Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi faniga kirish - Xayot faoliyati xavfsizligi - Slaydlar

Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi faniga kirish

Yuklangan vaqt:

25.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

661.6279296875 KB

Ko'chirib olish

“ Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi” faniga kirish. Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish va fuqaro muhofazasining huquqiy asoslari.

REJA: 1. Favqulodda vaziyatlarning tasnifi va tavsifini oʻrganish. 2. Favqulodda vaziyatlarning xususiyatlari toʻgʻrisidagi maʻlumotlarni oʻrganish. 3. Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning huquqiy asoslari. 4. Fuqaro muhofazasining hozirgi zamon sharoitidagi ahamiyati.

 Mamlakatimizda FVlarda aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida qoʻyilgan dadil qadamlardan biri - avval Mudofaa vazirligi qoshida fuqaro muhofazasi va favqulodda vaziyatlar boshqarmasining, soʻngra esa shu boshqarma negizida Oʻzbeknston Respublikasi Prezidentining 1996 yil 4 martdagi PF-1378 Farmoni bilan Favqulodda vaziyatlar vazirligining tashkil etilishi boʻldi. Vazirlik faoliyat yurita boshlagandan soʻng aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasining huquqiy asosini tashkil etuvchi bir qator qonun va qarorlar qabul qilindi. Bularning ichida 1998 yil 27 oktyabrda “Tabiiy, texnogen va ekologik tusdagi favhulodda vaziyatlarning tasnifi toʻgʻrisida”gi 455-sonli qarori ham mavjud.Qaror bilan tasdiqlangan tasnifga muvofiq favqulodda vaziyatlar vujudga kelish sabablariga koʻra texnogen, tabiiy va ekologik xususiyatli, ushbu vaziyatlarda zarar koʻrgan odamlar soniga, moddiy zararlar miqdoriga va koʻlamlariga qarab lokal, mahalliy, respublika va transchegaraviy turlarga boʻlinadi.

Favqulodda vaziyatlarni tasnifi:  1.1. Favqulodda vaziyatlar xavfini tarqalish tezligiga koʻra quyidagicha tasniflanadi:  -tasodifiy;  -shiddatli;  -moʻtadil;  -ravon.  1.2. Favqulodda vaziyatlarning tarqalish miqyosiga koʻra quyidagicha tasniflanadi:  - lokal;  - mahalliy;  - respublika (milliy);  - transchegaraviy (global)

Lokal favqulodda vaziyat - biror obyektga taalluqli boʻlib, uning miqyosi oʻsha obyekt hududi bilan chegaralanadi. Bunday vaziyat natijasida 10 dan ortiq boʻlmagan odam jabrlangan yoki 100 dan ortiq boʻlmagan odamning hayot faoliyati sharoitlari buzilgan yoxud moddiy zarar favqulodda vaziyat paydo boʻlgan kunda eng kam oylik ish haqi miqdorining 1 ming baravaridan ortiq boʻlmagan miqdorni tashkil etgan hisoblanadi. Bunday FV oqibatlari shu obyekt kuchi va resurslari bilan tugatiladi

Mahalliy tavsifdagi favqulodda vaziyat -aholi yashaydigan xudud (aholi punkti, shahar, tuman, viloyat) bilan chegaralanadi. Bunday vaziyat natijasida 10 dan ortiq, biroq 500 dan kam boʻlmagan odamning hayot faoliyati sharoitlari buzilgan yoxud moddiy zarar yetgani bilan yuzaga keladi.

Respublika (milliy) tavsifdagi favqulodda vaziyat deyilganda - favqulodda vaziyat natijasida 500 dan ortiq odamning hayot faoliyati sharoitlari buzilgan yoxud moddiy zarar FV paydo boʻlgan kunda eng kam oylik ish haqi miqdorining 0,5 million baravaridan ortigʻini tashkil etadigan hamda FV viloyat chegarasidan tashqariga chiqadigan, respublika miqyosida tarqalishi mumkin boʻlgan FV tushuniladi .

1.3. Favqulodda vaziyatlar kelib chiqish manbasiga koʻra quyidagicha tavsiflanadi:  - tabiiy;  - texnogen;  - ekologik

Tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlar 3 turga bo’linadi:  - geologik xavfli vaziyatlar: zilzilalar, yer koʻchkilari, togʻ oʻpirilishlari va boshqa xavfli geologik hodisalar;  - gidrometeorologik xavfli vaziyatlar: suv toshqinlari, sellar, qor koʻchkilari, kuchli shamollar, jala va boshqa xavfli gidrometeorologik hodisalar;  - favqulodda epidemiologik, epizootik, epifitotik vaziyatlar: alohida xavfli infektsiyalar, yuqumli kasalliklarning odamlar orasida, hayvonlar orasida va oʻsimliklar dunyosida tarqalishi.

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlar quyidagi turlarga boʻlinadi:  Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlar quyidagi turlarga boʻlinadi: - transport avariyalari va halokatlari;  - kimyoviy xavfli obyektlardagi avariyalar;  - yongʻin - portlash xavfi mavjud boʻlgan o`byektlardagi avariyalar;  - energetika va kommunal tizimdagi avariyalar;  - binolar konstruksiyasining buzilishi bilan bogʻliq avariyalar va shu kabi boshqa FVlar.  - radioaktiv va ekologik jihatdan xavfli moddalardan foydalanish va ularni saqlashdagi avariyalar;  - gidrotexnik halokatlar va avariyalar

 Ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar quyidagi turlarga boʻlinadi:  - quruqlik holatining oʻzgarishi;   - atmosfera tarkibi va xossalarini oʻzgarishi,  - gidrosfyera holatining oʻzgarishi bilan bogʻliq holatlar

Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning huquqiy asoslari.

Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning huquqiy asoslari.  1.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1996 yil 4 martdagi “O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligini tashkil etish to‘g‘risida”gi PF-1378-sonli farmoni.  2.“O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligini tashkil etish to‘g‘risida”gi PF-1378-sonli Farmoniga o‘zgartirish kiritish to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 11 dekabrdagi PF-2153 - sonli Farmoni  3.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 11 apreldagi “O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining faoliyatini tashkil etish masalalari to‘g‘risida”gi 143- sonli Qarori

4.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 2011 yil 24 avgustdagi 242-sonli “O‘zbekiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori 5. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 1998 yil 27 oktyabrdagi “Tabiiy, texnogen va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarning tasnifi to‘g‘risida”gi 455-sonli qarori 6.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 2010 yil 5 yanvardagi “Qutqaruv xizmatlari va qutqaruv tuzilmalarini favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishga jalb qilish tartibi to‘g‘risidagi nizomini tasdiqlash haqida ”gi 2-sonli qarori. 7.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 2011 yil 8 iyuldagi “Qarovsiz qolgan hayvonlarni tutish va saqlash bilan bog‘liq xizmatlar faoliyatini takomillashtirish chora–tadbirlari to‘g‘risida”gi 202-sonli qarori 8.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 2003 yil 13 yanvardagi “Ommaviy tadbirlarni o‘tkazish qoidalarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 15-sonli qarori

Fuqaro muhofazasining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:  - aholini harbiy harakatlar olib borish paytida yoki shu harakatlar oqibatida yuzaga keladigan xavflardan himoyalanish usullariga o‘rgatish;  -ob’ektlarni harbiy harakatlar olib borish paytida yoki shu harakatlar oqibatida yuzaga keladigan xavflardan himoyalash harakatlari va usullariga o‘rgatish;  -boshqaruv, xabar berish va aloqa tizimlarini tashkil qilish, rivojlantirish va doimiy shay holatda saqlab turish;  -iqtisodiyot ob’ektlarining barqaror ishlashini ta’minlash yuzasidan chora-tadbirlar kompleksini o‘tkazish;  -aholini, moddiy va madaniy boyliklarni xavfsiz joylarga evakuatsiya qilish;  -fuqaro muhofazasi harbiy tuzilmalarining shayligini ta’minlash;

-aholini umumiy va yakka tartibdagi muhofazalanish vositalari bilan ta’minlash; -aholining harbiy harakatlar olib borish paytidagi yoki shu harakatlar oqibatidagi hayot faoliyatini ta’minlash; -radiatsiyaviy, kimyoviy va biologik vaziyat ustidan kuzatish va laboratoriya nazoratini olib borish; -qutqarish va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni tashkil qilish va o‘tkazish; -harbiy harakatlar olib borish paytida yoki shu harakatlar oqibatida zarur ko‘rgan hududlarda jamoat tartibini yo‘lga qo‘yish va saqlab turish; -aholini va hududlarni muhofaza qilish borasida boshqa tadbirlarni amalga oshirish.

Fuqaro muhofazasi:

Tabiiy ofatlarning turlari va yuz berish sabablari  Geologik xavfli hodisalar. Zilzila odamlar o‘limiga, ma’muriy-ishlab chiqarish binolarining, texnologik asbob-uskunalarning, energiya ta’minoti, transport kommunikatsiyalari tizimlarining, uy-joylarning turli darajada buzilishiga , ishlab chiqarish va insonlar hayot faoliyatining izdan chiqishiga olib keladi.  Ko‘chki, o‘pirilish, tuproq yemirilishi insonlar o‘limi, xo‘jaliklarga shikast yetishiga, odamlarni xavfsiz joyga ko‘chirilishiga sabab bo‘ladi .

Zilzila Zilzila - tabiatda sodir bo‘ladigan eng xavfli hodisalarning biridir. YUNESKO ma’lumotiga ko‘ra zilzila - yuzaga keladigan iqtisodiy zarar va insonlar halokati bo‘yicha tabiiy ofatlarning ichida birinchi o‘rinni egallaydi.  Haqiqatda zilzila davriyligi bir necha o‘n yillarni qamrab olsada (ayrim vaqtlarda 100 yillarni), u ro‘y bergan qisqa (10-15 soniya) muddat ichida bir necha minglab aholiga ega bo‘lgan shaharlarni vayron qilish qudratiga ega. SHunga qaramasdan kishilar bunday xavf ostida esankirab qolmasdan, uning oqibatlarini bartarf qilishga, shikastlanganlarga yordam berishga oshiqadilar va xarobalar o‘rnida yanada zamonaviyroq maskanlar barpo etadilar.

Island tadqiqotchilari seysmik faollikni topish va baholash uchun optik tolali kabeldan foydalanishdi, deb yozmoqda «BBC». Izlanishlar davomida internet va televideniye uchun ishlatiluvchi optik tolali kabelning ajoyib xususiyati aniqlandi: shu oddiy shisha sim tuproqdagi harakatlar va silkinishlarga juda sezgir ekan. Island geologlari hamda Germaniya geofizik tadqiqotlar markazi mutaxassislari tebranishni o‘lchash uchun Islandiyadagi ikkita elektr stansiyasi o‘rtasida optik tolali kabel tortishdi. Simning butun uzunligi bo‘ylab tebranishlarni aniqlash uchun kabel tolasi bo‘ylab kichik lazer impulsi yuborilishi yetarli bo‘ldi. Hozir «optik usul»ni Meksika va Yaponiya geologiya laboratoriyalari ham sinab ko‘rishyapti.

Seysmograf

Zilzila

Fuqaro muhofazasining hozirgi zamon sharoitidagi vazifalari . - Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‘ng tashkil etilgan Favquolodda vaziyatlar vazirligining asosiy vazifalaridan biri favqulodda vaziyatlarda aholi hayoti va sog‘ligini, moddiy va madaniy boyliklarini muhofaza qilishdan iborat. Bu vazifani samarali tashkil etish uchun muhofazaning qonuniy, tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, muhandislik texnik, maxsus asoslariga ega bo‘lishimiz zarur. - Har bir rahbar , har bir favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasining xodimi texnogen, tabiiy va ekologik favqulodda vaziyatlar yuzaga kelgan vaqtda vaziyatga baho berishni, tezlik bilan tegishli qarorlar qabul qilishni, qidiruv - qutqaruv va shoshilinch ishlarni o‘tkazishda boshqaruvni amalga oshirish yo‘llarin i bilishi va bu borada yuqori malakaga ega bo‘lmog‘i kerak.

 Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish – favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish choralari, usullari, vositalari tizimi, sa’y harakatlari majmui.

 favqulodda vaziyatlarni oldini olish – oldindan o‘tkazilib, favqulodda vaziyatlar ro‘y berishi xavfini imkon qadar kamaytirishga , bunday vaziyatlar ro‘y berganda esa odamlar sog‘ligini saqlash, atrof tabiiy muhitga yetkaziladigan zarar va moddiy talofatlar miqdorini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar majmui.  Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish – favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lganda o‘tkazilib, odamlar hayoti va sog‘ligini saqlash, atrof tabiiy muhitga etkaziladigan zarar va moddiy talofatlar miqdorini kamaytirishga, shuningdek favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lgan zonalarni xalqaga olib, xavfli omillar ta’sirini tugatishga qaratilgan avariya-qutqaruv ishlari va kechiktirib bo‘lmaydigan boshqa ishlar majmui.

FV mahalliy darajadagi boshqaruv organlarining asosiy vazifalari:  1.Favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni tugatish tashkiliy va muhandislik- texnikaviy tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish.  2. Favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni tugatish maqsadli  hududiy (viloyat) dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda  ishtirok etish.  3. Viloyat ichki aloqa va xabar berish tizimi, shuningdek boshqarish va  ma’lumot ta’minoti avtomatlashtirilgan tizimini yaratish va doimiy  shaylikda tutib turish.  4. Ma’lumotni boshqarish va uzatish uchun viloyatlar va idoralardagi  davlat aloqa kanallaridan, radio, televideniye va boshqa texnik  vositalardan markazlashgan foydalanishni ta’minlas h.

 5. Kimyoviy va boshqa potensial xavfli obyektlarda hamda ularga tutash  hududlarda xabar berish va ma’lumot cheklangan tizimlari, shuningdek  suv omborlari gidrotexnika inshootlarida signalizasiya va xabar berish  cheklangan avtomat tizimlarini manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan  birgalikda yaratish.  6. Atrof tabiiy muhitini potensial xavfli obyektlardagi sharoitni muntazam  kuzatihni va nazorat qilishni ta’minlash.  7. Boshqarish organlari, boshqarish punktlari, kuch va vositalarning  favqulodda vaziyatdagi ishlarga shay turishini ta’minlash

FV obyekt darajasidagi boshqarish organlarining asosiy vazifalari:  1. Favqulodda vaziyatlar oldini olish va ularni tugatish tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirishga rahbarlik qilish, obyektlarning favqulodda vaziyatda ishlashi ishonchliligi va barqarorligini oshirish.  2. Kimyoviy va boshqa potensial xavfli obyektlarda xabar bersh va ma’lumot cheklangan tizimlari, shuningdek gidrotexnik inshootlaridagi signalizasiya va xabar berish cheklangan avtomat tizimlarni yaratish ishlarini tashkil etish.  3. Boshqaruv organlari, obyekt kuch va vositalarining favqulodda vaziyatdagi ishlarga shay turishini ta’minlash

Favqulodda vaziyatni tugatish kuchlari va vositalari:  1.Fuqaro muhofazasi qo‘shinlari.  2. Bevosita va bilvosita Favqulodda vaziyatlar vazirligi tezkor ixtisoslashgan respublika tuzilmalari.  3. Vazirliklar va idoralarning harbiylashgan va professional ixtisoslashgan avariya-qutqarish va avariya qayta tiklash bo‘linmalari.  4. Mahalliy hokimiyat organlarining (Qoraqalpogiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat, shahar va tuman hokimliklari) tuzilmalari, Favqulodda vaziyatlar vazirligining qutqaruv jamoalari.  5. Ob`yektlarning ixtisoslashgan tuzilmalari.  6. Hududlar va obyektlarning harbiylashgan umumiy va maxsus tuzilmalari.  7. Qizil Yarim oy jamiyatining ko‘ngillilar otryadlari (jamoalari, guruhlari), «Vatanparvar» MKT (mudofaaga ko‘maklashuv tashkiloti).

O'xshashlar

Fuqaro himoyasi masalalari, favqulodda vaziyatlarda aholi va hududlarni himoyalash davlat tizimi

Yong’in va portlash havoda bo’lgan obeklardagi avariyalar ularni keltirib chiqaruvchi sabablar

Fuqaro himoyasi va terrorizm

Radiatsion nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri

Xalq xo’jaligi inshootlarini fuqaro muxofazasida foydalanish uchun tayyorlash