Elektr yuritma va boshqarish apparaturasi - Физика - Рефераты

Elektr yuritma va boshqarish apparaturasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

93 KB

Elektr yuritma va boshqarish apparaturasi Reja: 1. Elektr dvigatelllrning qizishi va sovitilishi 2. Dvigatellarning ish rejimlari va ularning quvvatini hisoblash 3. Uzoq muddatli rejim

Ish jarayonlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish uchun qo’llaniladigan elektromexanik tizimga elektr yuritma deyiladi. Elektr yuritma boshqaruvchi va uzatish qurilmalaridan, dvigatelning o’zidan va ishchi mexanizmdan iborat. Boshqaruvchi qurilma elektr yuritmaning ishini boshqaradi. Masalan, kuchlanish qiymatini va chastotasini, ishchi mexanizmi quvvatini, dvigatelning aylanish yunalishini. Uzatish mexanizmi ishchi mexanizmning ay lanish tezligini o’zgartirib beradi. Lekin u reduktor sifatida ham tayyorlanishi mumkin. Bunda uzatish mexaniz mi yordami bilan yuritmaning tezligini o’zgartirish mum kin emas. Hozirgi vaqtda elektr yuritmalar uchta guruhta bo’linadi: 1) guruhli, 2) yakka, 3) ko’p dvigatelli. Guruxli yuritmada bitta dvigatel uzatish qurilmalari yordamida ko’p mexanizmlarni harakatga keltiradi. Yakka yuritmalarda ishchi mexanizm shaxsiy dvigatel yordamida xarakatga keltiriladi. Lekin ishchi mexanizmning elementlari uzatishlar orkali o’sha dvigatel bilan ulanadi. Ko’p dviga telli yuritmalarda ishchi mexanizmning har bir elementini harakatga keltirish uchun alohida dvigatellar o’rnatilgan. Masalan, universal dastgohlarda shpindel, sup port va boshqa elementlar bitta dvigatel orkali harakatga keltiriladi. Og’ir dastgohlarda har bitta mexanizm uchun alohida dvigatel o’rnatilgan. ELEKTR DVIGATELLLRNING QIZISHI VA SOVITILISHI Har q anday elektr dvigatelning ishi elektr energiyaning isroflanishi bilan o’tadi. Isroflar o’zgaruvchan va o’zgarmas qismlardan iborat. O’zgarmas isroflar dvigatel ning yuklanishiga bog’liq emas — bu podshipniklarning ishqalanishiga, ventilyatsiyaga, o’zaklarga sarflanadigan isroflar.

O’zgaruvchan isroflar dvigatelning yuklanishi ga bog’liq. — bu chulg’amlarning qizishiga sarflanadigan isroflar, chunki yuklanish o’zgarganda chulg’amlardan o’tayotgan tok ham o’zgaradi. Umuman, yuklanish ko’paygan sari dvigatelning temperaturasi ham oshadi. Dvigatelning va uning atrofidagi muhitning temperaturalari orasidagi farq o’ta qizish temperaturasi deyiladi;0t t   Bunda:  — ota qizish temperaturasi, t — dvigatelning temperaturasi, t 0 — muxitning temperaturasi. Hisoblashlarda atrof muhitning temperaturasi t 0 =40° С ga teng deb olinadi. Dvigatelning o’ta qizish temperaturasi asosan chulg’amlar uchun ishlatiladigan izolyatsiyaga bog’liq. Masalan, sintetik organik pardalar uchun o’ta qizish temperaturasi 80° С т , paxta-qog’ozli izolyatsion materiallar uchun 65° С ga teng bo’ladi. Dvigatelning ish vaqtidagi qizish egri chizig’i ko’rsatilgan. Dvigatel ulangan paytda (t = 0) uning barcha qismlari temperaturasi muhitnikiga teng. Dastlabki vaqtda dvigateldan atrof muhitga issiqlik kam uzatiladi, chunki hamma issiqlik dvigatelni qizitish uchun sarflanadi. Egri chiziq tez yuqoriga ko’tariladi. Dvigatel qancha ko’p qizisa muhitga shuncha ko’p issiqlik uzatiladi va dvigatelning qizishi sekinlashadi. Ma‘lum vaktdan keyin issiqlikning kelishi, uning muhitga uzatilishiga teng bo’lib qoladi. Dvigatel temperaturasi barqarorlashadi ( t барq ) va o’zgarmas yuklanishda to’xtaydi. Har qandai yuklanishga o’zining barqarorlashgan temperaturasi tug’ri keladi. Yuklanish qancha ko’p bo’lsa, qizish egri chiziga shuncha yuqori bo’ladi. Boshlang’ich temperaturasi qancha

yuqori bo’lsa, dvigatel shuncha tez qiziydi. Dviga telning sovitilish vaqti uning ventilyatsiya usullariga va massasiga bog’lik.- Odatda rotor o’qiga dvigateldan qizigan xavo-ni surib oluvchi ventilyator o’rnatiladi . Mustaqil ventilyatsiyali dvigatellarda sovituvchi havo dvigatelga tashqi ventilyatordan beriladi. Bu usul faqat katta quvvatli dvigatellarda qo’llaniladi. Sovitilish egri chiziqlari ko’rsatilgan. DVIGATELLARNING ISH REJIMLARI VA ULARNING QUVVATINI HISOBLASH Ishchi mexanizmda yuklamaning o’zgarish tabiati dviga telning ish rejimini aniqlaydi. Bu o’zgarishlarni hisobga olish uchun yuklanishli diagramma ko’riladi. Dvigatel aylantiruvchi momentining yoki quvvatining vaqt bo’yicha o’zgarishi yuklanishli diagramma deyiladi. Elektr dvigatellar ko’yidagi rejimlarda ishlashi mumkin: 1) uzoq muddatli, 2) qisqa muddatli, 3) takroriy qisqa muddatli. Uzoq muddatli rejim Bu rejimni doimiy va o’zgaruvchan yuklanishda ko’rib chiqamiz. Doimiy yuklanishda dvigatelning o’ta qizish temperaturasi asta-sekin barqaror qiymatga yetadi. Bu rejimda ventilyatorlar, nasoslar, kompressorlar va ba‘zi bir dastgohlar ishlaydi. Agar dvigatelning yuklanishi o’zgarmas bo’lsa, u vaqtda dvigatelning quvvatini ma‘lumotnomalarda turli mexanizmlar uchun berilgan tenglamalarga ko’ra aniqlash mum kin. Bunda quyidagi shartni bajarish kerak.мех H P P 

Р н — dvigatelning nominal quvvati, мехP — mexanizmning quvvati. Masalan, ventilyatorni aylantiradigan dvigatelning quvvati quyidagi ifoda buyicha anikdanadi: 3 10     y b x H Q P   кВт Bunda: Q — ventilyatorning ish unumi ( м 3 / с ), Н — to’liq bosim ( Па ), B — ventilyatorning foydali ish koeffi tsienta, y  — uzatish koeffitsienti (ventilyator dviga telning o’qiga o’rnatilgan), Р h dvigatelning hisoblangan quvvati. Endi kataloglardan kerakli dvigatelni tanlaymiz. Uning kuvvati Р х ga teng yoki undan sal kattaroq bo’lishi kerak. Markazdan qochma nasosni ishlatadigan uch fazali qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatelning quvvati quyidagi ifoda bo’yicha aniqlanadi: 3 10       y x H H Q P    кВт Bunda: Q — nasosning ish unumi ( м 3 / сек ), Н — nasosning bosimi , H - nasosning foydali ish koeffitsienti, y  - uza tish koeffitsienti,  - suvning zichligi. Elektrodvigatel uzoq mud datli o’zgaruvchan yuklanish bilan ishlayotgan bo’lsa, uning quv vatini aniqlash uchun yuklanish grafigi bo’lishi kerak (XIII.4-rasm). Bunda o’rtacha yo’qotishlar usuli keng qo’llaniladi. Uning mazmuni shundaki, grafik bo’yi cha ishlayotgan dvigateldan atrof muhitga sochilgan issiqlik o’sha dvigatel nominal quvvat bilan ishlayotganda sochilgan issiqlikdan ko’p bo’lmaydi: H ўр P P   

ц n n ўр t t P t P t P P         ... 2 2 1 1Bunda: ,1P , ... 1 2 t P P n   nt t ...2 vakt davomida dvigatel quvvatlari yo’qotishlari , ўрP — tsikl vakti davomida dvigateldagi o’rtacha quvvat yo’qotishlari, HP — tsikl vakti davomida nominal quvvat bilan ishlayotgan dvigatelning quvvat yo’qotishlari. Bu usulni o’zgarmas va o’zgaruvchan tok dvigatellarini tanlashda ishlatish mumkin; Dvigatellarning quvvatyni ekvivalent kattaliklar usuli bilan tanlash mumkin. Masalan, dvigatel quvvatini ekvivalent tok usuli yordamida tanlash mumkin. Buning uchun tsikl t ц davomida ozgarib turadigan tokni shunday o’zgarmaydigan tok bilan almashtiriladiki, uning shu vaqt ichidagi issiqlik ta‘siri o’zgaruvchan tokning issiqlik ta‘siriga teng kuchli bo’ladi. Bu tok ekvivalent tok 1zkv deyiladi va uning qiymati quyidagi ifodadan topiladi: n m ю m m n n ю ю экв t t t t t K t I t I t I t I t I I ... ) ( ... 2 1 1 2 2 2 22 1 21 2                Bunda: I 1 , I 2 ... I n t 1 ,t 2 ... t n ва h. к . vaqtlar davomida o’tayotgan toklarning qiymatlari; t ю , t m — dvigatelning yurgizish va tormozlash vaqtlari; К 1 , — dvigatelni yurgizish va tormozlash vaqtida issiqlik chiqishi sharoitining yomonlashishini hisobga oladigan koeffitsient (o’zgarmas tok dvigatellari uchun K1 =0,75, asinxron dvigatellar uchun ( K1 =0,5). Ekvivalent tok tanlanadigan dvigatelning tokiga teng yoki undan kichik bo’lishi kerak: экв H I I 

Bu usul chuqur va ariqchasi ikki qatlamli bo’lgan asinx ron dvigatellarni hisoblashda qo’llanilmaydi, chunki ularda rotor chulg’amining qarshiligi yurgizish va tormoz lash rejimlarida ancha o’zgaradi. Parallel qo’zg’atishli o’zgarmas tok dvigatellarida va o’zgarmas qo’zg’atish oqimida ishlovchi sinxron dvigatellarda:2I I c M M     Shuning uchun ekvivalent tok tenglamasini ekvivalent aylantiruvchi moment tenglamasi bilan almashtirish mum kin: n m ю m m n n ю ю экв t t t t t K t M t M t M t M M ... ) ( ... 2 1 1 2 2 1 21 2              Dvigatel shu momentga ko’ra tanlanadi. Dvigatelning no minal quvvati: 9550 Hn M P экв   Hn — dvigatelning nominal aylanish tezligi. Agar dvigatel qattiq mexanik tavsifga ega bo’lsa, Р = М  ~ М . SHuning uchun dvigatelning ekvivalent quvvatini quyidagi tenglamaga ko’ra tanlash mumkin: П m ю m m n n ю ю экв t t t t K t P t P t P t P P              ... ) ( ... 1 2 2 1 21 2 Ekvivalent quvvat dvigatelning nominal quvvatiga teng yoki kichik bo’lishi kerak: экв H P P 

Похожие

Elektr yuritma mexanik qismining dinamik modeli, funksional sxemasi

Elektr va magnetizm

Elektr toki

Gidravlik kuchaytirgichlar

Avtomatikaning ijro mexanizmlari