Ихтисослашув журналист касбий маҳоратининг етакчи омили сифатида - Литература - Рефераты

Ихтисослашув журналист касбий маҳоратининг етакчи омили сифатида

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

47 KB

Ихтисослашув журналист касбий маҳоратининг етакчи омили сифатида Режа: 1. Ихтисослашув 2. Муаллиф ғояси 3. Холислик 4. Мавзуга ёндашиш

Журналист халқ ва давлат билан, жамият ва омма билан асосий кўприк, воситачи вазифасини бажарар экан, унинг маълум бир соҳани мукаммал билиши ва мана шу соҳанинг тарғиботчиси бўла олиши муҳимдир. Аммо ҳар бир соҳа бўйича шунчаки ахборот етказувчи бўлиш ниҳоятда мураккаб, айни пайда масъулиятлидир. 1. Ихтисослашу в Ҳар қандай журналист агар маҳорат чўққисига эришмоқчи бўлса ўзининг севган ёки қизиққан соҳаси билан шуғуллангани маъқул. Зотан, бугун сиёсат билан, эртага санъат ва индинга тиббиётга оид кўрсатув ёки лавҳа тайёрлаган журналист, матбуот ходими маълум маҳорат чўққисига эришиши амримаҳол. Чунки, у бирор бир соҳага меҳр қўймаганидек, бу соҳанинг тарихи, мутахассислар ҳақидаги маълумотлар билан яхши таниш бўла олмайди. Ўз навбатида уни ҳам соҳа вакиллари билмайдилар, билсалар ҳам тан олмайдилар. Демак, журналист албатта бирор бир соҳага ихтисослашсагина, уни тан олишлари, у билан ҳисоблашишлари, вақти келганда уни мутахассис сифатида эътироф этишлари мумкин. Ҳар бир журналист радио, матбуот ёки телевидениеда фаолият юритишидан қатъий назар, унинг материалига эътибор беришларини ва эътироф этишларини истайди. Буни истамаган, фақатгина ишга келиб кетган ходимнинг материалини журналист тайёрлаган, деб айтиш урф эмас. Эътибор беришларини истасак, материалимиз бошқаларникидан услуби, воқеъликка ёндашиши ва фикр ифодаси билан ажралиб туришига ҳаракат қиламиз. Бундай бошқаларга ўхшамасликка интилиш биз танлаган ғоя, яъни муаллиф ғоясини белгилайди. Бу фикрни ижод аҳлининг барчасига тааллуқли деб билиш мумкин. Дунёда ҳамиша эътироф этилувчи, куйланувчи ва ҳамиша ижодкорларни ҳаяжонга солувчи туйғулар мавжуд. Бу - мухаббат, садоқат, вафо, меҳр-оқибат, ҳиёнат, нафрат, ва ҳ.к. Лекин, ҳар бир ёзувчи, кинопублицист, тележурналист, умуман рассом, ҳар бир ижодкор бу инсонга хос хусусиятларнинг турлича ифодаларини янгича ғоялар асосида ёритиб келган. Демак, журналист ҳам маълум бир фикрни айтиш учун (мана шу

кўҳна туйғулар ҳақида янгича фикр айтиш учун) бирор янги ғоя топади. Агар ҳар бир асарнинг ёзилиши ёки экран талқинидан аввал ғоя аниқланган бўлса, бу асар муваффақиятли якунланиши табиий. 2.Муаллиф ғояси 3. Бир мавзуга икки уч ижодкор бир вақтнинг ўзида қўл уриши ёки давр ўзгаришларига кўра воқеъликка муносабат ўзгариши табиий ҳол. Масалан “Сен етим эмассан” фильми нима ҳақда? Ўзбек халқининг бағрикенглиги, болажонлиги ва ҳ.к. Лекин бу воқеа тўқима эмас. Унда ҳақиқат мавжуд. Бу воқеага ХХ асрнинг 62 йиллари мурожаат этилди. Лекин ўша давр мфкурсига кўра кинофильм ўзбек халқининг вакили бўлган бу икки инсоннинг чеккан машаққатлари ҳақида эмас, кўпроқ кўпмиллатли совет халқининг аҳиллиги ҳақида бўлиши талаб этилди. Мустақиллик йилларига келиб, советлар даврида энг сара кинофильмлар сифатида эътироф этилган ўзбек фильми Москва журналистлари томонидан танқид остига олинди. Ҳеч бир асоссиз, москвалик телеижодкорлар афсона ва ҳақиқат мавзусига асос қилиб бу фильмни танлашди. Ва бу воқеани бошдан оёқ тўқима деб кўрсатув тайёрлашди. Муаллифнинг фактлар, воқеалар ва қаҳрамонларга бўлган муносабати кўрсатув ғоясининг холислигини таъминлайди. 3.Холислик Агар бизга бирор бир конференция ҳақида сюжет тайёрлаш топширилса ишни нимадан бошлаймиз? Айтайлик, конференция халқаро тиббиёт масалаларига оид бўлиши мумкин. Хўш конференция ҳақида сюжет тайёрлаяпмиз ёки газетага, радиога ахборот тайёрлаяпмиз. Аввалига телесэжет ҳақида гаплашамиз. Кадрда кимлар ва нималар бўлади. Ишни нимадан бошлаймиз? Савол нима ва қандай суратга олинади, монтаж қилинади ва ҳ.к. Агар саволни бугунги конференция эмас тиббиётга оид айни шу муаммо хусусида нимани суратга олган ва кўрсатган бўлар эдим деб қўйсакчи? – Хўш нима учун айнан бугун мана шу халқаро конференция бизнинг юртда бўлиб ўтаяпти? – Демак, бу ҳодиса қандайдир муаммо билан боғлиқ.

Агар муаллифнинг мавзуга нисбатан шахсий қизиқиши бўлмаса, унинг кўрсатуви томошабин учун ҳам қизиқарсиздир. Зерикарлидир. Мавзуга ёндошишда “оғриқли нуқта”ни топиш мақсади муҳимдир. Нима учун бу мавзуда конференция ўтказилмоқда? Бу касаллик мен ва оилам учун хавфсизми? Унинг келиб чиқиш сабаблари нимада? Атрофимиздаги одамлардан неча фоизи бу касаллик билан оғриган? Шу ва шунга ўхшаш саволларга жавоб топишга уринсак, мавзуга ёндошиш ва ёритиш ҳам осонлашади? Мавзунинг умуминсоний аҳамияти? 4. Мавзуга ёндашиш Ҳар бир мавзуни ёритишда сюжетнинг драматургиясини яратиб олиш зарур. Бунинг учун ғоянинг аниқлиги, мавзуга холис ёндошиш ва маълум сюжет чизиғини яратиш керак бўлади. Агар аниқ мақсадга йўналтирилган сюжет чизиғи топилмаса, томошабин ҳам йўқолади. Бундан мақсад нима томошабинга таклиф этаётган ғоя ёки фикрга уни ишонтириш. Бунинг учун воқеани намойиш этиш ёки ҳикоя қилиб бериш эмас, исбот этиш талаби муҳимдир. Спид билан оғриган болалар ҳақида фильм яратилганда муаллиф, монтаж пайтида фильмнинг сюжетини қуйидагича тузади  Булар бемор болалардир. • Бу болалар бошқалар учун хавфлидирлар, чунки улардан касаллик юқиши мумкин. • Соғломларни улардан асраш учун бу болаларни махсус касалхоналарда сақлайдилар. • Бу болалар соғлом оилавий муҳитдан узилганлар, шунинг учун ҳам бундан улар азият чекадилар. • Лекин улардан қўрқмайдиган ва уларни севадиган кишилар бор. • Бу одамлар биладики, беморларга нозик ва махсус муносабат даркор. Аксарият болалар бошқалар каби очиқ муҳитда яшашлари керак, чунки кўпчилик болалар жисмонан соғломдир.

Аммо, уларнинг руҳияти “покалечена”.  Ниҳоят, улар нормал болалардир... Демак, муаллиф ғояси маълум материаллар асосидаги сюжет билан тасдиқланиши шарт. Бусиз, фақат сўзга урғу берилган кўрсатув жимжимадор бўлиб қолиши мумкин. Экрандан айтиладиган ғоялар ҳамиша умуминсоний аҳлоқий муносабатлар асосига қурилади. Эпизод, сюжет, материал, контраст, конфликт, кульминация, драматургия, деталь

Похожие

Зиёлилик журналист касб-одобининг негизи сифатида

Журналист касбий одоб – ахлоқи кодексининг пайдо бўлиши, шаклланишининг ўзига хос хусусиятлари

20-йиллар адабиётининг етакчи тамойиллари

Журналистнинг ҳуқуқий ва касбий–аҳлоқий асослари

Савоб иш қилишга ундаш-Нодира ижодиётининг етакчи ғояларидан бири