logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Zoologiya
  4. Zaharli hayvonlar

Zaharli hayvonlar

Yuklangan vaqt:

31.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3243.087890625 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Zaharli hayvonlar Zaharli hayvonlar Umurtqasizlar Umurtqalilar Sodda hayvonlar – 21 turda Baliqlar– 500 turda Kovak ichakliklar – 93 turda Amfibiyalar – 40 turda Yassi va yumaloq qurtlar – 16 turda Reptiliyalar – 102 turda Xalqasimon qurtlar – 50 turda Sut emizuvchilar – 3 turda Bug’imoyoqlilar – 4000 ga yaqin turda Mollyuskalar – 91 turda Tikanliklar – 26 turda Zaharli hayvonlar tasnifi Birlamchi zaharlilar zaharli bezlarga ega zootoksinlar so’lak yoki jinsiy bezlarda hosil bo’ladi To’qima metabolitlari toksik hisoblanadi Ikkilamchi zaharlilar Zaharli bezlarga ega emas organizmda ekzotoksinlar to’plashadi Zahar tasiri ► Neyrotoksik – markaziy asab tizimi (MAT) va parasimpatik asab tizimi (PAT) zararlanadi (paresteziyalar, sudoroga, ong buzilishi, nafas olish buzilishi). ► Kardiotoksik – yurak ritmi va utkazuvchanligi buzilishi. ► Gemotoksik - eritrositlar va trombositlar buzilishi, DVS-sindromi rivojlanishi ► Sitotoksik – mahalliy allergik reaksiyalar (shish, giperemiya, ogrik). ► Umumtoksik tasir – varaja, harorat kutarilishi, tahikardiya, qusish. Zaharli ichak kovaklilar (Coelenterata) Тип Coelenterata (Кишечнополостные Gonionemus vertens agassiz (Gonionema= «krestovichok»): Uncha katta bo’lmagan, 17-25 mm hajmli meduza, Yassi yashiltop-sarik kurkirok, kungirok atrofida uzun paypaslagichlar joylashgan, Tana ichida to’rtta hochsimon joylashgan kora kanal kurinadi Klinik belgilari ► quyish, qizarish, qichishish, shish (yigirma daqiqadan so’ng). ► Bel sohasida, qo’l-oyoqlarda, suyaklarda og’rik, muskul titrashi (30- 40 daqiqadan so’ng). ► Umumiy holsizlik, bug’ilish, nafas olishning ogirlashishi. ► Og’ir holat 2-5 kun davom etadi. Profilaktikasi: ► 1)barvaqt va kechki soatlarda meduzalar makonida cho’milmaslik, ► 2) meduzalrni tutish va qo’l bilan ushlash mumkin emas, 3)kuchli shamol vaqtida suvda suzmaslik. Qora dengizning havfli meduzalari ildizogiz (Rhizostoma pulmo) aureliya (Aurelia aurita) .  Zaharli bo’g’imoyoqlilar (Arthropoda) Zaharli o’rgimchaksimonlar (Arachnida): ► Chayonlar bo’limi (Aranei): - qoraqurt, - tarantul. Zaharli hasharotlar (Insecta): ► Pardaqanotlilar bo’limi (Hymenoptera): arilar va qovoqarilar. Zaharli o’rgimchaksimonlar Yaralovchi apparati tanasining oldingi qismida Masalan: O’rgimchakalar Yaralovchi apparati tanasining orqa qismida Masalan: Chayonlar Qoraqurt(«qora beva») (Latrodectus tredicimguttatus) Modasi: 1,5- 2 sm uzunlikda, nari: 1 sм. ► Qorni yumaloq, qora, qizil doglari bo’lishi mumkin. Geografik tarqalishi: Krim, Don, Volgabo’yi, Kavkazda, Janubiy uralda, O”rta osiyo, Moldaviya, Ukraina janubida . Qoraqurt gumbaklari Klinik belgilari  Butun tanaga tez tarqalib boruvchi kuydiruvchi og’riq . ► 5-30 daqiqa davomida umumiy itoksikasiya yuzaga keladi. Suyaklarda og’riq, muskul titrashi va xolsizlanishi, odam yura olmay, yiqilib qoladi. ► «O’tkir qorin» simptomi: o’tkir to’lg’oqsimonog’riq 2-3 sutka davomida ► Febril bezgak (38 darajagacha), varaja. ► Yurak – qon -tomir buzilishlari. Nafas olish va nutq qiyinlashadi. ► O’lim bilan tugash ehtimoli bor Tarantul (Lycosa singoriensis) ► Geografik tarqalishi:o’rta osiyo, Sibir va Saratov viloyati, Volga bo’ylari, Belgorod, Kursk va Oryol viloyatlari, Boshqirdiston respublikasida va G’arbiy Qozoqiston viloyatida . Zaharli hasharotlar ► Toksin: melittin ► Ari zahari- qadimgi davolash vositasi Bufo-Bufo baqasi Sinf: suvda va quruqlikda yuruvchilar, (Amphibia) ► Bo’lim :Dumsizlar(Anur a) ► Oilasi : xaqiqiy baqalar (Bufonidae) ► Tur: oddiy baqa (Bufo bufo) Zaharlanish:odamda zaharning shilliq qavatga, ayniqsa ko’zga tushishi kuchli zararlanishni, o’g’riq, konyunktivit va keratitni hosil qiladi. Zaharli reptiliyalar MDX hududida 10 turdagi zaharli ilonlar yashaydi: ► O’q ilonlar oilasi: gurzi ilon, kum efasi, oddiy o’q ilon, cho’l, tumshuqli, kafkaz Kichik Osiyo o’q iloni). ► Shaqildoq ilonlar oilasi (oddiy va sharq himoya tumshuqlisi). ► Aspidlar oilasi – o’rta osiyo kobrasi. Ilon zahxri Qonli zaharlar (o’q ilonlar zahri): Mahalliy tasiri: og’riq,shish,to’qimalar nekrozi, gemorragik pufakalar ► Umumtoksik tasiri: arterial bosim tushishi, yurak-qon- tomir distoniyasi osimi, eritrositlar gemolizi. Nerv-paralitik (kobra-zahri): ► Nafas markazi falaji, Muskullar falaji, ► Uhlatuvchi va narkotik tasir Qora ilon Suv ilon Boshida v carfli shaklida paypasligichi bor Boshida ikkita sariq yoki to’q sariq dog’lari bor Tanasida zigzagsimon chiziq Ko’zlari sariq, ko’z gavhari yumaloq Ko’zlari qizil ko’z gavhari yoriqsimon Oddiy o’q ilon Qora ilon ( Vipera berus ) Toksin: Viberotoksin klinik simptomlari : Kuchli og’riq, ► Gemorragik shish, ► Terining ko’karib ketishi, ► Chaqqan joyi atrofida qonli suyuqli bilan to’lgan pufak, ► Intoksikasiyaning umumiy belgilari kuchayib boradi: xolsizlik, bosh aylanishi, ko’ngil aynishi, tahikardiya. Zaharli baliqlar Nayzadum skat . ► Geografik tarqalishi:qora dengiz,Azov dengizi,Uzoq sharq dengizlari Dengiz ajdari. ► Geografik tarqalishi: o’rta yer dengizi, qora dengiz, boltiq dengizi Fugu balig’i ► Sinf:Nur qanotli baliqlar Actinopterygii ► Bo’lim:tikanqorinshakllil ar Tetraodontiformes ► Оilasi:Tikanqorinlilar Tetraodontidae Turi: ► Gastophysus rubripes (itbaliq yoki qo’ng’ir fugu) Zaharli sut emizuvchilar ► Olami: Hayvonlar ► Turi: Xordalilar ► Sinfi:sutemizuvchilar ► Bo’lim: Primatlar ► oilasi: lori ► Avlodi: yo’g’on lori Zaharli sutemizuvchilar Sinf:Sutemizuvchilar Bo’lim:birteshiklilar Оila:o’rdakburunlilar Аvlod:o’rdakburunlilar (Ornithorhynchus Blumenbach, 1800) Тur: o’rdakburunli sutemizuvchilar Sinf: sutemizuvchilar Bo’lim: zaharli hasharotlar Оilasi: yoriqtishlilar (Solenodontidae Gill, 1872) Аvlod: yoriqtishlilar Тur: kuba yoriqtishlisi E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Hayvonlar sistematikasini o‘rganish
Sodda hayvonlar tipi (protozoa)
Sodda hayvonlar (slayd test)
“Qizil kitob”da kiritilgan hayvonlar
Hasharotlarning trofik adaptatsiyasi