Электр тармоқларнинг актив ва реактив қувватларнинг кирим-чикими (баланс). реактив қувватнинг қоплаш - Энергетика - Рефераты

Электр тармоқларнинг актив ва реактив қувватларнинг кирим-чикими (баланс). реактив қувватнинг қоплаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Электр тармоқларнинг актив ва реактив қувватларнинг кирим-чикими (баланс). реактив қувватнинг қоплаш Режа: 1. Актив ва реактив қувватларнинг кирим-чикими, исрофларнинг ҳисобга олган ҳолда 2. Электр тармоқнинг реактив қувватининг қувват коэффициентидан боғлиқлиги. 3. Қоплаш ускуналарининг қувватини аниқлаш

Электр тармоқларнинг актив ва реактив қувватларнинг кирим-чикими (баланси). Реактив қувватини қоплаш. ЭНА фанидан маълумки, электр тармоқларда, манба ишлаб чиқарадиган қувватлари, истеъмол қилинган қувватларга баравар бўлиши керак. Электр тармоқ учун бу тенглик қуйидагича ёзилади: Р м = Р ист +  Р тарм ; Q н = Q ист +  Q тарм Бу тенгликларда: Рм, Q м-манбаларнинг, яъни электр станцияларнинг генераторларнинг жами ишлаб чиқарадиган актив ва реактив қувватлари.  Р тарм =  Р ЭУЙ +  Р ТР – тармоқнинг жами актив исрофлари  Q тарм =  Q ЭУЙ +  Q ТР – тармоқнинг жами реакив исрофлари. Бу ифодаларга киритилган катталикларнинг ҳисоблаш формулаларнинг юқорида келтириб чиқарганмиз. Маълумки, истеъмолчиларнинг анча қисми актив қувватдан ташқари индуктив характерли реактив қувват истеъмол қилади. Бу асосан асинхрон моторлардир ундан бошқа трансформатоларда реактив қувват исрофи анча катта. Генератор ишлаб чиқарадиган тўлиқ қувват қуйидагича ёзилади: jQ P P S     cos Бу ерда Р ва Q генератор ишлаб чиқарадиган ва ЭУЙ орқали истеъмолчига узатиладиган актив ва реактив қувват. Генераторларнинг қувват коэффициенти cos  =0,8  0,85 баровар трансформаторлар ва асинхрон моторларнинг салт юриш режимида ишлаш пайтида қувват коэффициенти пасаяди. Бунинг устида таъмирланган асинхрон моторларнинг қувват коэффициенти завод кўрсатган қийматидан анча паст. Шу ва бошқа бир қатор сабабларга кура, қувват коэффициенти пассайади. Актив қувватнинг аввалги қиймати ўзгармаган ҳолда реактив қувватни катталиги ошади. Демак, тўлиқ қувват ҳам ошади. Натижада ЭУЙ нинг актив қувват исрофи: Меъёрдан ошади, чунки исроф тўлиқ қувватга тўғри пропорционал:

l R U Q Р РЭУЙ     0 2 22 Электр тармоқнинг кучланиш пассайиши (исрофи) қуйидагича ифодаланади: нU X Q R P U      Бу ифодадан кўриниб турибтики, тармоқнинг кучланиши пассайиши ҳам узатиладиган реактив қувватга тўғри пропорционалдир. ЭНА фанидан маълумки узатиладиган реактив қувватни характерловчи катталик қувват коэффициенти дейилади: S P U I P сos     3  Демак, электр тармоқнинг исрофини камайтириш учун, тармоқнинг индуктивлигини иложи борича камайтириш лозим. Бунга эришмоқ учун: 1. Трансформатор ва асинхрон машиналарининг салт юриш ҳолат (режими) камайтириш керак. 2. Асинхрон моторлар таъмирлангандан кейин, уларнинг техник катталиклари моторни ишлаб чиқарган завод кўрсатган катталикларига тенглигига эришиш керак. 3. Фақат техник катталиклари ишлаб чиқарган завод кўрсатгич - ларига тенг бўлган асинхрон моторларнинг ишлатиш керак. Индуктив реактив қувватнинг қоплаш лозим. Расм-10 электр тармоқнинг реактив қувватининг қоплашга оид вектор диаграммадан кўриниб турибдики, тармоқнинг ва истеъмолчининг индуктив қувватини қоплаш учун ишораси қарама-қарши бўлган сиғим улаш лозим. Натижада умумий ЭУЙ дан узатиладиган реактив қувват камаяди, қувват коэффициенти ошади. Вектор диаграммадан:

Q = Q иcт – Q c = Q и c т – Q ку Бу ифодада Q ист – истеъмолчининг реактив қуввати, шу жумладан тармоқ ва истеъмолчиларнинг реактив қувват исрофлари Q ку – қоплаш ускуналарнинг реактив қуввати Q – электр асосан реактив қувватнинг чекланган қиймати. Расм-13 даги вектор диаграммага асосан: P Q tg   Q ку = Q ист - Q = Р  tg  ист – P  tg  = P  ( tg  ист – tg  ) Бу формулада: tg  – электр таъминловчи корхона кўрсатган қувват коэффициенти tg  ист = истQ P - истеъмолчининг қувват коэффициенти. Айнан шу формула асосида қоплаш қуввати ҳисобланади. Реактив қувватнинг қоплаш воситаси икки тури бор. Биринчиси, бу синхрон машиналарнинг ўта уйғотиш режимида ишлаши. Бу восита кўпинча ҳудудий тармоқларда ишлатилади. Ўзбекистон шароитида, йирик сув насос станцияларда ишлатиладиган синхрон двигателларнинг уйғотиш режимида ишлатилади ва электр тармоқга сиғим характерли реактив қувват ишлаб чиқариб берилади. Иккинчиси, бу конденсаторли қоплаш ускуналардан фойдаланиш. Бу турли қоплаш ускуналар (ККУ) алоҳида ишлаб чиқарилади ва саноат корхоналарда айнан шу турли қоплаш ускуналари ишлатилади.

Қувват коэффициентининг иложи борича кўтаришга истеъмолчи мафаатдор эмас. Бунга электр тармоқ, яъни электр таъминловчи корхона, манфаатдордир, чунки электр энергиясининг узатиш ва тақсимлашнинг таннархи бевосита қувват исрофидан боғлиқ. Шунинг учун электр таъминловчи корхона, қувват коэффициенти катталигини маълум қийматини кўрсатади. Агар саноат корхонанинг қувват коэффициенти шу қийматдан кам бўлса, сотиладиган электр энергия учун қўшимча тўлов олинади. Расм-13 да конденсаторли қоплаш ускунасининг электр тармоқга улаш схемаси кўрсатилган.

Фойдаланилган адабиетлар: 1. Боровиков В.А.и другие «Электрические сети энергетических систем» учебник для техникумов. Л.Энергия, 1992г 2. Мельшиков Н.А. Электрические сети и системы учебник для вузов М. Энергия, 1983г

Похожие

Актив, реактив ва тўла қувват.

Параллел уланган электр занжирларнинг турғунлашган ҳолати. Актив, реактив ва тўла ўтказувчанлик.

Кетма–кет уланган электр занжирининг турғунлашган ҳолати. Актив, реактив ва тўлиқ қаршиликлар.

Электр тармоқларнинг кучланишнинг ростлаш

Ҳудудий ва маҳаллий электр тармоқлар ва уларни ҳисоблаш