logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tilshunoslik
  4. Hol 2

Hol 2

Yuklangan vaqt:

28.03.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

67.2392578125 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Hol  Reja:  1.Hol o’zi nima?  2.Holning turlari  3.Qanday so’zlar hol vazifasida keladi  1. Hol ko’proq kesimga bog’lanib, undan anglashilgan ish-harakatning o’rnini, paytini,holatini,bajarilish sababini, daraja- miqdorini bildiradigan ikkinchi darajali bo’lak. Hollar qanday,qanday qilib,qay tarzda,qayerda, qayerga, qayerdan,qachon, nega, nima uchun, qancha kabi so’roqlarga javob bo’ladi.Qanday so’roqqa javob berishiga ko’ra ko’ra ular hol turlariga ajratiladi.  2.Holning turlari:  1] o’rin holi  2] payt holi  3] ravish holi  4] daraja-miqdor holi  5] sabab holi  6] maqsad holi Ish- harakatning bajarilish o’rnini bildiradigan hollarga o’rin holi deyiladi. O’rin hollari qayerga, qayerdan, qayerda kabi so’roqlarga javob bo’ladi. Masalan: Bobom bog’dan keldi gapida bog’dan so’zi qayerdan so’rog’iga javob bo’lib o’rin holi vazifasida kelyapdi. Ish-harakatning bajarilish vaqtin i bildirgan hollarga payt hollari deyiladi. Payt holi qachon so’rog’iga javob bo’ladi.Masalan : Aziza ertalab keldi gapida ertalab so’zi qachon so’rog’iga javob bo’lib payt holini tashkil etadi. Ish-harakatning bajarilish holatini bildiradigan hollarga ravish holi deyiladi. Ravish holi qanday, qanday qilib, qay tarzda so’roqlariga javob bo’ladi. Kuchuk zo’rg’a yurardi gapida zo’rg’a so’zi qanday so’rog’iga javob bo’lib ravish holi bo’lib kelgan. Ish-harakatning bajarilish miqdori bildirgan hollarga daraja-miqdor hollari deyiladi. Daraja-miqdor holi qancha so’rog’iga javob bo’ladi. Masalan: Bahrom uzoq yugurdi gapida uzoq so’zi qancha so’rog’iga javob bo’lib daraja- miqdor holi bo’lib kelgan. Ish-harakatning bajarilish sababini bildirgan hollar sabab holi deyiladi. Sabab holi nima uchun, nima sababdan so’rog’iga javob bo’ladi.Masalan: Kumush uyalganidan qaramadi [ O’tkan kunlar] . Gapda uyalganidan so’zi nima sababdan so’rog’iga javob bo’lib sabab holi vazifasida kelgan. Ish-harakatning bajarilish maqsadini bildirgan hollar maqsad holi deyiladi. Maqsad holi nima maqsada so’rog’iga javob bo’ladi. Masalan: Javohir g’alaba qozonish uchun harakat qildi, gapida g’alaba qozonish uchun so’zi nima maqsadda so’rog’iga javob bolib maqsad holi bo’lib kelgan.  3.Hol ravish, kelishik shaklidagi va ko’makchili otlar, olmosh,sifat,son, taqlid so’z va fe’lning hoslangan shakllari bilan ifodalanish mumkin. Mashqlar  Hollarni toping va turlarga ajrating  1.Kishi ko’pgina narsalarsiz yashay oladi, lekin tanholikda yashay olmaydi.[l.Berne] 2.Biri mavh bo’layotgan joyda ikki kishi birlashib bir- birini qutqarishi mumkin.[O.Balzak] 3.Kishi uzlatda yashay olmaydi,unga jamoat kerak. [I.Gyote] 4.Faqat odamlar orasidagina kishi o’zini-o’zi anglashga qodir.[I.Gyote] Hollarni turlarga ajrating va gap tuzing  Qasddan,ataylab,zo’rg’a,beto bligidan, charchaganligi sababli,holsiz, yashirinib, g’alaba qozonish uchun,ishonchini oqlash uchun,sabrsizligidan Testni bajaring  1.Sabab holi qatnashgan gapni toping?  A] Bolalar o’ynab kelgani ko’chaga chiqib ketishdi  B]Bir chimdim uxlash uchun ko’zini yumadi  S]Tarlon shodligidan yig’idan to’xtolmadi  D] Qoratoy do’sting dov-daragini surishtirish uchun yelib yugurdi  2.Guruchni qopi bilan olishdi  Bu gapda holning qaysi turi qatnashgan  A]ravish holi B]daraja-miqdor holi  S]maqsad holi D]payt holi  3.Inson o’zini anglash uchun yolg’iz qolishi kerak  Bu gapda holning qaysi turi qatnashgan  A]maqsad holi B]ravish holi  S]sabab holi D]A va B  E’tiboringiz uchun tashakkur

O'xshashlar

Hol
Hol haqida umumiy ma’lumot
Morfemika 2
Duduqlanish 2
Leksikologiya 2