Qavariq funksiya va qavariq uzluksizlik moduli hamda ularga tegishli xossalar - Алгебра - Рефераты

Qavariq funksiya va qavariq uzluksizlik moduli hamda ularga tegishli xossalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1010 KB

Qavariq funksiya va qavariq uzluksizlik moduli hamda ularga tegishli xossalar Reja: 1. Qavariq funksiya ta’rifi. Qavariq funksiyaga misol; 2. Qavariq uzluksizlik moduli; 3. Qavariq uzluksizlik modulining 7 xossasi; 4. Qavariq uzluksizlik modulining 8 xossasi; 5. Qavariq uzluksizlik moduliga oddiy misol.

Dars maqsadlari: a). Ta’limiy maqsad: funksiyaning uzluksizlik modulini, qavariq funksiyani, qavariq uzluksizlik modulini geometrik nuqtai nazardan, misollar orqali tushuntirish, qavariq funksiyaning uzluksizlik moduli bo’lishi, oddiy va qavariq uzluksizlik modullari o’rtasidagi munosabat haqidagi xossalarni bayon qilish va ularning isbotlarini o’rgatish. b) . Tarbiyaviy maqsad: talabalarni mustaqil fikrlash va faol mustaqil ish faoliyatiga jalb qilish, ularda o’zaro hurmat, hamkorlik fazilatlarini shakllantirish, atrofdagi jarayonlarni idrok etish va ularni talqin qilishga o’rgatish hamda fanga bo’lgan qiziqishni o’stirish. c) . Rivojlantiruvchi maqsad: talabalardagi izlanuvchanlik faoliyatini rag’batlantirish, muammoli topshiriqlarga mulohazali javoblar berish ko’nikmalarini hosil qilish hamda ularda natijalarni umumlashtirish, mantiqiy va ijodiy qobiliyatni, muloqot madaniyatini rivojlantirish. Mavzu bo’yicha tayanch iboralar : funksiyaning uzluksizlik moduli, qavariq funksiya, qavariq uzluksizlik moduli, qavariq funksiyaning uzluksizlik moduli bo’lishi haqidagi xossa, oddiy va qavariq uzluksizlik modullari o’rtasidagi munosabat haqidagi xossa. Darsning jihozlari: sinf doskasi va bo’r, darsliklar, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, ma’ruzalar matni, ko’rgazmali stendlar, tarixiy ma’lumotlar, izohli lug’atlar, atamalar, o’tilgan dars mavzusi bo’yicha savollar va muammoli topshiriqlar majmuasi, testlar, tarqatma materiallar va kartochkalar, shaxsiy kompyuter, lazerli proyektor. Dars o’tish usuli: avval o’tilgan dars mavzusi qay darajada o’zlashtirilganligini aniqlash maqsadida sodda munozarali topshiriqlar, o’z-o’zini tekshirish savollariga javoblar olish uchun munozarali, jonli muloqotni amalga oshirish, talabalarni yangi mavzu bo’yicha asosiy tushuncha va natijalar haqida fikr-mulohazalarni bayon qilishga o’rgatish, jonli muloqot, kichik guruhlarga bo’lish va aqliy hujum usullaridan foydalanib, o’zlashtirishga erishish, asosiy

iboralarga alohida izoh berish, o’tilgan mavzudan tug’ilgan savollarga javob berish orqali uni mustahkamlash. Mashg’ulotning xronologik xaritasi va darsning borishi: Tashkiliy qism (5 minut): dars xonasining sanitariya holatini kuzatish, davomat va talabalarning darsga tayyorligini tekshirish. O’tilgan mavzuni mustahkamlash (10 minut): funksiyaning uzluksizlik modulini kiritish, funksiya uzluksizlik modulining kamaymovchiligini, tekis uzluksiz funksiyalar uchun uning nolda uzluksizligi, yarim additiv bo’lishi, oxirgi ikki xossalarning natijasi sifatida tekis uzluksiz funksiyalar uchun uning butun musbat yarim o’qda uzluksizligini, uzluksizlik modulining o’ziga o’zi uzluksizlik moduli bo’lishi va uning ta’rifidagi yarim additivlik shartini t t /)(  ning o’smovchiligi bilan almashtirish mumkinligini o’rganish yuzasidan olgan bilimlarini o’z-o’zini tekshirish savollariga javoblar orqali aniqlash. Yetishmagan bilimlarni to’ldirish. Yangi mavzu bayoni (50 minut) 11.1. Qavariq funksiya ta’rifi. Qavariq funksiyaga misol. Ta’rif 11.1. Agar da aniqlangan g(t) funksiya , uchun tengsizlikni qanoatlantirsa, u holda funksiya da qavariq deyiladi.

3-chizma 11.2. Qavariq uzluksizlik moduli. Ta’rif 11.2. Qavariq funksiyadan iborat uzluksizlik moduliga qavariq uzluksizlik moduli deyiladi. Masalan, ikki marta uzluksiz differensiallanuvchi funksiyaning qavariqligi shartni bajarilishini taqazo qiladi. 11.3. Qavariq uzluksizlik modulining 7 xossasi. Agar qavariq, kamaymovchi, nolda uzluksiz va funksiya bo’lsa, u holda u uzluksizlik modulidir. Isbot. ga binoan funksiyaning o’smovchiligini ko’rsatish kifoya. Buning uchun ixtiyoriy sonlarni olib, ning qavariqligini nazarda tutsak, ya’ni , ya’ni xossa isbotlandi. □ 11.4. Qavariq uzluksizlik modulining 8 xossasi. Agar ixtiyoriy uzluksizlik moduli bo’lsa, u holda shunaqa qavariq uzluksizlik moduli mavjudki, barcha lar uchun bajariladi.

Bunday qavariq uzluksizlik moduli ning mavjudligi va uning yuqoridagi tengsizlikni qanoatlantirishi quyidagi chizmadan ko’rinib turibdi. 4-chizma Bu xossaning qat’iy isboti quyidagi lemmaga asoslanadi. Lemma 11.1. Faraz qilaylik biror to’plamda o’zgargan taqdirda hosil bo’ladigan funksiyalar oilasi berilgan bo’lsin. Agar har bir uchun funksiya kamaymovchi va qavariq bo’lsa, u holda funksiya ham kamaymovchi va qavariq bo’ladi. Isbot. )(t f funksiyaning kamaymovchiligi ravshan. Ixtiyoriy va uchun ) ( ) ( ) ( ) ( )( 2 1 2 1 1 1 2 2 2 1 2 1 1 1 2 2 t f t t t t t f t t t t t f t t t t t f t t t t t f                Shuning uchun , ya’ni )(t f qavariq funksiya. □ xossaning isboti. emas deb hisoblaymiz. Shuning uchun bo’lganda, deb hisoblab,

. Bu yerda minimum barcha ) ,0[  t bo’yicha olinib, minimum erishiladigan nuqtadir. 0   t     ) /())( ) ( 2( t t     bo’lganligi uchun bunday nuqta mavjuddir. Quyidagi tengsizlik bajariladi: . )] ( ) ( [ ) ( ) (            K t t K      Endi agar bo’lsa, u holda barcha lar uchun tengsizlik qanoatlantirilishini ko’rsatamiz. Haqiqattan ham, uchun bu tengsizlik o’rinli, uchun bu tengsizlik dan kelib chiqadi. Agar bo’lsa u holda va Endi intervalda funksiyani aniqlaymiz. Lemmaga ko’ra da kamaymovchi va qavariqdir. Barcha lar uchun bo’lganligidan . Lekin dan kelib chiqadi. Shunday qilib, Bu funksiyani 0 nuqtada day aniqlab, natijada uni so’nggi tengsizlikka muvofiq 0 nuqtada uzluksiz va da qavariq ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Bu yerdan xossaga asosan – qavariq uzluksizlik moduli va xossa isbot bo’ldi. □ 11.5. Qavariq uzluksizlik moduliga oddiy misol.

. Ushbu funksiya uchun qavariq uzluksizlik modulidir. Bu xossa 7 -xossaning bevosita natijasidir. Isbotni amalga oshirish talabalarga havola qilinadi. Yangi mavzuni mustahkamlash (10 minut): Talabalar bilan mavzu yuzasidan savol-javob o’tkazish, oson yechiladigan misollar so’rash, tushunilmagan tasdiq, teorema va formulalarni qayta izohlash va misollar asosida tushuntirish. Uy vazifasini berish va baholash (5 minut): Mavzuni o’qish va konspekt qilish, tayanch iboralarni yodlash hamda ma’nosini tushunish, muammoli topshiriqlarga mustaqil javob berishni tayinlash. Dars davomida faol qatnashgan talabalarni ta’kidlash va yanada faolroq bo’lishga chorlash. Qo’yilgan ballarni e’lon qilish.

Adabiyotlar 1. Г.Е. Шилов . Математический анализ . Конечномерые линейные пространства . М. Из-во , “ Наука ” , 1969. 432 стр . 2. В.К.Дзядык. Введение в теорию равномерного приближения функций полиномами. М. Из-в о , “Наука “ , 1977 . 512 стр . 3. Н.И.Ахиезер. Лекции по теории аппроксимации. М., 1965. 408 бет. 4. Н.П.Корнейчук. О наилучшем приближении непрер ы вн ы х функций. – “Изв. АН СССР сер.мат”, 1963. т.27, №1, с.29-44. 5. Н.П.Корнейчук. Точная константа в теореме Д. Джексона о наилучшем равномерном приближении непрер ы вных периодических функций. – “Докл. АН СССР”, 1962. т.145, №3, с.514-515.

Похожие

Funksiya uzluksizlik moduli va uning oddiy xossalari

Uzluksizlik moduli asosida aniqlanadigan funksional sinflar va ular o’rtasidagi munosbatlar

Korneychik teoremasi va uning natijasi

Jeksonning 1- va 2- teoremalari korneychik misoli

Bir va ko`p o`zgaruvchili funksiya