Burchak tezligi datchiklari - Физика - Рефераты

Burchak tezligi datchiklari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

124.43359375 KB

Burchak tezligi datchiklari Reja: 1. Namlik ko’rsatgichlari xaqida tushuncha 2. Namlik datchiklarining klassifikatsiyasi va ish prinsiplari

Burchak tezligi datchiklari Burchak tezligi datchiklari asosan 3 guruhga bo’linadi: 1.mexanik, 2.gidravlik 3. elektrik. Burchak tezligining mexanik markazdan qochma datchigining kinematik sxemasi 2.21,a-rasmda ko’rsatilgan. Bunda yuklanma 1 markazdan qochma kuch F s = amw r ta’sirida prujinani 2 siqadi va valning aylanishi bo’yicha 5 muftani 3 siljitadi. Muftaning siljishi induktiv o’zgartirkichga uzatiladi va aylanish tezligi hisoblanadi. Datchikning sezgirligi quyidagicha aniqlanadi: Kd = dFs/dw = 2amwr, (2.22) bu yerda m - aylanayotgan yuklarning massasi; r - yuklarning aylanish radiusi; w – aylanish burchak tezligi. Mexanik markazdan qochma datchiklar katta xatoliklarga ega va tezlikni faqatgina kichik oraliqlarda o’lchashga mo’ljallangan bo’ladi. Gidravlik datchiklar (2.21,b-rasm) asosan aylanish chastotasini proporsional ravishda suyuqlik bosimga yoki sarf o’zgarishiga aylantirib berish uchun hizmat qiladi. Bunday turdagi datchiklar nasosdan 1, suyuqlik bosimi o’zgarishini qabul qiluvchi prujinali porshendan 2 hamda aylanish chastotasini ulab boradigan shkalalardan tashkil topgan bo’ladi. Bu turdagi datchiklarning amalda qo’llanilishi ularning murakkab tuzilishi va o’lchovlarni yuqori darajada emasligi sababli anchagina chegaralangan. Х ozirgi davrda elektrik datchiklarning qo’llanilishi keskin ravishda ko’payib bormoqda. Bunday datchiklar odatda o’zgarmas yoki o’zgaruvchan tokli mikrogeneratorlar (taxogeneratorlar) shaklida bajarilgan bo’ladi.

a) b) 2.21-rasm. Mexanik (a) va gidravlik (b) burchak tezligi datchiklari. Ularning chiqish kuchlanishi U aylanish chastotasiga proporsional bo’ladi: U = a w , (2.23) bu yerda a – proporsionallik koeffitsiyenti. Datchikning sezgirligi esa quyidagicha ifodalanadi: Kd = dU/dw. (2.24) Chastotali elektrik tezlik datchiklari aylanish tezligini chastotaga yoki tok va kuchlanish amplitudasiga o’zgartirib beradi. Vaqt-impulsli datchiklarida (2.22,a-rasm) elektr o’tkazuvchan qatlam bilan qoplangan 2 izolyatsion barabanning 1 aylanishi natijasida chap yotka navbati bilan elektr zanjirini qo’shib va ochib turadi. Natijada impulslar hosil qilinadi va ularni ikkilamchi asbob A yozib boradi . Impulslar soni quyidagicha topiladi : N = a w , (2.25) Bu yerda a – proporsionallik koeffitsiyenti . Datchikning sezgirligi ( imp . s / rad ) esa quyidagicha ifodaladi : Kd = dN / dw . (2.26) Vaqt - impulsli datchiklarining asosiy kamchiligi – ularning kontaklarini tez ishdan chiqib turishidir . Induksion tezlik datchiklarida (2.22, b - rasm ) o ’ zgarmas magnitning 2 aylanishi natijasida cho ’ lg ’ amda 2 o ’ zgaruvchan ( impulsli ) kuchlanish hosil qilinadi va u valning aylanish tezligiga proporsional bo ’ ladi .

2.22-rasm. Elektrik tezlik datchiklari. d) - vaqt -impulsli; ye va j) – induksion. Namlik ko’rsatgichlari xaqida tushuncha Maxsulotlar va muxit namliklari asosiy ko’rsatgich bo’lib, ularni texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda boshqarish va vaqti-vaqti bilan nazorat qilish va o’lchab turish kerak bo’ladi. Maxsulot tarkibidagi namligi asosan absolyut (I) va nisbiy (U) namlik ko’rsatgichlari bilan baholanadi. Absolyut namlik quyidagicha ifodalanadi:Ν= Μ Μ 0 100 ,% (2.27) Bu yerda, M – maxsulotdagi namlik massasi; Mo- absolyut quruq maxsulot massasi. Namlik esa quyidagicha aniqlanadi: Ф= М М 0+М 100 ,% (2.28) Nisbiy namlik: У = ах ам 100 ,% (2.29) bu yerda ax – xaqiqiy absolyut namlik; am – maksimal absolyut namlik.

Namlik datchiklarining klassifikatsiyasi va ish prinsiplari Ish prinsipi bo’yicha elektrik namlik dachiklari elektrofizikaviy va elektroparametrik turlariga bo’linadi. Elektrofizikaviy datchiklar radiatsion va magnitoyaderli rezonans dachiklarini o’z ichiga oladi. Radiatsion dachiklarning ish prinsipi nam muxitnig infraqizil nurlarni, yuqori chastotali elektromagnit tebralishlarni, - nurlar va neytron nurlanishlarni qabul qilish darajasini o’lchashga asoslangan bo’ladi. Magnitoyaderli rezonans datchiklarining ish prinsipi esa vodorod atomlari yadrosi va namlikning radiochastotali magnit maydonini qabul qilishi prinsipida ishlaydi. Elektroparametrik datchiklar konduktometrik, dielkometrik va gigrometrik turlarga bo’linadi. Konduktometrik datchiklar elektrokimyoviy o’zgartirgichlar tarkibiga kiradi va ishlash prinsipi muxitning elektr o’tkazuvchanligini o’zgarishi natijasida namlikni aniqlashga asoslangan bo’ladi. Chiqish ko’rsatgichi bo’lib bunda muxit o’tkazuvchanligi hisoblanadi. Dielkometrik datchiklar dielektrik singdiruvchanlik (E=2...10 - qattiq jismlar uchun; E=81-suv uchun) yoki dielektrik isrof tangens burchagi qiymatlari bo’yicha namlikni aniqlanadi. Gigrometrik datchiklar elektronli o’zgartirgichlar guruhiga mansub bo’lib, ularning ishlash prinsipi qo’shimcha gigroskopik zarrachalarning mexanik yoki elektrik xarakteriskalarini o’zgarishiga asoslangan bo’ladi. Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishida gazlar va xavo namliklari datchiklari keng miqyosda qo’llaniladi. Ularning quyidagi turlari mavjud: gigrometrik dilatometrik datchiklar - namlik ta’sirida chiziqli o’lchamlari o’zgarishiga, gigristorlar, elektropsixrometrlar, xarorat - muvozanatli va kondensatsion datchiklar - qarshilik o’zgarishiga hamda radioskopik va infraqizil datchiklar - gaz va xavoning fizikaviy xususiyatlarini o’zgarishiga asoslangan bo’ladi. Х avo namligini aniqlashning psixrometrik usuli quruq va suv bilan namlangan ikki termometrlarni qo’llashga asoslangan bo’ladi. Bu prinsipda namlikni nazorat tizimi datchiklari-elektropsixrometrlar ishlaydi. Elektropsixrometrning prinsipial sxemasi 2.23-rasmda keltirilgan.

Muvozanatsiz, ko’prikning ikki yelkasiga ikkita bir hil yarimo’tkazgichli termorezistorlar ulangan bo’lib, ular gigroskopik keramik trubkaga joylashtiriladi. Birlamchi trubkanig bir tomoni suvga tushuriladi, ikkinchi tomoni esa xavoda turadi. Ya’ni termorezistor (Rg) quruq trubkada joylashadi va uning xarorati xavo xaroratiga teng bo’ladi. Suv bilan namlanadigan ikkilamchi trubkadagi termorezitorning (R n) qarshiligi namning parlanishiga bog’lik bo’ladi va bug’lanish jarayonida xaroratning kamayishi hisobiga uning qarshiligi nisbatan yuqori bo’ladi. Х avo namligi qanchalik kam bo’lsa, nam trupka sirtidan suvning parlanishi tezroq bo’ladi. Bunda Rk va Rn orasidagi farq katta bo’ladi va o’zgartirgichdagi (U) chiqish signali kuchliroq bo’ladi. Rk Rk Ut R1 R2 2.23-rasm. Elektropsixrometrning prinsipial sxemasi. Maxsulotlar namligini aniqlaydigan elektrik datchiklar konduktometrik (muxitning elektr o’tkazuvchanligi o’zgarishi), dielkometrik (dielektrik singdiruvchanligi E o’zgarishi), radioizotopli, elektroabsorbsionli, ultrotovush va SVCh (o’ta yuqori chastotali) datchiklarga bo’linadi. Konduktometrik va dielkometrik datchiklar silindrik yoki tekis xavo kondensatorlaridan yasalgan elektrodlardan yoki igolkali elektrodlardan ham У

tashkil topgan bo’ladi. Maxsulot kondensatorlar orasiga joylashtirib, uning namligi aniqlanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati : 1. I . Karimov . Jaxon moliyaviy - iqtisodiy inqirozi , O ’ zbekiston sharoitida uni betaraf etishning yo ’ llari – Toshken , " O ’ qituvchi ", 2009. 2. Miraxmedov D.A. Avtomatik boshqarish nazariyasi. Oliy texnika o’quv yurti talabalari uchun darslik. - Т oshkent, " O’qituvchi", 1993. - 285 b. 3. Borodin I.F. Osnovi avtomatiki. – M.: Kolos, 1987, 320 s. 1. Borodin I.F., Nedilko N.M. Avtomatizatsiya texnologicheskix protsessov. - M.;, Agropromizdat, 1986. -386 s.

Похожие

Generator datchiklari

Ko’mir (kontaktli) datchiklari

Qishloq va suv xo’jaligi ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish xususiyatlari

Kuchаytirgichlar va ulаrning tаvsifi

Gеnеrаtоrli datchiklar va ularning ishlash prinsipi