Ёнилғи ва ёниш назариясининг асоси Қозон қурималари - Физика - Рефераты

Ёнилғи ва ёниш назариясининг асоси Қозон қурималари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

190.5 KB

Ёнилғи ва ёниш назариясининг асоси Қозон қурималари Режа : 1. Ёқилғининг таркиби ва тавсияномаси. 2. Ёниш жараёни. 3. Умумий маълумотлар. 4. Қозон конструкциялирини ривожланиши. 5. Буғ қозоннинг иссиқлик баланси. ФИК

Ёнилғи деб ёнишда иссиқлик чиқарадиган ўсимлик қолдикларидан пайдо бўлган углеродли ва углеводородли моддаларга айтилади. Ерда ҳамма ёқилғиларнинг асосий манбаи куёш ҳисобланади. Куёш энергиясининг нурланиш бир йилда ерда 19500 триллион тонна шартли ёқилғига эквивалентдир. Ёқилғининг таркиби ва тавсифномаси. Ёқилғининг ёнувчи массасига углерод, водород ва учувчи олтингугурт киради. Ёқилғининг асосий элементи бўлиб углерод ҳисобланади. Қаттиқ ёқилғида углероднинг миқдори 50 дан 95% гача, Водород 1 дан 65% дан олтингугурт 0 дан 8 % гача бўлади. Бу кўрсатилган элементлардан ташқари ёнилғи таркибига кислород( ўсимлик клеткасидан келиб тушади), маълум миқдорда азот, (қаттиқ ёнилғида 1% ошмайди) ҳамда хул ва намлик бор. Кул миқдори 1-2% дан ошмайди. Намлик миқдори 1 % дан 60% гача ва ундан юқори бўлиши мумкин. Намлик ташқи ва гигроскопик турларга бўлинади. Ташқи намлик ёмгир, кордан кушилиши мумкин. Гигроскопик намлик ёнилғининг углеродланиш даражасига ва каллоидланиш талабига боғлиқ. Ёнилғининг кимёвий таркиби қуйидагига ифодаланади. С г + Н г + О г + N г + S л г = 100% Ишчи ёнилғининг кимёвий таркиби С р + Н р + О р + N р + S л р +А р + W p = 100. Ёнилғида нам бўлмаса қуруқ дейилади, унинг таркиби С с + Н с + О с + N с + А с = 100%

Фомулалардаги индекслар ёнилғини қайси турга таълуклигини билдиради. Ёнилғининг тавсифномаси бўлиб ёниш ҳарорати ҳисобланади, яъни 1 кг ёнилғи ёндирилганда қанча миқдорда иссиқлик чикқанлигини ҳарактерлайди. Торф - 2350 ¸ 10000 кдж/кг, Тош кўмир 15,8 - 23 минг кдж/кг иссиқлик чиқади. қанчалик кам иссиқлик чиқарса шунга ёқилғи сарф кўп бўлади. Ёқилғида хул ва намлик кўп бўлса шунчалик кам иссиқлик чиқаради. Ёқилғини юқори ва қўйи ёниш иссиқлиги фарқ қилинади. 1 кг ёқилғини ёнишда олинган иссиқлик миқдори буғга айлантириш учун кетган иссиқлиги ишчи ёқилғи массасида қуйидагича боғланган.кг кдж W Н Q Q p р рВ рн 25 224    Ёқилғини ёниш иссиқлик миқдорини калориметрлаш йўли билан ёки формула ёрдамида аниқлаш мумкин. Бу қаттиқ ва суюқ ёқилғилар учун Д. И. Менделеев формуласи билан аниқланади.   . 25 1085 1025 338 кг кдж W S О Н С Q p рл р р р рн      Шартли ёқилғи учун ёниш иссиқлиги 29,35 Мж/кг(7000 ккал/кг) тенг бўлган ёқилғи қабул қилинган. 1. Гумуслардан ҳосил бўлган (чириндидан), 1. Бир клеткали сув ўсимликларидан ҳосил бўлган (ботқоқликларда) 2. Гумус ва бир клеткали сув ўсимликларидан 3. Бир клеткали ўсимлик ва гумус қолдикларидан ташқил топган ёнилғиларга бўлинади. Ҳар бир синф яна уч синфларга бўлинади: Торф, кулранг ва тош кўмирларга ва булар ҳам яна бўлиниб кетади.

Ёниш жараёни. Ёқилғи билан ҳаво кислородини кимёвий бирикишини ёқилғини ёниши деб юритилади. Бунда ёниш даврида интенсив равишда иссиқлик ажралиши ва ҳароратни кўтарилиши кузатилади. 1 кг ёқилғини ёкиш учун зарур бўлган кислород миқдорини ушбу формула билан аниқланади:ёкилги Q 2 кг O S H C , G p p p p O 100 8 682 2     1 кг ёқилғини ёндириш учун керак бўлган ҳаво миқдори қуйидагига тенг. V B = 0,089С r +0,266Н r +0,033   3 нм O S p pn ҳаво. Ёқилғини ёкишда ажралиб чикқан иссиқлик ҳисобга юқори босим остидаги иссиқ сув ёки буғ олиш учун мўлжалланган қурилмага қозон агрегатлари дейилади. Улар буғ қозонлари ва сув иситувчи қозонларга бўлинади. Печкалардан чиқувчи газ ҳароратидан фойдаланиб ишлайдиган қозон агрегатлари қозон-ўтилизаторлари дейилади. Қозон агрегатини хавфсиз ва баркарор ишлашини таъминлаш мақсадида уни қўшимча қуйидаги ёқилғини тайёрлаш ва узатиш, ҳаво бериш сувни тозаловчи ва берувчи, ёнган ёнилғи чикиндиларини чиқариш ва уларни қўлдан ва заҳарли аралашмалардан тозалаш, ёқилғи қолдиги кул шлакларни чиқариш учун хизмат қиладиган жиҳозлар билан таъминланади: Қозон агрегат ва қўшимча жиҳозлар биргаликда қозон қурилмалари дейилади. Ёқиладиган ёқилғи турига қараб айрим қўшимча жиҳозлар биргаликда қозон қурилмалари дейилади. Ёқиладиган ёқилғи турига қараб айрим қўшимча жиҳозлар бўлмаслиги мумкин.

Иссиқлик электр станцияларини турбинасини буғ билан таъминловчи қозон қурилмалари ишлаб чиқариш ва иситиш учун ҳам мўлжалланган бўлиши мумкин. Қозон қурилмаларини иссиқлик манбаи сифатида табий ва суньий ёқилғилар (тошкўмир, нефткимёвий махсулотларини қайта ишлангандаги суюқ ва газсимон моддалар, табиий ва домна печи газлари ва бошқалар), саноат печкаси ва бошқа қурилмалардан чиқувчи газлар, куёш энергияси, атом энергияси қўлланилади. Чангсимон кўмирда ишловчи барабанли буғ қозони қурилмасининг технологик ишлаш схемаси расмда келтирилган ва қуйидагича ишлайди. 36-Расм(а). Қозон қурилмасининг технологик схемаси Ёқилғи кўмир омборидан майдалангандан сўнг конвейр билан кўмир бункери 1 га берилади. Бундан сўнг чанг тайёрлаш системасига (кўмир майдалагич тегирмонга) йўналтирилади. Чангсимон ёқилғи махсус вентилятор 3 билан трубалар орқали ҳаво оқимида қозон ўчоғи 5 горелкаси 4 га берилади. Горелкага туфловчи вентилятор 13 билан икқиламчи ҳаво ҳам берилади. (кўпинча қозоннинг ҳаво қизитгичи 10 орқали). Қозонни таъминлаш учун сув унинг барабани 7 га таъминловчи насос 12 била бак 11 дан берилади. Барабанга сув беришдан олдин у қозоннинг сувли

эканомайзери 9 билан қиздирилади. Сувли буғланиши трубалар системаси 6 дан буғ қизитгич 8 га ўтади, сўнгра истеъмолгача йўналтирилади. Ёқилғи - ҳаво аралашмаси ўчоғда юқори ҳароратли (1500 ° С) аланга ҳосил қилиб ёнади ва труба 6 га иссиқлик нурини беради. Бу қизиган буғлантирувчи юзани экран ҳам дейилади. Маълум қисм иссиқлиги экранга бериб, ўтхона газлари 1000 ° С ҳарорат билан буғ қизитгични қамрайди. Сўнгра ёнган махсулотлар сув эканомайзери 9, ҳаво исистгич 10, орқали ўтиб қозонни 100 ° С дан озгина ортивчи ҳарорат билан тарк этади. Қозондан чиқаётган газ қўлдан кул тўтувчи қурилма 15 билан тозаланади ва тутун сурвуги 16 орқали мурин 17 билан атмосферага чиқариб юборилади. Ушлаб қолинган чангсимон кул ва ўчоғни тагига тушган шлак қаналлар бўйига сув оқими билан чиқариб юборилади. Ҳосил бўлган аралашма насос 18 билан трубалар орқали чиқариб юборилади. Қозон конструкцияларини ривожланиши Бу қозонларни ривожланиши иш унумини ишлаб чиқарилаётган буғ ўлчамларини, мустахкамлигини ва хавфсизлигини ФИК ошириш ва ҳар бир тонна ишлаб чиқарилаётган буғга тўғри келадиган метал-конструкциясининг оғирлигини камайтиришга йўналтирилган. Бу вазифалар қизиш юзасини ошириш ва барабанни қизийдиган сохада олиб чиқиш йўли билан амалга оширилган. Буғ қозонларнинг қуйидаги нусхалари бор. а) Оддий цилиндрик қозон

1) барабан 1) ўчоқ 36-расм. (б) Буғ қозонининг ривожланиш схемаси б) Бир неча қия трубали сувтрубали қозон. 3-қайнатувчи трубалар туп-лами, 4- тушурувчи труба, 5 - коллекторлар. 5 - колекторлар (иситувчи юза трубаларни бирлаштирувчи); 6 - сув экономайзери; 7 - қозон газ йўлларидаги тўсиқ.

в) икки барабанли вертикаль - сувтрубали қозон. Ҳозирги замон қозон агрегатларида асосий сув оқими - сув буғ аралашмаси - буғ харакати схемаси. 37-расм. Козон курилмаларида сув, сув буғи аралашмаси ва буғнинг харакатланиш схемаси. 1. Таъминловчи сув; 2-барабан; 3-қизитилмайдиган тушувчи труба; 4 - пастки колектор; 5-қизитиладиган кўтарувчи насос 6- тўйинган буғни олиш; 7-айлантирувчи насос; 8- парлантирувчи юза; 9-таъминловчи насос; 10- қизитиладиган юзанинг экономайзер қисми; 11- қизитиладиган юзанинг буғ қиздирадиган қисми; 12-қизиган буғни олиш. Ҳозирги пайтда чиқарилаётган энг йирик қозонлардан энергетик қозонлардир. Уларни иш унуми 3950 т/с, (1097 кг/с), таъминланадиган турбиналарнинг қуввати 1200 МВт гача, буғ босими 25 МПа, қизиган буғ ҳарорати 500 ° С гача. Қозонларни маркалаш. Е-420-140ГМ; Е-табиий айланадиган; 420-иш унуми т/ч; 140 буғ босими кгс/см 2 ; Г-газ билан М-мазут билан ёндириладиган. Биринчи белги П бўлса - мажбурий айлантириш бўлади. Комбинированний ёқилғи билан ёқиладиган бўлса "К" ҳарфи қўйилади. Буғ қозоннинг иссиқлик баланси. ФИК

Буғ генераторининг иссиқлик баланси келтирилган ва сарф қилинган иссиқлик миқдори билан характерланади. Қозон агрегатларига киритилган ҳамма иссиқлик миқдорини иҳтиёримизда бўлган иссиқлик дейилади. Қозоннинг иссиқлик баланси тенгламаси қуйидагига тенг: Q иҳ = Q 1 + Q 2 + Q 3 + Q 4 + Q 5 + Q 6 Бу ерда Q 1 - фойдаланилган иссиқлик; Q 2 - газ билан чикиб кетаётган иссиқлик сарфи; Q 3 - ёқилғини тўлиқ кимёвий ёнмаганлигидан келиб чиқадиган иссиқлик; Q 4 - ёқилғини механиқ ёнмаганлигидан иссиқлик сарфи; Q 5 - ўчоқ тўсиқлари ва конвектив газ йўллари орқали йўқотилган иссиқлик сарфи; Q 6 - шлак билан чикиб кетадиган иссиқлик сарфи. Иссиқлик баланси тенгламаси % ларда қуйидагича ёзилиши мумкин: 100 = q 1 + q 2 + q 3 + q 4 + q 5 + q 6 Қозон агрегатларининг ФИК қуйидагига тенг  6 5 4 3 2 . 1 1 . 100 ёки 100 q q q q q q Q Q ак ax ак            Қозон агрегатларида фойдаланилган иссиқлик миқдори ушбу ифодадан топилади.                       Bп Вп Вn nB нас nB пр nB ne h h D h h D h h D h h D B Q 1 1 Бу ерда

D - қозон агрегатининг иш унуми; В - ёқилғи сарфи; D пр D нас , D в.п - ҳайдовчи сув, тўйинган ва икқиламчи қизитилган буғ сарфи; h не , h", h nB , h' - қизиган, тўйинган буғ, таъминловчи ва ҳайдовчи сув энталпияси; h Вn , h " Bn ,- оралиқ буғ тутгичи киришдаги ва чиқишдаги икикламчи буғ энтальпияси. Юқоридаги ифодаланган ёқилғи сарфини аниқлаш мумкин.        акp B пВпВnnBнасnBпрnBne Q h h D h h D h h D h h D В .           Ҳозирги замондаги қозонлар энг такомиллашган агрегатлар ҳисобланади, уларнинг ФИК 90% дан ортади. Фойдаланилган адабиётлар 1. И. А. Каримов Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тарақққиёт кафолотлари. Т.1997. 2. Ж. Нурматов ва бошқалар. Иссиқлик техникаси. Т. 1998. 3. www.Ziyonet.uz

Похожие

Қозон агрегатлари

Қозон бинолари

Қозон агрегатининг гарнитури ва армаратураси

Ёқилғининг ёниш жараёнлари

Қозон қурилмасини эксплутация асослари