 2006 4. Кудинов В.А., Э.М.Карта ш ов. Техни ч еская термодинамика. -М.: Высшая школа. 2005 5. AlimovaM . M ., MavjudovaSh . S ., IsaxodjayevX . S ., RaximjonovR . T ., UmarjonovaF . Sh . « Issiqliktexnikasiningnazariyasoslari » fanidantajribaishlarito ‘ plami . Uslubiyqo ‘ llanma ,1- qism . Toshkent , ToshDTU . 2006.

Похожие

Issiqlik nurlanishi

Issiqlik nurlanishi

Issiqlik o‘tkazuvchanlik

Issiqlik uzatish issiqlik o’tkazuvchanlikning asosiy qoidalari

Issiqlik almashinuv apparatlari