Zahmga, silga qarshi vositalar - Tibbiyot - Slaydlar

Zahmga, silga qarshi vositalar

Yuklangan vaqt:

20.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

8614.7333984375 KB

Ko'chirib olish

1 ZAHMGA, SILGA QARSHI VOSITALAR ZAHMGA, SILGA QARSHI VOSITALAR

ZAXM KASALLIGIGA QARSHI QO’LLANILADIGAN PREPARATLAR 2

3ZAHMGA QARSHI VOSITALAR Benzilpenitsillinlar zahmni davolashda asosiy o‘rinni egallaydilar. Bunday maqsadda ularning ham uzoq, ham qisqa ta'sir ko‘rsatuvchi barcha preparatlari keng qo‘llaniladi. Chunki zahm qo‘zg‘atuvchisi bo‘lgan oqish treponemaning benzilpenitsillinlarga nisbatan chidamliligi yuzaga chiqmaydi. Benzilpenitsillin preparatlari zahmning barcha bosqichlarida yuqori samaradorlikka ega. Agar bemorlarda benzilpenitsil-linlarni qo‘llashga qarshi ko‘rsatmalar bo‘lsa, u holda tetrasiklinlar, eritromitsin, azitromitsin, seftriakson va boshqa antibiotiklar qo‘llaniladi. Ammo, ular benzilpenitsillinlarga nisbatan kuchsizroq samaradorlikka ega. Zahmni davolashda antibiotiklardan tashqari vismut pre-paratlari ham qo‘llaniladi. Biyoxinol (yod vismutat xinin-ning shaftoli moyidagi neytrallashtirilgan 8 % li suspen- ziyasi) va bismoverol (monovismutsharob kislotasi asosli vismut tuzining shaftoli moyidagi neytrallashtirilgan sus-penziyasi). Bu preparatlarning ta'sir spektri faqat zahm qo‘z-g‘atuvchisi bilan cheklanadi.

5Ta'siri asta-sekin boshlanadi. MIY dan so‘rilmaydi, shuning uchun ular parenteral (m/i) kiritiladi. Asosiy qismi buyrak-lar, kamroq miqdorda ichak va ter bezlari orqali ajraladi. Vis-mut preparatlari zahmning barcha turlarida ham qo‘llaniladi. Nojo‘ya ta'sirlari kamdan-kam hollarda yuzaga chiqadi. Ushbu preparatlar uchun milklarda qora chiziqlar paydo bo‘lishi harakterlidir. Shuningdek, gingivit, stomatat, kolit, diareya, dermatitlar ham kuzatilishi mumkin. Ba'zida buyrak va jigar faoliyati ham shikastlanadi. Vismut preparatlari qo‘llanil-ganda og‘iz bo‘shlig‘i shilliq pardasi hamda buyrak va jigar faoliyatini muntazam ravishda kuzatib turish lozim. Zahmning oxirgi bosqichlarida gummalarning so‘rilishini tezlashtirish maqsadida yod birikmalaridan ( kaliy yodidi) ham foydalaniladi. Ta'sir kuchi bo‘yicha ikkala preparat ham benzilpenitsillindan kuchsiz. Treponemostatik samara ularning sulfgidril guruhi bor bo‘lgan fermentlar faolligini susaytirishlari natijasida yuzaga chiqadi.

SIL KASALLIGIGA QARSHI QO’LLANILADIGAN PREPARATLAR 6

7SILGA QARSHI VOSITALAR Farmakologiyaning keyingi 30 yil davomida erishgan yutuqla-ri natijasida ilgari davolash mumkin bo‘lmagan, asosan o‘lim bilan tugaydigan miliar sil, sil meningiti kabi kasalliklarni ham davolash imkoniyati paydo bo‘ldi. Silni majmuaviy medika-mentoz davolashda asosiy o‘rinni ximioterapevtik vositalar egallaydi. Bugungi kunda keng miqyosda ishlatilayotgan silga qar-shi vositalar olinish manbalari bo‘yicha 2 ta guruhga bo‘linadi: А. Синтетик воситалар: Б. Антибиотиклар: Изониазид Рифампицин Этамбутол Стрептомицин сульфати Натрий пара-аминосалицилати (ПАСК) Стрептомицин- хлоркальцийли комплекси Бепаск Циклосерин Этионамид Канамицин сульфати Протионамид Флоримицин сульфати Пиразинамид Тиоацетазон

8S I L G A Q A R S H I V O S I T A L A RSINTETIK VOSITALAR Изониазид Этамбутол Натрий пара- аминосалицилати (ПАСК) Бепаск ANTIBIOTIKLAR Рифампицин Стрептомицин сульфати Стрептомицин- хлоркальцийли комплекси

9Silni zamonaviy davolash negizida har xil ta'sir mexa-nizmli ximioterapevtik vositalarni qo‘shib qo‘llash yotadi. Sil-ga qarshi sintetik vositalarning ta'sir spektri juda tor bo‘-lib, ular asosan sil tayoqchasiga ta'sir etadi (ayrimlari moxov tayoqchasiga ham). Silga qarshi antibiotiklarning esa ta'sir spektri keng. Ko‘pgina silga qarshi preparatlar asosan bakteriostatik ta'sir ko‘rsatadi, ammo ularning ayrimlari bakterisid samara ham chaqiradi (izoniazid, rifampitsin, streptomi-sin). Silni davolashda preparatlar uzoq (1-1,5 yil va undan or-tiq) muddat davomida qo‘llaniladi. Shu sababdan sil tayoqchasi-ning ximimoterapetik preparatlarga chidamliligi yuzaga chiqi-shi ehtimolining ahamiyati katta. Barcha preparatlarga nisbatan sil mikobakteriyasining chidamliligi yuzaga chiqadi. Bu jarayon-ni sekinlashtirish maqsadida 2-3 ta preparatni birga qo‘llash (kombinatsiya qilish) lozim, chunki sil mikobakteriyalarining bir paytda bir necha preparatga nisbatan chidamliligi kamdan-kam hollarda yuzaga chiqishi mumkin yoki umuman rivojlanmaydi.

10 Sil kasalligini davolashning asosiy kamchiliklaridan biri silga qarshi preparatlarning allergik va noallergik nojo‘ya ta'sirlaridir. Bundan tashqari, antibiotiklar qo‘l-lanilganda superinfeksiya yuzaga chiqishi mumkin. Ayrim preparatlarning hayot uchun xavfli bo‘lgan nojo‘ya ta'sirlar keltirib chiqarishi (gepato-, nefro-, neyrotoksik, qon yara-tilishining buzilishi) ularni ishlatishga qarshi ko‘rsatma bo‘ladi. Silga qarshi preparatlar faolliklari bo‘yicha quyidagi guruhlarga bo‘linadi: I guruh – eng yuqori samaradorlikka ega bo‘lgan pre-paratlar: izoniazid va rifampitsin; II guruh – o‘rtacha samaradorlikka ega bo‘lgan prepa-ratlar: etambutol, streptomitsin, etionamid, pirazina-mid, kanamitsin, sikloserin, florimitsin; III guruh – samaradorligi past bo‘lgan preparatlar: PASK, tioatsetazon.

11 SILGA QARShI I GURUH PRePARATLARI a) Sintetik vositalar Izoniazid (tubazid, izonitsid) – izonikotinat kislotasi gidrazidlari guruhining asosiy vakili bo‘lib hisoblanadi. Sil mikobakteriyalariga qarshi yuqori faollikka ega (strepto-mitsindan ustun). Streptomitsindan farqli ravishda hujayra ichida joylashgan sil tayoqchasiga ham ta'sir etadi. Bundan tash-qari, moxov qo‘zg‘atuvchisiga ham ta'sir qiladi. Izoniazid boshqa mikroorganizmlarga ta'sir etmaydi. Izoniazid sil mikobakteriyalariga bakteriostatik yoki bak-teritsid ta'sir qiladi, lekin uning ta'sir qilish mexanizmi oxirigacha o‘rganilgan emas. Mavjud bo‘lgan ma'lumotlarga ko‘ra izoniazid sil mikobakteriyalari hujayra qobig‘ining muhim tarkibiy qismi hisoblanuvchi mikolat kislotasining sintezi-ni susaytiradi. Izoniazidning sil tayoqchalariga tanlab ta'sir qilishini shu bilan bog‘lash mumkin, chunki na inson va na boshqa mikroorganizmlar hujayralarida mikolat kislotasi mavjud emas. Shuningdek, uning nuklein kislotalar sintezini susaytirishi ham ma'lum darajada ahamiyatga molik. Sil miko-bakteriyalarining izoniazidga nisbatan chidamliligi strepto-mitsin va rifampitsinlarga nisbatan juda sekinlik bilan rivojlanadi.

12 MIY dan izoniazid yaxshi so‘riladi. To‘qima to‘siqlaridan oson o‘tadi va barcha to‘qimalarda nisbatan tekis taqsimlanadi. Likvorda va seroz bo‘shliqlarda bakteriostatik konsentratsiya-larda aniqlanadi. Katta qismi metabolit va konyugatlar hosil qilib parchalanadi. Faolligi susayishining asosiy yo‘llaridan bittasi atsetillanishdir. Ma'lum bo‘lishicha, bu jarayonning tez-ligi genetik jihatdan belgilangan bo‘lib, yevropaliklarda izo-niazidning parchalanishi boshqalarga nisbatan ancha sekin (≈2,5 marta) yuzaga chiqadi. Enteral yo‘l bilan qo‘llanilganda 1-4 soat-dan keyin qonda maksimal konsentratsiyasi hosil bo‘ladi va bakteriostatik konsentratsiyasi 6-24 soat davomida saqlanadi. Asosan buyraklar orqali ajraladi. Izoniazidni silning barcha shakllarida qo‘llaniladi. Odatda ichishga, ba'zan rektal, zarur paytlarda esa m/i va v/o kiritila-di. Uning eritmalari seroz bo‘shliqlar va svish yo‘llarini yuvish uchun ishlatiladi. Nojo‘ya ta'sirlari: 1. Neyrotoksik samara: nevritlar, polinevritlar, ko‘z nervi-ning shikastlanishi, MNS faoliyatining buzilishlari (uyqusiz-lik, mushaklarning qisqarishlari, ruxiy buzilishlar, xotira-ning pasayishi, muvozanatning buzilishi).

13 2. Dispepsiya (ishtahaning susayishi, og‘iz qurishi, ko‘ngil aynishi, qayt qilish, qabziyat, yengil darajadagi kamqonlik). 3. Allergik reaksiyalar (ba'zida). Ayrim hollarda teri reaksiyalari, isitmalash va eozinofiliya kuzatiladi. Izoniazidning ko‘pchilik nojo‘ya ta'sirlari asosida amino-kislotalar almashinuvida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan vitamin V 6 ning kofermenti hisoblanuvchi piridoksalfosfatning hosil bo‘lishini susaytirishi yotadi. Shuning uchun nojo‘ya ta'sir-larining oldini olish maqsadida izoniazidni piridoksin gidroxlorid (vitamin V 6 ) bilan birga qo‘llaniladi. Uni buy-rak hamda jigar kasalliklarida va kuchli rivojlangan atero-sklerozda qo‘llash mumkin emas. Izonikotinat kislotasi gidrozidi unumlariga yana ftivazid, metazid, eruvchan salyuzid va INGA-17 preparatlari ham kiradi. Bularning barchasining faolligi izoniazidnikidan past va undan hyech qanday ustunlikka ega emaslar. Bu prepa- ratlarning barchasi izoniazidga nisbatan ko‘tara olmaslik holatlaridagina qo‘llaniladi.

14 b) Antibiotiklar Rifamitsin guruhi Rifamitsin (rifotsin) murakkab makrotsiklik tuzulishga ega bo‘lgan biosintetik, rifampitsin (rifampin, rifadin, rimak-tan) esa yarimsintetik antibiotik. Ikkala preparat ham sil va moxov mikobakteriyalariga qarshi kuchli faollikka ega bo‘lishi bilan birga, ko‘pchilik grammusbat bakteriyalarga nisbatan ham faol. Katta dozalarda grammanfiy bakteriyalarga (ichak tayoqchasi, kapsulali bakteriyalar, ko‘k yiring tayoqchasining ayrim shtamm-lari, shigellalar, salmonellalar) va ba'zi proteylarga ham ta'-sir ko‘rsatadi. Ta'sir mexanizmi: rifamitsin guruhi antibiotiklari RNK sintezini (DNKga-bog‘liq RNK-polimeraza fermentini) susay-tirishi hisobiga terapevtik dozalarda bakteriostatik, katta dozalarda bakteritsid ta'sir ko‘rsatadi. Rifampitsinning enteral yo‘l bilan kiritilganda faolligi jihatidan izoniazidga yaqin turganligi sababli ko‘proq ishla-tiladi. U MIY dan yaxshi so‘riladi, to‘qima to‘siqlaridan yaxshi o‘tadi, shu jumladan, GET dan ham. Terapevtik samaradorligi 8-12 soat saqlanib turadi. Preparat asosan safro, qisman esa peshob, bronxial va ko‘z yosh bezlari orqali ajraladi.

15 Rifampitsin asosan silning barcha turlarini davo-lashda qo‘llaniladi. Unga mikobakteriyalar juda tez chidamlilik hosil qilganliklari uchun uni silga qarshi boshqa preparatlar bilan qo‘shib ishlatish maqsadga mu- vofiq. Shuningdek, rifampitsinni boshqa preparatlar samarasiz bo‘lgan hollarda ham qo‘llaniladi. Nojo‘ya ta'sirlari: jigar faoliyatining buzilishi (ge-patotoksik samara), leykopeniya, ayrim bemorlarda dispeptik buzilishlar va allergik reaksiyalar yuzaga chiqishi mumkin. Mazkur antibiotiklarni xomilador- likning dastlabki 3 oyida qo‘llash mumkin emas. Rifam-pitsin peshobni, balg‘amni va ko‘z yoshini qizil ranga bo‘yash xususiyatiga ega. Uning asosiy kamchiligi bahosining qimmatligidir.

16 SILGA QARSHI II GURUH PREPARATLARI a) Sintetik vositalar Etambutol (diambutol, miambutol) – silga qarshi yuqori faollikka ega ekanligi bilan xarakterlanadi. Tadqiqotlardan ma'lum bo‘lishicha, u ichilgandagi faolligi bo‘yicha izoniazidga o‘xshish. Boshqa mikroorganizmlarga ta'sir qilmaydi. Ta'sir mexanizmi hujayra qobig‘ining sintezlanishini susaytirish bilan bog‘liq. Mikobakteriyalarning etambutolga chidamliligi nisbatan sekin rivojlanadi. MIY dan qabul qilingan preparatning 75% so‘rilsa ham, u qonda bakteriostatik samara uchun yetarli konsentratsiya hosil qiladi. Etambutol 1 sutka davomida peshob tarkibida 90% o‘z-garmagan, qisman metabolitlar holida ajraladi. Juda kam miqdorda ichak orqali ham ajraladi. Etambutolni silning barcha turlarida boshqa preparatlar bilan (rifampitsin + etambutol + izoniazid, rifampitsin + etambutol, izoniazid + etambutol) birgalikda qo‘llaniladi. Etambutol uchun eng xarakterli nojo‘ya ta'sirlardan biri bu ko‘rishning (ayniqsa qizil va yashil ranglarni ajratishning) buzilishidir. Agarda ko‘rish nervining nevriti yuzaga chiqsa bu juda og‘ir kechadi. Ko‘rishning buzilishi odatda etambutol bilan davolanishning 2-6 oylarida yuzaga keladi.

17Odatda bunday nojo‘ya samaralar preparatni qabul qilish to‘x-tatilgandan keyin asta- sekin yo‘qoladi, shu sababli etambutol bilan davolashda bemor muntazam ravishda oftalmolog nazo-ratida bo‘lishi kerak. Etambutol ta'sirida kamdan-kam hol-larda allergik reaksiyalar kuzatilishi mumkin. Etionamid (tionid, trekator) ning ta'sir spektri sil mikobakteriyasi va moxov qo‘zg‘atuvchilarini qamrab oladi. Unga tezda sil mikobakteriyalarining chidamliligi yuzaga chiqadi, shuning uchun hamma vaqt uni boshqa prepatlar bilan birga qo‘llash lozim. MIY dan yaxshi so‘riladi, GET dan oson o‘tadi. Jigarda tezda parchalanadi va asosan metabolitlar shaklida buyraklar orqali ajraladi. Etionamid ichish uchun va rektal kiritiladi. V/o kiritish uchun etionamid gidroxloridi qo‘llanilladi. Etionamid ta'sirida qator nojo‘ya ta'sirlar kelib chiqadi: dispeptik buzilishlar (≈50% bemorlarda), ba'zan og‘ir kechadi, allergik reaksiyalar, gepatit, ortostatik kollaps, markaziy va periferik nerv sistemasi tomonidan buzilishlar. Bularni kamaytirish uchun nikotinamid qo‘lla-niladi. Protionamid (treventiks) – xossalari jihatidan etiona-midga o‘xshash, lekin zaharliligi undan kam bo‘lgan preparat.

18 Pirazinamid – tuberkulostatik faolligi bo‘yicha PASK dan ustun, lekin izoniazid, rifampitsin va streptomitsinlar-dan kuchsizroq. Faqat sil tayoqchasiga ta'sir etadi. Agar pirazinamid alohida ishlatilsa, sil mikobakteriyalarining unga nisbatan chidamliligi tez yuzaga chiqadi. MIY dan yaxshi so‘riladi, GET dan yaxshi o‘tadi. Preparat-ning asosiy qismi va metabolitlari peshob bilan ajraladi. U boshqa preparatlar bilan birga qo‘llanilib, kuniga 3-4 mahal ichishga tavsiya qilinadi. Nojo‘ya ta'sirlaridan eng xavflisi gepatotoksiklikdir. Shuning uchun muntazam ravishda jigar faoliyatini nazorat qilib turish lozim. Ayrim bemorlarda dispeptik buzilishlar kuzatiladi. Pirazinamid ta'sirida urat kislotasining qondagi miqdori ortib ketishi (giperuri-kemiya) natijasida podagra kasalligining xurujlanishi yuza-ga kelishi mumkin. Ba'zida allergik reaksiyalar kuzatiladi (isitmalash, dermatitlar, eozinofiliya va b.).

19 b) Antibiotiklar Streptomitsin guruhi Streptomitsin to‘g‘risida avvalgi ma'ruzalar (antibiotiklar) da so‘z yuritilgan edi. Turli antibiotiklar Sikloserin – aktinomitsetlar ishlab chiqaruvchi antibiotik. Sintetik yo‘l bilan ham olingan. Keng ta'sir spektriga ega. Hujayra ichida va tashqarisida joylashgan mikobakteriyalarga nisbatan faolligi yuqori (faolligi bo‘yicha izoniazid, rifam-pitsin va streptomitsinlardan kuchsizroq). Boshqa mikroorga-nizmlarga faqat katta dozalardagina ta'sir ko‘rsatadi. U mik-roorganizmlar hujayra devorining sintezlanishini buzib, bakteritsid ta'sir ko‘rsatadi. Bu quyidagicha yuzaga chiqadi: kimyoviy tuzilishi jihatidan D-alanin aminokislotasiga o‘xshash bo‘lganligidan, raqobatlashgan tarzda D- alaninratsemoza va D-alaninsintetaza fermentlari faolligini susaytiradi. Natijada bakterial hujayra qobig‘i sintezlanishi uchun zarur bo‘lgan D-alanil-D-alanin dipeptidining hosil bo‘lishi buziladi. Sil mikobakteriyasining sikloseringa chidamliligi nisbatan sekinlik bilan rivojlanadi.

20 Preparat MIY dan yaxshi so‘riladi. GET dan yaxshi o‘tadi. Or-ganizmda preparatning ≈1/3 qismi metabolizmga uchraydi va pe-shob tarkibida (1-sutka davomida ≈50% i) ajraladi. Sikloserin asosan silga qarshi boshqa preparatlarning sama-rasizligida ichish uchun buyuriladi. Uni I va II guruh preparatlari bilan birga qo‘llanilganda yuqori samaradorlikka erishiladi. Nojo‘ya ta'sir sifatida asab-ruhiy buzilishlar (bosh aylani-shi, bosh og‘rig‘i, tremor, tirishish, depressiya yoki qo‘zg‘alish, psi-xozlar), ayrim holarda dispeptik buzilishlar, ba'zida esa aller-gik reaksiyalar yuzaga chiqadi. MNS faoliyatining buzilishlarini bartaraf qilish uchun pi-ridoksin, glyutaminat kislotasi, ATF preparatlari qo‘lla-niladi. Kanamitsin sulfati – keng ta'sir spektriga ega, aminogliko-zidlar guruhiga kiruvchi antibiotik bo‘lib, ko‘pchilik grammusbat va grammanfiy bakteriyalarga, shu jumladan sil mikobakte-riyasiga ham ta'sir ko‘rsatadi. Streptokokklar (enterokokklardan tashqari) va pnevmokokklarning unga sezgirligi past. Ko‘k yi-ring tayoqchasi, anaeroblar, spiroxetalar, patogen zamburug‘lar va viruslar esa unga sezgir emas.

21 Uning ta'sir mexanizmi bakteriyalarda oqsil sintezini su-saytirishi bilan bog‘liq. Kanamitsin bakteriostatik va bak-teritsid ta'sir ko‘rsatadi. Unga bakteriyalarning o‘rganib qolishi nisbatan tez yuzaga chiqadi. Kanamitsin MIY dan kam miqdorda so‘riladi. Rezorbtiv ta'siri uchun uni parenteral (m/i) yo‘l bilan kiritiladi. Bunda uning qondagi maksimal konsentratsiyasi ≈ 1 soatdan keyin yuzaga chiqadi va antibakterial samarasi 6-12 soat davom etadi. GET orqali deyarlik o‘tmaydi. Asosan buyraklar orqali ajraladi. Amaliy tibbiyotda kanamitsin asosan silga qarshi II guruh preparati sifatida, shuningdek, unga sezgir bo‘lgan grammanfiy mikroorganizmlar (ichak tayoqchasi, kapsulali bakteriyalar va b.), proteylar, oltin rang stafilokokklar va b. qo‘zg‘atuvchilar tomo-nidan chaqirilgan infeksiyalarda qo‘llaniladi. Boshqa antibio-tiklarning samarasizligi kanamitsinni qo‘llash uchun asos bo‘la-di. M/i qilinadigan in'eksiyalaridan tashqari, kanamitsinni tana bo‘shliqlariga ham kiritiladi. Shuningdek, ichak mikroflo-rasiga ta'sir qilish uchun uni ichishga ham tavsiya qilinadi.

22 Kanamitsin o‘ta kuchli zaharli preparat bo‘lib, gentamitsin va streptomitsinlarga nisbatan yuqori, ammo neomitsindan sust-roq ototoksik xossasiga ega. Quloqda shovqin paydo bo‘lishi preparatni kiritishni to‘xtatish uchun asos bo‘ladi, agarda uni to‘xtatilmasa, eshitishning susayishi pasayib, hatto karlikka olib kelishi mumkin. Vestibulyar buzilishlar nisbatan kamroq yuzaga chiqadi. Kanamitsin kuchli ifodalangan nefrotoksik sa-maraga olib keladi. Shuning uchun davolash jarayonida quloq-larning eshitishini va buyraklar faoliyatini muntazam ravish-da nazorat qilib borish kerak. Bulardan tashqari, uning ji-garga salbiy ta'sirlari ham paydo bo‘lishi ehtimoli bor. Ba'-zi hollarda allergik reaksiyalar kuzatiladi. Qarshi ko‘rsat-malar va ehtiyot choralari neomitsin va gentamitsinlarniki bilan bir xil. Silga qarshi vositalarning II guruhiga antibiotiklardan kapreomitsin va florimitsin sulfati (viomitsin) lar ham ki-radi.

23 SILGA QARSHI III GURUH PREPARATLARI a) Sintetik vositalar Silga qarshi vositalarning ushbu guruhi turli kimyoviy tuzilishdagi birikmalardan tashkil topgan. Ularga PASK va tioatsetazon preparatlari kiradi. Bularning har birini boshqa preparatlar bilan birgalikda qo‘llash lozim. Natriy para-aminosalitsilati (PASK) – sil tayoqchasiga nisbatan bakteriostatik ta'sir ko‘rsatadi. PASK moleku-lasining tuzilishi sil tayoqchasining rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan PABK bilan raqobatlashgan holda o‘zaro ta'-sirlashishi sababli mikoorganizmlar protoplazmasida tashqi muhitdan PABKni hujayra ichiga olib o‘tuvchi funk-sional faol guruhlarni bloklaydi. U boshqa mikroorga-nizmlarga ta'sir ko‘rsatmaydi. PASK tuberkulostatik faolligi sustroq bo‘lganligi tufayli uni boshqa nisbatan faol bo‘lgan preparatlar bi-lan birlikda qo‘llaniladi. Unga nisbatan sil mikobakte- riyalarining chidamliligi sekinlik bilan rivojlanadi. MIY dan PASK yaxshi so‘riladi. Seroz bo‘shliqlarida yetar-li miqdorda to‘planadi. GET orqali kamroq darajada o‘tadi.

24 Qo‘llanilganidan 6 coat keyin qonda preparatning juda past konsentratsiyasi aniqlanadi. Organizmdan o‘zgarmagan va atsetil-langan metabolitlar holida buyraklar orqali ajraladi. Kiri-tilgan dozasi 6 soatda 60 %, 24 soatda esa 90 % chiqarib yubori-ladi. PASKni odatda enteral yo‘l bilan kiritiladi, ba'zan v/o qo‘llaniladi. PASK kam zahar birikma bo‘lsa ham preparatning ta'sirlantirish xususiyati bilan bog‘liq bo‘lgan dispeptik buzi-lishlar (ko‘ngil aynish, qayt qilish, ich ketishi, qorin sohasida og‘riqlar bo‘lishi, ishtahaning buzilishi), allergik reaksiyalar (dermatitlar, isitmalash, artritlar, eozinofiliya va b.), agranu-lotsitoz, gepatit, kristalluriya, ayrim bemorlarda gipotireoz belgilari bilan kechuvchi bo‘qoq holati kabi nojo‘ya ta'sirlar keltirib chiqarishi mumkin. Tioatsetazon (tibon,konteben) – sil tayoqchasi va moxov qo‘zg‘a-tuvchisiga ta'sir etadi. Sil tayoqchasiga nisbatan faolligi bo‘yi-cha I va II guruh preparatlaridan sust, ammo tioatsetazonga sil mikobakteriyalarining chidamliligi nisbatan sekin rivojlana- di.

25 MIY dan yaxshi so‘riladi. Jigarda qisman parchalana-di. Organizmdan dastlabki 1-sutka davomida asosan buy-raklar orqali ajraladi. Tioatsetazonni ichishga tavsiya qilinadi, asosan o‘pkadan tashqaridagi silda (shilliq va seroz qavatlar, limfatik tugunlar sillari va b.) qo‘lla-niladi. Shuningdek, moxovda ham ishlatiladi. Preparat o‘ta zaharli bo‘lganligi uchun ko‘plab nojo‘ya ta'sirlar keltirib chiqaradi: qon yaratish tizimi tomonidan og‘ir asoratlar (anemiya, leykopeniya, agranulotsitoz), buyrak-ning shikastlanishi (albuminuriya, silindruriya), gepa- totoksiklik (hattoki jigarning sariq atrofiyasi yuzaga chiqishi mumkin), shuningdek, dispeptik buzilishlar, al-lergik reaksiyalar va b. Tioatsetazonni qo‘llash jarayonida qon yaratish tizimi, jigar va buyrak faoliyatini muntazam ravishda nazorat etib turish talab qilinadi.

26Гу ру ҳи Препарат Ноаллергик ножўя таъсирлар Аллер гик реак- ция- лар Су- пер- ин- фек- цияТаъ- сир- ловчи хосса МНС га таъ- сир Нев- рит- лар Вести- буляр бузи- лишлар Эши- тиш бузили ши Кў- риш бузи- лиши Жигар фаолия ти бу- зили- ши Буйрак фаолия ти бу- зили- ши I Изониазид + + + Рифампицин + + + + II Стрептоми- цин сульфати + + + + + + Этамбутол + + + Этионамид + + Канамицин сульфати ± + + + + Циклосерин + + III ПАСК + +

O'xshashlar

Psixostimulyatorlar, depressiyaga qarshi vositalar, nootrop vositalar

Qustiruvchi va qusishga qarshi vositalar

Nootrop vositalar

Antibiotiklar 3

Dofamin dofaminergik vositalar. Serotonin va serotoninergik vositalar. Parkinson kasalligini davolashda ishlatiladigan dori vositalar