Yong’in va portlash havoda bo’lgan obeklardagi avariyalar ularni keltirib chiqaruvchi sabablar - Xayot faoliyati xavfsizligi - Slaydlar

Yong’in va portlash havoda bo’lgan obeklardagi avariyalar ularni keltirib chiqaruvchi sabablar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1164 KB

Ko'chirib olish

Reja:  YOng‘in vaqtida aholi harakati.  YOng‘in va portlashlarning asosiy sabablari va turlari:  YOng‘inning oldini olish chora -tadbirlari:  Fuqarolar muhofazasining asosiy tamoyillari.  Fuqarolarni favqulodda vaziyatlar hakida ogohlantirish. www.arxiv.uz

 YOng‘in - bu nazorat qilib bo‘lmaydigan hodisa bo‘lib, bebaho moddiy va madaniy boyliklarni bir daqiqada yo‘q qiluvchi ofat, ayniqsa u fuqarolarning joniga kulfat keltiruvchi favqulodda vaziyatdir.  YOng‘inning kelib chiqishi uchun uch omilning bir vaqtning o‘zida bir joyda bo‘lishining o‘zi kifoya. YA’ni:  yonuvchan modda (neft, aqeton, qog‘oz, yogoch va boshq.);  havo harorati (issiqlik);  - uchqun - alanga (gugurt, uchqun, elektr simining qisqa tutashuvi).  www.arxiv.uz

 YOng‘in va portlashlarning asosiy sabablari va turlari:  yong‘in xavfsizliga qoidalariga amal qilmaslik;  fuqarolarning loqaydligi, e’tiborsizligi,  elektr simlarining nosozligi;  gaz, ko‘mir, o‘tin bilan isitiladigan vositalar;  bolalarning o‘t bilan o‘ynashlari;  qasddan o‘t qo‘yishlar;  boshqa sabablar.  Eng asosiysi shundaki, fuqarolarimizning o‘zlari yong‘in sababchisi bo‘lib qolishadi. SHu sababdan ham shiorimiz: «YOng‘inning oldini olmoq uni o‘chirishdan afzalrokdir ».  YOng‘inning tez keng tus olishi sabablari:  YOng‘inning sodir bo‘lganligi omili;  YOng‘in sodir bo‘lgan joylarda, yon - atrofning qizib ketishi.  YOng‘inda yonayotgan jismlardan chiqayotgan tutun va zaharli moddalar.  4. YOng‘in sodir bo‘lgan joylarda va tevarak - atroflarda havo haroratining o‘zgarishi.  Bu yong‘inning birlamchi keng tus olish omillari bo‘lsa, ikkilamchisi:  YOng‘in sodir bo‘lgan bino devorining qulab tushishi.  Portlashlar sodir bo‘lishi.  YOng‘in sodir bo‘lgan joylarda turli kimyoviy va zaharli moddalarning atrof muhitga tarqalishi.  YOng‘inni suv bilan o‘chirilganda turli kimyoviy moddalar qorishmasi natijasida portlashlar yuz berishi. www.arxiv.uz

 YOng‘inning oldini olish chora -tadbirlari:  - tashkilot va muassasalarda doimiy ravishda tekshiruvlar o‘tkazish, yong‘in chiqishi va portlashlarga sabab bo‘luvchi kamchiliklarni zudlik bilan bartaraf etish;  - qurilish me’erlari va qoidalari, davlat standartlariga doir maxsus buyruqlarni so‘zsiz bajarish;  - yong‘indan muhofaza qiluvchi idoralarning xodimlari bergan ko‘rsatmalarni bajarish, eng asosiysi yong‘inga olib keluvchi vaziyatlarni yuqorida eslatilgan Qonunning 7, 12 va 13 - moddalarida belgilangan kuchlar tomonidan 1 - navbatda bartaraf etish bo‘yicha qilinadigan ishlarni bajarish;  - muntazam tarzda davlat maxsus tekshiruv idoralari ko‘rsatilgan kamchiliklarni bartaraf etish va yo‘l qo‘ymaslik;  - yong‘inni bartaraf etish chora - tadbirlarini bilish, qolaversa yong‘inni o‘chirish uchun 1 - daqiqada bir piyola, 2 - daqiqada bir chelak suv etarli bo‘lishini, 3 - daqiqada esa bir qisterna suv ham etmay qolishi mumkinligini yodda saqlash;  - muntazam ravishda aholini yong‘inning oldini olish chora - tadbirlarini bajarishga va boshqalardan ham talab qilishga o‘rgatish. www.arxiv.uz

 Fuqarolar muhofazasining asosiy tamoyillari.  Harbiy davrda ham, tinchlik davrda ham favqulodda vaziyat yuz berganda fuqarolarni muhofaza qilishning asosiy uslublari muayyan tamoyillar asosida amalga oshiriladi.  Fuqarolarni muhofaza qilishning asosiy tamoyillari kuyidagilardan iborat:  Davlat organlari, vazirlik rahbariyati va xalq xo‘jaligi ob’ektlarining rahbarlari tomonidan fuqarolarni muhofaza qilish omillarini doimiy ravishda amalga oshirish va boshqarish;  Mamlakatning har bir burchagida, aholi yashash joylarida, xalq xo‘jaligi tarmoqlarida, fuqarolarni saqlashning omillarini oldindan rejalashtirish;  Har bir joyning iqtisodiy, siyosiy va mudofaa qudratini hisobga olgan holda fuqaro muhofazasini rejalashtirish va amalga oshirish;  Fuqarolarni muhofaza qilishning omillarini har bir joyning (respublika, viloyat, shahar, tuman xalq xo‘jaligi tarmoqlari) iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish rejalari bilan birga amalga oshirish. www.arxiv.uz

 Fuqarolarni muhofaza qilishning uslublari.   Fuqarolarni muhofaza qilishning uslublari quyidagilardan iborat:  Fuqarolarni xavfli vaziyat xususida o‘z vaqtida ogohlantirish;  Radiaqiyaga va kimyoviy ta’sirlarga qarshi (RQ va KTQ) omillar;  Himoya inshootlarida saqlash;  4) Evakuaqiya omillarini o‘tkazish (fuqarolarni xavfli hududdan, vaqtinchalik uzoqlashtirish yoki to‘liq uzoqlashtirish);  5) SHaxsiy saqlovchi vositalardan foydalanish.  www.arxiv.uz

 Fuqarolarni favqulodda vaziyatlar hakida ogohlantirish.  Favqulodda vaziyatlarda fuqarolarni himoya qilishning hir tomonlama omillarida alohida o‘rin tutadigan uslub — bu fuqarolarni o‘z vaqtida ogoxdantirish hisoblanadi. Aholi va xududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishni tashkil etish bo‘yicha tadbirlar zanjirida asosiy qismlardan biri bu mustahkam, barqaror va o‘z vaqtida aloqa o‘rnatish va xabar berishdir. SHuning uchun aloqa va xabar berish vositalarini takomillashtirib borish barcha fuqaro muhofazasi boshliqlarining hamda respublika, viloyat, shahar, tuman va xalq xo‘jaligi ob’ektlarining aloqa va xabar berish xizmatining doimo e’tiborida bo‘lishi kerak. www.arxiv.uz

 Aloqa va xabar berishni ta’minlashdagi asosiy vazifalar: - favqulodda vaziyatlar bo‘limlari boshliqlari, xizmatlari va kuchlari signallarini qabul qilish va berish;  - FVDT boshqarish organlari o‘rtasida pastdan yuqoriga va yuqoridan pastga axborot almashinishining ishonchli bo‘lishi;  - FVDT boshqaruv organlarining favqulodda vaziyatlar haqida bildirish signallarini berishi, shuningdek bu signallarni FVDT organlari va aholiga etkazishdan iborat.  Aloqa tizimi quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lmog‘i lozim:  - aloqa tizimining barqarorligi - favqulodda vaziyatlar yuz berganda ishchanligini yo‘qotmasligi, yashovchanligi, tashqi ta’sirga bardoshliligi, mustahkamliligi bilan xarakterlanadi.  - aloqa tshgtining harakatchanligi uning vujudga kelgan sharoitga mos ravishda o‘z vaqtida yoyish, kengaytirish va uning tuzilishini o‘zgartirish qobiliyati bilan xarakterlanadi.  - aloqa tizimini o‘z vaqtidalshigi - bu uning signallarni, axborotlarni ko‘rsatilgan vaqtda uzatish qobiliyatidir.  - aloqa tshimini ishonchliligi - uzatuvchi xabarlarni o‘rnatilgan aniqlikda etib borishini ta’minlash qobiliyatidir.  5 - aloqa tizimining yashirinligi - uzatilayotgan axborotni, ma’lumotlarni va ularni uzatish joyini dushmanlardan yashirish qobiliyatidir.  FVDT kuchlari va vositalarini boshqarishning yashirinliligini ta’minlash uchun (harbiy davrda) aloqa-texnik vositalarida ishlovchi shaxsiy tarkib o‘rnatilgan ish tartiblariga aniq rioya qilishlari, gaplashish va yashirin boshqarish qoida va tartiblarni bajarishi kerak. www.arxiv.uz

 Aloqa va xabar berish xizmatini tashkil etish hamda uning kuch va vositalari tarkibi.  Aloqa va xabar berishni tashkil etishga fuqaro muhofazasi boshlig‘i mas’uldir. Aloqa va xabar berish tizimining doimiy tayyorgarligini bevosita fuqaro muhofazasi xabar berish va aloqa xizmati boshlig‘i ta’minlaydi. Fuqaro muhofazasi aloqa tizimi muqim, ko‘chma boshqaruv punktlarining aloqa tarmoqlari bazasiga hamda davlat aloqa tarmog‘iga tayangan holda tinchlik davrida oldindan tashkil etib qo‘yiladi. Respublika, viloyat, poytaxt shahar aloqa tizimi asosini shahar va shahardan tashqari hududlardagi boshqaruv punktlarining aloqa tarmoqlari tashkil etgan bo‘lib, ular aloqa vazirligining shahar va shahardan tashqaridagi aloqa tarmoqlariga aloqa yo‘llari yordamida bog‘langan bo‘ladi hamda ular orqali davlat aloqa tizimiga chiqishni ta’minlab beradi. www.arxiv.uz

 Xabar berish signallari va ularga binoan aholini harakatlari.  Aholi muhofazasi xavf-xatar haqida yoki uning yuz berishi mumkinligi to‘g‘risida o‘z vaqtida xabar berishdan boshlanadi. Xabar berish aholiga tushunarli, avvaldan belgilangan shartli signallardan (sirena ovozi, korxona va muassasalardan beriladigan signallar) boshlanadi. Maqsad aholining e’tiborini insonlar hayoti va salomatligiga taxdid soluvchi xavfli vaziyat sodir bo‘lishi mumkinligiga qaratish va bunday vaziyatlarda harakat tartibini tushuntirishdan iborat.  Aloqa vositalari va xabar berish usullari avvaldan rejalashtirilgan va tashkil qilingan bo‘lishi kerak. Fuqaro muhofazasi tadbirlarini o‘tkazishning barcha rejimlarida aloqa va xabar berish vositalari asosiy o‘rinni egallaydi.  Har qanday xavf-xatar holatida elektr sirenalari ishga tushiriladi. Ularning hayqirig‘iga korxonalarning uzuq-uzuq gudoklari jo‘r bo‘ladi. Fuqaro muhofazasining «Diqqat barchaga!» degan yangi signali ana shu.  Sirena ovozi eshitilgan zahoti televizor, radiopriemnik, radiokarnaylarni ishlatib qo‘yib, mahalliy hokimiyat organlarining yoki favqulodda vaziyatlar boshqarma, bo‘limlarining xabarlarini tinglash kerak. www.arxiv.uz

 Uchuvchi apparatlar biror bir qismlarining ishdan chiqishi; boshqaruv tizimining, ta’minotning, aloqa tizimining ishdan chiqishi, ob-havoning noqulayligi, axborot beruvchi dispetcherlarning ayblari, uchish-qo‘nish qoidalarining noto‘g‘ri bajarilishi oqibatida sodir etilishi mumkin.  Ba’zan katta avariyalar ikkita aviatexnikaning bir-biri bilan to‘qnashishi yoki erga, tog‘ga, qushlarga urilishi oqibatida ham sodir bo‘ladi.  Ushbu turdagi favqulodda vaziyat to‘g‘risida ayrim ma’lumotlar mavjud, 1999 yil, avgustda Toshkent - To‘rtko‘l yunalishidagi YAK-40 samolyotining To‘rtko‘l aerodromiga qo‘nish paytida samolyot shassisining ishlamay qolishi natajasida favqulodda vaziyat yuzaga kelgan. Natijada 2 kishi qurbon bo‘lgan, 8 kishi turli xildaga tan jarohatlari olgan.  Boshqa misol, 1979 yil avgust oyida «Paxtakor» futbol komandasi a’zolari tushgan samolyot Minskka ketayotganda osmonda boshqa samolyot bilan to‘qnashib, fojea bilan yakunlangan edi. Buni albatta, respublikada yashovchi har bir fuqaro yaxshi biladi. www.arxiv.uz

 Dunyo miqyosida ushbu holdagi favqulodda vaziyat tez-tez sodir bo‘lib turmoqda.  Okibatlarini bartaraf etigi:  Aviaqiyadagi avariyalarda qutqarish va tuzatish ishlarini ikki guruhga bo‘lish mumkin:  boshqarayotgan ekipaj xodimlari tomonidan kamchilikni tugatish ishlari;  erdagi xizmatchilarning olib boradigan ishlari. Aviaqiyadagi avariya juda tezlik bilan hal qilinishi lozim.  Imkoni boricha aviatexnikadagi kamchilikni to‘g‘rilash, iloji bo‘lmasa, darhol erga qo‘ndirish maqsadga muvofiqqir. Bunda albatta, ekipaj komandiri va aerodrom boshlig‘i butun ma’suliyatni o‘z zimmalariga oladilar.  Aviatexnikani qo‘ndirish chog‘ida qidiruv, avariya- qutqaruv, birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, evakuaqiya hamda fuqarolar muhofazasining boshqa qismlari qatnashadilar. www.arxiv.uz

 Adabiyotlar  I. A. Karimov «O‘zbekiston XXI asr bщsaasida: xavfsizlikka taxdid, barыarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari». «O‘zbekiston» 1997.  I. A. Karimov «O‘zbekiston XXI asrga intilmokda». «O‘zbekiston», 1999.  O‘zbekiston Respublikasi Konstituqiyasi. T., 1998.  «Fuqaro muhofazasi to‘g‘risida» 26.05.2000 yil qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi qonuni.  M. Tojiev, I.Ne’matov, M.Ilhomov. Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi. Toshkent, 2002 yil.  O.Qudratov, T.G‘aniev “Favqulodda vaziyatlarda fuqaro muhofazasi”, Toshkent 2005 y.  O.Qudratov, T.G‘aniev, O‘.Yo‘ldashev, F.YU.YOrmatov, M.Xabibullaev, A.D.Xudoev “Hayotiy faoliyat havfsizligi” T. 2005.  Grajdanskaya oborono (E.P.SHubin taxriri ostida). M. «Proeveщenie», 1991 g. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Yong’in va portlash xavfi bo’lgan obyektlardagi avariyalar va yong’inlarni o’chirish vositalari

Yong’in va portlash ularning tasnifi

Yong’in хаvfsizligi

Yong’in хаvfsizligi аsоslаri. Yong’in хаvfsizligigа umumiy tаlаblаr

Texnogen xususiyatli favqulotda va ularda fuqarolarning xatti-xarakatlari