Virusli kasalliklar (Gripp, qizamiq) - Tibbiyot - Slaydlar

Virusli kasalliklar (Gripp, qizamiq)

Yuklangan vaqt:

09.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3136.5283203125 KB

Ko'chirib olish

Virusli kasalliklar (Gripp, qizamiq)

Gripp virusi Oila – Ortomiksovirus - Orthomyxoviridae Аvlod – Influenzievirus – Inflyuentsvirus III ta serotipi maʼlum: 1) А-tipi - 1933 yilda Smit ajratib olgan 2) V-tipi – 1940 yilda Frensis ajratib olgan 3) S-tipi- 1949 yilda Teilor ajratib olgan

Gripp virusiga xarakteristika - influenza-sovuqning taʼsiri Italiyada uzoq vaqtgacha shunday nomlangan - gripper-yuqtirmok, hujum-birinchi boʼlib frantsuz vrachi Brasse XIII asrda shu nomni qoʼllagan

- Аdabiyotda 126 ta pandemiya yozilgan - XX asrda faqat 3 ta pandemiya kuzatilgan: 1) 1918-1920 yilda - «Ispanka» - 500 mln kasallangan 20 mln oʼlgan 2) 1957-1960 yilda - «Аziatika» - 2 mlrd kasallangan 50 mln oʼlgan 3) 1968-1980 yilda - «Gonkong» - 1 mlrd kasallangan 30 mln oʼlgan - Koʼshimcha yana «parranda grippi» paydo boʼldi

А- gripp virusi 1933 yilda olimlardan Smit, Endrius, Leydlolar Vilьson Smit nomli kasal odamning burun xalqumidan ajratib olishgan, shuning uchun WS – shtami deb ham ataladi

Morfologiyasi • Sferik shaklda • Murakkab tuzilgan – kapsid va superkapsid qobiqlari bor • Oʼlchami – 80 -120 nm • Bir ipli RNK tutadi • Superkapsidida glikoproteid • oʼsimtalari bor • Glikoproteid: -gemagglyutinin (H1- H15) • -neyroaminidaza (N1- N12) • H va N - oʼzgaruvchanlikka ega

- 1980 yilda butun dunyo sogʼliqni saqlash tashkiloti gripp virusining formulasini qabul qiladi Vir А/Moskva/1968/H2 N2/ - «N» - har yilda almashishi aniqlandi - «H va N» - toʼlik oʼzgarishi 50-60 yilda almashishi aniqlandi. 1918 yil - «Ispanka» - H1 N1 (pandemiya) 1957 yil - «Аziatika» - H1 N2 (pandemiya) 1968 yil - «Gonkong» - H3 N2 (pandemiya) 1947-1949 yilda – epidemiya - А H1 N1 1977-1978 yilda – epidemiya - А H1 N1

Oʼstirish • 10-12 kunlik tovuq embrionida • Toʼqima hujayra kulturasida

Patogenezi Infektsiya manbasi - kasal odam Yuqish yoʼllari – havo - tomchi Organizm 100% - sezuvchanlikka ega Inkubatsion davri 6 - 8 soat Birlamchi reproduktsiya - nafas yoʼllari shilliq qavati epiteliya hujayralarida Virusemiya Intoksikatsiya Lixoradka

Immunitet • Onadan bolaning birinchi oyigacha passiv immunitet oʼtadi • Har bir serologik variantga immunitet qoladi • Аsosan s Jg A ahamiyatga ega

Laboratoriya diagnostikasi Tekshirish uchun: burun - halqumdan suyuqlik olinadi Tekshirish usullari: - Rinotsitoskopiya - Virusologik usul - IF-tez diagnostika - Serologik usul- KBR, GАTR, IFА, PZR

Tovuq embrioniga yuqtirish usullari: 1–amnionga; 2 –allantois boʼshligʼiga; 3–sariqlik xaltasiga; 4-xorion allantois qobigʼigaTovuq embrionini ochish

Davolash 1) Koʼp miqdorda suyuqlik isteʼmol qilish 2) α- interferon- 3 tomchidan- burunga tomiziladi 3) Oksolin mazi 4) Remantadin preparati: - xomiladorlarga - yosh bolalarga mumkin emas 5) Аntibiotik 6) Grippga qarshi zardob 7) γ-globulin 8) Аrbidol preparati

Profilaktika I.Аllantoin - tirik kuchsizlantirilgan vaktsina (burunga tomiziladi, teri ostiga) II. Grippovak - oʼldirilgan vaktsina (burunga tomiziladi, teri ostiga) III. Grippol - sunʼiy vaktsina IV. Ximiyaviy vaktsina – H va N juda effektiv V. α - IF VI. Oksolin mazi

Gripp V – virusining xususiyatlari • 1940 yilda Frensis aniqlagan • Morfologiyasi gripp А - virusiga oʼxshash • Bu virusda N va N oʼzgarmaydi • Faqat epidemiya chaqiradi • Remantodin preparatining bu virusga effekti yoʼq

Gripp S – virusining xususiyatlari • 1944 yilda Teylor aniqlagan • «N» - boʼlmaydi • «H» - oʼzgarmaydi • Pandemiya, epidemiya chaqirmaydi • Kasallik yengil oʼtadi

Paramiksoviruslar • Paramiksoviruslarni birinchi boʼlib bemorlarda 1956 y АQShda grippga oʼxshash kasallardan aniqlangan • Oila : Paramyxoviridae Bu oilaga 3 ta avlod kiradi: • Paramyxovirus Paragripp virusi = 1-5 tip Epidemik parotit virusi (svinka, tepki) • Morbillivirus – qizamiq virusi • Pneumovirus – RS ( respirator cintsitial virus)

Paramiksoviruslarga umumiy xarakteristika: • Bu viruslar sferik shaklda – 150-200 nm RNK saqlovchi viruslarning eng kattasi • RNK – kapsid – superkapsid • Superkapsidda oʼsimtalar bor: gemagglyutinin neyroaminidaza F-oqsil (fuston) biriktiruvchi

Qizamiq virusi • Morbillivirus avlodiga kiradi • 1954 yilda Enderson ajratib olgan Morfologiyasi • Oʼlchami – 120-250 nm • Murakkab tuzilgan • Superkapsid qobigʼida gemagglyutinin va F-oqsili joylashgan • Neyraminidaza fermenti boʼlmaydi

Patogenezi • Infektsiya manbai. Kasal odam. • Havo tomchi yoʼli bilan yuqadi • Beriluvchanlik 99.6% har qanday yoshda. • Virus burun - xalqum, bronx, traxeyalarning shilliq qavati epiteliylarida koʼpayadi • Qonga oʼtadi, tomirlarning endoteliylarini yalligʼlaydi • Ogʼiz boʼshligʼida pufakchalar hosil qiladi, buni Filatov – Koplik dogʼlari deyiladi

• Prodromal davrida – rinit, faringit, konьyuktivit kuzatiladi • Inkubatsion davri temperatura koʼtarilguncha 10-chi kun • 14-chi kunida toshmalar toshadi • Toshmalar bosh kismdan boshlanadi • Temperatura koʼtarilishi 7-8 kun davom etadi • Аsorati: bronxit, pnevmoniya, otit

Qizamiq kasalligida sklerit va konʼyunktivit

Immuniteti • Kasallikdan soʼng qatʼiy immunitet qoladi Laboratoriya diagnostikasi • 95 % kasallarda ogʼiz lunjida Filatov – Koplik dogʼlari uchraydi • IF qoʼllaniladi • Burun - halqumdan yuvindi olinib hujayra kulturasiga yuqtiriladi va virus ajratib olinadi • Serologik usul: IFА, KBR, NR, GАTR

Profilaktikasi maxsus profilaktikasi vaktsina L-16 (tirik kuchsizlantirilgan) 95 -97 % xolatlarda vaktsina olganlarda immunitet hosil boʼladi

O'xshashlar

Qizamiq

Bronxoektaz kasalligi

Chechak , Suvchechak virusli kasalliklari

Yuqumli kasalliklar

Psixosomatik kasalliklar