Uglerodning fizik va kimyoviy xossalari. 9 - sinf - Химия - Учебники (по школьные предметы)

Uglerodning fizik va kimyoviy xossalari. 9 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

4629.04296875 KB

Uglerodning fizik va kimyoviy xossalari 9-sinf Kimyo fani darsligi asosida 9-mavzu9-sinf Kimyo fani darsligi asosida 9-mavzu

Reja: • Tabiatda tarqalishi • Fizik xossalari • Kimyoviy xossalari

Tabiatda tarqalishi Uglerod tirik organizmlarning asosiy tarkibiy qismidir. Neft, tabiiy gaz, torf, ko‘mir, yonuvchi slanes kabi foydali qazilmalar uglerodning turli xil birikmalaridir. tabiiy gaz ko‘mir slanes torf

Toshko‘mir uglerodga eng boy tabiiy foydali qazilmadir. Yer sharida juda ko‘p tarqalgan ohaktosh CaCO 3 va dolomit CaCO 3 . MgCO 3 lar ham uglerodning tabiiy birikmalaridir. ohaktosh dolomit

Atmosferasida karbonat angidrid uchraydi, u o‘simliklarning yashil barglarida fotosintezlanib, turli xildagi uglevodlarga aylanadi: 6CO 2 + 6H 2 O = C 6 H 12 O 6 + 6O 2

Fotosintez natijasida hosil bo‘lgan C 6 H 12 O 6 dan o‘simliklarning tanasini (poya, yog‘och) tashkil qiluvchi sellyuloza, kraxmal (bug‘doy, sholi, kartoshka), disaxaridlar (shakarqamishda, qand lavlagida), glyukoza va fruktoza (mevalarda, uzumda) hosil bo‘ladi.

O‘zbekiston ko‘mir zaxiralari bo‘yicha Markaziy Osiyoda ikkinchi o‘rinda turadi Ko‘mir Angren, Sharg‘un va Boysun konlaridan qazib olinadi. O‘zbekistonda ko‘mirning geologik zaxiralari 2 milliard tonnadan ortiq.

Fizik xossalari Uglerod har qanday allotropik shakl o‘zgarishida ham hidsiz, ta’msiz, qiyin suyuqlanadigan va odatdagi erituvchilarda erimaydigan modda.

Suyuqlanish harorati 3 550°C (olmos), qaynash harorati 4 830°C (sublimatlanadi); zichligi 3 513 kg/ m 3 (olmos), 2 260 kg/m 3 (grafit); izotop soni 8 (9→16).

Adsorbsiya. Pistako‘mir yuqori adsorbsiyalovchi xossaga ega. Adsorbsiya qobiliyati yuza maydoniga bog‘liq bo‘ladi. Ko‘mirning adsorbentlik xossasini kuchaytirish uchun uni o‘ta qizigan suv bug‘i bilan faollashtiriladi

Faollashtirilgan ko‘mir havodagi va gazlar aralashmasidagi uchuvchan zaharli moddalarni yutishda (protivogaz); inson organizmidan zararli moddalarni tozalashda (qonni, hazm organlarini tozalash); oziq-ovqat mahsulotlarini (yog‘moylarni) tozalashda ishlatiladi.

N.D.Zelinskiy birinchi jahon urushi yillarida zaharli kimyoviy moddalarga qarshi aktivlashtirilgan ko‘mirdan foydalanib, protivogazni ixtiro qildi. N.D.Zelinskiy

Kimyoviy xossalari. Qizdirilganda ko‘plab moddalar: kislorod, oltingugurt, azot, metallar, metall oksidlari bilan ta’sirlashadi; uglerod ftor bilan bevosita ta’sirlashadi (boshqa galogenlar bilan ta’sirlashmaydi): 2F 2 + C = CF 4 (uglerod (IV)-ftorid)

Kislorod bilan kimyoviy reaksiyaga kirishib ikki xil oksid hosil qiladi: C + O 2 = CO 2 + 412 kJ; CO 2 + C = 2CO–160 kJ 900–1000°C haroratda oltingugurt bilan birikadi: C + 2S = CS 2

Oraliq metallar karbidlari (titan, volfram, temir, nikel va b.) qimmatbaho xossalarga: elektr o‘tkazuvchanlik, qattiqlik, yuqori haroratlarga chidamlilik, kimyoviy barqarorlik kabi xususiyatlarga ega.

Похожие

Metallarning fizik va kimyoviy xossalari. 9 - sinf

Alkenlarning fizik va kimyoviy xossalari. 10 - sinf

Moddalarning xossalari fizik va kimyoviy o‘zgarishlar. 7 - sinf

Suv – murakkab modda. Fizik va kimyoviy xossalari. 7 - sinf

Uglerodning eng muhim birikmalari. 9 - sinf