Главная страница
Дипломные работы
Химия
Atsetilen spirtlarini vinil efirlarini analitik kimyoda qo’llanilishi
Atsetilen spirtlarini vinil efirlarini analitik kimyoda qo’llanilishi
Загружено в:
29.09.2019
Скачано:
0
Размер:
375 KB
Скачать
Похожие
Vinillaktam polimerlari va ularni tibbiyotda qo’llanilishi
p-xloratsetilfenilsirka kislota sintezi
Tabiiy gazlardan propan va butan aralashmasini ajratib olish usullarini takomillashtirish
Xinazolon-4 va uning koordinasion birikmalari
Inversionvoltamperometr metodi yordamida biologik ob’yektlaridan og`ir metall tuzlarini aniqlash
![I b o b A d a b i y o t l a r s h a r h i . 1 . 1 A s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z i . A s e t i l e n k i m y o s i , j u m l a d a n a s e t i l e n s p i r t l a r i n i o l i s h v a x o s s a l a r i n i o ’ r g a n i s h k e y i n g i y i l l a r d e a d u n y o m i q y o s i d a s e z i l a r l i d a r a j a d a r i v o j l a n m o q d a . C h u n k i a s e t i l e n n i m e t a n p i r o ’ l i z i a s o s i d a i s h l a b c h i q a r i s h o r t i b b o r m o q d a v a k a l s i y k a r b i t u s u l i s i q i b c h i q a r i l m o q d a . [ 1 - 3 ] . A s e t i l e n s p i r i t i s i n t e z i n i n g b i r q a n c h a u s u l l a r i b o ’ l i b u l a r d a n k e n g t a r q a l g a n i F a v o r s k i y u s u l i d i r . B u n d a i s h q o r i y s h a r o i t d a a s e t i l e n v a k a r b a n i l g u r u h l i m o d d a l a r t a ’ s i r l a s h u v i e f i r e r i t m a s i d a o l i b b o r i l a d i . F a v o r s k i y u s u l i b o ’ y i c h a a s e t i l e n s p i r t i o l i s h k a l i y a s e t i l e n i d x o s i l b o ’ l i s h i b i l a n a m a l g a o s h a d i . C H C H + K O H H C C K + H 2 O H C C K + R C O R 1 H C C C ( O K ) R R 1 H C C C ( O K ) R 1 + H 2 O H C C C ( O K ) R R 1 + K O H B u y e r d a q u y i d a g i c h a q o ’ s h i m c h a r e a k s i y a k e t i s h i m u m k i n . H C C H + 2 K O H R C C K + 2 H 2 O K C C K + 2 R C O R 1 R R 1 C ( O K ) C C C ( O K ) R R 1 RR 1 C(OK)C CC(OK)RR 1 +H 2 O RR 1 C(OH)C CC(OH)-RR 1 +KOH B u m e t o d b o ’ y i c h a a l d e g i d l a r d a n , i k k i l a m c h i k e t o n l a r d a n u c h l a m c h i s p i r t l a r x o s i l b o l a d i . A s e t i l e n b i l a n k a r b a n i l b i r i k m a l a r n i n g k o n d e n s a t s i y a s i d a h a m k a m m i q d o r d a t o ’ y i n m a g a n a l d e g i t l a r x o s i l b o ’ l a d i . M i s o l u c h u n [ 1 ] i s h d a s i r k a a l d e g i d i b i l a n a s e t i l e n n i n g t r i b u t i l e f i r i s h t i r o k i d a g i k o n d e n s a t s i y a s i d a H 2 C = C H C H 2 C H O m o d d a s i n t e z q i l i n g a n , u n d a n t a s h q a r i i z o m e r f o r m u l a C H 3 = C H C H O H h a m x o s i l b o ’ l a d i . S i n t e z q i l i n g a n m o d d a 5](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-5.png)
![p o l i m e r l a n i b [ - H 2 C C H ( C H 2 C H O ) - ] n k o ’ r i n i s h d a g i m a h s u l o t g a h a m o ’ t a d i . F a v o r s k i y r e a k s i y a s i a b s o l y u t e f i r g a o l i b b o r i l a d i . B i r o q b o s h q a e r i t u v c h i l a r h a m k o ’ l l a n i l i s h i m u m k i n . [ 1 , 3 ] M a s a l a n a l k i l s u l f o q s i d , t e t r a g i d r o f u r a n v a u n i n g x o s i l a l a r i , d i m e t i l f o r m a l i d , m o n o a l m a s h i l g a n t e t r o g i d r o f u r a n , g l i k o l l a r n i n g a s e t i l e n v a d i a l k i l e f i r l a r i i s h l a t i l g a n d a m a h s u l o t u n u m i n i m a ’ l u m d a r a j a d a o s h i r a d i . O ’ r g a n i l g a n b a r c h a i s h l a r i s h q o r i s h t i r o k i d a , a s o s a n k a l i y g i d r o q s i d ( K O H ) b i l a n a m a l g a o s h i r i l g a n . A s e t i l e n v a u n i n g x o s i l a l a r i g a K O H i s h t i r o k i d a a l d e g i t v a k e t o n l a r t a ’ s i r e t t i r i b , a s e t i l e n s p i r t l a r i o l i s h g a e r i t u v c h i s i f a t i d a d i m e t i l - , d i e t i l - , m e t i l e t i l - , t e t r a m e t i l s u l f o k s i d x o s i l a l a l a r i i s h l a t i l g a n [ 2 ] . A s e t i l e n s p i r t l a r i x o s i l b o ’ l i s h i g a i s h q o r h a m t a ’ s i r q i l a d i . M a s a l a n K O H o ’ r n i g a N a O H i s h l a t i l s a m a h s u l o t u c h u n 7 1 % d a n 4 7 % g a c h a k a m a y a d i . I s h q o r ( K O H ) i s h t i r o k i d a g i a s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z i g a m u h i t s i f a t i d a t e t r a g i d r o f u r a n y o k i u n i n g h i s i l a l a r i i s h l a t i l s a a s e t i l e n s p i r t i u n i n g 8 5 - 9 5 % g a c h a o s h a d i . U n d a n t a s h q a r i b u e r i t u v c h i l a r i s h q o r e r i t m a s i d a n s u v n i t o r t i b o l a d i . A s e t i l e n n i n g d i m e t i l f o r m a m i d , d i m e t i l f a r f a m i d + d i e t i l e f i r , t e t r a g i d r a f u r a n v a t e t r a g i d r o f u r a n + d i e t i l e f i r m u h i t i d a R C H O b i l a n b i r i k i s h a s o s i d a a s e t i l e n s p i r i t o l i n i s h i q u y i d a i f o d a l a n g a n : R C H O + H C C H R C H ( O H ) C C H B u n d a ; R = - H , - C H 3 , - C 2 H 5 , - C 3 H 7 , - i z o - C 3 H 7 , y o k i C 6 H 5 . R e a k s i y a k u k u n h o l d a g i K O H n i n g s u v s i z o r g a n i k e r i t u v c h i d a g i e r i t m a s i d a o l i b b o r i l a d i . 6](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-6.png)
![R R 1 C ( O H ) - C C H k o ’ r i n i s h i d a g i b i r i k m a n i o l i s h u c h u n a s e t i l e n v a m o s r a v i s h d a g i k a r b a n i l b i r i k m a n i n g r a e k s i y a s i 4 - m e t i l t e t r a g i d r o f u r n d a g i K O H e r i t m a s i d a o l i b b o r i l a d i [ 3 ] . R C O R 1 + H C C H R R 1 C ( O H ) C C H b u n d a R = - C 3 H 7 , - i z o - C 3 H 7 , - C 6 H 5 , - ( C H 3 ) 2 C C H ( C H 3 ) 2 , y o k i - C H 3 C H - ( C H 2 ) 3 C H 3 . R 1 = - H y o k i - C H 3 ; R + R 1 = a l k i l e n . G l i k o l l a r n i n g a s e t a l v a d i a l k i l e f i r l a r i m u h u t i d a a s e t i l e n b i l a n k a r b o n i l b i r i k m a l a r n i n g k o n d e n s a s i y a s i d a n 9 0 % u n u m , b i l a n a s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z q i l i n g a n [ 4 ] . B u n d a f o y d a l a n i l g a n a s e t a l 1 5 0 0 C d a n y u q o r i , k o ’ p i n c h a a s e t a l d e g i d t o b u t i l a s e t a l q a y n a s h h a r o r a t i 1 8 7 0 C i s h l a t i l a d i . S h u n i h a m a y t i b o ’ t i s h k e r e k k i , a l d e g i d l a r n i n g t a r m o q l a n g a n e k a n l i g i a s e t i l e n s p i r t l a r i n i n g u n u m i n i p a s a y t i r a d i . A g a r t a r m o q l a n i s h - h o l a t d a b o ’ l s a u n u m g a s e z i l a r l i t a ’ s i r k o ’ r s a t a d i . M i s o l u c h u n e t i l g e k s a n o l a s e t i l e n b i l a n k o n d e n s a t s i y a l a n i b 4 - e t i l o k t e n - 1 - o l - 3 x o s i l q i l i s h u n u m i 6 0 % d a n b o ’ l i b , b u n d a y h o l a t d a 2 - e t i l k e t o n - 2 - o l d a n 4 - e t i l o k t e n - 4 - i n - 1 - o l - 3 n i n g x o s i l b o ’ l i s h u n u m i 7 0 % n i t a s h k i l e t a d i . Y u q o r i d a g i i s h d a a s e t i l e n n i n g a l i f a t i k , a l i s i k l i k , g e t e r o s i k l i k a r o m a t i k k e t o n l a r b i l a n K O H i s h t i r o k i d a g i k o n d e n s a t s i y a s i d a b o s i m o r t i s h i j a r a y o n t e z l i g i v a a s e t i l e n n i n g s p i r t l a r i u n u m i n i o s h i r a d i . B u n d a y h o l a t a s e t i l e n n i n g a l i f a t i k a l d e g i d l a r b i l a n b i r i k i b i k k i l a m c h i a s e t i l e n s p i r t l a r i x o s i l q i l i s h a d i h a m k u z a t i l a d i . I z o - C 3 H 7 C H O i s h l a t i l g a n d a m a h s u l o t u n u m i 7 2 % g a c h a o s h a d i . B u v a q t r e a k s i o n a r a l a s h m a g a o z g i n a a l i f a t i k s p i r t ( e t a n o l y o k i n - b u t a n o l ) q o ’ s h i l i s h i u n u m n i y a n a d a 7](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-7.png)
![o s h i r a d i . B u h o l a t j a r a y o n d a k a l i y i o n l a r i n i n g o ’ t k a z u n c h a n l i k r o ’ l i b i l a n i z o h l a n a d i . [ 5 ] i s h d a a l d e g i d v a k e t o n l a r n i n g a s e t i l e n v a u n i n g x o s i l a l a r i b i l a n ( o d a t d a y u q o r i b o s i m 0 - 1 0 0 C h a r o r a t o r a l i g ’ i d a ) k o n d e n s a t s i y a s i d a K O H b i l a n b i r g a l i k d a m a y d a l a n g a n C a C 2 y o k i N a ( K O H b i l a n ) i s h l a t i b k o ’ r i l g a n . A s e t i l e n s p i r t l a r i [ 6 ] a s e t i l e n u g l e v o d o r o d l a r i R C C H ( R = - H y o k i C 1 - C 1 0 g a c h a b o ’ l g a n a l k i l ) b i l a n k a r b a n i l b i r i k m a l a r i R 1 C O R 1 1 ( R = - H , - a l k i l , - a r i l ; R 1 1 = a l k i l , a r i l , b u y e r d a R 1 v a R 1 1 l a r s i k l o a l k i l x o s i l q i l i s h i m u m k i n ) o r a s i d a g i r e a k s i y a d a y u q o r i u n u m b i l a n x o s i l b o ’ l a d i . A s e t i l e n s p i r t l a r i n i n g k a t a l i z a t o r i s h t i r o k i d a g i o r g a n i k e r i t u v c h i l a r d a b o r a d i g a n a s e t i l e n u g l e v o d o r o d l a r i R C C H ( R = - H y o k i u g l e v o d o r o d r a d i k a l i ) b i l a n a l d e g i d ( y o k i k e t o n ) l a r r e a k s i y a s i d a n o l i n i s h u s u l i k e n g o ’ r g a n i l g a n [ 7 ] . [ 8 ] i s h d a R C H ( O H ) C C R 1 ( R 1 = - a l k i l a r i l ; R 1 = H , - u g l e v o d o r o d r a d i k a l i ) t i p i d a g i a s e t i l e n s p i r t l a r i a l d e g i d l a r b i l a n a s e t i l e n ( y o k i m o n o a l m a s h g a n a s e t i l e n ) n i n g s u y u q a m m i a k b o s i m i o s t i d a b i r i k i s h i o ’ r g a n i l g a n . R e a k s i y a n i o l i b b o o r i s h u c h u n k a t a l i z a t o r s i f a t i g a i s h q o r i y v a i s h q o r i y y e r m e t a l l a r i , u l a r n i n g a m i d l a r i g i d r i d l a r i , a l k o g o l y a t o r l a r i , s h u n i n g d e k a s e t i l e n x o s i l q i l u v c h i b i r q a t o r b i r i k m a l a r i s h l a t i l g a n [ 9 ] . A . I . N o g a y d e l i v a b o s h q a l a r [ 1 0 ] t o m o n i d a n k e t i n v a a l d e g i d l a r a s o s i d a y u q o r i u n u m b i l a n a s e t i l e n s p i r t l a r i n i o l i s h o ’ r g a n i l g a n . U n d a q a y d q i l i s h i c h a a s e t a l d e g i d k a t a l i z a t o r ( N a O H ) i s h t i r o k i d a 1 1 0 - 1 1 5 0 C v a b u g ’ f a z o d a t o ’ l a l i g i c h a p a r a l d e g i d g a a y l a n a d i , o ’ z n a v b a t i d a 2 2 2 - 2 3 0 0 C 1 8 - 2 0 % u n u m b i l a n m e t a l - e t i l k a r b i n o l x o s i l q i l a d i . 8](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-8.png)
![S h u n i n g d e k , m o y a l d e g i d i d a n y u q o r i d a g i k a t a l i z a t o r i s h t i r o k i d a g i 7 5 % u n u m b i l a n p r o p i l e t i n i l k a r b i n o l x o s i l b o ’ l a d i . U s h b u t a d q i q o t g a F a v o r s k i y r e a k s i y a s i d a K O H o ’ r n i g a a n c h a a r z o n n a r x d a g i N a O H i s h l a t i l i s h i m u m k i n l i g i k o ’ r s a t i l g a n . B u y o ’ n a l i s h d a N . A . K a m a r o v a , M . F . S x o s t o k o v s k i y v a O . T . Y a r a s h i s h l a r i [ 1 1 ] h a m d i q q a t g a s a z o v o r b o ’ l i b u n d a a s e t i l e n v a k e t o n ( a l d e g i d ) l a r n i n g r e a k s i y a s i n i m e t a l h o l d a g i N a i s h t i r o k i d a e f i r d a o l i b b o r i l d i , n a t i j a d a i k k i l a m c h i v a u c h l a m c h i , a s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z q i l i n a d i . B a ’ z i a s e t i l e n s p i r t l a r i a l d e g i d y o k i k e t o n l a r n i n g a s e t i l e n ( y o k i u n i n g x o s i l a l a r i H C C - , M C C - b u y e r d a M - m e t a l l ) b i l a n y o k i o k s i a l k i l l a s h r e a k s i y a l a r i b i l a n o l i n a d i [ 1 2 ] . E t a n o l v a a s e t i l e n K O H i s h i r o k i d a 3 5 % u n u m b i l a n i o n i n - 1 - o l - 3 x o s i l q i l i s h i k o ’ s a t i l g a n [ 1 3 ] . B u y e r d a H C C C H 2 B r g a k a t a l i z a t o r H g C l 2 i s h t i r o k i d a m a g n i y t a ’ s i r e t t i r i b H C C C H 2 M g B r x o s i l q i l i n a d i . U a l d e g i d v a k e t o n l a r g a t a ’ s i r e t t i r i l i b H C C C H 2 ( O H ) R y o k i H C C C H 2 C H ( O H ) R R 1 t i p i d a g i a s e t i l e n s p i r t l a r i x o s i l q i l i n a d i . M a h s u l o t u n u m i 6 0 % n i t a s h k i l e t a d i . G i l y e r r e a k s i y a s i b o ’ y i c h a H C C M B r T G F m u h i t i d a k a r b o n i l b i r i k m a l a r i g a t a ’ s i r e t t i r i l i b a s e t i l e n s p i r t l a r i o l i n a d i [ 1 4 . 1 5 ] u n u m 8 5 % g a c h a b o ’ l a d i . M a s a l a n b u u n u m b i l a n 1 - ( t i e n i l - 2 ) - b u t i n - 2 - o l - 1 v a 1 - ( f u r i l - 2 ) - b u t i n - 2 - o l - 1 s i n t e z q i l i n g a n [ 1 5 ] . [ 1 6 . 1 7 ] i s h l a r d a m o n o s i k l i k v a a r o m a t i k a s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z q i l i s h u s u l l a r i o ’ r g a n i l g a n . B u n d a e t a n o l v a f e n i l a s e t i l e n d a n 7 5 % u n u m b i l a n a r o m a t i k a s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z q i l i n g a n . C 6 H 5 C C H + C H 3 ( C H 2 ) 5 C H O C 6 H 5 C C C H ( O H ) ( C H 2 ) 5 C H 3 9](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-9.png)
![M a h s u l o t s p i r t , e f i r , b e n z o l d a e r i y d i g a n , s u v d a e s a e r i m a y d i g a n s a r g ’ i s h r a n g l i s u y u q l i k . S h u n i n g d e k R C C C ( O ) H b i l a n ( R 2 ) Z n n i n g t a ’ s i r l a s h u v i d a d i f e n i l - ( 1 - m e t i l p i r r o l i d i n - 2 - i l ) m e t a n o l k a t a l i z a t o r l i g i d a o ’ r g a n i l g a n . A s e t i l e n s p i t l a r i n i n g w - o k s e a l k i n i l a l k i l l a b h a m o l i s h m u m k i n [ 1 8 ] . R e a k s i y a g a l l o i d a l k i l b i l a n k a t a l i z a t o r L i N H 2 i s h t i r o k i d a s u y u q a m m i a k d a o l i b b o r i l a d i . B u d a b i r l a m c h i v a i k k i l a m c h i a s e t i l e n s p i r t l a r i j u d a k a m x o s i l b o ’ l a d i . B u i s h d a 3 0 0 C h a r o r a t d a N a B H 4 b i l a n g e k s i l - 1 - o n - 5 n i n g q a y t a r i l i s h i o ’ r g a n i l g a n . N a t i j a d a g e k s i l - 1 - o l - 3 y e t a r l i c h a u n u m b i l a n o l i n g a n . K e t o n l a r n i q a y t a r i b , y a ’ n i b u t i n - 1 - O H - 2 , g e k s i n - 1 - O H - 3 , 4 - m e t i l p e n t i n - 1 - O H - 3 v a o k t i n - 3 O H - 2 l a r g a 3 - o - b e n z i l - 1 , 2 - o - s i k l o g e k s a l i d i n - α - D - g l y u k o f u r a n o z a k o m p l e k s i t a ’ s i r e t t i r i l i b a t s e t i l e n s p i r t l a r i o l i n g a n [ 1 9 , 2 0 ] . L i t i y a t s e t i l i n i d n i n g k a m f o r a v a i z o k a m f o r a i o n i g a t a ’ s i r i n a t i j a s i d a 2 - e n d o e t i n i l - 1 , 7 - t r i m e t i l b i s i k l o 2 , 2 , 1 . g e p t a n - 2 - o l v a 2 - e g z o e t i n i l - 5 , 5 , 6 - t r i m e t i l b i s i k l o - 2 , 2 , 1 . g e p t a n - 2 - o l x o s i l b o ’ l a d i [ 2 1 ] . [ 2 2 ] i s h d a d i a t s e t i l e n u g l e v o d o r o d l a r i g a 2 - a m i n o e t i l a m i d n i n g t a ’ s i r i r e a k s i y a s i o ’ r g a n i l g a n . S h u n g a o ’ x s h a s h o k s i r a n v a k e t o n g a a t s e t i l e n i d l i t i y 1 , 3 - d i e n b i r i k t i r i l i b α v a β d i a t s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z q i l i n g a n . R M g X T G F k o m p l e k s i b i l a n 2 - m e t i l - 4 - x l o r b u t i n - 3 - o l - 2 n i n g o ’ z a r o t a ’ s i r l a s h u v i a r o m a t i c u g l e v o d o r o d l a r d a o l i u b b o r i l d i [ 2 3 ] . B u y e r d a a r i l m a g n i y g a l a g e n i d x o s i l q i l i s h u c h u n a n i z o l i s h l a t i k l g a n 2 - m e t i l - 4 - x l o r b u t i n - 3 - o l - 2 n i s i n t e z i u c h u n 2 - m e t i l b u t a n o l n i i k k i f a z a l i b e n z o l – s u v s i s t e m a s i g a g e p o x l o r l a n a d i . 10](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-10.png)
![A r e l m a g n i y g a l o g e n i d n i n g 2 - m e t i l - 4 - x l o r b u t i n - 3 - o l - 2 b i l a n b i r i k i s h i u g l e v o d o r o d l a r v a T G F m u h i t i d a b o r a d i g a n g e t e r o g e n j a r a y o n b o ’ l i b V y u r e s r e a k s i y a s i g a a s o s l a n g a n . F e n i l m a g n i y b r o m i d d a n m o s r a v s h d a s p i r t o l i n i s h i b e n z o l d a o l i b b o r i l s a 1 8 % , t o l u o l d a 3 5 % T G F d a o l i b b o r i l g a n d a e s a 6 0 - 6 7 % m a x s u l o t x o s i l b o ’ l a d i r e a k s i y a t e n l a m a s i q u y i d a g i c h a : ( C H 3 ) 2 C ( O H ) - C C - C l + A r M g B r ( C H 3 ) 2 C ( O H ) - C C - A r A r = C 6 H 5 , o - C H 3 C 6 H 4 , m - C H 3 C 6 H 4 , n - C H 3 C 6 H 4 , o - C H 3 o C 6 H 4 . [ 2 4 ] i s h m u a l l i f l a r i t o m o n i d a n a t s e t i l e n d a n 1 - g e k s i l b u t i l l i t i y o l i n i b , u l a r n i n g R ( - ) - , S ( + ) - k a r b o n l a r b i l a n s p e s i p i k b i r i k i s h i d a n l i t i y ( 1 - e t i n i l y o k i 1 - g e k s i n i l ) - 2 - m e t i l - 5 - i z o p r o p i l e n - 2 - s i k l o g e k s i n - 1 - o k s i d s i n t e z q i l i n a d i . O l i n g a n l i t i y o l k o g o l y a t i g i d r o l i z q i l i n i b o p t i k f a o l u c h l a m c h i t e r p i n s p i r t l a r x o s i l q i l i n a d i . U t a r k i b i d a a t s e t i l e n v a p - m e t i l f r a g m e n t i n i t u t a d i . F o s f a t k i s l o t a n i n g g e k s a m e t i l r i a m i d i s h t i r o k i d a m e t i l y o d i t t a ’ s i r e t t i r i l s a o d d i y e f i r h a m x o s i l b o ’ l a d i . 5 - i z o p r o p i n i l - 2 - m e t i l - 1 - m e t o k s i - 1 - e t i n i l s i k l o g e k s e n - 2 - b u t i l l i t i y v a v i n i l t r i s i l a n g a t a ’ s i r l a s h t i r i l s a o p t i k f a o l b o ’ l g a n d i x l o r k r e m n i y t u t u v c h i a t s e t i l e n b i r i k m a l a r i x o s i l b o ’ l a d i . [ 2 5 ] i s h d a 1 - o k t i n , f e n i l a t s e t i l e n v a b u t i l l i t i y d a n m e t i l a t s e t i l e n l a r o l i n o b u l a r n i n g k a m f o r a v a i z o k a m f o r a b i l a n r e a k s i y a s i d a n 2 - e k z o - ( 1 - o k t i n i l y o k i 2 - f e n i l - 1 - e t i n i l ) - 2 - e n d o l i t i y o k s i - 5 , 5 , 6 - t r i m e t i l b i s i k l o - 2 , 2 , 1 g e p t a n v a 2 - e n d o - ( 1 - o k t i n i l y o k i 2 - f e n i l - 1 - e t i n i l ) - 2 - e k z o l i t i y o k s i - 1 , 7 , 7 - t r i m e t i l b i s i k l o - 2 , 2 , 1 g e p t a n s i n t e z i s t e r e o s p e s i f i k h o l d a a m a l g a o s h i r i l g a n . O l i n g a n l i t i y o l k o g a l y a t i g i d r o l i z q i l i n g a n d a e k z o - v a e n d o - a t s e t i l e n f r a g m e n t i t u t a d i g a n k a m f o r a i z o k a m f o r a l a r x o s i l b o ’ l a d i . A g a r f o s f a t k i s l o t a n i n g 11](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-11.png)
![g e k s a m e t i l t r i a m i d i s h t i r o k i d a m e t i l - e t i l , b u t i l y o d i d l a r t a ’ s i r e t t i r i l s a o d d i y e f i r l a r , b e n z o i l x l o r i d t a ’ s i r e t t i r i l s a e s a d i a l m a s h i l g a n b e n z o y k i s l o t a e f i r i x o s i l b o ’ l a d i . i s h d a 1 - o k t i n i l l i t i y v a 1 - o k t a d e s i n i l l i t i y g a t u r l i k e t o n l a r b i r i k t i r i l i b a s e t i l e n s p i r t l a r i o l i n i s h i q a y d e t i l g a n . [ 2 6 ] i s h d a u c h l a m c h i s p i r t l a r i s i n t e z i a m a l g a o s h i r i l g a n . U n d a 1 - o k t a d i s i n b u t i l l i t i y b i l a n r e a k s i y a g a k i r i s h i b 1 - o k t a d a s i l l i t i y x o s i l q i l a d i . U e s a a m f o t i k , a r o m a t i k , a l i s i k l i k v a t e r p e n s i f a t k e t o n l a r i b i r i k a d i . M e ( C H 2 ) 1 4 C C h M e ( C H 2 ) 1 4 C C L i Î M e ( C H 2 ) 1 4 C C L i M e ( C H 2 ) 1 4 C R R ' O HR R ' ( C H 2 ) n M e ( C H 2 ) 1 4 C C L i ( C H 2 ) nO O ( C H 2 ) 1 4 M e [ 2 7 ] i s h d a e s a u g l e v o d o r o d z a n j i r i d a a l i s i k l i k y o k i f e n i l q o l d i q l a r i t u t g a n , C C b o g ’ i g a n i s b a t a n - h o l a t d a g i d r o q s i l g u r u h i b o ’ l g a n u c h l a m c h i s p i r t l a r v a d i o l l a r n i n g o l i n i s h i o ’ r g a n i l g a n . R e a k s i y a n i o l i b b o o r i s h u c h u n f e n i l a t s e t i l e n ( I a ) v a 2 - m e t i l b u t i n - 3 - o l - 2 a ( I I a ) g a m o s r a v s h d a b i r y o k i i k k i m o l b u t i l l i t i y t a ’ s i r e t t i r i l i b f e n i l a t s e t i l e n l i t i y ( I b ) y o k i 2 - l i t i y o k s i - 2 - m e t i l b u t i n - 3 , 4 - d i l i t i y ( I I b ) x o s i l q i l i n g a n . U l a r e s a a l i s i k l i k ( I I I a - 2 ) a r o m a t i k ( V a - g ) k e t o n l a r b i l a n t a ’ s i r l a s h i b u c h l a m c h i a t s e t i l e n s p i r t l a r i ( I V a - 2 V I I a - g ) n i 6 3 - 8 8 % u n u m b i l a n x o s i l q i l a d i . 12](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-12.png)
![P h C C H P h C C L iV i L i 1 a 1 b HO II a C CH Vi Li LiO II a C C Li (CH 2 ) n O C C I b, II b (CH 2 ) n O R R R ' R R 'C O P h C C C O H1 b V I a - g V I I a - g P h - C 6 H 5 [ 2 8 ] i s h d a m o n o a l m a s h i n g a n a s e t i l e n b i r i k m a l a r i e t i l s i n k v a t e t r a g i d r o f u r a n i s h r i r o k i d a a l d e g i d l a r n i t a ’ s i r e t t i r i b i k k i l a m c h i a s e t i l e n s p i r t l a r i o l i n g a n . R e a k s i y a 0 C 0 h a r o r a t d a o l i b b o r i l g a n . B u y e r d a b i f u n k s i o n o l l i g a n d ( 1 ) m o s r a v i s h d a g i a m i n o s p i r t l a r i g a n i s b a t a n o r a l i q m o d d a a l k i n i l s i n k k a a l d e g i d l a r n i n g b i r i k i s h i t e z l a s h t i r a d i . Ph + RCHO Ph OH R Et2Zn THF, OoC 13](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-13.png)
![N N H R = P hP h O H ( I ) A s e r i l e n s p i r t l a r i n i n g u n u m i 8 1 - 9 8 % g a c h a b o r a d i . A s e t i l e n s p i r t l a r i n i o l i s h g a b a g ’ i s h l a n g a n s i n t e z j a r a y o n i d a [ 2 9 ] k e t o n l a r g a m e t i l s i n k k a t a l i z a t o r i i s h t i r o k i g a m o n o a l m a s h i n g a n a s e t i l e n u g l e v o d o r o d l a r i t a ’ s i r e t t i r i l g a n . R e a k s i y a t o l u o l e r i t m a s i d a 2 0 C 0 d a o l i b b o r i l g a n d a 4 0 - 8 9 % g a c h a a s e t i l e n s p i r t l a r i s i n t e z q i l i n g a n . O R ' R 'M e 2 M e M eZ n R 2 H T o l u o l , 2 0 o C H O R 2 R 2 = P h , R ' = 4 - F / C l / B r / N O 2 / t - V i C 6 H 4 , 2 - B r C 6 H 4 , 3 - C F 3 C 6 H 4 , f e r r o t s e n i l , P h , C H 2 C H 2S i M e 3 C H 2 C l A y r i m i s h l a r d a a s e t i l e n s p i r t l a r i d a n t a s h q a r i t a r k i b i d a g i g i d r o q s i l g u r u h i v a a s e t i l e n b o g ’ i t u t g a n a z o t l i b i r i k m a l a r h a m s i n t e z q i l i n g a n [ 3 0 ] . B u n i n g u c h u n b i r i k m a ( I ) e t i l t s i n k i s h t i r o k i d a m o n o a l m a s h i n g a n a l k i n b i l a n t a ’ s i r l a s h t i r i l g a n . T a j r i b a 2 0 C 0 d a t o l u o l e r i t m a s i d a o l i b b o r i l g a n . 14](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-14.png)
![N + 1 , 3 e k v H R ' 0 , 2 7 e k v E t 2 Z n T o l u o l , 2 0 o CO H O N R * R ' + H O N R * R ' ( I I ) R * R 2 O R 3 O O O O O R ’ = Vi CH 2 OMe, CH 2 Bi-t ( I I ) b i r i k m a n i n g u n u m i 5 7 - 9 6 % g a c h a b o ’ l i b , u n i n g f a z o v i y i z o m e r l a r i 9 5 : 5 n i s b a t d a x o s i l b o ’ l a d i . J a r a y o n d a a s e t i l e n s p i r t i ( I a , b b u y e r d a a R = t v i P h 2 L i , b R = M e O C H 2 ) s i n t e z i q i l i n g a n . B u n i n g u c h u n ( I I R = H ) g a D M F A d a g i t = V i P h 2 L i C l y o k i M e O C H 2 C l / i P 2 ) N E t n i n g C H 2 C l 2 d a g i e r i t m a s i b i l a n i s h l a b b e r i l g a n 8 9 % u n u m b i l a n e f i r x o s i l q i l i n g a n . R e a k s i y a V i - C C H b i l a n V i - L i i s h t i r o k i d a T G F d a o l i b b o r i l s a u n u m 9 1 - 9 3 % b o ’ l a d i . ( S ) – H O ( C H 2 ) 2 C H - ( O H ) C O O M e n i n g C H 2 = C ( O M e ) M e b i l a n k o n d e n s a t s i y a s i a s e t o n d a n - t o l u o l s u l f o n a t , p i r i d i n i s h t i r o k i d a y o k i P h 2 C ( O M e ) 2 b e n z o l d a T 3 O H i s h t i r o k i d a b o ’ l s a , a s e t o n u n u m i 7 4 - 8 4 % b o ’ l a d i , h a m m a s i o ’ z h o l i d a k e y i n V i - C C H / E t M g B r b i l a n T F G d a t a ’ s i r l a s h i b ( I V a ; b b u y e r d a a R = M e , b R = P h ) o l i n a d i , u n u m i 9 2 % v a 7 9 % g a y e t a d i [ 3 1 ] . B u n d a I a , b d a b i t t a a s e t o n g u r u h i n i n g q a y t a r i l i s h i m k o n i y a t i o ’ r t a h o l a t d a g i g a n i s b a t a n y u q o r i d i r . I a n i q a y t a r i l i s h L i A l H 4 b i l a n T G F d a - 7 0 0 0 C h a r o r a t d a b i r s o a t 15](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-15.png)
![O OR R O H V i V i O OR R O H V i V i + O H V i V i I V V I I V I I I 4 - g i d r o k s i - 4 m e t i l - 2 - p e n t i n a l b i l a n 2 - a m i n o - 2 , 2 - m e t i l p r o p a n - 1 - o l n i n g C H C l 3 d a g i r e a k s i y a s i 2 5 0 C d a o l i b b o r i l g a n d a k u t i l g a n a z o i z o m e t a n M e C ( O H ) C C C H = N C ( M e 2 ) C H 2 O H y o k i u n i n g i c h k i m o l e k u l y a r s i k l l a n i s h i m a h s u l o t 1 , 3 - o k s a z o l i d a n e m a s , b a l k i 1 , 3 - d i o k s a n a l x o s i l a s i ( I ) 7 0 % u n u m b i l a n x o s i l b o ’ l i s h i a n i q l a n g a n [ 3 2 ] . O l i n g a n a r a l a s h m a S i O 2 o r q a l i q o l o n q a l i x r o m a t o g r a m m a q i l i n g a n d a - g i d r o k s i a l d e g i d n i n g d i m e r i ( M 2 C O H C C C O H ) d i o k s a l a n ( I I ) a j r a t i b o l i n g a n . D i o k s a l a n ( I I ) n i n g t u z i l i s h i I Q - v a Y A M R s p e k t r l a r i b i l a n o ’ r g a n i l g a n . R e a k s i y a q a t a l i t i k m i q d o r d a g i ( 5 - m o l ) 2 - a m i n o - 2 - m e t i l p r o p a n - 1 - o l , 2 - a m i n o p i r i d i n y o k i t r i e t i l a m i n t a ’ s i r i d a o s o n b o r a d i , a y n i q s a 2 - a m i n o p i r i d i n m a h s u l o t u n u m i n i o s h i r i s h d a y u q o r i n a t i j a b e r g a n [ 3 3 . 3 4 ] . H C O O N O H M e M e M e S i O 2O H M e M e H C O O O M e M eO H M e M e ( I ) ( I I ) 17](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-17.png)
![1 . 2 V i n i l e f i r l a r s i n t e z i . S p i r t l a r n i n g v i n i l e f i r l a r i p o l i m e r l a r k i m y o s i , o r g a n i k s i n t e z v a b o s h q a k o ’ p g i n a s o h a l a r d a i s h l a t i s h m u m k i n b o ’ l a g a n q i m m a t l i m a h s u l o t h i s o b l a n a d i . I l m i y t a d q i q o t a b e k t i h i s o b l a n g a n b i r n e c h a f u n k s i a n a l g u r u h g a e g a b u n d a y b i r i k m a l a r n i n g o l i n i s h i v a q o ’ l l a n i l i s h i s o h a l a r i n i o ’ r g a n i s h i l m - f a n , s h u n i n g d e k s a n o a t u c h u n h a m m u h i m a h a m i y a t g a e g a d i r . B u s o h a d a k o ’ p l a b i z l a n i s h l a r o l i b b o r i l g a n . Q u y d a g i i s h d a g i d r o k s i l g u r u h l a r i o r a s i d a g i i k k i t a d a n y e t t i t a g a c h a u g l e r o d a t o m i j o y l a s h g a n d i o l l a r i n i C s F - N a O H k a t a l i t i k s i s t e m a s i i s h t i r o k i d a v i n i l l a b , 6 0 - 8 5 % u n u m b i l a n m o n o - v a d i v i n i l e f i r l a r i s i n t e z q i l i n g a n .HOROH + H C CH CH2=CHOROH + CH2=CHOROCH=CH2 CsF-NaOH I a I I a I I I a R = ( C H 2 ) 2 ( a ) , C H ( C H 3 ) C H ( C H 3 ) ( b ) , ( C H 2 ) 3 ( b ) , C H ( C H 3 ) ( C H 2 ) 2 ( g ) , ( C H 2 ) 4 ( d ) , C H ( C H 3 ) ( C H 2 ) 2 C H ( C H 3 ) ( s ) , ( C H 2 ) 7 ( j ) V i n i l l a s h s h a r a y o t l a r i r e a k s i y a s i h a r o r a t i ( 1 3 6 - 1 5 8 0 C ) , d a v o m e t i s h v a q t i ( 1 . 5 - 3 s o a t ) , k a t a l i t i k s i s t e m a k o n s e n t r a t s i y a s i C s F - N a O H ( h a r b i r m o d d a u c h u n 5 / 5 - 1 0 / 1 0 m o l % ) r e a k s i y a u n u m i , I v a I I m a h s u l o t l a r n i s b a t i g a t a ’ s i r q i l a d i . M a s a l a n , b u t a n 1 , 4 - d i o l g a k a l i y g i d r o k s i d k a t a l i z a t o r l i g i d a a s e t i l e n b i r i k t i r i l g a n d a [ 3 5 ] s e l e k t i v l i k y u q o r i b o ’ l i b , q o ’ s h i m c h a r e a k s i y a l a r b o r i s h i k e s k i n k a m a y a d i . U s h b u i s h d a [ 3 6 ] s p i r t l a r n i v i n i l l a s h u c h u n y u q o r i a s o s l i C s F - N a O H v a C s F - M O H - D M S O ( M = L i , N a ) k a t a l i t i k s i s t e m a s i d a n f o y d a l a n i l g a n . M i s o l u c h u n [ 3 7 . 3 8 ] g e p t a n o l - 1 18](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-18.png)
![n i v i n i l l a s h j a r a y o n i y u q o r i v a a t m a s f e r a b o s i m i d a i s h q o r i y m e t a l l a r g i d r o k s i d l a r i i s h t i r o k i d a o l i b b o r i l g a n . K a t a l i z a t o r n i n g f a o l l i g i q u y i d a g i t a r t i b d a k a m a y i b b o r i s h i a n i q l a n g a n : C s O H * H 2 O > R b O H * H 2 O > 2 K O H * H 2 O > N a O H > K O H * H 2 O > L i O H K O H v a ( 2 K O H * H 2 O , K O H * H 2 O ) l a r n i n g k a t a l i t i k f a o l l i g i s o l i s h t i r i l g a n m d a b a r c h a h o l a t l a r d a [ 3 9 . 4 0 ] s u v m i q d o r i d i o l l a r n i v i n i l l a s h j a r a y o n i n i q i y i n l a s h t i r i s h i n i t a s d i q l a y d i . S p i r t l a r n i v i n i l l s h j a r a y o n i d a i s h q o r i y m e t a l l a r n i n g s u v s i z g i d r o q s i d l a r i q o ’ l l a b k o ’ r i l g a n d a C s O H s a m a r a b e r g a n l i g i a n i q l a n g a n . B i r o q R B v a C s g i d r o k s i d l a r i n i s u v s i z l a n t i r i s h j u d a q i y i n . O d a t d a s u v b i l a n a z e a t r o n x o s i l q i l a d i g a n o k t a n , t a l u o l k a b i e r i t u v c h i l a r b i l a n q a y n a t i b s u v c h i q a r i b y u b o r i l a d i . K e l t i r i l g a n i s h d a C s F - M O H , ( L I , N a ) k a t a l i t i k s i s t e m a s i d a n f o y d a l a n i l g a n , a g a r s u v s u z C s O H q o ’ l l a n i l s a n a r t i y v a k a l i y g i d r o k s i d l a r i g a n i s b a t a n y u q o r i u n u m b e r a d i . A l l i l v i n i l e f i r l a r i n i s i m o b b i r i k m a l a r i i s h t i r o k i d a g i p e r v i n i l l a s h r e a k s i y a l a r i o r q a l i [ 4 1 ] y o k i d i a l l i l a s e t a l l a r n i k i s l o t a l i s h a r o i t d a p a r c h a l a b o l i s h m u m k i n . O d a t d a u l a r a l l i l - 2 - b r o m e t i l e f i r l a r i n i d e g i d r o b r o m l a s h o r q a l i o l i n a d i . A l l i l s p i r t i n i a v t o k l a v d a 1 2 - 1 7 a t m . b o s i m d a 9 0 - 9 5 0 C h a r o r a t d a 3 0 % l i l i t i y a l l i l a t i s h t i r o k i d a a s e t i l e n b i l a n v i n i l l a n g a n . B u n d a a l l i l v i n i l e f i r i 7 1 % u n u m b i l a n o l i n g a n . B u y o ’ n a l i s h d a g i t a d q i q o t l a r y u q o r i a s o s l i m u h i t d a a l l i l s p i r t i n i a s e t i l e n b i l a n v a s h u n i n g d e k v i n i l x l o r i d b i l a n t o ’ g ’ t i d a n - t o ’ g ’ r i v i n i l l a b , v i n i l - 1 - p r o p e n i l e f i r l a r i o l i s h n i n g y a n g i , q u l a y u s u l i o c h i l i s h i g a o l i b k e l d i [ 4 2 ] . A l l i l s p i r t g a M O H + D M S O ( M = N a , K ) s i s t e m a s i d a l i t i y a l l i l a t i s h t i r o k i d a 19](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-19.png)
![o s h g a n . I s h q o r m i q d o r i v a h a r o r a t o r t g a n d a v i n i l l a s h t e z l i g i o r t i b v i n i l - 1 - p r o p e n i l e f i r i x o s i l b o ’ l a d i [ 4 3 ] . K O H + D M S O s i s t e m a s i d a 8 0 - 1 0 0 0 C h a r o r a t d a , a t m a s f e r a b o s i m i d a a s e t i l e n b i l a n o s o n v i n i l l a n a d i v a i z o m e r l a n a d i . B u p r o t o t r o n i z o m e r l a n i s h y u q o r i s e l e k t i v l i g i b i l a n h a r a k t e r l a n a d i . S e l e t i v h o l a t d a e f i r s i n t e z q i l i s h u c h u n a l l i l s p i r t i g a n i s b a t a n K O H m i q d o r i i k k i m a r t a k o ’ p b o ’ l i s h i k e r a k . K O H m o q d o r i k a m b o ’ l s a , a l l i l v i n i l e f i r i a r a l a s h m a s i x o s i l b o ’ l a d i . 1 0 a t m . b o s i m v a 8 0 0 C d a 3 0 % l i l i t i y a l l e l a t k a t a l i z a t o r s i f a t i d a i s h l a t i l g a n d a t e n g m i q d o r d a i z o m e r l a r a r a l a s h m a s i x o s i l b o ’ l a d i . B u n d a y a l l i l e f i r i o l i n i s h i d a p r o t o t r o p i z o m e r l a n i s h n i v a r e a k s i y a n i n g y u q o r i u n u m i n i s a q l a b q o l i s h m u h i m a h a m i y a t g a e g a . B u n d a a l l i l v i n i l v a v i n i l - 1 - p r o p e n i l e f i r l a r i x o s i l b o ’ l a d i . I z o m e r l a r t a r k i b i g a q o ’ l l a n i l g a n k a t a l i z a t o r m i q d o r i v a t a b i a t i t a ’ s i r q i l a d i . [ 4 4 ] . R e a k s i y a d a l i t i y g o d r o k s i d q o ’ l l a n i l s a j a r a y o n p a s s i v k e t g a n . K O H q o ’ l l a n i l g a n d a f a q a t v i n i l - 1 - p r o p e n i l e f i r i x o s i l b o ’ l a d i , a g a r n a t r i y g i d r o k s i d q o ’ l l a n i l s a a l l i l v i n i l e f i r i b i l a n a r a l a s h g a n h o l d a x o s i l b o ’ l g a n . U s h b u i s h d a [ 4 5 ] y a n g i v i n i l e f i r l a r i o l i s h , s h u n i n g d e k t u r l i f u n k s i a n a l g u r u h l a r r e a k s i o n q o b i l y a t i n i n g t a s i r i n i o ’ r g a n i s h u c h u n b u g u r u h g a e g a b i r i k m a l a r g l i k o l l a r n i n g m o n o v i n i l e f i r l a r i g a t u r l i h i l b i r i k m a l a r t a ’ s i r e t t i r i l g a n . N a t i j a d a y a n g i f u n k s i a n a l g u r u h l a r g a e g a b o ’ l g a n v i n i l e f i r l a r i s i n t e z q i l i n g a n . 21](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-21.png)
![C H 2 = C H ( O C H 2 C H 2 ) n O H C H 2 = C H ( O C H 2 C H 2 ) n O C H 2 C H 2 C N C H 2 = C H ( O C H 2 C H 2 ) n O C H 2 N R 2 C H 2 = C H ( O C H 2 C H 2 ) n O S i ( C H 2 ) 3 C H 2 = C H ( O C H 2 C H 2 ) n O S n ( C 2 H 5 ) 3CH2=CHCN CH2=O ClSi(CH3)3 ClSn(C2H5)3 E t i l v i n i l e f i r l a r i - r a n g s i z , h i d i t e z t a r q a l a d i g a n s u y u q l i k b o ’ l i b , o ’ z i d a y u q o r i r e a k s i o n q o b i l y a t g a e g a b o ’ l g a n u c h b o g ’ d a g i v o d o r o d n i t u t a d i . U l a r y u q o r i s i n d i r i s h k o ’ r s a t g i c h i v a ( 1 . 5 - 1 . 6 ) m o l e k u l y a r e g z a l t a t s i y a g a e g a l i g i b i l a n x a r a k t e r l a n a d i . U n i t e z p a r c h a l a n g a n l i g i u c h u n x o n a h a r o r a t i d a u z o q s a q l a b b o ’ l m a y d i . B i r o q b a r q a r o r l i k e t i n i l v i n i l b u t i l e f i r i d a n e t i n i l v i n i l - - d i k a n i l e f i r i g a t a m o n o s h a d i . N e y t r a l e r i t u v c h i d a e r i g a n h o l d a 4 - 5 0 C h a r o r a t d a s a q l a n g a n d a o ’ z g a r i s h s e z i l a r s i z d a r a j a d a b o ’ l a d i v a u z o q s a q l a s h i m k o n i n i b e r a d i . A s e t i l e n s p i r t l a r i n i n g v i n i l e f i r l a r i F a v o r o s k i y - S x o s t o k o v s k i y u s u l i d a s i n t e z q i l i n a d i [ 4 6 ] . A s e t o l e n a s o s i d a F a v o r o s k i y - S x o s t o k o v s k i y r e a k s i y a s i b o ’ y i c h a a r o m a t i k v a a l i f a t i k q a t o r v i n i l e f i r l a r i , s h u n i n g d e k a s e t o f e n o l , f l o u r e n , k a r b a z o l , a n t r o s e n n i n g v i n i l b i r i k m a l a r i s i n t e z q i l i n g a n [ 4 7 ] . K o ’ p c h i l i k i s h l a r d a v i n i l e f i r l a r i s i n t e z i a s e t i l e n a s o s i d a o l i b b o r i l g a n . V i n i l e f i r l a r i n i t a r k i b i d a v i n i l g u r u h i t u t g a n a k r i l , m e t a k r i l k a b i t o ’ y i n m a g a n k i s l a t a l a r b i l a n h a m s i n t e z q i l i s h n m u m k i n . V i n i l e f i r l a r i o l i s h n i n g q u l a y , s a m a r a l i v a i q t i s o d i y j i h a t d a n a r z o n b o ’ l g a n u s u l l a r i n i y a r a t i s h , 22](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-22.png)
![s h u n i n g d e k , s a n o a t u c h u n z a r u r p a l i m e r m a t e r i a l l a r i s h l a b c h i q a r i s h , b i o l o g i k f a o l m o d d a l a r , t i b b i y s u r k o v v o s i t a l a r i , y a n g i a r g a n i k b i r i k m a l a r s i n t e z q i l i s h v a b o s h q a s o h a l a r n i n g i l m i y a m a l i y a h a m i y a t i j u d a k a t t a [ 4 8 - 5 2 ] . 1 . 3 A m p e r o m e t i k t i t r l a s h . P o l y a r o g r a f i y a a n a l i z q i l i n a y o t g a n m o d d a g a k a n s e n t r a t s i y a s i n i b e v s i t a a n i q l a s h d a n t a s h q a r i t i t r l a s h j a r a y o n i d a e k v i v a l e n t l i k n u q t a s i n i t o p i s h u c h u n h a m q o ’ l l a n i l a d i . B u n d a a m p e r o m e t i k t i t r l a s h d a n f o y d a l a n i l a d i . A m p e r a m e t r i k t i t r l a s h n i n g m o h i y a t i a n i q l a n u v c h i m o d d a y o k i t i t r a n t ( m a ’ l u m k o n s e n r a t s i y a l i r e a g e n t ) k o n s e n t r a t s i y a s i n i n g o ’ z g a r i s h i n a t i j a s i d a o ’ z g a r u v c h i d i f f u z i o n t o k q i y m a t l a r i n i o ’ l c h a s h d a n i b o r a t . A n i q l a n u v c h i k a t t a l i k m i k r o a m p e r l a r d a ( m k A ) o ’ l c h a n u v c h i t o k b o ’ l g a n i s a b a b l i , b u u s u l n i a m p e r a m e t r i k t i t r l a s h d e y i l a d i . A m p e r a m e t r i k t i t r l a s h n i o ’ t k a z i s h u c h u n t e k s h i r i l u v c h i p o l y a r o g r a f i k f a o l m o d d a e r i t m a s i n i n g b i r q i s m i o l i n i b , u n g a z a r u r i y r e a g e n t l a r v a f o n q o ’ s h i l a d i . , a m p e r o m e t r i k ( p o l y a r o g r a f i k ) q u r i l m a g a u l a n a d i . Y a r i m t o ’ l q i n p o t e n s i a l i d a n b i r o z k a t t a r o q p o t e n s i a l b e r i l a d i v a y a c h e y k a d a g i m o d d a t i t r a n t y o r d a m i d a t i t r l a n a d i . A m p e r a m e t r i k t i t r l a s h j a r a y o n i d a r e a k t i v d a n o z – o z d a n q o ’ s h i l g a n d a n k e y i n c h e g a r a t o k i q i y m a t i g a m o s k e l u v c h i k u c h l a n i s h d a g i t o k k u c h i b e l g i l a n a d i . U s h b u m a ’ l u m o t l a r a s o s i d a t o k k u c h i – t i t r a n t h a j m i k o o r d i n a t a l a r i d a a m p e r o m e t r i k t i t r l a s h e g r i c h i z i g ’ i y a s a l a d i v a g r a f i k u s u l i d a e k v i v a l e n t l i k n u q t a s i t o p i l a d i . A m p e r a m e t r i k t i t r l a s h d a i n d i k a t o r e l e k t r o d i s i f a t i d a a y l a n u v c h i p l a t i n a , g r a f i t v a 23](/data/documents/cdbfdec0-e2d6-4e46-9f60-af9124628aaf/page-23.png)
