Vektor fazolar - Алгебра - Рефераты

Vektor fazolar

Загружено в:

12.09.2022

Скачано:

0

Размер:

286.5 KB

Vektor fazolar Reja: 1. Fazo tushunchasi 2. n-o’lchamli vektor fazo 3. Vektorlarni koordinata vektorlari buyicha yoyish 4. Vektorning normasi 5. Vektorlarning skalyar ko’paytmasi 6. Chiziqli bog’langan va chiziqli bog’lanmagan vektorlar 7. Vektor fazoning ta’rifi va misollar

1. Fazo tushunchasi Fanda fazo tushunchasi har xil ma’nolarga ega. Fazoni filosofik talqin qiladigan bo’lsak, u materiyaning yashash shaklini anglatadi. Haqiqiy dunyoning fazoviy ko’rinishi undagi mikdoriy munosabatlar bilan birgalikda matematikaning o’rganiladigan predmeti bo’lib, bunda u geometriyaning bosh mazmunini tashkil qiladi. Maktab geometriyasida fazo tushunchasi sodda ko’rinishda uchraydi, fazo deganda ma’lum aksiomalar sistemasini qanoatlantiruvchi uch o’lchamli ( x, y, z ) haqiqiy sonlar uchligidan iborat nuqtalar to’plami tushuniladi. Fazoning har bir nuqtasi uchta koordinatalar orqali aniqlanadi va aksincha, har bir uchta sonlarning tartiblangan sistemasi fazoda qandaydir nuqtani aniqlaydi. Shunday qilib, uch o’lchamli fazoni uchta haqiqiy son sistemasi bo’lgan (x, y, z) nuqtalarning to’plami deb qarash mumkin. Bunda ikki A (x 1 , y 1 , z 1 ) B (x 2 , y 2 , z 2 ) nuqtalar orasidagi masofa 21 2 21 2 21 2 ) ( ) ( ) ( ) , ( z z y y x x          formula bilan aniqlanadi . Fazo tushunchasi matematikada ancha murakkab tuzilishga ega bo ’ lgan ob ’ yektlar uchun umumlashtiriladi . Matematikada fazo deganda , ixtiyoriy ob ’ yektlar ( sonlar to ’ plami , funksiyalar to ’ plami va h . k .) majmuasi tushuniladi va ular orasida uch o ’ lchamli fazoda o ’ rganilgan munosabatlarga o ’ xshash munosabatlar o ’ rnatiladi . Bunda ikki nuqta orasidagi masofa tushunchasi muhim o ’ rin egallaydi . 2. n - o ’ lchamli vektor fazo Geometriya, mexanika va fizikada shunday ob’yektlar uchraydiki, ular bir yoki bir necha haqiqiy sonning tartiblangan sistemasi bilan aniqlanadi. Masalan, (uch o’lchamli) fazoda har qanday vektor o’zining uchta komponentasi bilan aniqlanadi. Fazo tushunchasini umumlashtirish vektor tushunchasini umumlashtirish bilan bog’liq. Vektorning eng sodda umumlashtirilishi n-o’lchamli vektor tushunchasidir. 1-ta’rif . Tartib bilan yozilgan n ta haqiqiy son sistemasi (majmuasi), ya’ni a=(a 1 , a 2 ,. . .. . .. . ., a n )

n-o’lchamli vektor deyiladi. Bunda, a 1 , a 2 ,. . .. . .. . ., a n sonlar vektorning koordinatalari deyiladi. Kelajakda, vektorlarni a,b,c va h.k. lotin alifbosining harflari bilan, ularning koordinatalarini esa shu harflarning indekslari yordamida yozamiz. 2-ta’rif . Ikkita a=(a 1 , a 2 ,. . ., a n ) va b=(b 1 , b 2 ,. . ., b n ) vektorlarning mos koordinatalari teng, yani a 1 =b 1 , a 2 =b 2 ,. . . a n =b n bo’lsa, bu vektorlar teng deb ataladi. Bu ta’riflardan ko’rinadiki, vektor bu n -ta haqiqiy son to’plami bo’libgina qolmay, balki elementlari tartiblangan sistema hamdir. Berilgan vektorning koordinatalarini boshqa tartibda yozilsa, umumiy holda boshqa vektor hosil bo’ladi. Masalan, a= (1,2,3) va b= (2,3,1) vektorlar boshqa-boshqa vektorlardir. Misollar. 1. Tekislikdagi vektorlar ikki o’lchamli vektorga misol bo’ladi: a=(a 1 ,a 2 ), uch o’lchamli fazodagi vektorlar uch o’lchamli vektorga misol bo’ladi: a = (a 1 ,a 2 ,a 3 ) 2. Bir o’zgaruvchili (n-1) darajali f(x)=a 0 +a 1 x+. . .+a n-1 x n-1 ko’phadni n o’lchamli a = (a 0 ,a 1 ,... a n-1 ) vektor sifatida qarash mumkin. Endi, n o’lchamli vektorlar ustida chiziqli amalllar kiritamiz. 3-ta’rif . Ikki a=(a 1 , a 2 ,. . ., a n ) va b=(b 1 , b 2 ,. . .,b n ) vektorning yig’indisi deb a+b vektorga aytiladi va u quyidagicha aniqlanadi: a+b=(a 1 +b 1 a 2 +b 2 . . ., a n +b n ) 4-ta’rif . a=(a 1 , a 2 ,. . ., a n ) vektorning  haqiqiy songa ko’paytmasi deb,  a vektorga aytiladi va u quyidagicha aniqlanadi:  a=(  a 1 ,  a 2 , ...  a n ) 5-ta’rif. Hamma koordinatalari nolga teng bo’lgan vektor nol vektor deyiladi va 0=(0, 0, . . ., 0) orqali yoziladi. Vektorlarni qo’shish va songa ko’paytirish amali vektorlar ustida chiziqli amallar deyiladi va ular quyidagi xossalarga ega bo’ladi: 1 0 . a+b=b+a (qo’shishning kommutativlik xossasi). 2 0 . (a+b)+c=a+(b+c) (qo’shishning assosiativlik xossasi). 3 0 . Ixtiyoriy a vektor uchun a+0=a tenglik o’rinli bo’ladi.

4 0 . Har bir a vektor uchun unga qarama-qarshi vektor deb ataluvchi –a vektor mavjud bo’lib, a+(-a)=0 bo’ladi. 5 0 .  (a+b)=  a+  b (ko’paytirishning qo’shishga nisbatan distributivlik xossasi) 6 0 . a a а        ) ( . 7 0 .     ) ( ) (  . 8 0 1. a=a (har qanday vektor 1 songa ko’paytirilsa, shu vektorning o’zi hosil bo’ladi). 6-ta’rif. Ixtiyoriy a vektor bilan birga yo’nalishi a vektorga qarama-qarshi, moduli а ga teng bo’lgan vektor, a vektorga qarama-qarshi vektor deb ataladi va – a bilan belgilanadi: - a =( -a 1 , -a 2 ,. . ., -a n ) . Ravshanki, a+(-a)=0 bo’ladi. 7-ta’rif . Ikkita ixtiyoriy a va b vektorlarning ayirmasi deb, shunday uchinchi c vektorga aytiladiki, c vektor bilan b vektorning yig’indisi a vektorga teng, ya’ni: c=a+(-b)= a-b. 8-ta’rif . Berilgan n natural son uchun hamma n o’lchamli vektorlar to’plami n o’lchamli vektor fazo deyiladi va R n bilan beligilanadi. 3. Vektorlarni koordinata vektorlari buyicha yoyish Bu yerda ixtiyoriy vektorni koordinata vektorlari yoki ortlar buyicha yoyish masalasini R n vektor fazoda qaraymiz. 1-ta’rif . R n fazodagi koordinatalaridan biri birga qolgan koordinatalari nolga teng bo’lgan vektorlar koordinata vektorlari yoki ortlar deb ataladi va ular quyidagicha yoziladi: e 1 =(1,0,. . ..0) e 2 =(0,1,. . ..0) . . .. . .. . .. . .. . .. e n =(0,0,. . ..1) Demak, R n vektor fazoda n ta koordinata vektorlari mavjud. Vektorlar ustida amallar ta’rifidan, a=(a 1 , a 2 ,. . ., a n ) vektorni a=a 1 e 1 ,+a 2 e 2 , + . .+a n ye n ko’rinishda tasvirlash mumkinligi kelib chiqadi.

Haqiqatan, bu tenglikni (a 1 , a 2 ,. . ., a n )=a 1 (1,0,. . ..0)+ a 2 (0,1. . ..0)+. . .+ a n (0,0,. . ..1) ko’rinishda yozib olib o’ng tomondagi amallarni bajarsak, o’ng tomonda (a 1 , a 2 ,. . ., a n ) vektor hosil bo’ladi. Xususiy holda, R 2 fazoda (a 1 , a 2 ) vektor uchun a = a 1 e 1 ,+a 2 e 2 (e 1 =(1,0), e 2 =(0,1). R 3 fazoda esa a=(a 1 , a 2 ,. . ., a 3 ) vektor uchun a=a 1 e 1 ,+a 2 e 2 ,. . .+a 3 e 3 (e 1 =(1,0,0), e 2 =(0,1,0), e 3 (0,0,1)) ko’rinishdagi yoyilmalar o’rinli bo’ladi. *Eslatma. Kordinata birlik vektorlari R 2 va R 3 fazolarda mos ravishda i, j va i, j, k harflar orqali belgilash qabul qilingan. Ular orqali a vektori quyidagicha yoziladi: k a j a i a aj a i a a y x y x 2 ,      bu yerda a x , a y , a 2 lar a vektorning koordinata o’qlaridagi proyksiyalari. Endi R 3 fazoda k a j a i a a y x 2    va k b j b i b b y x 2    vektorlarning kolleniarlik shartini keltiramiz. Agar a va b vektorlar bir to’g’ri chiziqda yoki o’zaro parallel chiziqlarda yotsa ular kolleniar vektorlar deyiladi. Bu holda b a  shart bajariladi, bu yerda  qandaydir son. Vektorni songa ko’paytirilsa uning koordinata o’qlaridagi proektsiyalari ham shu songa ko’paytiriladi, ya’ni x x b a  , y y b a  , z z b a  va aksincha. Bu tengliklarni ushbu ko’rinishda ham yozish mumkin. z z y y x x b a b a b a   Demak, ikki a va b vektorlar kolleniar bo’lishi uchun ularning proektsiyalari proportsional bo’lishi zarur va etarli. Ta’kidlab o’tamizki n-o’lchovli vektorlarning kolleniarlik shartlari ham yuqoridagi kabi keltiriladi (ko’rsating). 4. Vektorning normasi R 3 fazoda vektorning moduli (uzunligi) tushunchasini R n fazodagi vektorlar uchun umumlashtiramiz. 1-ta’rif. R n vektor fazodagi a= (a 1 , a 2 . . . a n ) vektorning uzunligi yoki normasi deb, a bilan belgilanuvchi ushbu songa aytiladi:

a=      n i ia а а а 1 2 2n 22 21 ..... Vektorning normasi quyidagi xossalarga ega: 1 0 . Ixtiyoriy a vektor uchun a >0 va a =0 bo’lganda, a =0 bo’ladi va aksincha. 2 0 . R  uchun . а а    3 0 . в а в а    . Xususiy holda, R 3 fazoda a=(a 1, a 2, a 3 ) vektor uchun 23 22 21 а а а а    son uning uzunligini ifodalaydi. Bunda 1) 0  а va 0  а agar a=0 bo’lsa; 2) R   uchun а = 23 22 21 23 22 21 2 23 22 21 ) ( ) ( ) ( ) ( а а а а а а а а а              ; 3) b а b а   xossalar o’rinli. 3) xossa uchburchak tengsizligi deb ataladi (uchburchak ikki tomonining yig’indisi uchinchi tomondan kichik emas). Bunda, tenglik belgisi uchburchak uchlaridagi nuqtalar bir to’g’ri chiziq ustida yotgandagina o’rinli bo’ladi (isbotlang). Shuni ta’kidlab o’tamizki, R 1 fazoda norma haqiqiy sonning modulini angladi. Normaning 1 0 va 2 0 xossalari bevosita ta’rifdan kelib chiqadi. Biz faqat 3 0 xossaning isbotini keltiramiz. 3 0 xossani isbotlash uchun avvalo, Koshi tengsizligi deb ataluvchi                    n i i n i i n i ii babа 1 2 1 2 2 1 (1) tengsizlikni isbotlaymiz. Koshi tengsizligining isboti quyidagi sodda tasdiqqa asoslanadi: Agar koeffisiyentlari haqiqiy sonlardan iborat bo’lgan Ax 2 +Bx+ С uchhad R х  uchun manfiy bo’lmasa, u holda uning diskriminanti musbat emas, ya’ni B 2 -AC  0 bo’ladi. Kvadrat uch hadga kelishi mumkin bo’lgan yordamchi ) )( ( R х х   funksiyani quyidagicha olamiz.              n i n i i n i ii i i n i i b х ba х a b хa х 1 1 2 1 2 2 2 1 ) (2 ) ( ) ( ) (

Bu yerda    т ш ib 1 2 ,   n i iiba 1 ,   n i ib C 1 2 ) (х  uch had tuzilishiga ko’ra, manfiy emas: ) (х  0  u holda yuqoridagi tasdiqqa ko’ra,         n i n i n i i i ii b a ba 1 1 1 2 2 2 0 ) )( ( ) ( . Bu esa (1) tengsizlikning boshqacharoq ko’rinishidir. Endi, Koshi tengsizligidan uchburchak tengsizligini keltirib chiqaramiz. Norma ta’rifiga ko’ra, uchburchak tengsizligi quyidagi ko’rinishda yoziladi:      n i in i in i ii babа 1 2 1 22 1 )( (2) Bu tengsizlik ham Koshi tengsizligi deyiladi. Shu tengsizlikni isbotlasak, 3 0 xossa isbotlangan bo’ladi. (1) Tengsizlikning har ikkala tomonidan kvadrat ildiz chiqaramiz:        n i i n i i n i ii b a ba 1 2 1 2 1 Bu tengsizlikning har ikkala tomonini 2 ga ko’paytiramiz va      n i n i i i b a 1 1 2 2 ifodani qo’shamiz. U holda,                    n i i n i i n i n i i n i i n i i n i ii i b b a a b ba a 1 2 1 2 1 1 2 1 2 1 2 1 2 2 2 tengsizlikka ega bo ’ lamiz . Bu tengsizlikni esa quyidagicha yozish mumkin : 2 1 2 1 2 2 1 2 ) 2 (                 n i i n i i i ii n i i b a b ba a yoki 2 1 2 1 2 2 1 ) (                n i i n i i i n i i b a b a . Buning har ikkala tomonidan kvadrat ildiz chiqarsak, isbot talab etilgan tengsizlik kelib chiqadi.

Vektorning normasi quyidagi sodda xossasiga ega: agar a 0 bo’lsa а а 1 vektorning normasi 1 ga teng. 2-ta’rif. Vektorning normasi   n i ia a 1 2 formula yordamida kiritilgan R n vektor fazo n-o’lchamli evklid fazosi deb ataladi. 5. Vektorlarning skalyar ko’paytmasi Ma’lumki, vektorlarning skalyar ko’paytmasi nafaqat matematikada, balki mexanika va fizikada keng tatbiqlarga ega. 1-ta’rif . A=(a 1 , a 2 ,. . ., a n ) va b=(b 1 , b 2 ,. . .,b n ) vektorlarning skalyar ko’paytmasi ( a,b ) deb ushbu formula ( a,b )= a 1 b 1 + a 2 b 2 +. . .+ a n b n =  n i iiba 1 (1) bilan aniqlanuvchi songa aytiladi. Skalyar ko’paytma quyidagi xossalarga ega. 1 0 . ( a,b )= ( b , a ) (Kommutativlik). 2 0 . (  a,b)=  (a, b) (Songa ko’paytirishga nisbatan assosiativlik). 3 0 . (a,b+c)= (a,b)+ (a, c) (Dis tributivlik). 4 0 . Agar a  0 bo’lsa (a, a)>0. (1) formuladan (a, a)= a 1 a 1 + a 2 a 2 +. . .+ a n a n =a 1 2 +a 2 2 +...+a n 2 kelib chiqadi va bundan (a,a)= 2 а yoki а = ) , ( а а ekanligini topamiz. Ba’zan (a,a) ko’paytma a 2 bilan ham belgilanadi. Bu holda a 2 = 2 а . 1 0 -4 0 xossalarning isbotini R 3 fazoda qarab chiqamiz: a=(a 1 , a 2 , a 3 ) b=(b 1 , b 2 , b 3 ) vektorlar berilgan bo’lsin. a va b vektorlarning skalyar ko’paytmasi (a , b)= a 1 b 1 +a 2 b 2 +a 3 b 3 sondan iborat bo’ladi. Xossalarni isbotlash uchun skalyar ko’paytma ta’rifidan va sonlar ustida amallarning xossalaridan foydalanish kifoya. Haqiqatan, 1. (a,b)= a 1 b 1 +a 2 b 2 +a 3 b 3 =b 1 a 1 +b 2 a 2 +b 3 a 3 =(b, a).

2. ( a, b)=  a 1 b 1 +  a 2 b 2 +  a 3 b 3 =  (a 1 b 1 +a 2 b 2 +a 3 b 3 )=  (a, b). 3. (a, b+c)= a 1 (b 1 +c 1 )+a 2 (b 2 +c 2 )+a 3 (b 3 +c 3 )= = a 1 b 1 +a 1 c 1 + a 2 b 2 +a 2 c 2 +a 3 b 3 +a 3 c 3 = = a 1 b 1 +a 2 b 2 + a 3 b 3 +a 1 c 1 +a 2 c 2 +a 3 c 3 =(a, b)+(a,c). 4. (a , a)= a 1 a 1 +a 2 a 2 +a 3 a 3 =a 1 2 + a 2 2 +a 3 2 > 0. Yuqorida isbotlangan              n i i n i i i n i i b a )ba( 1 2 1 2 2 1 Koshi tengsizligini skalyar ko’paytma va norma ta’rifiga ko’ra quyidagicha yozish mumkin: (a,b) 2 b a  . Buning har ikkala tomonidan kvadrat ildiz chiqarib, Koshi formulasining boshqa ko’rinishiga ega bo’lamiz: ) , ( b a b a  . Shunday qilib biz skalyar ko’paytmaning yana bir asosiy xossasini isbotladik, ya’ni ikki vektor skalyar ko’paytmasining moduli ular normalarining ko’paytmasidan oshmaydi. 2-ta’rif . Agar ( a,b)= 0 bo’lsa a va b vektorlar ortogonal deyiladi. Bu ta’rif uch o’lchamli fazoda vektorlarning perpendikulyarlik sharti bilan mos tushadi. Yani vektorlar perpendikulyar bo’lsa ularning skalyar ko’paytmasi nolga teng. Aksincha, noldan farqli vektorlarning skalyar ko’paytmasi nolga teng bo’lsa, vektorlar perpendikulyar bo’ladi. *Endi R 3 fazoda vektorlarning perpendikulyarlik shartini keltiramiz. k a j a i a a z y x    , k b j b ib b z y x    vektorlar berilgan bo’lsin. Ularni o’zaro skalyar ko’paytirib (i, i)=(j, j)=(k, k)=1, (i, j)=(j, i)= (i, k)= (k, i)=(j,k) =(k, j)=0 larni hisobga olsak, zz y y x x b a b a b a b a   ) , ( tenglikka ega bo’lamiz. Bundan ikki a va b vektorlarning perpendikulyarlik sharti

0   zz y y xx b a b a b aekanligi kelib chiqadi. R n fazoda ham vektorlarning perpendikulyarlik sharti shunga o’xshash bo’ladi (ko’rsating). Matematika va tabiatshunoslik fanlarida skalyar ko’paytmaning boshqacha ta’rifidan ko’proq foydalaniladi. Ta’rif. Ikki vektorning skalyar ko’paytmasi deb ular uzunliklari ko’paytmasining ular orasidagi burchak kosinusiga ko’paytmasiga teng bo’lgan songa aytiladi:  cos ) , ( b a b a   Bu ta’rifga ko’ra a va b vektorlar orasidagi burchakning kosinusi b a b a   ) , ( cos  bo’lib, uning proyeksiyalar yordamidagi yozuvi zz zy zx zz zy zx zz yy xx b b b a a a ba ba ba        cos ko’rinishda bo’ladi. Bu formulalarni R n fazoda tasvirlashni o’quvchiga qoldiramiz. 6.Chiziqli bog’langan va chiziqli bog’lanmagan vektorlar Faraz qilaylik 1  , 2  , ... n  haqiqiy sonlar va a 1 , a 2 , ..., a n vektorlar berilgan bo’lsin. 7-ta’rif . 1  a 1 + 2  a 2 +...+ n  a n ifoda n ta a 1 , a 2 , ..., a n vektorlarning chiziqli kombinasiyasi deyiladi. 8-ta’rif. Agar hech bo’lmasa bittasi noldan farqli 1  , 2  , ... n  sonlar topilib, 1  a 1 + 2  a 2 +...+ n  a n =0 tenglik o’rinli bo’lsa, a 1 , a 2 , ..., a n vektorlar chiziqli bog’langan deyiladi. 9-ta’rif. Agar hammasi nolga teng bo’lgan 1  , 2  , ... n  sonlar uchungina 1  a 1 + 2  a 2 +...+ n  a n =0 tenglik o’rinli bo’lsa, a 1 , a 2 , ..., a n vektorlar chiziqli bog’lanmagan deyiladi.

5-teorema . Agar a 1 , a 2 , ..., a n vektorlarning hech bo’lmaganda bittasi nolga teng bo’lsa, bu vektorlar chiziqli bog’langan bo’ladi. Haqiqatan, a 1 =0, a 2 ,a 3 ..., a n lar ixtiyoriy deb olsak,1  =1, 1  =0, ..., n  =0 uchun 1  a 1 + 2  a 2 +...+ n  a n =0 bo’ladi. Ta’rifga ko’ra bu a 1 , a 2 , ..., a n larning chiziqli bog’langanligini bildiradi. 6-teorema . Agar n ta vektorlardan qandaydir n-1 tasi chiziqli bog’langan bo’lsa, u holda barcha n vektorlar chiziqli bog’langan bo’ladi (isbotlang). 7. Vektor fazoning ta’rifi va misollar Ta’rif . Biror E to’plamning ixtiyoriy ikki x va y elementi uchun yig’indi amali aniqlangan bo’lib, unga nisbatan E kommutativ gruppa hosil qilsin, ya’ni ushbu to’rtta shart bajarilsin. 1 0 . x+y = y+x 2 0 . x+(y+z)=(x+y)+z 3 0 . E ning barcha x elementlari uchun x+0=x shartni qanoatlantiruvchi va nol deb ataluvchi 0 element mavjud bo’lsin. 4 0 . E dagi har qanday x element uchun x+(-x)=0 shartni qanoatlantiruvchi - x  E element mavjud bo’lsin. Bu element x elementga qarama-qarshi element deyiladi. Bundan tashqari, har qanday K  son va x  E element uchun ularning ko’paytmasi deb ataladigan E x  element aniqlanib, quyidagi shartlar bajarilsin: 5 0 . ; ) ( ) ( x x      ,  R 6 0 . 1. x = x 7 0 . ; ) ( x x x           , R 8 0 .  (x+y)=  x+  y Agar E da bu chiziqli amallar uchun 1 0 -8 0 shartlar bajarilsa E to’plam K maydon ustida vektor fazo deyiladi. Misollar: 1. n -o’lchamli vektor fazo, vektor fazo bo’ladi. Chunki n-o’lchamli vektor fazoda chiziqli amallar aniqlangan bo’lib, 1 0 -8 0 shartlar bajarilishi yuqorida ko’rilgan edi.

2. Darajasi n- 1 dan katta bo’lmagan bir argumentli ko’phadlar to’plami  1)(nx P vektor fazo tashkil qiladi. Bunga ishonch hosil qilish uchun ko’phadlarni qo’shish va songa ko’paytirish amallarini kiritib, 1 0 -8 0 shartlarning bajarilishini tekshirib ko’rish kifoya (tekshiring). 3. Darajasi n-1 ga teng bo’lgan ko’phadlar to’plami vektor fazo hosil qilmaydi. Chunki bunday ikki ko’phad yig’indisining darajasi n-1 dan kichik bo’lishi mumkin. Masalan , 1 ....... 3 ) ( 3 2 1 1         n n n x x x x f 2 ....... 2 ) ( 3 2 1 2         n n n x x x x f ko’phadlar yig’indisi ) ( ) ( 2 1 x f x f  darajasi n -2 ga teng bo’lgan ko’phaddan iborat. 4. Haqiqiy musbat sonlar to’plami R + vektor fazo hosil qilmaydi, chunki  >0 son uchun qarama-qarshi -  element bu to’plamga kirmaydi. 5.  b a, oraliqda aniqlangan uzluksiz funksiyalar to’plami C  b a, vektor fazo hosil qiladi. Chunki  b a, oraliqda uzluksiz funksiyalar ) (x f va g ( x ) larning yig’indisi ) (x f + g ( x ) kabi, R  songa ko’paytmasi  ) (x f kabi aniqlanadi va 1 0 -8 0 shartlar bajariladi (ko’rsating). Bu fazoni funksional fazo deb ham ataladi. Eslatma. Umumiy vektor tushunchasidan farqli o’larok R n fazoning vektorlarini n- o’lchamli fazoning vektorlari deb ataymiz. Agar n=3 bo’lsa vektorlarning odatdagi uch o’lchamli fazosini tushunamiz. n=1 bo’lsa har bir vektor bitta koordinata bilan aniqlanadi. Bunday vektorlar ustida chiziqli amallar xuddi haqiqiy sonlar ustidagi amallar singari bo’ladi. Shuning uchun R 1 fazo haqiqiy sonlar to’plamidan iborat bo’ladi.

Похожие

Chiziqli fazolar

Vektor funksiya. Vektor funksiya hosilasi va differensiali

To’la metrik fazolar. To’ldiruvchi fazo

Vektоrlarning skalyar va vektor ko’paytmasi

O’lchovli evklid fazosi. Vektor ko’paytma