Kremniyning xossalari. Muhim birikmalari. 9 - sinf - Химия - Учебники (по школьные предметы)

Kremniyning xossalari. Muhim birikmalari. 9 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

2962.0283203125 KB

Kremniyning xossalari. Muhim birikmalari 9-sinf Kimyo fani darsligi asosida 13-mavzu

Reja: 1. Fizik va kimyoviy xossalari 2. Eng muhim birikmalari. 3. Metakremniy kislota va uning tuzlari

Fizik va kimyoviy xossalari. Kremniy tashqi ko‘rinishidan metallarga o‘xshab ketadi. Kristall kremniy kulrang – po‘lat rangli, metall yaltiroqligiga ega modda. Suyuqlanish harorati 1 420°C, qaynash harorati 2 355°C; zichligi 2 329 kg/m 3 ; izotop soni 11 (24 → 34);

Uglerodga qaraganda kremniyda metallmaslik xossalari kuchsizroq namoyon bo‘ladi, chunki uning atom radiusi kattaroq va tashqi elektronlar yadrodan uzoqroqda joylashgan.

Kuchli qizdirilganda kremniy havoda yonib ketadi va kremniy (IV)-oksidni hosil qiladi: Si+O 2 =SiO 2 Qizdirilganda kremniy xlor, brom va oltingugurt bilan ham ta’sirlashadi: Si+2Cl 2 =SiCl 4 Si+2Br 2 =SiBr 4 Si+2S=SiS 2 kremniy (IV)–xlorid kremniy (IV)–bromid kremniy (IV)–sulfid

Karborunddan silliqlash va pardozlash toshlari tayyorlanadi. Qizdirilganda kremniy ko‘plab metallar (Mg, Ca, Cr, Mn, Fe va b.) bilan silitsidlar hosil qilib birikadi: Si+2Mg=Mg 2 Si

Eng muhim birikmalari. Kremniy (IV)-oksid SiO 2 – qattiq, qiyin suyuqlanuvchan, atom kristall panjarali, suvda erimaydigan modda. Tabiatda kvars minerali holida uchraydi.

Kvarsning tiniq, rangsiz kristalli tog‘ xrustali deb ham ataladi. Kremen, agat, yashma, qum – kvarsning shakl o‘zgarishlari hisoblanadi.

Kislotali oksid xossasiga ega bo‘lib, ishqorlar, ishqoriy metallar karbonatlar va asosli oksidlar bilan qo‘shib suyuqlantirilganda kremniy kislota tuzlari – silikatlarni hosil qiladi: SiO2+2NaOH=H2O+Na2SiO3 SiO2+Na2CO3=CO2+Na2SiO3 SiO2+CaO=CaSiO3 silikatlar

Suyuqlantirilgan kvarsdan ultrabinafsha nurni o‘tkazuvchi va kichik kengayish koeffitsientiga ega bo‘lgan kvars oynasi ishlab chiqariladi. Kvarsning suyuqlanish harorati 1 500°C atrofida.

Shuning uchun kvars oynasini yuqori haroratli sharoitlarda ishlatish mumkin. Kvarsdan simob lampalari va kimyoviy laboratoriya idishlari tayyorlanadi.

Metakremniy kislota va uning tuzlari . Metakremniy kislota H 2 SiO 3 ikki negizli kuchsiz kislota bo‘lib, karbonat kislotadan ham kuchsizdir. Shuning uchun karbonat kislota yoki karbonat angidrid uni tuzlari eritmasidan siqib chiqarishi mumkin: Na 2 SiO 3 +H 2 O+CO 2 =Na 2 CO 3 +H 2 SiO 3 ↓

Metakremniy kislota suvda erimaydi va gelsimon cho‘kma holida ajralib chiqadi. U faqat ishqorlarda eriydi va tuzlar hosil qiladi: 2NaOH+H 2 SiO 3 =Na 2 SiO 3 +2H 2 O Qizdirilganda metakremniy kislota osonlik bilan suv va kremniy (IV)oksidga parchalanadi: H 2 SiO 3 =SiO 2 +H 2 O

Metakremniy kislota uning tuzlariga boshqa kislotalarni ta’sir ettirib olinadi. Uning tuzlari silikatlar deb ataladi. Faqat ishqoriy metallar silikatlari suvda eriydi.

Natriy va kaliy silikatlari (Na 2 SiO 3 va K 2 SiO 3 ) eritmalari suyuq shisha deb ataladi. Suyuq shisha kislotaga chidamli sement, beton, yelim, surtmalar tayyorlashda, gazlama va g‘ovak toshlarga singdirishda, qurilish ishlarida ishlatiladi.

Похожие

Uglerodning eng muhim birikmalari. 9 - sinf

Natriy va kaliyning xossalari va eng muhim birikmalari. 9 - sinf

Xromning 2, 3, 6 valentli birikmalari va xossalari. 9 - sinf

Kremniy. Kremniyning davriy sistemadagi o‘rni va atom tuzilishi. 9 - sinf

Organik kimyo uglerod birikmalari kimyosidir. 9 - sinf