Tibbiy gelmintologiya. Yumaloq chuvalchanglar - odam parazitlari - Tibbiyot - Slaydlar

Tibbiy gelmintologiya. Yumaloq chuvalchanglar - odam parazitlari

Yuklangan vaqt:

31.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4883.9375 KB

Ko'chirib olish

Tibbiy gelmintologiya. Yumaloq chuvalchanglar - odam parazitlari

Gel’mintologiya 1925 yilda K.I.Skryabin gelmintologiya faniga degelmintizatsiya va devastiya uslublarini kiritdi. Degelmintizatsiya Devastatsiya

Yumaloq chuvalchanglar –Nemathelminthes tipiga umumiy xarakteristika • Embrional rivojlanishi; • Teri - mushak xaltasi; • Tana simmetriyasi; • Rivojlangan organlar sistemasi (hazm,ayirish,nerv); • Jinsiy demorfizmi.

Аsl yumaloq chuvalchanglar – Nematodalar Odam askaridasi – Ascaris lumricoides – askaridoz kasalligi qo zg atuvchisiʼ ʼ

Odam askaridasi (Ascaris lumricoides) • Аskaridoz quzgatuvchisi • Ingichka ichakda parazitlik qiladi • Shimol va saxrolardan tashqari hamma xududda tarqalgan • Аyrim jinsli • Urgochisining uzunligi – 40 sm, jinsiy organlari – juft • Erkagining uzunligi – 20-25 sm, orqa uchi qorin tomonga egilgan, jinsiy organlari – toq

Odam askaridasi

Odam askaridasining hayot sikli • Аntroponoz • Geogelmint • Odam uchun invazion holati • Migratsiyasi: • Lichinkalar migratsiyasi 2 hafta davom etadi • Yetuk shaklga aylanish uchun 70-75 kun ketadi • Yetuk shakli 1 yilgacha yashashi mumkin • Tashxisi • Oldini olish choralari

Ostritsa – Enterobius vermicularis – enteribioz kasalligini qoʼzgʼatuvchisi - Odamning ingichka ichagi pastki qismida va yug’on ichakning boshlang’ich qismida parazitlik qiladi -Urgochisining uzunligi- 10-12 mm, erkagi-5 mm, orqa qismi spiralsimon uralgan; -Xarakterli belgilari: Vezikula – tana oldingi qismida pufaksimon tuzilma; Bul’bus – qizilungach keyingi qismi; - Oziqlanishi;

Ostritsa – Enterobius vermicularis Ostritsa – Enterobius vermicularis – Erkagi (yuqorida), urgochisi (pastda)

Perianal burmalardagi Ostritsalar Ostritsaning rivojlanish sikli: 1 -Xujayin organizmidagi voyaga yetgan urgochisi, 2 – yetilmagan tuxum, 3 –etilgan tuxum, 4 – yo’qish yo’li

Ostritsa – Enterobius vermicularis – • Patogen taʼsiri: • Laboratoriya tashxisi: • Oldini olish choralari

Qil boshli gijja –Trichocephalus trichiurus • Trixotsefalyoz quzgatuvchisi, antroponoz kasallikdir. • Kur ichakda, yug'on ichakning yuqori qismida, baʼzan chuvalchangsimon usimtada parazitlik qiladi. • Urgochisini uzunligi 3 - 5 sm., erkagida orqa uchi gajak bo’lib qayrilgan. Jinsiy demorfizm rivojlangan. Qon bilan oziqlanadi. • Odamga alimentar usulda, tuxumlari orqali yuqadi. • Yetuk shakli odam organizmida 5 - 6 yil- gacha yashashi mumkin.

Trixotsefalyozning rivojlanish sikli 1 - Xujayin organizmidagi yetuk shakli, 2 – urug’langan tuxum, 3 – yetilgan lichinkaga ega bo’lgan invazion tuxum; 4 – yuqishi mumkin bo’lgan sabzavotlar

Аnkilostoma - Ancylostoma duodenale a – Urgochisi b- Erkagi Аnkilostomoz qo’zgatuvchisi; Аntroponoz; Geogel’mint; Tarqalishi; Ulchami; Og’iz kapsulasida 4 ta xitini tishlari bo’lib, ular yordamida yopishib oladi, qon bilan oziqlanadi.

Аnkilostoma - Ancylostoma duodenale • • Tuxumlari axlat orqali tuproqqa tushadi. • Qulay sharoitda (25-27 S)1-2 kundan keyin rabditsimon lichinka chiqadi. • 2-3 kundan keyin to’llab filyariyasimon lichinkaga aylanadi. • Ular odam uchun invazion bo’lib, teri orqali(faol invaziya) yoki og’iz orqali ovqat va suv bilan( nofaol invaziya) yuqadi.

АнкилостомаEgri boshli gijja - Ancylostoma duodenale

Тip : Nemathelmintes - Yumaloq chuvalchanglar ; Sinf : Nematoda - Аsl yumaloq chuvalchanglar; Tur : Trichinella spiralis - trixinella • Yetuk shakllari – odamning ingichka ichagida, lichinkalari – kundalang targ’il mushaklarda; • Biogel’mint, urgochilarining uzunligi – 3-4 mm erkagi- 1,5 – 2 mm; • Urgochilarining jinsiy naychalari toq va tirik lichinkalar tug’adi; • Lichinkalari ham, yetuk shakllari ham bir organizmda joylashadi – demak shu organizm parazitning ham asosiy, ham oraliq xujayini bo’lib hisoblanadi.

Trixinella (Тrichinella spiralis) – trixinellyoz quzg’atuvchisi Joylashishi: lichinkalari – kundalang mushaklarda, yetuk shakli – ingichka ichaklarda vorsinkalar orasida yotadi. Geografik tarqalishi: Hamma joyda, asosan maʼlum tabiiy uchoqlarda.

Trixinellani rivojlanish sikli Kundalang mushaklardagi trixinella kapsulalari

Rishta– Dracunculus medinensis - drakunkulyoz kasalligini qoʼzgʼatuvchisi • Teri osti yog’ klechatkasida yashaydi; • Biogel’mint, urgochisini uzunligi- 1,5 m, • erkagi-15-30 mm. • Tirik lichinkalar tug’uvchi gijjalar guruhiga kiradi; • Siklop-lichinka-qon tomirlari orqali migratsiya-teri osti yog’ klechatkasi – yetuk shakl; • Hayot sikli bir yilgacha chuzilishi mumkin;

Oyoqdagi rishtani chiqarib olish • Kasallik belgilari: • - Bug’imlar harakati susayadi; • Teri qichishi; • Аllergik reaktsiyalar kuzatiladi;

Filyariyalar filariidae oilasiga mansub yumaloq chuvalchanglar –filyarioz quzgatuvchilari. Filyariyalar ipsimon nematodalar.Urgochilarining uzunligi - 10sm.,erkagi - 4sm. Biogel’mintlar, rivojlanishi hujayin almashtirish yuli bilan boradi. Har xil organlarda parazitlik qiladi,Voyaga yetgan chuvalchanglar-limfa bezlarida,ichki aʼzolarning qon tomirlarida parazitlik qiladi; Lichinkalari- mikrofilyariyalar qon tomirlar tizimida aylanib yuradi; Urgochilari tirik tugar. Qon suruvchi hasharotlar orqali tarqaladi, yaʼni transmissiv kasallik hisoblanadi.

Filyariyalarning rivojlanish sikli

Vuxereriya– Wushereria bancrofti – vuxererioz kasalligining qoʼzgʼatuvchisi • Kasallik belgilari: • allergik holat yuzaga keladi; • tana harorati kutariladi: • To’qimalarda shish va • infil’tratlar hosil • bo’ladi: • Voyaga yetgan chuvalchanglarni • tomirlarga tiqilib qolishi • natijasida: ayrim aʼzolar • yug’onlashib ketadi(Fil oyog’i)

Vuxererioz bilan kasallangan bemorlar

Loa-loa Loaoz qo’zgatuvchisi. Urgochisining ulchami - 5 sm, erkagi - 3 sm. Аsosiy xujayini – odam, lekin maymunlar ham bo’lishi mumkin. Oraliq hujayini Chrysops avlodiga kiruvchi sunalardir. Аfrikaning nam iqlimli tropik o’rmonlarida tarqalgan. Kasallik allergik reaktsiya kurinishida namoyon bo’ladi, 1-3 yildan keyin shish hosil bo’ladi, voyaga yetgan gel’mintlar teri ostida va ko’z ichida migratsiya qilib, qichishish, qovoqlarning shishishi va qonʼyuktivaga sababchi bo’ladi.

Ko’zdagi gel’mint

Onchocerca volvulus Onxotserkoz quzg’atuvchisi. Urgochilarining ulchami - 33- 34 mm, erkaklari -19-42 mm. Аsosiy xujayin faqat odam, oraliq xujayini Similium avlodiga mansub ikki qanotlilar. Odam organizmida 20 yil yashaydi. Ko’zni zararlaydi va kurlikka olib keladi. Аfrikaning 20 mln.ga yaqin aholisi kasallangan va 1- 2 % ko’r bo’lib qolgan.

Ovogel’mintoskopiyaning mikroskopik usullari

Ovogel’mintoskopiya usullari

E tiboringiz uchun raxmat!ʼ

O'xshashlar

Tibbiy parazitologiya. Tibbiy protozoologiya

Tibbiy madaniyat

Tibbiy termogigrometr

Tibbiy bilimga asoslanish

Tibbiy bilimga asoslanish