Қозон агрегатлари - Физика - Рефераты

Қозон агрегатлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

3425.5 KB

Қозон агрегатлари Режа: 1. Газ-қувурли қозонлар. 2. Сув-қувурли қозонлар. 3. Қўшимча иситиш сиртлари. 4. Қозон ичидаги жараёнлар.

Газ-қувурли қозонлар аланга-қувурли, тутун қувурли ва аралаш қозонларга бўлинади. Аланга-қувурли қозонлар XIX -асрнинг бошларида пайдо бўлган. Аланга- қувурли қозоннинг сувли бўшлиғида барабан 2 нинг бутун узунлигини бўйлаб ўтхона вазифасини бажарувчи аланга ўтадиган қувур 3 жойлаштирилган. Унинг учлари барабаннинг туби 1 га уланган бўлиб, барабанда ёриб ўтувчи тешик ҳосил қилади. Аланга ўтадиган қувурнинг олдинги қисмида колосник панжара 4-ли ўтхона жойлашади. Қувурнинг қолган қисми қозон агрегатининг биринчи тутун йўли 6 ҳисобланади. Тутун газлар биринчи тутун йўлидан чиқиб, иккинчи 7 ва учинчи 5 тутун йўлларига ўтади, бу ерда улар қозонинг иккинчи томонини иситади. Аланга ўтадиган қувур қозонда эксцентрик жойлаштирилади, бу сувнинг циркуляциясини яхшилайди ва қозонннинг ички юзасини тозалаш учун қулай шароит яратади. Ҳозирги пайтда бундай қозонлар қурилмайди, мавжуд эски қозонлар эса баъзан сув истиш мақсадида фойдаланилади. Тутун-қувурли қозонлар барабанининг сувли ҳажми 1 дан ичидан қизиган тутун газлар ўтадиган кичик диаметрли (50-150 мм) кўп сонли қувурлар тўплами бўлади. Қувурлар барабан тубларига маҳкамланган.

Барабаннинг бир томонида колосник чўғдон 3 билан бўсаға 4 дан иборат ўтхона камераси 2, иккинчи томонида-тутун қутиси 8 жойлашган барабандаги сув сатҳи тутун қувурларнинг юқориги қаторидан баландроқ туриши керак. Ўтхона газлари ўтхонадан тутун қувурлари орқали тутун қутисига, сўнгра эса тутун йўли йиғгич 9 орқали тутун қутиси 8 нинг ичида жойлашган буғ қиздиргичга йўналади. Буғ қиздиргичда буғ қурийди ва истеъмолчига юборилади. Комбинацияланган қозонларга барабаннинг цилиндрига тутун қувур ҳам, аланга-қувур ҳам ўрнатилади. Ўз вақтида бундай қозонлар паровозларда ва пароходларда кенг кўламда ишлатилган эди. Бу хил қозоннинг конструкцияси жуда мураккаб, уларни тозалаш қийин ва босимни ошириш имкониятлари чекланган бўлади. Сув-қувурли қозонлар. Сув-қувурли қозон барабанлар–буғ йиғгичлар, коллекторлар (катта кесимли йиғилма қувурўтказгич) ва кичикроқ диаметрли қайнатиш қувурлари тўпламидан таркиб топган. Сув-қувурли қозонларда сувнинг ҳажми анча кам бўлади, чунки уларда барабан-буғ йиғгич барабан цилиндрга қараганда анча кичик. Қозон тайёрлашга кам металл сарфлангани ҳолда бундай қозонларнинг буғ унуми ва буғ параметрлари юқори бўлади.

Қувурнинг горизонтга қиялик бурчагига қараб, сув-қувурли қозонлар горизонтал сув-қувурли ва вертикал сув-қувурли қозонларга бўлинади. Горизонтал сув-қувурли қозонлар. Сув-қувурли қозонларнинг дастлабкилари жумласига батарея типидаги қозонларни киритиш мумкин. Бундай қозон битта асосий барабанга бириктирилган бир нечта барабанлардан таркиб топган. Шундан кейин пайдо бўлган қозонларда горизонтал жойлашган қайнатгич қувурлари барабан-буғ йиғгич билан махсус камералар ёки секциялар орқали туташтирилган. Бундай қозонлар сув-қувурли қозонлар деб айтилади. Ўтган асрнинг 90-йилларида инженер В.Г. Шухов ўша вақтда мавжуд бўлган горизонтал сув-қувурли қозонларнинг энг қулай хилини ишлаб чиқди ва қурди. В.Г.Шухов қозон агрегатининг элементларининг стандартлаштирди ва қозонларни бевосита ўрнатиш жойида элементлардан йиғишни ташкил қилди. 1937 йилда Шухов системасидаги қозони инженер Бермин янгидан такомиллаштирди ва Шухов-Бермин қозони деб аталди.

Вертикал сув-қувурли қозонлар. Горизонтал сув-қувурли қозонларни такомиллаштириш билан бирга янги конструкциялари устида ҳам иш олиб борилди; янги қознларда қиялиги тик бўлган қайнатиш қувурларининг тўплами бевосита барабан буғ йиғгичга туташтирилган эди. Бундай қозонлар вертикал сув-қувурли қозонлар деб аталади. Уларда қиммат турадиган туташтириш камералари бўлмайди. Вертикал сув-қувурли қозонларнинг такомиллашиб бориш схемаси. Қўшимча иситиш сиртлари. Муаммоли вазият, савол ёки топшириқ 1. Буғ қиздиргичларни қозон агрегатига қандай ўрнатиш мумкин? 2. Эканомайзерлар турларини айтиб беринг? Буғ қиздиргичлар . Буғ қиздиргичлар буғни қуритиш ва уни берилган ҳароратгача қиздириш учун мўлжалланган. Зоналар бўйича жойлашувига кўра буғ қиздиргичлар радиацион, конвектив ва аралаш хилларга бўлинади. Буғ қиздиргичлар 30-40 мм ли қувурлардан тайёрланиб, коллекторларга пайвандланган параллел ишлайдиган бир қанча змеевиклардан иборат. Улар горизонтал ёки кўпинча, вертикал жойлаштирилади.

Буғ ва тутун газлари оқимларининг йўналишига қараб буғ қиздиргичлар қарши оқимли, тўғри оқимли ва комбинацияланган (аралаш) хилларга бўлинади. Қарши оқимли буғ қиздиргичларда а) расмда буғ қувурларнинг биринчи (буғ йўли бўйлаб) ўрамига кириб қизий бошлайди. У охирги ўрамлардан ўтаётганда деярли охирги қизиш ҳароратигача қизийди. Бу вақтда қувурларнинг ташқи сирти тутун газларнинг энг қайноқ оқимлари билан ювилиб туради. Шундай қилиб, қарши оқимли буғ қиздиргичнинг исиш сиртидан энг кўп даражада фойдаланилади. Улардан буғни тахминан 400 0 -450 0 С ҳароратгача ўта қиздириш учун ҳам фойдаланиш мумкин, чунки қарши оқимли буғ қиздиргичнинг бошланғич секциялари (тутун газларнинг йўли бўйлаб) оғир шароитларда ишлайди. Тўғри оқимли буғ қиздиргичларга б) расмда қувурларининг биринчи ўрамлари (буғнинг йўли бўйлаб) энг иссиқ тутун газлари билан ювилади. Бунда тутун газларининг ҳарорати аста-секин пасаяди, буғнинг ҳароратлари дастлаб кўтарилади. Бунинг натажасида газ билан буғнинг ҳароратлари дастлаб бир- биридан катта фарқ қилади, охирида эса бу фарқ кичик бўлади. Агар бунда буғ қиздиргичга нам буғ кирадиган бўлса, у ҳолда намлик буғланганидан буғ таркибидаги тузлар змеевикларнинг газлар жуда кучли қиздирадиган қисмларга ўтириб қолади, бу буғ қиздиргич қувурларнинг ортиқча қизиб кетишига олиб келади.

Комбинацияланган буғ қиздиргичларда в) расмда тўғри оқим ва қарши оқимдан иборат комбинациялар амалга оширилди. Бунда буғ қиздиргичнинг энг ишончли ишлашини таьминлаш учун ҳам, газлар иссиқлигидан оптимал фойдаланиш учун ҳам энг қулай шароитлар яратилади. Бу ҳолда қизиш сирти ҳажмининг энг кичик бўлишига эришилади. Эканомайзерлар. Эканомайзерларларда таьминлаш суви ўтхонадан чиқаётган тутун газлари ҳисобига исийди. Ўрта ва юқори босимли қозонларда пўлат эканомайзерлар ишлатилади. Уларни диаметри 28-42 мм ли қувур 2 лардан горизонтал змеевиклар тарзида ясалади. Паст босимли қозон-ларда чўян эканомай-зерлар ишлатилади. б) расмда улар алоҳида қовурғасимон қувурлар 2 дан ясалади. Таьминлаш суви патрубка 1 орқали эконо-майзерга берилади, унинг қувурлари қизиган тутун газлар билан ювилиб туради. Исиган сув патрубка 3 орқали қозоннинг буғлантириш қисмига ўтади. Эканомайзерлар қайнайдиган ва қайнамайдиган бўлади. Қайнамайдиган эканомайзерларда сув қозонда қайнаш ҳароратидан 30 0 -50 0 С паст ҳароратигача исийди, қайнайдиганларда эса сувнинг бир қисми (20 % га яқини) буғга айланади. Чўян эканомайзерлар доимо қайнайдиган қилиб ясалади, пўлат эканомайзерлар қайнайдиган хили ҳам, қайнамайдиган хили ҳам бўлади. Эканомайзерларнинг қувурларини кулдан тозалаш учун уларга вақти- вақти билан буғ пуфланади. Ҳаво иситгичлар.

Ҳаво иситгичлар ёқилғини ёқиш учун ўтхонага бериладиган ҳавони иситишга мўлжалланган. Ҳаво иситгичлар рекуператив ва регнератив бўлади. Улар пўлат ёки чўяндан исиш сирти қувурли ёки пластинкали қилиб ишланади. Диаметри 25-50 мм ли пўлат қувурлардан тайёрланган қувурли рекуператив ҳаво иситичкичлар энг кўп тарқалган ҳаво иситкичлардир. Расмда қувурли ҳаво иситкич кўрсатилган. Тутун газлари ҳаво иситкичнинг вертикал ўрнатилган қувурлари 1 ичида юқоридан пастга томон ҳаракат қилади. Ҳаво кириш қутиси 4 га горизонтал йўналишда киради ва секция 1 ҳамда 2 даги қувурларнинг ташқи деворларини ювиб ўтади, ўтказиш қутиси 2 га боради. Исиган ҳаво тўсиқ 3 билан ажратилган секция 3 га йўналади, сўнгра чиқиш қутиси 5 дан ўтиб ўтхонага киради. Қозон ичидаги жараёнлар. Муаммоли вазият, савол ёки топшириқ 1. Қиздирилган плитага тушган сув томчси ирғиб туради. Нима учун? 2. Сув насоси ёрдамида қайнаётган сувни кўтариб бўладими? 3. Табиий ва мажбурий айланма ҳаракат орасидаги фарқини биласизми? 4. Қуйқа ва шламга мисол келтиринг? Буғ қиздиргич ишлаш ишончлигини ва қозон барабанидан берилаётган истеъмолчига ишлатиладиган тўйинган буғ кўплик даражаси буғни қуруқлик даражасига боғлиқ. Кўп ҳолда нам буғ сув томчиси билан қозондаги сувни таркибидаги тузни олиб кетиши кейин туз буғ қиздиргичларига, қувурўтказгичларга йиғилиши кўп ҳолларда эксплутация қилишда бир қатор

қийинчиликлар туғдиради, бир ҳолларда жиҳозларни бузилишига олиб келади. Нам буғни қиймати кўп қатор факторлардан иборат: қозон сувларини сифати уни тузни миқдори ва ишқорлиги, кўпикланиш қобиляти, барабани узунлиги бўйича бир хилда сувни сув-буғига айланиши, ҳамда барабандаги сув томчиларидан буғни ажратиб олишни кўпайтирувчи махсус қурилма. Тажриба шуни кўрсатадики, қозондаги сувни таркибидаги тузни миқдори ва уни ишқорлиги қийматини камайтириш учун ҳозирги қозонларда узлуксиз продувка қилиб туширилади. Узлуксиз продувка қозонни юқори барабандаги таъминот сувни сифати ёмон ва қўшимча моддаларни фоизини максимумга етазиб чиқариб турилади 20 мм қувурдан. Қозондаги сув циркуляцияси. Қозон деворларининг ўта қизиб кетиши уларнинг бузилиши хавфини туғдиради; бунинг олдини олиш учун қозоннинг қизийдиган сиртларидан иссиқликни тез олиб туриш керак. Иссиқликни қозон ичида қизиш сирти бўйлаб тўхтовсиз ҳаракатланадиган сув ва сув-буғ аралашмаси олиб туради. Бу ҳаракат циркуляция дейилади. Циркуляция системасига кўра қозонлар табиий циркуляцияли ва мажбурий циркуляцияли қозонларга бўлинади. Табиий циркуляцияли қозонларда сувнинг ва сув-буғ аралашмасининг ҳаракатланиши уларнинг зичликлари орасидаги фарққа асосланиб амалга оширилади. Мажбурий циркуляцияли қозонларда сув-буғ аралашмаси циркуляцион насос ёрдамида ҳаракатлантирилади. Расмда табиий циркуляция ёпиқ конструкциянинг схемаси тасвирланган. Сув тушириш қувурлари 2 ўтхонадан ташқарига ёки ўтхонанинг камроқ исийдиган зонасига

жойлаштирилади. Коллектор 3 ва кўтариш қувури 4 юқори ҳароратлар зонасида бўлади. Таьминлаш суви барабан буғ йиғгич 1 дан тушуриш қувурлари орқали ўтиб, коллекторни ва кўтариш қувурларини тўлдиради. Коллектор 3 ва кўтариш қувурлари 4 юқори ҳароратлар зонаси бўлади. Таьминлаш суви барабан буғ йиғгич 1 дан тушуриш қувурлари орқали ўтиб, коллекторни ва кўтариш қувурларини тўлдиради. Коллектор ва кўтариш қувурлари юқори ҳароратлари зонасида бўлганлиги учун сув қайнайди ва ҳосил бўлган сув-буғ аралашмаси зичлиги камлиги сабабли қозон барабанига кўтарилади. Барабан сув буғдан ажралади ва буғ қиздиргичга йўналади, сув эса яна қувур 2 лар орқали коллектор 3 га тушади. Шундай қилиб, қозонда сув ва буғ сув аралашмасининг табиий циркуляцияси вужудга келади. Ўта қизиган буғ тизимда истеъмолчига юборилиши сабабли тизим зарур бўлганда янги таъминлаш суви билан тўлиб туради. Қозон ишончли ва хавфсиз ишлаши учун ундаги циркуляция барқарор бўлиши, яъни сув ва сув-буғ аралашмаси оқимларининг контурдаги ҳаракати тўхтовсиз ҳамда зарурий ҳисобий тезлик билан бориши лозим. Акс ҳолда кўтариш қувурларида буғ кончиқлари вужудга келиб, шу жойлар қаттиқ қизиб кетиши ва қувурларнинг девори емирилиши мумкин. Агар табииий циркуляция ишончсиз ва беқарор бўлса, у ҳолда мажбурий циркуляциядан фойдаланилади.

Адабиётлар : 1.Роддатис К.Ф. Котельнўе установки: Учебное пособие для студентов. 2.Делягин Г.Н. Теплогенерируюшие установки: Учебник для студентов специальности 2607, М., 1986-559с. 3.Либерман Н.Б. Справочник по проектированию котельнўх установок, М.1979-224 с. 4.Роддатис К.Ф. Справочник по котлам малой производительности.М. 1989г. 5.Эстеркин Р.И. Котельнўе установки. Курсовое и дипломное проектирование. Л. 1989г. 6.Шеголев М.М. и др. Котельнўе установки: Учебник для вузов. М.: Стройиздат; 1972 .-384 с. 7.Бузников Е.Ф и др. Производственнўе и отопительние котельнўе. М.Энегрия, 1984-290с. 8.Липов Ю.М и др. Компоновка и тепловой расчёт парогенератора: Учебное пособие для вузов- М.:Энергия, 1975-176с. 9.ҚМҚ 2.04.13-99 «Қозонхона қурилмалари» Давархитектурқурилишқўм- Тошкент ,1999 йил, 148 бет. 10.ҚМҚ 2.01.01-94 «Лойиҳалаш учун иқлимий ва физикавий-геологик маълумотлар» Давархитек-турқурилишқўм-Тошкент, 1994 йил, 188 бет.

Похожие

Қозон бинолари

Қозон қурилмасини эксплутация асослари

Қозон агрегатининг гарнитури ва армаратураси

Буғ-сув қозон установкасининг ишини автоматилаштириш

Ёнилғи ва ёниш назариясининг асоси Қозон қурималари