Gidrosferani himoyalash, tarkibi va uni himoya qilish muammolari

Gidrosferani himoyalash, tarkibi va uni himoya qilish muammolari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46.5 KB

Gidrosferani himoyalash, tarkibi va uni himoya qilish muammolari R e j a: 1. Tabiiy suv 2. Manbalar sarfi. 3. Manbalarning sarf normalari 4. Metallarni qazib olish manbalari. 5. Xalkopiritdan misni ajratib olish jarayoni. Tabiiy suv murakkab tarkibga ega bо‘lgan eritma (1-jadval). Tabiatda kimyoviy toza suv deyarli uchramaydi.

1- jadval Tabiiy suv tarkibi Механик қўшимчалар Коллоидлар Эриган моддалар Газлар органик моддалар минерал моддалар катионлар анионлар Зичлиги сув зичлигидан кам бўлган сузувчи моддалар Гуминли моддалар, ёғлар Кремний кислота ва темир тузлари K + Na + Ca 2+ Mg 2+ Al 3+ Fe 2+ Fe 3+ Mn 2+ HCO 3 – CO 3 2 – SO 4 2 – Cl – NO 3 – HSiO 3 – SiO 3 2 – O 2 CO 2 N 2 H 2 S NH 3Зичлиги сув зичлигига тенг бўлган муаллақ моддалар Чўкмага тушувчи, зичлиги сув зичлигидан юқори моддалар Органик кислоталар Mexaniq qо‘shimchalar. Suvda organiq va anorganiq moddalarning о‘lchamlari 0,1 – 1 mm. Kolloidlar . Suv tarkibidagi kolloid zarrachalarning о‘lchami 0,1 – 0,001 mm bо‘lib, ular organiq moddalarning chirishi natijasida hosil bо‘ladi. Gumus . Murakkab organiq birikma. Suvda erigan moddalar organiq va anorganiq moddalardan iborat bо‘lib, tuz va ionlarni tashkil etadi. Ularning miqdori о‘zgarib turadi. Mamlakatimizda faoliyat olib borayotgan korxonalarda asosan daryo va yer osti suvlaridan foydalaniladi. Manbalar sarfi. Yer manbalari uch asosiy holatga nisbatan baholanadi:

1) Yer amalda yopiq ximiyaviy sistema shisoblanadi; u doimiy massaga ega bo`lib, atrofdagi koinot bilan energiya almashinadi. 2) Yagona ximiyaviy element massasi nazariy jixatdan o`zgarmas; 3) Barcha manbalar, ishlab chiqarishga sarflangan energiyadan tashqari yana yangidan tiklanishi mumkin. Barcha manbalar uch kategoriyaga bo`linadi: Ulangan manbalar ya‘ni geologik va metallurgiya qiymatlariga asosan hisoblangan hajm; Taxmin etilgan zapaslar, ya‘ni chegaralangan geologik va metallurgiya qiymatlari asosida hamda geologik natijalar ekstrapolyatsiyasi yo’li bilan aniqlangan hajm; Oldindan aytilgan manbalar, ya‘ni konning geologik xarakteri asosida olingan baholar miqdori. 2. Manbalarning sarf normalari. Manbalar sarf normalarini basholash uch kategoriyaga bo`lib amalda o`rganiladi: yoqilg`i manbalari, energetik manbalar, metall va nometall manbalar. Yoqilg`i va energiya manbalar sarfini muhokama etishda quyidagi energiya manbalarini o`rganish lozim: 1) Antratsit; 2) Kokslangan ko`mir va past navli ko`mir (lignit); 3) Tabiiy gaz; 4) Torf ; 5) Neft ; 6) Slanets; 7) Toriy va uran; 8) Suv (gidroenergetika); 9) Geotermal suv; 10) Suvning ko`payishi-suvning kamayishi;

11) Quyosh energiyasi; 12) Vodorod; 13) Termoyadroviy sintez; Metall manbalar qo`llanilish farqiga ko`ra ikki gruppaga bo`lib o`rganiladi: 1 gruppaga IIR і 1,7 % rangli va nodir metallar (Au, Hg, Sn, Ag, Zn, Pb, W, V, Cu, Sb); 2 gruppaga qora metall va alyuminiy (Mo, Mn, Co, Ni, Ti, Fe, Cr, K) IIR Ј 1,3 %. Nometall manbalarga asosan asbest, karbonat, xlor, granit, kislorod, fosfat, potash, qum va shag`al, natriy birikmalari va suv kabilarga bo`lib o`rganiladi. 3. Metallarni qazib olish manbalari. Metallarni rudalardan ajratib olish va tozalash manbalardan foydalanishga, rudalar tarkibidagi metall miqdoriga bog`liq. Hozirgi vaqtda suyuqlik ekstraktsiyasida organiq kompleks hosil qiluvchi ajratmalarni qullanilishi, ion almashinuvi, smolani hamda elektrolitik ajratmalarni qullanilishi perspektiv yo`nalish hisoblanadi. Soymet-jarayoni gidrometallurgiya jarayoni bo`lib, rangli metallardan sulfidlarni chiqarib olishda qullaniladi/ 4. Xalkopiritdan misni ajratib olish jarayoni. Xalkopiritdan misni ajratib olishda kontsentrlangan pufakni flotatsiya yo`li bilan temir xlorid qayta ishlanadi, natijada mis xlorid eritmasi va temir hosil bo`ladi. Anodda xalkopirit ishqorlanadi, katodda eritmadan mis qaytariladi va cho`kadi.

ADABIYOTLAR 1. Азизов Қ. Х . Ҳаракат хавфсизл игини ташкил эт и ш асослари . - Т .: Ёзувчи , 2002.-182 б . 2. Азизов Қ.Х. Йўлларда хавфсиз ҳаракатланиш асослари.- Т.: Ёзувчи, 2005.- 72 2. Клинковштейн Г.И., Афанасьев М . Б. Организация дорожного движения. - М.: Транспорт, 2000.-236 б. 3. Йўл ҳаракати қ оидалари- Т.: 2001 .-82 б. 4. Му ҳ итдинов Н.Ф., Нурмухам е дов F . K , Д и метов Р.Н. Йўл ҳаракати қ оидаларига шархлар.- Т.: F . Ғ улом, 2005.-7 8 б. 5. Усмо н X . Ав томоб и ллар н и бош қариш асослари в а ҳаракатланиш хавфс и зл иги .-Т.: Узбекистан, 2001.- 220 б.

Похожие

Atmosfera havosining ifloslanishi va uni muhofaza qilish.

Аtmоsfеrа hаvоsining iflоslаnishi va uni muhofaza qilish

Atmosfera havosining ifloslanishi va uni muhofaza qilish

Yerning kimyoviy tarkibi

Tuproq eritmasining reaksiyasi va uni boshqarish