Moy kislotali bijg'ish - Биотехнология - Рефераты

Moy kislotali bijg'ish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

19.6201171875 KB

Moy kislotali bijg'ish Moy kislotali bijg'ish jarayoni labiatda keng larqalgan. Bu bio-logik jarayon ekanligini 1861-yilda Lui Paster isbotlab bergan. Jarayonni moy kislotali bijg'ituvchi bakteriyalar olib boradi. Tipik anaeroblar spora hosil qiladigan, vegetativ hujayralari duksimon, nog'ora (baraban) tayoqehasiga o'xshash, 1—5 nluzunlikda bo'ladi. Bular tabiatda keng tarqalgan bo'lib, sut, pishloq, konservalarning sifatini buzadi, sabzavotlami chiritadi va xalq xo'jahgiga katta zarar yetkazadi. Lekin ba'zi vakillari (Clost. pasteurianum) molekulyar azotni o'zlashtirib, tuproqni azotga boyitadi (26-rasm). Tuproqda uchraydigan baktcriyalarning 90% i moy kislotali bijg'ish jarayonida ishtirok etuvchilar hisoblanadi. Ular turli ug-Icvodlar, spirtlar, kislotalar, kraxmal, glikogen, dekstrinlarni ham CH 12 0 6 T± CH 3 CH 2 CH 2 COOH+2CO 2 +2H 2 O+20 kkal moy kislota Moy kislotali bijg'ituvchi bakteriyalarning elektiv kulturasi uchun quyidagi sharoit zarur: anaerob muhit, shakar, oziqani 100° gacha isitish va unga ozgina tuproq qo'shish kifoyadir. Oziqa isitilganda undan kislorod chiqib ketadi va anaerob sharoit vujudga keladi, bu oziqadan ko'p miqdorda idishga solinadi va 30°C li tcrmostatda yoki issiq xonada o'stiriladi. Pektinli moddalarning bijg'ishi. Tabiatda keng uchraydigan bijg'ishlardan biri pektinli va selyulozali bijg'ishdir. Pektin o'sim-liklar to'qimasida ko'p miqdorda bo'lib, hujayralarni bir-biri bilan biriktirib turadi. Pektin juda murakkab birikma bo'lib, suvda eri- maydi, kislotali muhitda kislota va uglevodlarga parchalanadi. Pektin kislotani ba'zi bakteriyalar, mog'or zamburug'lari, aktinomitsetlar va boshqa mikroorganizmlarda uchraydigan pektinaza, propek-tinaza va pektaza fermentlari parchalaydi: 1) 0^0^+ 10H 2 O T± 4CHO(CHOH) 4 COOH + C 6 H l2 0 6 + pektin galakturon kislota galaktoza + C 5 H I0 O 5 + C 5 H 10 O 5 + 2CH 3 COOH + 2CH,OH

arabinoza ksiloza sirka kislota metil spirt So'ngra uglevodlarni bakteriyalar anaerob sharoitda bijg'itadilar: 2) C 6 H, 2 0 6 ^± CH 3 CH 2 CH 2 COOH + 2C0 2 + 2H 2 + X kkal galaktoza moy kislota C 5 H 10 O 5 pi CH 3 CH 2 CH 2 COOH + C0 2 + H 2 + X kkal. Pektinli bijg'ish jarayoniga asoslanib, tolali o'simliJdardan tola ajratib ohnadi. Bunda shudringli usul va suvda ivitish usullari qo'llaniladi. Suvda ivitilganda zig'ir, kanop va boshqa tolali o'sim- liklar betonlangan hovuzlarda 25°C da ko'p miqdordagi suvga botirib qo'yiladi. Dastlab ko'p miqdorda ko'pik hosil bo'ladi, keyin pektinli bijg'ish boshlanadi va tola oson ajraladi. Jarayon anaerob sharoitda yashaydigan spora hosil qiluvchi Clostridium pectinovorum bakte- riyasi ishtirokida boradi. Shudrmgli usulda ivitishda tolali o'simliklar kuzda yerga bir tekis yoyiladi va bijg'ish aerob usulda, zamburug'lar ishtiroki bilan boradi. Pektinli bijg'ishda ishtirok etadigan bakteriyalar 1895-yiIi S.N.Vinogradskiyning laboratoriyasida Fribes tomonidan ochilgan va Clo'st. felsineum deb nomlangan. Keyinchalik Beyerink uni Granulobacter pectinovorum deb atagan, chunki u granulyozaga xos bo'lgan (yod ta'siridan ko'karish) reaksiyani bergan. Hozirda Clostridium avlodiga kiritiladi. 1916-yili yana bir vakil — Clost felsineum ham ma'lum bo'ldi. Sellulozaning anaerob yoi bilan bijg'ishi. Sellulozaning anaerob yo'l bilan bijg'ishini V.L.Omelyanskiy aniqlagan. Uni parcha-laydigan bakteriyalar anaerob sharoitni talab qiladi. Bakteriyalar nog'ora tayoqchasiga o'xshash spora hosil qiladi. Ulardan biri scllulozani moy kislotali bijg'ishga o'xshash bijg'itadi, sirka kislota, karbonat angidrid va metan hosil qiladi. Ikkinchi bakteriya esa metan o'rniga vodorod hosil qiladi. Birinchi baktcriyani Omelyanskiy Вас . cellulosae hydrogenicus deb atagan. Bu bakteriya 10—12 nm uzunlikdagi spora hosil qiladi va hujayrasi nog'ora cho'piga o'xshab ketadi. Ikkinchi bakteriya Вас . cellulosae methanicum maydaroq spora hosil qiladi va ko'ri- nishi nog'ora cho'piga o'xshab ketadi. Metanli bijg'ishda ko'p miqdorda C0 2 , CH 4 va sirka kislota hosil bo'lsa, moy kislota esa kam hosil bo'ladi. Ikkinchi vodorodli bijg'ishda C0 2 va H 2 kam hosil

bo'lsa, moy va sirka kislota ko'proq hosil bo'ladi. Bundan tashqari, chumoli va valerian kislotalar ham hosil bo'ladi. Hozirgi vaqtda faqat bitta bakteriya - Вас . Omelianskii sellulozaning bijg'ishida ishtirok etishi ma'lum bo'ldi. Selluiozani anaerob yo'l bilan parchalovchi bakteriyalar suv havzalarining cho'- kindilarida ko'p uchraydi. Tuproqda selluiozani parchalashda zam- burug'lar, aktinomitsetlar, aerob bakteriyalarning ayrim turlari ishtirok etadi. Sellulozaning aerob yo'i bilan parchalanishi. Sellulozaning aerob yo'l bilan parchalanishida ko'pgina bakteriyalar, aktinomitsetlar va zamburug'lar ishtirok etadi. Odatda, selluloza parchalanganda shakarlar, yuqori molekulali organik kislotalar hosil bo'ladi. Oraliq mahsulotlar sifatida esa oksikislotalar hosil bo'ladi. Ulardan azo- tobakter va Clostridium avlodiga mansub bakteriyalar oziqa sifatida foydalanadilar. Azotobakter va klostridium tabiatda keng tarqalgan bo'Iib, 1929-yili S.N.Vinogradskiy tomonidan aniqlangan. Petri kolbchasiga mineral tuzlar aralashmasida ho'llangan filtr qog'oz qo'yiladi va ozgina tuproq qo'shiladi. Unda (zangori, yashil yoki kulrangli) koloniyalar hosil bo'lsa va filtr qog'ozini yemirishi kuzatilsa, unda bu holat selluiozani parchalovchi bakteriyalar borli- gini ko'rsatadi. Vinogradskiy selluiozani parchaiaydigan va spora hosil qilmaydigan aerob bakteriyalar borligini ham aniqlagan. 1) Spirohaeta sytoophaga — uchlari biroz qayrilgan, selluloza uni uchun zarur oziqa hisoblanadi; 2) Cellovibrio - uchi biroz qayrilgan, uzun tayoqchasimon bakteriya; 3) Cellofacicula — uchi qayrilgan, kalta tayoqchasimon mikrob. Bu mikroblar ta'sirida selluloza tez parchalanadi. Bulardan tashqari, selluiozani aktinomitsetlar, penitsillium, trixoderma, aspergillus kabi mog'orlar va boshqa aerob mikroblar ham parcha- lashi mumkin. Selluloza parchaianishining odam hayoti uchun foydali va za- rarli tomonlari bor. Foydali tomoni shundaki, u yerning unumdor- ligini oshiradi. Bundan tashqari, selluiozani parchaiaydigan mik roblar оЧхо ' г hayvonlaming ovqat hazm qilish jarayonida muhim rol o'yrtaydi, dag'al xashaklarning hazm bo'Iishini osonlashtiradi. Lekin zararli tomoni shundaki, qog'oz va yog'ochning sifatini

buzadi, ayniqsa Merulius avlodiga mansub zamburug'lar qurilishga katta zarar yetkazadi. Propion kislotali bijg'ish. Propion kislotali bijg'ish Propion- bacterium avlodiga mansub bakteriyalar tomonidan amalga oshiri-ladi. Bu bakteriyalar grammusbat, harakatsiz, tayoqchasimon bo' Iib, spora hosil qilmaydilar va anaerob mikroorganizmlar safiga kirsada, kislorodli, past bosimda ham rivojlanib, ko'paya oladilar. Ular uchun encrgiya manbayi bo'Iib karbonsuvlar, organik kis lotalar, spirtlar va boshqa metabolitlar xizmat qiladilar. Bu bakteriyalardan tashqari propion kislotasini, shuningdck, Selenomonas va Micromonospora va boshqa avlodga mansub bakte riyalar ham sintez qila oladilar. Shulardan bin Micrococcus lacti-lyticus bakteriyasidir. Ular anaerob sharoitda glukoza, saxaroza, laktoza va pentozalarni, hamda laktat, malat, glitserin va boshqa substratlarni bijg'itib, propion kislota hosil qila oladilar. Propion bakteriyalar ishtirokida shakarlarni parchalashning pirouzum kislotasigacha bo'lgan bosqichi Embden-Meyergof sxe-masi asosida o'tadi. Bijg'ishning boshlang'ich mahsuloti bo'lib, sut kislotasi ham bo'lishi mumkin. Bu holaida reaksiya laktat- degidrogenaza fermenti ishtirokida amalga oshadi va natijada piro uzum kislotasi hosil bo'ladi. Keyin piruvat biotin-C0 2 kompleksi ishtirokida metilmalonil-KoA-karboksitransferaza fermenti yor- damida karboksillanadi va aksaloasetatga aylanadi, keyin malat va fumarat orqah suksinatgacha qaytariladi. Bunda fumaratreduktaza fermenti ATF ning regeneratsiyasida ishtirok etadi. Undan keyin suksinat suksinil-KoA-transferaza fermenti ishtirokida KoA ga bog'lanadi, oqibatda suksinat faol- lashadi. Suksinil-KoA metilmalonil-KoA-mutaza fermenti ta'sirida va koferment B, 2 ishtirokida metilmalonil-KoA ga aylanadi. Mana shu oraliq mahsulotdan C0 2 ajraUb chiqadi. Natijada propionil- KoA hosil bo'ladi, C0 2 esa jarayonning dastlabki bosqichida faoliyat ko'rsatayotgan metilmalonil-KoA- karboksitransferaza fermcntiga bog'lanadi. Propionil-KoA dan KoA-transferaza fermenti KoA ni suksinatga o'tkazganligi oqibatida propionat hosil bo'ladi. Reaksiya muhitida propion kislotasi bilan bir vaqtda sirka kis lotasi (u

piravatdan hosil bo'ladi) hamto'planadi. Bijg'ish jarayoni mo'tadil holatda o'tganda propion kislotasining sirka kislotasiga nisbati 9:1 ni tashkil etadi. Propion kislotali bakteriyalarga xos bo'lgan biokimyoviy xusu- siyatlardan biri ularning tiamin, biotin va pantoten kislotasini sintez qila olmasliklaridir. Ma'lumki, bu moddalar bijg'ish jarayonini ta'minlovchi ferment tizimining faoliyat ko'rsatishi uchun eng kcrakli moddalar hisoblanadilar. Bakteriyalar uchkarbon kislotasi halqasiga kiruvchi barcha fermentlarni hamda elektron-transport zanjiriga kiruvchi komponentlarni (degidrogenazalar, nogeminli temir, metaxinon va sitoxromlarni) saqlaydilar. Shuning uchun ham substratni fosforlashdan tashqari, bakteriyalar sitoxromdan elektronlarni ko'chirib fumaratga o'tkazuvchi va fumarat hosil qiluvchi, oksidlanib, fosforlantirish xususiyatiga ham ega. Propion kilotali bakteriyalardan tashqari, bunday yo'l bilan bijg'ish jarayonini Veilonella alcalescens va Selenomonas rumi- nantium ham amalga oshirishi mumkinligi kuzatilgan.

Adabiyotlar : 1. А ndreev .N.G. - Lugovoe i polevoe kormoproizvodstvo. M.Kolos 1984 2. Atabayeva va bosh.-Yem-xashak yetishtirish –T.Mehnat.1997 3. А t а b а ev а H. - D а l а ekinl а rini qo`shib ekish T.T а shG А U - 1998 4. А bduk а rimov D v а boshq а l а r - Dehqonchilik а sosl а ri v а yem-x а sh а k yetishtirish T.Mehn а t 1987 5. Belolipov. I. V. Sheraliev. A. Axadova. M. A. “O`rta Osiyo o`simliklari marfalogiyasi” SOP, TIPO, T.: 1991 6. Buro`gin. V. A. Jongurazov. F. X. Botanika “O`qituvchi” T.: 1977. 7. D а l а k ь yan V, А s а nov R, Kim L - Korm а Uzbekist а n а -T.Mexn а t.1986 8. К ursanov. V. A. К amarniskiy N. A va bosh.- Botanika “O`qituvchi” 1977. I II tom. 9. Mirzayev O`, Xudoyberganov –Yem-xashak yetishtirish, Andijon, 2003 10. Pr а kticheskoe rukovodstvo po texnologii uluchsheniya i ispol ь zov а niya prirodnix kormovo`x ugodiy а ridno`x r а yonov str а no` M.V.O. А grpromizd а t 1988 11. Rogov M.S. - Zeleno`y konveyer M. А gropromizd а t 1985 12. Soxabiddinov. S. “O`simliklar sistematikasi” I II bob. “O`qituvchi” T.: 1976.

Похожие

Mikroorganizmlar yordamida sut kislotali spirtli bijg'ish jarayonlari

Yog' kislotali va aseton butilli bijg'ish clostridium avlodiga mansub bakteriyalar

Mikroorganizmlarning morfologiyasi va ultrastrukturasi

Tabiatda azotning aylanishi

Qishloq xo‘jaligi o‘simliklarida lipidlar