Transport tarmoqlarining joylanish omillari - Transport - Slaydlar

Transport tarmoqlarining joylanish omillari

Yuklangan vaqt:

15.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2824.009765625 KB

Ko'chirib olish

Transport tarmoqlarining joylanish omillari

Re’ja 1. Transportning asosiy vazifasi 2. O’zbekiston transport turlari 3. Temir yo’l transporti

Transportning asosiy vazifasi keng aholi ommasi hamda milliy iqtisodiyot korxona va tashkilotlarining transport xizmatiga bo’lgan barcha talab – ehtiyojlarini to’la va yuqori sifat bilan qondirishdan iborat. O’zbekistonning siyosiy va iqtisodiy mustaqilligini mustahkamlash va uning jahon uyushmasiga kirib borishi uchun mukammal transport tizimiga ega bo’lish kerak. Turli xil transport vositalari sanoat va qishloq xo’jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish va uni istemolchilarga o’z vaqtida, isrof qilmasdan etkazishda faol ishtirok etadi. Aholini bir manzildan ikkinchi bir manzilga etkazishda ham transportning ahamiyati kattadir.

Transport ishlab chiqarish tizimida muhim o’rin tutishi bilan birga u har qanday hudud xo’jaligi majmuasining zaruriy bo’g’ini bo’lib xizmat qiladi. Uning rivoji tufayli hududlarni iqtisodiy jihatdan ixtisoslashtirish mumkin. Transport infrastrukturasi va yo’l tarmoqlarining samarali rivojlanishi kadrlarning qishloqlarda mustahkam o’rnashib qolishiga, mehnat resurslaridan unumli foydalanish imkonini yaratadi.

Bu haqda I.Karimov «Kommunikatsiyalar tizimi haqida gapirganda O’zbekiston geografik mavqeining o’ziga xosligi, portlarga va eng katta transport uzellariga chiqish yo’lining yo’qligi tufayli transport tarmoqlari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish masalalari ustuvor, strategik, hayotiy muhim ahamiyat kasb etishini ta’minlamoq darkor», degan edi. Mamlakat transport tarmog’i temir yo’l, avtomobil, aviatsiya, quvurlar va daryo suv yo’llaridan iborat. Transportning barcha turlari yordamida Respublikada har yili xalq xo’jaligi uchun zarur bo’ladigan turli – tuman yuklar va yo’lovchilar tashiladi. Respubli ka geosiyos iy mavqeini yaxshilas h eng avvalo transpor t to’ri va kommun ikatsiyal arga bog’liq. Bu haqda I.Karimov «Kommunikatsiyalar tizimi haqida gapirganda O’zbekiston geografik mavqeining o’ziga xosligi, portlarga va eng katta transport uzellariga chiqish yo’lining yo’qligi tufayli transport tarmoqlari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish masalalari ustuvor, strategik, hayotiy muhim ahamiyat kasb etishini ta’minlamoq darkor», degan edi. Mamlakat transport tarmog’i temir yo’l, avtomobil, aviatsiya, quvurlar va daryo suv yo’llaridan iborat. Transportning barcha turlari yordamida Respublikada har yili xalq xo’jaligi uchun zarur bo’ladigan turli – tuman yuklar va yo’lovchilar tashiladi.

O’zbekiston transport turalri. O’zbekiston Respublikasida umumiy foydalaniladigan yuk va yo’lovchilar tashuvchi transportning barcha turi temir yo’l, Avtomobil, havo, shahar elektr transporti (Tramvay, trollebus, metropoliten) suv (daryo) quvur trans, shuningdek umumiy foydalanilmaydigan (sanoat) transporti – temir yo’l Avtomobil, tasmali transport, osma arqon transporti rivoj topgan. 1920 – 91 yillarda Respublika transportning asosiy turlari sobiq ittifoqning markaziy vazirliklariga yoki ylarning O’rta Osiyo, O’zbekiston bo’yicha hududiy boshqarmalariga bo’ysungan: temir yo’l transportiga O’rta osiyo temir yo’l boshqarmasi, suv transportiga O’rta Osiyo davlat paroxodchiligi boshqarmasi havo transportiga ittifoq fuqoro aviatsii, vazirligining O’zbekiston fuqoro aviatsiya boshqarmasi, umumiy foydalanishdagi Avtomobil transportiga O’zbekiston SSR Avtomobil transporti vazirligi rahbarlik qilgan. O'zbekiston transport turlari O’zbekiston Respublikasida umumiy foydalaniladigan yuk va yo’lovchilar tashuvchi transportning barcha turi temir yo’l, Avtomobil, havo, shahar elektr transporti (Tramvay, trollebus, metropoliten) suv (daryo) quvur trans, shuningdek umumiy foydalanilmaydigan (sanoat) transporti – temir yo’l Avtomobil, tasmali transport, osma arqon transporti rivoj topgan. 1920 – 91 yillarda Respublika transportning asosiy turlari sobiq ittifoqning markaziy vazirliklariga yoki ylarning O’rta Osiyo, O’zbekiston bo’yicha hududiy boshqarmalariga bo’ysungan: temir yo’l transportiga O’rta osiyo temir yo’l boshqarmasi, suv transportiga O’rta Osiyo davlat paroxodchiligi boshqarmasi havo transportiga ittifoq fuqoro aviatsii, vazirligining O’zbekiston fuqoro aviatsiya boshqarmasi, umumiy foydalanishdagi Avtomobil transportiga O’zbekiston SSR Avtomobil transporti vazirligi rahbarlik qilgan.

O’zbekistonda temir yo’llar qurish o’zining ma’lum tarixiga ega. Mamlakat hududida birinchi temir yo’l 1999 yilda Farob stantsiyasidan Samarqand shahrigacha qurilgan bo’lib, u Turkmanboshi (sobiq Krasnovodsk shahri) – Chorjuy teminr yo’l tarmogining davomi edi. Uning qurilishi keyinchalik davom ettirilib, 1899 yili Andijon va Toshkent shaxrigacha etkazilgan edi. O’zbekistonda temir yo’llar qurish o’zining ma’lum tarixiga ega. Mamlakat hududida birinchi temir yo’l 1999 yilda Farob stantsiyasidan Samarqand shahrigacha qurilgan bo’lib, u Turkmanboshi (sobiq Krasnovodsk shahri) – Chorjuy teminr yo’l tarmogining davomi edi. Uning qurilishi keyinchalik davom ettirilib, 1899 yili Andijon va Toshkent shaxrigacha etkazilgan edi.Temir yo’l transporti

Ikkinchi jahon urushigacha bo’lgan davrda ham mamalakat hududida qator temir yo’l tarmoqlari qurilgan. Ularga Farg’ona – Quvasoy, Asaka – Shahrixon, Qorasuv – O’sh, Uchqurg’on – Toshko’mir, Andijon – Tentaksoy kabilar kiradi. O’rta Osiyoning, shu jumladan, O’zbekistonning ijtimoiy – iqtisodiy taraqqiyotida 30 – yillarda qurilgan, uzunligi 1400 km dan ziyod bo’lgan Turksib (Turkiston – Sibir) temir yo’l magistralining bunyod etilishi o’z davrida muhim hamiyatga ega bo’ladi.

Urush tugab tinch davr boshlangan yillarda mamlakatning mavjud temir yo’llarini qaytadan tiklash va yangi temir yo’l tarmoqlarini qurish, zarur texnika bilan ta’minlash evaziga transportning bu turi rivojlandi. Chunonchi, urushdan keyingi yillarda Mirzacho’l, Qarshi cho’li, Amudaryoning quyi qismida qo’riq erlarni o’zlashtirish bo’yicha katta ishlar olib borildi. Urush tugab tinch davr boshlangan yillarda mamlakatning mavjud temir yo’llarini qaytadan tiklash va yangi temir yo’l tarmoqlarini qurish, zarur texnika bilan ta’minlash evaziga transportning bu turi rivojlandi. Chunonchi, urushdan keyingi yillarda Mirzacho’l, Qarshi cho’li, Amudaryoning quyi qismida qo’riq erlarni o’zlashtirish bo’yicha katta ishlar olib borildi.

O’zbekiston Respublikasining ijtimoiy – iqtisodiy hayotida transport tizimining yana bir muhim qismi bo’lgan tutadi. Milliy iqtisodiyotning avtomobil transportidan foydalanmaydigan birorta sohasi yo’q. Qisqa masofalarga yuk va yo’lrvchilarni tashish, zamonaviy transportning boshqa xillari mavjud bo’lmagan manzilgohlarda aholi va tashkilotlarga xizmat ko’rsatishda, ayniqsa transport uchun noqulay bo’lgan tog’li joylarda avtomobil transportining ahamiyati beqiyosdir. O’zbekiston hududida avtomobil yo’llari tarmog’i ancha keng. Har 1000 km maydonga avtomobil yo’llari xalqaro va davlat ahamiyatiga ega. O’zbekiston Respublikasining ijtimoiy – iqtisodiy hayotida transport tizimining yana bir muhim qismi bo’lgan tutadi. Milliy iqtisodiyotning avtomobil transportidan foydalanmaydigan birorta sohasi yo’q. Qisqa masofalarga yuk va yo’lrvchilarni tashish, zamonaviy transportning boshqa xillari mavjud bo’lmagan manzilgohlarda aholi va tashkilotlarga xizmat ko’rsatishda, ayniqsa transport uchun noqulay bo’lgan tog’li joylarda avtomobil transportining ahamiyati beqiyosdir. O’zbekiston hududida avtomobil yo’llari tarmog’i ancha keng. Har 1000 km maydonga avtomobil yo’llari xalqaro va davlat ahamiyatiga ega.

Respublikamizda “O’rta Osiyo trans” avtomobil firmasining tashkil etilganligi O’zbekiston bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlashga o’tganligining belgilaridan biridir. Aviakompaniya xorijiy sarmoyalarni jalb qilish hisobidan samolyot – motor parkini modernizatsiya qildi. Bugungi kunda «O’zbekiston havo yo’llari» milliy aviakompaniyasi “Boing – 767 – 300 ER” va “Boing – 757 – 200”, Yevropada ishlab chiqarilgan “A – 310” va “RJ – 85” zamonaviy havo kemalariga ega. Ular xorijiy mamalakatlarga, shuningdek, respublikamiz ichidagi yo’nalishlarda parvozlarni amalga oshirmoqda. Hozir ularning safiga «V.P. Chkalov nomidagi Toshkent aviatsiya ishlab chiqarish birlashmasi» davlat aktsiyadorlik jamiyatida ishlab chiqarilgan o’rta masofaga uchuvchi “Il – 114 – 100” hamda yuk tashuvchi «It – 76» samolyotlari qo’shildi. Shu tariqa tijorat yuklarini tashish va parvozlar olisligi o’rtasidagi maqbul nisbatga, yoqilg’idan samarali foydalanishga, qulaylik va xavfsizlikni ta’minlashga erishildi. Respublikamizda “O’rta Osiyo trans” avtomobil firmasining tashkil etilganligi O’zbekiston bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlashga o’tganligining belgilaridan biridir. Aviakompaniya xorijiy sarmoyalarni jalb qilish hisobidan samolyot – motor parkini modernizatsiya qildi. Bugungi kunda «O’zbekiston havo yo’llari» milliy aviakompaniyasi “Boing – 767 – 300 ER” va “Boing – 757 – 200”, Yevropada ishlab chiqarilgan “A – 310” va “RJ – 85” zamonaviy havo kemalariga ega. Ular xorijiy mamalakatlarga, shuningdek, respublikamiz ichidagi yo’nalishlarda parvozlarni amalga oshirmoqda. Hozir ularning safiga «V.P. Chkalov nomidagi Toshkent aviatsiya ishlab chiqarish birlashmasi» davlat aktsiyadorlik jamiyatida ishlab chiqarilgan o’rta masofaga uchuvchi “Il – 114 – 100” hamda yuk tashuvchi «It – 76» samolyotlari qo’shildi. Shu tariqa tijorat yuklarini tashish va parvozlar olisligi o’rtasidagi maqbul nisbatga, yoqilg’idan samarali foydalanishga, qulaylik va xavfsizlikni ta’minlashga erishildi.

Poytaxtimizdagi «Toshkent» aeroporti haqli ravishda Markaziy Osiyodagi eng tsirik aeroport hisoblanadi. Aeroport IKAO standartlariga muvofiq rekonstruktsiya qilindi. Uni zamonaviy texnika bilan jihozlash davom etmoqda. Mamlakatimizning salohiyati va nufuzini ko’rsatadigan tranzit zali yo’lovchilarga xizmat ko’rsatishni yaxshilash maqsadida modernizatsiya qilindi.

O'xshashlar

Transport vositalarini loyihalashda konstruksiyalar bikrligi. Bikrlikni oshirish usullari

Transport vositalariga avtoservis va firma xizmatini tashkil etish ishlarining maqsad va vazifalari

O’zbekiston temir va avtomobil yo’llari, xalq xo’jaligidagi ahamiyati

Jahon transporti

Jahon transporti