Электр ўлчов асбобларининг синфларга ажратиш ва уларга қўйиладиган техникавий талаблар. - Физика - Рефераты

Электр ўлчов асбобларининг синфларга ажратиш ва уларга қўйиладиган техникавий талаблар.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

79 KB

Электр ўлчов асбобларининг синфларга ажратиш ва уларга қўйиладиган техникавий талаблар . Режа: 1. Электр ўлчов асбоблари ва уларга қўйиладиган шартли белгилар. 2. Электр ўлчов асбобларининг тизимлари ва уларга шартли белгилар. 3.Асбобларнинг ўлчаш занжирлари ва ўлчаш механизмлари.Айлантирувчи ва қарама-қарши моментлар. 4. Электр ўлчов асбобларига қўйиладиган талаблар.

Таянч сўз ва иборалар: ўлчаш занжири, ўлчаш механизми, асбоб тизими, анологли ва рақамли асбоблар, қарама-қарши момент, айлантирувчи момент, тинчлантиргич, (демпфер). Электр ўлчаш асбоблари ҳар хил белгиларга кўра синфларга ажратилади.Электр ўлчов асбоблари ўлчанаётган катталиклар турларига кўра қуйдагиларга ажратилади ва асбобнинг юза қисмига шартли белгилар қўйилади. (1-жадвал) № Асбобнинг номланиши Шартли белгиланиши 1. Амперметр A 2. Вольтметр V 3. Ваттметр W 4. Варметрr a V   5. Микроамперметр A 6. Миллиамперметр MA 7. Милливольтметр V m  8. Омметр 9. Мегаомметр 10. Частотамет Hz 11. Волнометр  12. Фазометр  13. Қувват коэффицентини ўлчовчи  cos 14. Ампер-соат хисоблагичи h A 15. Электр энергия хисоблагичи h W  16. Рақамли вольтметр 17. Анологли сигналларни ўлчовчи вольтметр 18. Гальвонометр 19. Осциллограф

Электр ўлчов асбобларининг шкаласида асбобнинг шартли белгиланишидан ташқари, унинг аниқлик синфи, фазода жойлашуви (горизонтал ва вертикал), изоляция кучланиши ва бошқа белгилар қўйилади.Электр ўлчов асбоблари аналогли ва рақамли турларга бўлинади. Аналогли электр ўлчов асбобларида асбобнинг кўрсатиши ўлчанаётган катталикнинг узлуксиз функцияси бўлади. Рақамли электр ўлчов асбобларида унинг кўрсатиши рақамларда ифодаланган бўлади. Электр ўлчов асбоблари олинаётган ўлчов ахборотига кўра кўрсатувчи, қайд қилувчи, ўзи ёзувчи, интегралловчи, йиғувчи турларга бўлинади. 2 .Электр ўлчов асбоблари тизимларининг шартли белгиланиши 2- жадвалда кўрсатилган. 2-жадвал Асбоб тизими Шартли белгиланиши Магнитоэлектрик Электромагнетик Электродинамик Ферродинамик Индукцион Электростатик

Иссиқлик Термоэлектрик Фотоэлектрик 4.Электротехникада бевосита кўрсатувчи асбоблар жуда кенг тарқалган.Бу турдаги асбоблар ишлаш принципи ва қўлланилиш соҳасидан қатъий назар 2-қисмдан : ўлчаш занжири ва ўлчаш механизмидан ташкил топган. Энг оддий ўлчаш асбоби сифатида, масалан, вольтметрда, индуктив ғалтак ва унга кетма-кет уланган қўшимча қаршиликни кўрсатиш мумкин.Бундай занжирда доимий қаршилик бўлган ҳолда ғалтак орқали ўтадиган ток кучи ўлчанаётган кучланишга пропарционал бўлади. Оддий амперметрда ўлчаш занжири ўлчаниши керак бўлган ток занжирига кетма-кет уланган индуктив ғалтакдан иборат. Асбобнинг ўлчаш механизмлари унга берилаётган электр энергияни асбобнинг қўзғалувчи қисмига бериладиган механик энергияга айлантиради. Тузилишига кўра бир хил конструкцияли ўлчаш механизмлари ҳар хил ўлчаш занжирлари ёрдамида турлича электр катталикларни ўлчашга мосланиши мумкин. 3. Электр ўлчов асбобларининг қўзғалувчан қисмининг ҳаракатга келтириш магнит ёки электр майдонларининг ўзаро таъсирида юз беради, натижада ўлчанаётган катталик қийматига пропорционал бўлган айлантирувчи момент айл М пайдо бўлади.Айлантирувчи момент айл М таъсирида асбоб ўлчаш механизмининг қўзғалувчан қисми охиригача буралади, агарда бунга қарама-қарши таъсир этувчи к М момент бўлмаса, механизмнинг қўзғалувчан қисми-кўрсатувчи стрелканинг бирор бурчакка оғиб, мувозанатда туриши к айл М М  бўлганда юз беради.

Замонавий электр асбобсозликда қарама-қарши моментни ҳосил қилиш учун механик ва электромагнит кучлардан фойдаланилади. Электромагнитли қарама-қарши моментли асбоблар логометрлар деб аталади.Механик қарама- қарши моментни яратиш учун фосфор бронзадан тайёрланган спирал пружиналардан кенг фойдаланилади. Асбобларнинг кўрсатувчи стрелкасининг тебранишларсиз янги ҳолатларга тез ўта олишини таъминлаш учун тинчлантирувчи (демпфер) лар қўлланилади. Тинчлантирувчи момент ёки демпферловчи момент асбоб қўзғалувчан қисмининг ҳаракат тезлигига пропарционалдир; Яъни t Р М тинч     бу ерда Р-тинчлантириш коэффициенти.  -ўлчаш механизмининг бурилиш бурчаги. Тинчлантиргич ёки демпферларанинг вазифаси ўлчаш механизми қўзғалувчан қисмининг кинетик энергиясини ютишдир.Ҳаволи ва магнит индукцион тинчлантиргичлар энг кўп тарқалган бўлиб, тинчлантирувчи мометлар биринчи ҳолда асбобнинг қўзғалувчан қисмига боғланган енгил поршень ёрдамида, иккинчи ҳолда эса доимий магнит майдони билан, металл диск ҳаракатланишда ҳосил бўлувчи уюрмали токларнинг ўзаро таъсирига асослангандир. 4. Электр ўлчов асбобларига қуйидаги асосий техникавий талаблар қўйилади: 1) Асбобнинг аниқлик синфи унинг юза қисмида кўрсатилган қийматдан ошмаслиги ва бу қиймат вақт мобайнида ўзгармаслиги лозим. 2) Асбоб шкаласи СИ халқаро системаси бирликларида даражаланиши лозим.

3) Асбоб тинчлантирувчи система билан таъминланган бўлиши лозим. 4) Электр ва магнит майдонлари, атроф-муҳит температураси асбоб кўрсатишларига сезиларли таъсир этмаслиги керак. 5) Асбоблар электр энергияни минимал миқдорда истеъмол этиб, мос холдаги Давлат стандартларида кўрсатилган ўта юкланишга чидамли бўлиши лозим. Адабиётлар. 1. А.С.Каримов “Электротехника ва электроника асослари” Тошкент-1995 йил. 107-10 бетлар. 2. А.Т.Морозов “Электротехника” Москва-1987 год. 149-153 бетлар.

Похожие

Магнитоэлектрик тизимли электр ўлчов асбобларининг тузилиши ва ишлаш принципи.Тўғриловчи ва термоэлектрик тизимли асбоблар

Рақамли электр ўлчов асбоблари

Электр ўлчов асбоблари ва уларнинг хатоликлари

Электр ўлчов воситалари ва ўлчашлар ҳақида умумий маълумотлар.Метрология фани ҳақида тушунчa

Магнитланиш турлари ва магнетикларнинг синфларга бўлиниши