Gidravlik kuchaytirgichlar - Физика - Рефераты

Gidravlik kuchaytirgichlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1087.62890625 KB

Gidravlik kuchay t irgichlar Reja: 1. Oqim quvurchali gidravlik kuchaytirgichlari 2. Ijro mexanizmlari haqida tushuncha va ularning turkumlanishi. 3. Elektrik ijro mexanizmlari 4. Т akomillashtirilgan elektrik ijro mexnizmlari

Gidravlik kuchaytirgichlar Gidravlik kuchaytirgichlar avtomatika tizimlarida keng ishlatilmoqda. Ayniqsa, zolotnik bilan boshqariladigan porshenli gidravlik kuchaytirgichlar eng ko’p tarqalgan. Qishloq va suv xo’jaligi ishlab chiqarishidagi avtomatika tizimlarida gidravlik kuchaytirgichlar pnevmatik kuchaytirgichlarda nisbatan ko’proq ishlatiladi. Ular mobil mashinalarning avtomatika tizimlarida (o’rnatma agregatlarni boshqarish uchun) va traktorlar hamda kombaylarni avtomatik xaydash (boshqarib borish) tizimlarida ishlatilmoqda. Zolotnik bilan boshqariladigan porshenli gidravlik kuchaytirgichning prinsipial sxemasi 6,9 a-rasmda ko’rsatilgan (odatda porshenli nasoslar ishlatiladi). Ish suyuqligi yoki temperaturali qovushoqlik koeffitsiyenti kichik bo’lgan maxsus suyuqliklarning bosimini hosil qiladi va bu bosimni saqlaydi. Bosim o’tkazib yuborish klapani bilan rostlanadi. Kuch silindri 4 ga birlashtirilgan kanallar neytral vaziyatda to’liq yopilgan bo’ladi. Porshen 5 xarakatlanmaydi. Agar zolotnik 3 ga yuqoriga yo’nalgan kirish ta’siri x berilsa, u holda zolotnik yuqoriga xarakatlanib, teshiklarni ochadi, shunda kuch silindrining yuqori bo’shlig’iga bosim ostidagi moy kiradi, pastki bushlik esa ayni vaqtda kaytarib tukish trubasiga tutashadi. Nasos 1 ishlab, bak 6 dagi moyni kuch silindri ichiga xaydagani uchun yuqori bushlikdagi bosim oshadi va porshen 5 pastga siljiydi. Porshenning xarakati tezligi - silindrga kelayotgan va undan ketayotgan moy miqdoriga bog’lik, bu esa o’z navbatida teshiklarning ochilish qiymatiga bog’lik. Gidravlik kuchaytirgichlarnig statikaviy xarakteristikasi 6,9 b-rasmda ko’rsatilgan.

6. 9 -rasm. Zolotnikli gidravlik kuchaytirgichning sxemasi va uning statik tavsifnomasi. Х arakteristikada quyidagi zonalar bor : 2 a ga teng nosezgirlar zonasi . Bu zonaning paydo bo ’ lishiga sabab shuki , zolotnik belbog ’ ining kengligi teshikning kengligidan bir oz katta - to ’ yinish zonasi . Bu zona zolotnik teshiklarning to ’ liq ochilishiga mos bo ’ ladi , shuning uchun porshening xarakatlanish tezligi bu yerda endi kattalasha olmaydi . Agar zolotnik siljiganda (6.9- rasm ) topshiriqlar to ’ liq ochiladigan holatga ( Х max ) yeta olmasa va nosezgirlik zonasi e ’ tiborga olinmasa , statik xarakteristkasini taxminan chiziqli deb hisoblash mumkin ( rasmda punktir bilan ko ’ rsatilgan ). Gidrokuchaytirgichlar teskari aloqasiz va gidrotsilindr porshenning vaziyati bo ’ yicha bikr teskari aloqali qilib ishlab chiqariladi . Gidrokuchaytirgichlarning chiqishida katta quvvatlarni olish uchun kaskadli birlashtirish usuli qo ’ llaniladi , shunda birinchi kuchaytirgichning ijrochi organi navbatdagisining rostlovchi organiga ta ’ sir etadi . Gidrokuchaytirgichlarning chiqish quvvati bir , o ’ n , yuz va bundan ortiq kilovattni tashkil etishi mumkin , kuchaytirish koeffitsenti juda katta (3.10. --- 3.10. ) bo ’ lib , kuchaytirgichi juda tezkor .

Oqim quvurchali gidravlik kuchaytirgichlari Ushbu turdagi kuchaytirgichning sxemasi 6.10- rasmda ko ’ rsatilgan . Mumdshtukdan 3 tezlik bilan oqib chiqarilgan suyuqlikning bosimi uning holati neytraldan o ’ zgartirilganda 4 va 5 quvurchalarda o ’ zgaruvchan bosimga aylantiriladi . Oqim quvurchasi 2 olib beruvchi 1 quvurga ulangan . Mumdshtukdan oqib chiqayotgan suyuqlik quvurchalarni birisiga o ’ tib tezlikni bosimga aylantiriladi . Mumdushtukni neytral holatida 4 va 5 quvurchalardagi bosim teng va porshen 7 xarakatlanmaydi . Mumdshukni holati o ’ zgarilishi bilan quvurchalarni bittasida bosim oshib , ikkinchisidan kamayib ketadi . Buning natijasida porshen xarakatlanib ijro mexanizmni ishga tushiradi. 6.10.-rasm. Oqim quvurchali gidravlik kuchaytirgichning sxemasi. Avtomatikaning ijro mexanizmlari Ijro mexanizmlari haqida tushuncha va ularning turkumlanishi. Avtomatik rostlash tizimining ijro mexanizmi deb rostlovchi organi uzatilayotgan signalga muvofiq xarakatga keltiruvchi moslamaga aytiladi. Rostlovchi organni vazifasini drossellar, to’sqichlar, klapanlar, shiberlar bajaradi. Ijro mexanizmlarining asosiy ko’rsatkichlari: chiqish validagi aylanish momentining nominal qiymati yoki chiquvchi shtokdagi ta’sir etuvchi kuch; aylantiruvchi moment yoki kuchlarning maksimal qiymati; nosezgirlik maydoni; inersionlik vaqtini ko’rsatuvchi vaqt doimiysi; ijro mexanizmlarini chiqish valining aylanish vaqti yoki uning shtokining surilish vaqti.

Ijro mexanizmini ishdan to’xtagandan so’ng turg’unlashgan rejim vaqtida ishlab turganda chiqish organining surilishi yugurish holati deb ataladi. Bu holat rostlash sifatiga ta’sir ko’rsatadi. Ijro mexanizmlarining asosiy ko’rsatkichlari – ularning statik va dinamik tavsifnomalari hisoblanadi. Dinamik xususiyatlariga ko’ra ijro mexanizmlari integrallovchi zvenolar guruxiga kiradi: W(p)= 1/ Т im r , bu yerda Т im – maksimal chiqish signali vaqtida IM chiqish organining to’liq surilish vaqti. Ijro mexanizmlarini quyidagi asosiy belgilariga ko’ra sinflarga ajratish mumkin: foydalanilgan energiya turiga ko’ra, chiquvchi organning xarakat xarakteriga ko’ra; foydalanilgan yuritma turiga ko’ra hamda chiquvchi organning xarakatlanish tezligiga ko’ra. Foydalanilgan energiya turiga ko’ra IM lar elektrik, pnevmatik, gidravlik turlariga ajratiladi (7.1-rasm). Chiquvchi organ xarakat xarakteriga qarab IM lar aylanuvchan va to’g’ri xarakatlanuvchan guruxlarga ajratiladi. Aylanuvchan IM lar bir marta aylanuvchan va ko’p marta aylanuvchan bo’lishi mumkin. Foydalanilgan elektr yuritma ko’rinishiga qarab IM lar elektr yuritmali, elektromagnitli, porshenli va membranali bo’lishi mumkin. Chiquvchi organning xarakatlanish tezligiga ko’ra IM lar doimiy tezlikka ega bo’lgan hamda chiquvchi organning surilish tezligi chiquvchi signalga proporsional bo’lgan IM larga ajratiladi. Qishloq va suv xo’jaligi ishlab chiqarishida elektrik IM lar keng tarqalgan. Ularni 2 ta asosiy guruxga ajratish mumkin: elektr dvigatelli va elektromagnitli (7.2-rasm). Birinchi guruxga elektr yuritmali IM lar kiradi . Elektr yuritmali IM lar odatda elektr yuritma , reduktor va tormozdan tashkil topadi ( oxirgisi bo ’ lmasligi ham mumkin ). Boshqaruv signali bir vaqtning o ’ zida yuritma va tormozga beriladi , mexanizm to ’ xtay boshlaydi va yuritma chiquvchi organni xarakatga keltiradi . Signal yo ’ qolganda yuritma ishdan to ’ xtaydi , tormoz mexanizmni to ’ xtatadi . Ikkinchi guruxga solenoidli IM larni kiritish mumkin . Ular turli xil rostlovchi klapanlar , vintellar , zolotniklar va boshqa elementlarni boshqarish

uchun qo ’ llanilishi mumkin . Bu guruxga elektromagnitli muftalarni kiritish mumkin . Solenoidli mexanizmlar odatda faqat ikki pozitsiyali rostlash tizimlarida qo ’ llaniladi . Elektr yuritmali IM lar odatda elektr yuritma , reduktor va tormozdan tashkil topadi ( oxirgisi bo ’ lmasligi ham mumkin ). Boshqaruv signali bir vaqtning o ’ zida yuritma va tormozga beriladi , mexanizm to ’ xtay boshlaydi va yuritma chiquvchi organni xarakatga keltiradi . Signal yo ’ qolganda yuritma ishdan to ’ xtaydi , tormoz mexanizmni to ’ xtatadi . 7.1- rasm . Ijro mexanizmlarining energiya turiga qarab turlanishi Elektrik ijro mexanizmlari Qishloq va suv xo ’ jaligi ishlab chiqarishida statsionar qurilmalar va jarayonlarni avtomatlashtirishda asosan elektrik ijro mexanizmlari , xarakatlanuvchi mashinalarda esa gidravlik va pnevmatik ijro mexanizmlari qo ’ llaniladi . Chiquvchi organning xarakteriga qarab elektrik ijro mexanizmlarining turkumlanish sxemasi 7.2- rasmda ko ’ rsatilgan . IJRO MEXANIZMLARI PNEVMATIKGIDRAVLIKELEKTRIK ELEKTRIK IJRO MEXANIZMLARI ELEKTROMAGNI TLIELEKTRODVIGATELLI S о len о idliBir aylanishli

7.2- rasm . Chiquvchi organning xarakteriga qarab elektrik ijro mexanizmlarining turkumlanishi . Т akomillashtirilgan elektrik ijro mexnizmlari Т akomillashtioilgan elektrik ijro mexnizmlari ko ’ p aylanishli quvurli armaturani distansion boshqaruvi uchun qo ’ llanadi . Bu ijro mexanizmlari M , A , B , V , G , D rusumli elektr yuritmalari nomini olgan bo ’ lib , ular gidromelirrativ tizimlarining avtomatlashtirilgan nasos stansiyalarida qo ’ llaniladi . Ular bir - biridan maksimal aylanish momenti , reduktorining tuzilishi , gabarit ulanish o ’ lchamlari va ba ’ zi konstruktiv elementlari bilan farqlanadi . Elektr yuritmalarining barcha konstruktiv elementlari maksimal darajada unifiksiyalangan , yuritma validagi ruxsat etilgan momentni chegaralovchi maxsus qurilmalari va boshqaruv sxemalariga ega elektr yuritmalarini ekspluatatsiya sharoitlariga ko ’ ra normal holatda ishlashi uchun 7 1- jadvalda ularni tiplariga ko ’ ra texnik ma ’ lumotlar keltirilgan . Elektr yuritmalarining normal holatidagi joylashtirilishi vertikal holat hisoblanadi ( yuritma vali vertikal joylashtiriladi ).Qisqa muddatli tok ‘otkazuvchan U zoq m uddatli tok o’tkazuvchanKo’p aylanishli Qadamli Elektromagnitli muftaDoimiy aylanishli

7 1-jadval Elektr motor tipii Joylashtirilishi Ishchi harorat oralig’i S Т ashqi muxitning nisbiy namligi 20 Sda % Moylash davriyligi M Х onalardagi va ochiq havodagi statsionar qurilmalar -20…+35 80gacha Uch oyda 1 marta A - -40…+40 95 gacha B,V,G,D Bir yildan kam emas B,V,G,D tipli elektr yuritmalarining ish prinsipi va tuzilishini ko’rib chiqamiz. Elektr yuritmaning knematik sxemasi 7.3 - rasmda keltirilgan. Elektr yuritma quyidagi asosiy elementlar va qismlardan tashkil topgan: korpus chervyakli silindrik reduktor, qo’l dubleri qismi elektr motori yo’l va moment o’chirgichlari qutilari. Yo’l va moment o’chirgichlari qutilari korpusga mahkamlanadi. Korpusga podshipniklardagi 46-chervyakli 45 shlikli val montaj qilingan. Shirikli valda aylantiruvchi momentni chegaralovchi mufta joylashgan. 6-maxovikli qo’l dublerlari sharikli valni oxiriga ulangan. Shu yerda bo’sh qilib kulachokli 4- silindirik g’ildirak joylashtirilgan. Korpusga xuddi shunday ravishda yo’l va moment o’tkazgichlari qutisiga aylanishni uzatuvchi 43-chervyakli g’ildirakka ega bo’lgan va 40, 41-silindrik shestrnyalari bilan plita ulangan.

7.3- rasm . Т akomillashtirilgan elektrik ijro mexnizmlari ( elektr yuritmalar surgichlar ) iing knematik sxemasi Quti quyidagi asosiy elementlarda tashkil topgan. 34-chervyakli yo’l o’chirgichlari qismi, 33- chervyakli g’ildirak, 27,30-kulochoklar,25,26- moment o’tkazgichlari: 24 va 36-richaglari, purjinalar 22, 35-blokirovka kulochoklari 23,31- mikroutkazgichlar 21,32 shestrnali ko’rsatkich qismi 19,20: strelka 18, 17-shestrnyali distansion ko’rsatkichlar qismi, 16-potensioner. Elektr motori ishga tushirilganda elektr yuritma quyidagicha ishlaydi. Aylanma xarakat elektr motoridan 2,3,4-silndirik g’ildirak va 5-kulachokli mufta orqali 45 sharikli valga uzatiladi. 46 chervyak g’ildirak orqali aylantiruvchi moment ishchi organning (surg’ich) yuritma valiga uzatiladi. Bundan tashqari, 47 chervyak 43 chervyali g’ildirak, 41 va 40- silindirik shestrnalar orqali xarakat 39-vilka, 33 va 34 chevyak jufti 0,19 shestrnya 18 ko’rsatkich strelkasi va 17 shesterna orqali 16-potensiometr valikiga uzatiladi. Elektr motorini ishida aylanishi momentini maxovikka uzatish mumkin emas, chunki maxovikni 7- kulochokli vtulkasi ajratilgan holatda bo’ladi. Bu vaqtda 5 muftoning kulokchalari 5-silindirli g’ildirak kulokchalari bilan bog’lanib qoladi va ular orqali harakat 45 shlitsli valga uzatiladi. Elektr motori qo’shilganda 6-mufta kulachoklari bilan 4 g’ildirak kulachoklari birlashadi, bu holda 5-mufta 9 shtok orqali 7 vtulkani 45 shpitsli val kulachoklaridan bo’shatadi. Bunday mexanik blokirovka 45 shlitsli

valni birvaqtning o’zida elektr motori va qo’l boshqaruvida ishlashini oldiini oladi. Elektr yuritmalar aylanish momentini 3 tomonlama chegaralovchi mufta bilan ishlab chiqariladi. Ularning ish prinsipi quyidagicha: maxkamlovchi armatura ishchi organi uning «Ochiq» va «Yopiq» holatlarining qandaydir. Oraliq holatlarida aylanish momenti maksimal qiymatida bo’lgan 44 yuritma vali to’xtaydi. Bu vaqtda 46 chervyak, 42 chervyakli g’ildirak o’qiga uraladi va buni natijasida xarakatlanayotgan 1 elektr motori orqali shtitslar bo’ylab o’qning yo’nalishida xarakatlana boshlaydi. 46 – chervyakning oldinga xarakati 10 richag, 11, uk, 12 – tishli sektor, 14 va 39 vilkalar, 13, 15, 37, 38 – silindrli g’ildiraklar yordamida 25 va 26 moment kulachoklarining aylanma xarakatiga o’zgartirib beradi. Ular aylanganda 24 va 36 richaglar 21 va 32 mikroalmashlab ulagichlarni quyib yuboradi va elektr motor zanjiri uziladi. M va A tiplaridagi elektr motorlari tuzilishi jixatidan B,V,G va D tipidagi elektr motorlaridan farq qiladi. Ularda chervyakli reduktor o’rniga silindrli reduktor qo’llaniladi. Yana bir qancha kinematik bo’g’inlarda ma’lumot o’zgarishlar bor, lekin motorlarining barcha turlarining ish prinsipi bir xil. Maksimal tok relesiga ega bo’lgan elektr yuritmalar. Elektr motorlarni yuklamalardan ximoyalash va maxkamlovchi armaturani maxkamlab yopish maqsadida ish tipdagi elektr yuritmalar statorining fazalaridan biriga tok relesi bilan ta’minlanadi. Elektr motori validagi qarshilik momenti ortishi bilan ishchi tok taxminan aylanish momenti kavadratiga proporsional ravishda ortadi. Shuni hisobga olib, aylanish momentini chegaralovchi mufta o’rniga tok relesini qo’llash mumkin. Shu maqsadda elektr motorini ta’minlovchi kuch tarmog’ining fazalaridan biriga oniy xarakatli maksimal tok relesi ulanadi. Uning ajratuvchi kontakti esa reversiv magnit ishga tushirgich g’altagi zanjiriga ulanadi. Maksimal tok relesini qo’llash elektr yuritma konstruksiyasini soddalashtirish, uning massasi va gabarit o’lchamlarini kamaytirish imkoniyatini beradi, lekin bu holda boshqaruv sxemasi bir muncha murakkablashadi. Maksimal tok relesi bo’lgan elektr motorlari faqat so’rg’ichlarda o’rnatiladi. Shpindel

armaturasidagi aylanish momenti siljiganda elektr motori rele yordamida yo’l o’chirgichi bilan xarakatga keladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati : 1. I . Karimov . Jaxon moliyaviy - iqtisodiy inqirozi , O ’ zbekiston sharoitida uni betaraf etishning yo ’ llari – Toshkent , " O ’ qituvchi ", 2009. 2. Miraxmedov D.A. Avtomatik boshqarish nazariyasi. Oliy texnika o’quv yurti talabalari uchun darslik. - Т oshkent, " O’qituvchi", 1993. - 285 b. 3. Borodin I.F. Osnovi avtomatiki. – M.: Kolos, 1987, 320 s. 1. Borodin I.F., Nedilko N.M. Avtomatizatsiya texnologicheskix protsessov. - M.;, Agropromizdat, 1986. -386 s. 2. Martinenko I.I. i dr. Avtomatika i avtomatizatsiya proizvodstvennix protsessov. - M; Agropromizdat, 1985 - 335 s. 3. Borodin I.F., Andrev S.A. Avtomatizatsiya texnologicheskix protsessov i sistemi avtomaticheskogo upravleniya. – Moskva, Kolos, 2006 g., 352 s.

Похожие

Kuchaytirgichlar

Mahalliy gidravlik qarshiliklar

Quvurlarni gidravlik hisoblari

Mahalliy gidravlik qarshiliklar

Trubalarni gidravlik hisoblash