Мёбиуснинг сонли функцияси - Алгебра - Рефераты

Мёбиуснинг сонли функцияси

Загружено в:

11.09.2022

Скачано:

0

Размер:

297 KB

Мёбиуснинг сонли функцияси Немис математиги ва астрономии мёбиус Август Фрединанд (1790-1868) арифметиканиннг масалалари учун катта аҳамиятга эга бўлган ( )n  сонли функцияни киритди. Бу функция қуйидагича таърифланади. таъриф: 2 (1) 1; / p n  учун ( p -туб сон) ( ) 0n   ; 1 2 ... kn p p p    ( p лар туб сон) бўлганда ( ) ( 1) k n    : 2 n  ва 15 n  гача бўлган барча n N учун ( )n  нинг қийматлари қуйидагича: 1 2 (2) (3) (5) (7) (11) (13) ( 1) 1; (4) (8) (9) (12) 0 (6) (10) (14) (15) ( 1) 1.                                 Мёббиуснинг функцияси учун қуйдаги теоремалар ўринлидир: 1 - Теорема . ( )n  қисқа мультипликатив функциядир . Исбот: (1) 1   (таърифга кўра), ( , ) 1a b  бўлганда ( ) ( ) ( )a b a b       эканлигин кўрсатамиз 1) 2 2 / /p a p b  ( p -туб сон) бўлганда 2 /p a b  бўлади, шунинг учун ( ) 0, ( ) 0, ( ) 0 a b a b        . 2) 2 2 / /p a p b  бўлсин. Бу ҳолда 1 2 k a p p p    , 1 2 l b q q q    бўлса , ( ,p q лар туб сонлар ) ( ) ( 1) , ( ) ( 1) k l a b       (таърифга кўра). Сўнгра , 1 2 1 2 ; ( , ) 1 ( , 1) ( ) ( 1) k l k l l k a b p p p q q q a b q p a b                Демак, ( ) ( ) ( )a b a b       бўлади. Мисол. (105) (3) (5) (7) ( 1)( 1)( 1) 1            

2-теорема . 1 n  бўлганда / ( ) 0d n d    , яъни 1 n  натурал соннинг барча бўлувчилари бўйича олинган Мёбиус функциясининг қийматларининг йиғиндиси нолга тенг. Исбот: 1 2 k n p p p       бўлсин. Теоремани исбот қилишда n нинг фақат 1 2 1, , , ..., k p p p бўлувчиларидан тузилган 1 тадан, 2 тадан, ... k тадан тузилган комбинация шаклдаги бўлувчиларини назага олиш етарлидир, чунки бошқа ҳолларда ( ) 0.d   Демак, 1 1 2 1 3 / 1 1 2 3 1 2 4 2 1 1 2 1 2( ) (1) ( ( ) ... ( )) ( ( ) ... ( )) ... ( )) ( ( ) ... ( ) ... ( )) ... ( ) 1 ... ( 1) (1 1) 0 k d n k k k k k k k k k k k kd p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p C C C                                                Мисол. 8 n  учун / 1 2 3 /18 ( ) (1) (2) (3) (6) 1 1 1 1 0d nd                    . 3-теорема . Ҳар қандай ( )f n қисқа мультипликатив функция учун 1 2 k n p p p       бўлганда 1 2 / ( ) ( ) [1 ( )] [1 ( )]...[1 ( )] k d n d f d f p f p f p        булади . Исботи : 1 ( ) ( ) ( )f n f n n    қисқа мультипликатив функциядир қуйидаги хоссага кўра 2-Хосса Агар 1 ( )f n ва 2 ( )f n қисқа мультипликатив функциялар бўлса, 1 2 ( ) ( ) ( )f n f n f n   ҳам қисқа мультипликатив функция бўлади. Исбот : мультипликатив функциялар 1-хоссага асосан 1 2 (1) 1;f n n n    ва 1 2 1n n   бўлсин; 1 2 (1) 1; (1) 1f f   . Теорема исбот бўлди. У ҳолда

2 1 1 1 1 1 1 1 / / 1 1 1 1( ) ( ) ( ) [1 ( ) ( ) ... ( )] [1 ( ) ... ( )] ( ) ( ) ( ) ( ) d n d n kd f d f d f p f p f p f p f p f p f p p f p                    p  туб сон учун 1( ) ( ) ( ) 0, 1 s s s f p f p p s      учун. Демак , 1 2 / ( ) ( ) [1 ( )] [1 ( )] [1 ( )] k d n d f d f p f p f p         . Энди бу теоремани қуйидаг хусусий ҳолларга татбиқ қиламиз. а) ( ) 1f n  . Бу ҳолда 1 2 ( ) ( ) ... ( ) 1 kf p f p f p     ва ҳар қандай / d n учун ҳам ( ) 1f d  бўлади. Шунинг учун ҳам, 1 n  бўлганда / ( ) 0d nd   , 1 n  бўлганда / ( ) 1d nd    бўлади. б) n n f 1 ) (  бу ҳолда 1 (1) 1 1f   1 1 1 ( ) ( ) ( ).f a b f a f b a b a b        Бунда мультипликативлик хоссаси кенг маънода ҳам ўринли бўлади : ). 1 1 )......( 1 1)( 1 1( ) ( ) ( ) ( 2 1 k nd nd p p p d d d f d          п=1 учун эса n n d d d d nd d ) ( ) ( ; 1 )1( 1 )1( ) ( 1            Бу айният Мёбиус ва Ейлер функциялари орасидаги боғланишни кўрсатади . Немис математиклари Дедикинд ва Лиувиллнинг сонли функцияларга доир қўйидаги “тескарилаш” формуласи ўринлидир. 4-Теорема ) ( , ) ( m F m  сонли функциялар қўйидагича боғланган бўлсин .    md d m F ) ( ) ( (1) Бу ҳолда Мёбиус нинг ) (m  функциясининг ) (m F функция орқали ифодаланадиган қуйидаги “тескарилаш” формуласи ўринлидир :

   md d m F d m ) ( ) ( ) (  (2) Исботи : ) (m F ни d m учун қўйидагича ёзиш мумкин (1) дан    nm m F  ) ( ) ( (3) Бунда ) (m  функция 1m d m  нинг барча  бўлувчилари бўйича олинади . (3) нинг ҳар иккала томонини ) (d  га кўпайтириб , м нинг барча бўлувчилари бўйича йиғиндилари олинса , қуйидаги ифода ҳосил бўлади :          md d m md d m md d d d m F d        ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( (4) ,d лар m нинг шундай бўлувчиларики улар учун d m бутун сондир .Шу сабабли d ни  m нинг бўлувчиси деб ҳисоблаш мумкин .Демак , m m d d d   . Буни назарга олиб , (4) ни (3) дан фойдаланиб қўйидагича ўзгартириш мумкин ;   ( ) ( ) ( ) ( ) m m m d m d d d dd d              (5) 2-Теоремага асосан 1  m ,  m холлардан ташкари ( ) 0, m d d m       учун эса 1 ( ) 1 d d    . Демак, (5) нинг унг томони ( )m  га,чап томони эса (3) га асосан md d m F d ) ( ) ( га тенг бўлиб, ) ( ) ( ) ( m d m F d md     бўлади . Теорема исбот бўлди. Энди Мёбиуснинг “тескарилаш” формуласидан қуйидаги хусусий ҳоллардан фойдаланиши билан танишамиз .

1). ) ( m m   Бу ҳолда (1) га асосан       md md m S d d m F ) ( ) ( ) ( ни (2) га кўра ) ( ) ( ) ( d m S d m m md     ни ҳосил қиламиз . Шундай қилиб , m d m S d md   ) ( ) ( айният ҳосил бўлади. Мисол . 12m бўлганда , 12 )1( ) 12( )2( )6( )3( )4( )4( )3( )6( )2( )1( )1( ) ( ) (          S S S S S S d m S d md        2) ,1 ) (   m бу ҳолда ) ( 1 ) ( m m F md    ва “тескарилаш” формуласига асосан ) ( ) ( 1 ) ( d m d m md       айният ҳосил бўлади. 3)    kp p p m m F ..... ) ( 2 1   ). ( ) 1 1 )....( 1 1)( 1 1( ... )1 ( .. ... ..... ) ( ) ( ) ( 2 1 2 1 3 1 2 1 2 1 m p p p m p p p m p p m p p m p m p m p m m d m d m k k k k md                      Шундай қилиб,      mp md d d m p m m ) ( )1 1( ) (   ( , )x n  учун   1 , 1 1 2 ( , ) ........ ( 1) ...k k k i i j i i j k x x x x n x p p p p p p                               . Лежандр формуласини Мёбиус функцияси ёрдамида ёзиш қулайдир, яъни   1 21 2 .. ( , ) ( , . ...... ) ( ) kk d p p px n x p p p d x d       .

Похожие

Сонли кетма-кетликлар

Тасодифий миқдорларнинг сонли хусусиятлари

Дирихле масаласининг Грин функцияси

Дискрет тасодифий микдорнинг сонли характерстикалири

Сонли кетма-кетликлар ва унинг лимити