Sharq miniatyura san'ati 6-sinf - Изобразительное искусство - Учебники (по школьные предметы)

Sharq miniatyura san'ati 6-sinf

Загружено в:

12.09.2022

Скачано:

0

Размер:

1369.5 KB

6-sinf tasviriy san’at darsligi asosida 8-mavzu:

32-rasm. Farididun o'g'illari va yaman shohining qizlari. Firdavsiyning "Shoxnoma asaridan" 1557-yil. Muhammad Murod Samarqandiy.

O ' rta asrlar Sharq tasviriy san ' atida Uyg ' onish davri ro ' y berib , miniatyura san ' ati ham keng rivojlandi . Miniatyura, asosan, kitob grafikasi yo'nalishida gullab-yashnadi. Natijada O'rta Osiyo, Arabiston, Hindiston, Eron, Turk miniatyura maktablari paydo bo'ldi. Arabiston miniatyura maktabi Arab miniatyura maktabi X-XI asrlarda Fotimiylar sulolasi, XIII asrning birinchi yarmida Suriya maktablari asosida tashkil topdi. Qo'lyozmalar uchun ishlangan arab miniatyuralarida voqelik uning jonli obrazlari keng uchraydi. Voqelik shartli, ba'zan ramziy shakllarda ifodalanadi. Arab miniatyurasiga xos bo'lgan fazilat yorqin dekorativligidadir. Obrazlaming joylashishi yorqin ranglar, chiziqlarning nafisligi uning xarakterli tomonini belgilashda muhim o'rin egallaydi Arab san'atida naqsh alohida o'ringa ega.

Arab miniatyura maktabining o'ziga xos tomoni, asarda sujetning ko'pligi va xilma-xilligidadir. Miniatyura maktabining eng mashhur rassomlaridan AbduUoh ibn Fadl bo'lib, u Dioskoridning "Fannakologiya" kitobiga miniatyuralar ishlagan. Miniatyuralarda tasvirlar aniq va yorqin ranglarda chizilib, matnlar sariq fonda yozilgan. Rassom Yahyo ibn Mahmud "Maqom" nomli asarga bir qator miniatyura asarlari ishlagan. Bulardan «Shoir Abu Sayidning sarguzashtlari», «olimlar anjumani», «Karvonning yo'lda dam olishi», «Bayram marosimi», «Dengizdagi kema» kabi asarlaridir. Bu asarlar Parijdagi muzeylarning birida saqlanmoqda.

35-rasm. Dioskorid. "Farmakologiya" kitobidan varaq. Mashhur miniatyurachi Abdulloh ibn Fadl tomonidan ko'chirilgan. 36-rasm. Al-Xariri. "Maqom" nomli asariga ishlangan miniatyura. Yahyo ibn Mahmud. 1237-yil. Parij. Milliy kutubxona.

Hindiston miniatyura maktabi 37-rasm. Gujorot maktabi. «Vasanta Vilasa» asariga ishlangan miniatyura XV asr. Frir san'at galereyasi, Vashington.Hind miniatyura maktabi o'rta asrlarda shakllangan bo'lib, u Gujorotda saqlanib qolgan. Gujorot maktabi (XIII-XV asr) miniatyurasining o'ziga xos tomoni odam tasvirini ko'p holda yon tomondan, ko'z old tomonga qaratilib ishlangan. Hindiston miniatyura maktabining taraqqiyoti Boburiylar davri bilan bog'liqdir.

38- rasm . Akbar o ' z tasvirini otasi Xumoyunga ko ' rsatmoqda . Abdusamad. 1550-155 6-yillar. Guliston kutubxonasi, Tehran. 39-rasm. Saroy a'yonlari Bobur qabulida. "Bobumoma" kitobi. Farruxbek. 1589-yil. Sakler galereyasi, Vashington. 40-rasm. Rassom Mir Said Ali. Avtoportret. 1540-yil. Frir san 'at galereyasi, Vashington. 41-rasm. Farruxbek. Avtoportret. 1615-yil. Eva va Konrada Zitskolleksiyasi.

Bu davrda ko'pgina O'rta Sharq miniatyurachilari Hindistonga keltirildi va taklif etildi. Samarqanddan va Tabrizdan kelgan miniatyura ustalari hind miniatyura san'ati rivojlanishiga katta ta'sir o'tkazdilar. Boburiylar miniatyura san'ati dastlab O'rta Sharq miniatyura san'ati ta'sirida shakllangan bo ( tea ham, uning o'ziga xos tomonlari mavjudligini inkor etib bo'lmaydi. Bu xususiyat Hind miniatyurachilari tasvirida fazoviy kenglikni ko'rsatish, borliqni hajmli qilib tasvirlashga intilishlar seziladi. Boburiylar davri miniatyura san'atida asta-sekin portret san'ati keng yoyila boshladi. Bu Yevropa realistik san'ati ta'siri kuchayib borayotganligini anglatayotgan edi.

Hind miniatyura san'ati Jahongir podsholik qilgan davrda (16051627) yanada rivojlandi. Miniatyuralarda hayotiy maishiy janr, muhabbat, tabiat, qush, hasharot va hayvonlar tasviri ishlana boshlandi Boburiylar miniatyura maktabining yorqin namunasi "Boburnoma' kitobida o'z aksini topgan bo'lib, bu kitob Moskvadagi Sharq xalqlari san'ati muzeyida saqlanmoqda. "Boburnoma" kitobining rassomlari Kamoliddin Behzod, Shoh Muzaffar, Boysunqur Mirzo, Haydar Mirzo bo'Iganlar. Hindiston rassomchiligi taraqqiyotiga katta hissa qo'shgan rassomlar Mir Said Ali, Abdusamad Sheroziy, Basova, Do'st Devona, Disvinta, Farruxbeklar edilar.

Eron miniatyura maktabi 42-rasm. Abbosiy. "Cho'pon" 1634 yil. Sankt Peterburg, GPB.Eron miniatyura maktabining asosiy yo'nalishlaridan biri Isfaxon maktabi, u XVIII asr oxiri—XIX asr boshlarida shakllangan. Isfaxon maktabi asarlarida rangdorlik kam-dek tuyiladi, tasvir tagida esa zar-H ranglardan foydalanilgan. Shakl-lar yirik, manzaralar aniq tasvir-lanib, kitobiy tasvirlar bilan bir-ga portretlar, janrli asarlar ham yaratilgan. Eron miniatyura makta bining mashhur rassomlaridan Rizo Abbosiy, Muhammad Qosim, Muhammad Yusuf, Muhammad Alilardir Miniatyura maktabi yo'nalishiga I Yevropa tasviriy san'ati o'z ta'sirini S ko'rsatib, asarlarda nasroniy dini mifologiyasi asosiy o 'rinni egallagan. Bu Muhammad Zamon, Al Qulibek, Jabadar ijodida ko’rinadi. Rizo Abbosiymng Cho pon , Yigit portreti" nomli asarlari juda mashhurdir.

XIX asr rassomlari o'z san'atlariga Yevropa rangtasvirining badiiy va texnik usullarini singdirib isloh qildilar. Isfaxonda yashab ijod etgan tabrizlik rassom Sulton Muhammad tomonidan ishlangan "Payg'ambaming arshi a'loga chiqishi" deb nomlangan asarida, Nizomiyning "Xamsa" kitobiga ishlagan miniatyuralarda Yevropa badiiy-texnik usullarini singdirilganini ko'rish mumkin.

Turk miniatyura maktabi Bu maktabning taraqqiy etib, rivojlanish davri XV-XVI asrlarga to'g'ri keladi. O'sha davrda Sulton Mahmud II o'z saroyiga rassomlar va xattotlarni to'plagan. 1425-yilda saroy ustaxonasida 29 ta rassomva naqqosh ijod qilgan. Turk miniatyura ustalari oz ijodlarida Sharq san 'ati maktablari ish uslubidan keng foydalanganlar. "Sulton Sulaymon tarixi "ga ishlangan miniatyuralarda turk miniatyurasiga xos fazilatlar voqelikni shoshilmay bayon etishga, kompozitsiyani birmuncha perspektivplanda yechishga intilish seziladi. Turk miniatyura maktabining mashhur rassomlari Usmon, Nigoriy, Shayx Hamidullalar, shuningdek, turk sultoni saroyida O'rta Osiyo va Xurosondan kelgan Bobo Naqqosh, Shayx Mustafo, Tojiddin Girehbandiy, Abdulg'ani Og'a Mirak, Shayx Kamoniy, Shohquli, Jalolzoda Mustafo kabilar samarali ijod qilganlar.

Jalolzoda Mustafoning "Sulton va uning a'yonlari", Usmonning "Xusrav va Sulton Salim II portreti", Nigoriyning "Sulton Sulaymon I portreti", Nizomiyning "Xamsa" asariga ishlangan Boysun Mirzo, Amir Temur va Temuriylar avlodlari tasvirlangan miniatyuralar, Bahrom Mirzo, Shoh Ismoil albomlari Turkiyaning To'pqopi saroyi kutubxonasida saqlanmoqda. 45-rasm. Sulton Usmon I G'ozi portreti. 46-rasm. Sulton Salim I portreti.

O ' rta Osiyo miniatyura maktabi O ' rta Osiyo , umuman , O ' rta Sharq madaniyatida kitobni bezash , xattotlik , miniatyura san ' ati uzoq tarixdan o ' ziga xosligi , jozibasi bilan alohida ajralib turadi . Mazkur san ' atning taraqqiy etishida O ' rta Osiyo , Eron , Ozarbayjon , Afg ' oniston rassomlari katta hissa qo ' shdilar . O ' rta Osiyo , O ' rta Sharq miniatyura maktablarining mashhur rassomi Kamoliddin Behzod taxminan (1455 — 1535) Hirotda Alisher Navoiy davrasida va homiyligida ijod qilgan bo ' lsa - da , keyinchalik u ko ' pgina xattot va rassomlar bilan Buxoroga ko ' chib o ' tdi . Behzod Buxoroda 1507— 1522- yillarda yashab ijod qildi . U mashhur asari Shayboniyxon portretini yaratdi . Behzod o'z ijodini hayotda ko'rgan voqea-detallar bilan boyitib, asarlarining realistik yo'nalishini kuchaytirdi.

U Sharq miniatyurachi rassomlari orasida serqirra hayot jozibasini o'ta nozik va nafis talqin qila olardi. K, Behzodning o'z kompozitsiyalarigareal manzara, me'morlik detallarini kiritishi, asar g'oyasini ochishda obraz harakatlaridan o'rinli foydalana olishi miniatyura san'atini rivojlanishida muhim o'rin egalladi. Kamoliddin Behzod 1522-1524-yillarda Tabrizda yashab, 1524-yilda Hirotga qaytib, umrini oxirigacha shu yerda ijod qildi. Behzod buyuk shoirlaming asarlariga jang, ov manzaralarini tasvirlovchi miniatyura kompozitsiyalari, illyustratsiyalar, portretlar ishladi. U Sa'diyning "Bo'ston", "Guliston", Nizomiyning "Xamsa", Xisrav Dehlaviyning "Xamsa", Sharaiiddin Ali Yazdiyning "Temur zafarnomasi", Alisher Navoiyning dostonlarini o'z miniatyura kompozitsiyalari bilan bezagan. Kamoliddin Behzod tomonidan ishlangan Navoiy, Jomiy, Husayn Boyqaro, Shayboniyxon portretlari rassomning mazkur san'atda yetuklikka erishganini anglatib turadi.

O'rta Osiyo miniatyura maktabining mashhur rassomlaridan Mahmud Muzahhib , Behzod ta ' sirida kamol topib , o ' zining yuksak malakaviy mahorati bilan ajralib turadi . 49-rasm. Iskandar va etti donishmand. Hirot, XV asr 90-yillari. 1495-yil ko'chirilgan. Musawir Behzod. Britaniya muzeyi, London. 50-rasm. Havamaq qasrining qurilishi. Hirot, XV asr 90-yillari. 1495-yil ko'chirilgan. Musawir Behzod. Britaniya muzeyi, London

51-rasm. Fariddun o'g'illari va yaman shohining qizlari. Firdavsiyning "Shoxnoma asaridan" 1557-yil. Muhammad Murod SamarqandiyUning kitob bezash mahoratini yuqori baholab, "Muzah-hib-oltin suvi yurituvchi" taxallusi bilan atadilar. Alisher Navoiyning hassaga tayanib turgan holatidagi portreti Muzahhibning ilk asari hisoblanadi. Rassom asarida Na voiyning ichki ruhiy holatini ochishga harakat qilib, Behzod an'analarini davom ettirgan. XVII asrning 30-50-yillari Mu zahhib ijodining gullagan davriga to'g'ri keladi. Uning mashhur asar-laridan "Sulton Sanjar va to'quvchi qari kampir uchrashuvi" miniatyura kompozitsiyalan diqqatga sazovor bo'ldi. O'rta Osiyo miniatyura maktabining mashhur rassomlaridan bin Muhammad Murod Samarqandiydir. Uning ijodida shohlarning qabul marosimlari, ov manzaralari, qahramonlik mavzulari asosidagi miniatyura kompozitsiyalari o'z ifodasmi topgan.

Samarqandiy Abdulbosit Firdavsiyning "Shohnoma" qo'lyozmasiga 115 ta miniatyura kompozitsiyalarini ishlagan. Rassom yirik obrazni birinchi rejada tasvirlaydi. Samarqandiy ijodining o'ziga xos xususiyati u obrazlarni kamaytirib, ularni soddaroq tasvirlaydi Obrazlar xatti- harakati, yuz, qo 7 mimik o 'zgarishlari g 'oyaviy maqsadni yoritishga xizmat qiladi. XVEI asr boshlari O'rta Osiyo mimatyura san'atioing yuksalish davri bo'ldi. Samarqand miniatyura maktabi rassomlari tomonidan Sharafiddin Ali Yazdiyning "Zafarnoma" asariga ishlangan minialyuralar alohida o'rinni egallaydi. Shuningdek, bu davrda xon va shoirlar portretlari ishlandi.

Похожие

Sharq miniatyura san'ati asarlari namunalarining elementlaridan nusxa ko'chirish 6-sinf

Miniatyura ishlash uchun qutilar tayyorlash va kompozitsiya ishlash 6-sinf

10-11-mavzu O'zbek xalq ertaklari sujetlari asosida miniatyura usulida illyustratsiya ishlash 6-sinf

9-mavzu Dizayn san'ati 7-sinf

14-mavzu Kitobat san'ati 7-sinf