logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tilshunoslik
  4. Hol

Hol

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

348.5 KB
Ko'chirib olish
Hol  Hol ko'proq gap markazi — kesimga bog'lanib,undan anglashilgan ish- harakatning o'rnini, paytini, holatini, bajarilish sababini, maqsadini, daraja- miqdorini bildiradigan ikkinchi darajali bo'lakdir.  Hollar qanday? qanday qilib? qay tarzda? qayerda? qayerga? qayerdan? qachon? nega? nima uchun? qancha? kabi so'roqlarning biriga javob bo'ladi. Holning asosiy ma'no turlari 1. Payt holi 2. O'rin holi 3. Ravish holi 4. Daraja-rniqdor holi 5. Sabab holi 6. Maqsad holi PAYT HOLI  Ish harakat yoki holatning paytini bildirib, qach о n? qa ch о ngacha ? qachondan beri? qay vaqt? kabi so'roqlarga javob bo'lgan hol p ау t h о li deyiladi. Masalan:  Bugun poytaxt mardlar sha'niga Bir ming t o` pdan y o` lladi salom.  1945- yil 9- may kunida g'alaba salutlari jahonni qoplagan.  Payt holi ko'pincha ot yoki payt ravish i bilan, shuningdek, son birikmalari bilan ifodalanadi. Bundan besh yil ilgari, o'sha kundan beri, shu yildan boshlab shaklidagi so'z birikmalari ham gapda birgina payt holi sanaladi. O'RIN H О LI  Ish-harakatning o'rnini bildirib, qayerga? qayerdan? qayerda? kabi so'roqlardan biriga javob bo'lgan bo'lak o'rin h о Ii deyiladi. RAVISH HOLI  Ish-harakatning qay tarzda bajarilganligini bildirib, qanday? qanday qilib? qanday ahv о Ida? kabi so'roqlarga javob bo'lgan hoi ravish holi deyiladi.  Ravish holi ravish, fe'l va ko'makchili otlar bilan ifodalanadi. Ravish holi kesimga bitishuv yo'li bilan bog'lanadi. Demak, u ko'pincha o'zi ergashgan so'zdan oldin keladi. Masalan:  «Neksiya» yangi asfalt yo'lda tez yurib ketdi.  Shoir shamning uchini avaylab kesdi.  Siz indamay o`tirar edingiz. DARAJA-MIQDOR HOLI  Ish-harakatning miqdorini va darajasini bildirib, qancha? nechta? necha marta? qay darajada? so'roqlaridan biriga javob bo'lgan hoi daraja-miqdor holi deyiladi.  Daraja-miqdor hollari sonlar bilan, miqdor ravishlari bilan, marta so'zi qatnashgan birikmalar bilan ifodalanadi. Masalan:  Paxta to'g'risida ko'p yozdi.  Shu gapni besh marta takrorladi.  Umringda necha marta asal yegansan? SABAB HOLI  Ish-harakatning sababini bildirib, nimaga? nima и ch и n? Nima sababdan? nima sababli? kabi so'roqlarga javob bo'lgan hol sabab holi deyiladi. Masalan:  Tinchlik tufayli yurt obod.  Yaxshi o'qigani uchun и mukofotlandi.  Qul Tarlon shodligidan T o` xtolmadi yig'idan. (H. 0.) MAQSAD HOLI  Ish-harakatning maqsadini bildirib, nim а uch и n? nima maqsadda? ni ma qiI g ani? kabi so'roqlarga javob bo'lgan hol maqsad holi deyiladi.  Maqsad holi maqsad ravishdoshlaridan, ot yoki fe'llardan keyin uchun, deb, maqsadida, maqsadi bilan kabi so'zlarni keltirish orqali, shuningdek, jo'nalish kelishigi qo'shimchasini olgan harakat nomlari orqali ifodalanadi. Masalan:  Qoratoy do 'stining dov-daragini surishtirish uchun yelib-yugurdi. (O.)  Bolalar o'ynab kelgani ко 'chaga chiqib ketdi. (O.)  Bir chimdim uxlash uchun ko`zini yumdi.

O'xshashlar

Hol 2
Hol haqida umumiy ma’lumot
Gap bo'laklari
Gapning uyushiq bo’laklari 3
Frazeologizm