Uglerodning eng muhim birikmalari. 9 - sinf - Химия - Учебники (по школьные предметы)

Uglerodning eng muhim birikmalari. 9 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

8706.296875 KB

Uglerodning eng muhim birikmalari 9-sinf Kimyo fani darsligi asosida 10-mavzu

Reja: 1. Uglerodning noorganik birikmalari 2. Uglerod (II)-oksid CO 3. Uglerod (IV)-oksid CO 2 4. Olinishi 5. Ishlatilishi.

Uglerodning noorganik birikmalari tabiatda keng tarqalgan bo‘lib, ko‘plab minerallar, tog‘ jinslari, havo tarkibidagi karbonat angidrid tarzida uchraydi.

Uglerodning noorganik birikmalaridan ayrimlari xalq xo‘jaligining turli sohalari uchun muhim xomashyo bo‘lib hisoblanadi.

Uglerodning organik birikmalarisiz inson hayotini tasavvur qilish qiyin. Ulardan eng muhimlari uglerodning vodorod bilan hosil qilgan birikmalari uglevodorodlar deb ataladi va ular turlicha tarkibga ega bo‘ladi.

Uglerod kislorod bilan ikkita oksid: uglerod (II)-oksid CO va uglerod (IV)-oksid CO 2 hosil qiladi. Ularning fazoviy tuzilishlari chiziqli ko‘rinishga δ-... δ+ ega (:C=O: va O=C=O).

Uglerod (II)-oksid CO (is gazi) – rangsiz, hidsiz, o‘ta zaharli, havodan yengil, suvda kam eriydigan gaz. Befarq oksidlar sinfiga mansub.

Is gazi qon tarkibidagi gemoglobin bilan kislorodga qaraganda oson birikadi.

Buning natijasida organizmning kislorod bilan ta’minlanishi qiyinlashadi. Bunday holatda uzoq vaqt is gazidan nafas olinsa, o‘limga olib keladi.

Uglerod (IV)-oksid CO 2 (karbonat angidrid) rangsiz, hidsiz, havodan og‘ir gaz. Karbonat angidridni havoga nisbatan zichligi 1,52 ga teng.

Olinishi. Laboratoriyada uglerod (IV)-oksid kalsiy karbonat (bo‘r, ohaktosh bo‘lakchalari, marmar) ga xlorid kislota ta’sir ettirib olinadi

Tabiatda hayvon va o‘simliklarning nafas olishida, organik qoldiqlarning chirishida, yonish jarayonlarida hosil bo‘ladi.

Metall oksidlari va asoslar bilan reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladi: 2NaOH + CO 2 = Na 2 CO 3 + H 2 O NaOH + CO 2 = NaHCO 3 CaO + CO 2 = CaCO 3Karbonat angidrid kislotali oksid xossasini namoyon qiladi. U suvda erib, karbonat kislota hosil qiladi: CO 2 +H 2 O = H 2 CO 3

Ohakli suv orqali karbonat angidrid o‘tkazilganda, loyqalanish kuzatiladi (CO 2 uchun sifat reaksiyasi): Ca(OH) 2 + CO 2 = CaCO 3 ↓ + H 2 O

Ishlatilishi. Sanoatda soda (ichimlik sodasi, kir soda, texnik soda) olishda, organik kislotalar sintezida, yong‘inni o‘chirishda, gazlangan ichimliklar tayyorlashda ishlatiladi.

Похожие

Natriy va kaliyning xossalari va eng muhim birikmalari. 9 - sinf

Kremniyning xossalari. Muhim birikmalari. 9 - sinf

Uglerodning fizik va kimyoviy xossalari. 9 - sinf

Uglerodning davriy sistemadagi o‘rni, atom tuzilishi. 9 - sinf

Organik kimyo uglerod birikmalari kimyosidir. 9 - sinf