logo

Ошқозон-ичак трактидаги операциялар тамойиллари

Yuklangan vaqt:

09.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2320.552734375 KB
 ОШҚОЗОН-ИЧАК ТРАКТИДАГИ ОПЕРАЦИЯЛАР ТАМОЙИЛЛАРИ 1. ЖАРРОҲНИНГ АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ I. 1) патологик ўчоқни олиб ташлаш; 2) операциядан кейин ошқозон-ичак трактининг яхлитлигини тиклаш; 3) инфицирланган таркибнинг қоринпарда бўшлиғига тушиши олдини олиш учун ошқозон- ичак операциядан кейинги жароҳатини герметизациялаш. II. Ошқозон-ичак тракти узлуксизлигини тиклашда энг қулай физиологик шароитларни таъминлаш. 2. Бу вазифаларни бажариш учун лозим: А) ошқозон-ичак тракти анатомик- физиологик хусусиятларини билиш; Б) иккита техник оператив амалиёт – ичак чоки ва ошқозон-ичак тракти бутунлигини тиклаш учун мос анастомозни тўғри қўйиш. 3. Ошқозон-ичак трактининг анча узун ва силжувчанлиги ошқозон ва ичакларда катта реконструктив операцияларни бажаришга имкон беради. Бироқ, аъзонинг бир қисмини олиб ташлаш ҳудудлари анатомик ва физиологик асосланмоғи лозим. 4. Ҳазм трактининг операциядан кейинги жароҳатини тикиш ва резекциядан сўнг анастомоз қўйиш усуллари бу операцияларнинг яхши якун топишини таъминловчи асосий техник элементлар ҳисобланади. Айнан шу элементлар бевосита операция муваффақиятининг, шу жумладан, ичак бўшлиғидаги инфекциянинг қоринпарда бўшлиғидан изоляцияланиши ва овқат массалари ўтишининг гарови бўлади. Ошқозон-ичак трактидаги барча операциялар 2 босқичга ажратилади  1. Кавак аъзо бўшлиғини очишга тайёрлаш ва уни кесиб очиш  2. Чок қўйиш, кавак аъзо бўшлиғини ёпиш. 1. Кавак аъзо бўшлиғини очишга тайёрлаш ва уни кесиб очиш А. Аъзони очишга тайёрлаш учун унинг операция бажариладиган жойини қорин бўшлиғидан чиқариш ва уни скелетлаш. Скелетлаш – қоринпарда дупликатураси, яъни чарви, тутқич ва бойламларни бойлаш ва кесиш. - Оддий кўндаланг кесилганда аъзонинг иккала охирини 1 см масофада дупликатурадан ажратилади; - Резекция қилинганда аъзо девори кенг участкада ажратилади. Скелетлашнинг 2 хил усули:1. Аъзо девори яқинида унга параллел равишда дупликатурани кесиш (хавфсиз касалликларда). 2. Тутқични понасимон шаклда резекция қилиб, ундаги регионар лимфа тугунлари билан бирга кесиб олиб ташлаш. Техник жиҳатдан скелетлашни 3 хил йўл билан бажариш мумкин. 1. Пайр зонди ва Дешан лигатура нинаси ёрдамида. 2. Томир қисқичлари (2 та томир қисқичи орасида тутқичдаги томирни кесиш) ёрдамида. 3. Диссектор билан. Б. Ичак бўшлиғини очиш 1 г нажасда – 1 млрд. бактерия! Ошқозон-ичак трактининг турли қисмларидан қоринпарадага инфекция тушиб, ривожланиши хавфи даражаси турлича. Ичакни очишда ундаги таркибнинг қоринпарда бўшлиғига камроқ тушишига интилиш. Бунинг учун:  Қоринпардани изоляциялаш – дока сочиқчалар билан операция (кесим) жойи ўраб чиқилади  Жомлар қўллаш Жомлар қўйиш:  Бўйламасига қайрилган жом қўйиш (чамбар ичакка)  Кўндалангига (ингичка ичакка) Асорати: кейинчалик ичак деворидан қон кетиши Ичак бўшлиғини 2 хил йўл билан очиш мумкин: 1. Диатермопичоқ ёрдамида очиш 2. Скальпель ва қайчилар ёрдамида. 2. Чок қўйиш, кавак аъзо бўшлиғини ёпиш.  Ичак деворидаги жароҳатни герметизациялашда энг муҳим жарроҳлик амалиёти ичак чоки ҳисобланади. Ошқозон ва ичакларга чок қўйишга уриниш қадим-қадимдан маълум. Ичак чоки техникасига фақат XIX асрга келиб илмий асос солинди. Бунда қўйилган чок чизиғи бўйлаб инфекциянинг қоринпарда бўшлиғига чиқиши натижасида ривожланувчи перитонит ривожланиши маълум бўлди. Бунга чок ипларининг бўшалиши, уларнинг пиликлик хусусиятлари ва тикилган жароҳат қирғоқларининг қисман некрози сабабчи бўлади.  Биша тажрибаларда ичакнинг сероз қобиғи юзалари бирлаштирилганда, тез орада (бир неча соат мобайнида) ўзаро ёпишиб кетишини исботлаган. Ламбер 1826 йилда сероз юзаларни кенг жиплаштиришга қаратилган серо-сероз чок таклиф этди. обеспечивающий широкое соприкосновение серозных поверхностей. Бу чок ичак девори герметиклигини таъминлайди, бу қорин бўшлиғи инфекциясининг ва шу билан бирга перитонитнинг олдини олади. Ламбер чокининг камчиликлари: 1) Мустаҳкамлиги паст, чунки фақат сероз қаватни қамраб олади; 2) Ичакнинг шиллиқ қавати остидаги қон томирларидан кетаётган қон тўхтамайди; 3) Ламбер чоки ичакнинг бошқа қаватларини ( шиллиқ, шиллиқ ости ва мускул ) жипслаштирмайди, бу қўпол чандиқ ҳосил бўлишига олиб келади. Н.И. Пирогов ичак қирғоғи яқинида шиллиқ пардадан бошқа барча қаватларни ( сероз, мускул ва шиллиқ ости ) олувчи чокни таклиф этган.  Замонавий жарроҳликда ишлатилувчи ичак чокларини 3 тоифага ажратиш мумкин: а) сероз-мускул чок; б) тешиб ўтувчи чок – ичакнинг барча қаватлари орқали ; в) шиллиқ ости қаватини алоҳида чоклаш йўли билан қўйиладиган серозно-мускул чоки Қўйилиш техникасига кўра ичак чоклари турлари:  тугунли;  Узлуксиз.  Бир қаторли;  Икки қаторли;  Уч қаторли. Бир қаторли чок кам шикастли, бироқ герметиклиги ва қирғоқлар адаптацияси етарли эмас. Бунда қон кетиши мумкин, “пилик” инфекцияси оқибатида инфекция қорин бўшлиғига ўтиши мумкин. Икки қаторли чоклар 1) Альберт (1881) – 1 қатор тешиб ўтувчи қирғоқ чоки (ҳамма қаватлар орқали) ; 2- қатор серо-сероз Ламбер бўйича; 2) Черни, Н.И. Пирогов – 1-қатор шиллиқ пардани олинмасдан қўйиладиган қирғоқ чоки; 2- қатор серо-сероз Ламбер бўйича Уч қаторли чоклар (чамбар ичакка) – 1- қатор барча қаватлар орқали қирғоқ чоки, 2- и 3-қатор – серо-сероз Ламбер чоки. 14. Замонавий жарроҳликда ичак жароҳатини тикишни тезлаштириш ва автоматлаштириш имкон берувчи механик тикув ускуналари қўлланмоқда. Ускуналарнинг 3 хил тури маълум: 1) Бир скрепкали ; 2) Бир вақтнинг ўзида жароҳат бўйлаб чок қаторини қўядиган ускуналар (қирғоқ ёки қирғоқ ва серо- сероз): НЖКА – аппарат для наложения желудочно-кишечного анастомоза; УКЖ – ушиватель культи желудка; 3) видеоэндожарроҳлик операцияларида тикиш учун ускуналар (аппликатор, стейплерлар ва бошқ.). УКЖ ускунаси : Кичик (нуқтавий) тешикларни кисет чок билан тикиш мумкин а) кисет чок б) Z -симон чок . Ичак резекцияси – зарарланган участкасини кесиб олиб ташлаш Кўрсатмалар : 1) Ичак диаметрининг ½ дан катта жароҳатлар. 2) Ичакнинг тутқичдан узилиб кетиши 3) Ичакнинг кўп сонли жароҳатлари Ичакнинг олиб ташланувчи қисмини бир- биридан 1 см масофада қўйилган 2та жом орасида (олиб келувчи ва олиб кетувчи қовузлоқларга) кесилади.  Ичаклараро анастомозларнинг 3 тури:  Охирга-охир;  Ёнга-ён;  Ёнга-охир. Охирга-охир анастомоз энг физиологик ҳисобланади. Анастомоз торайишининг олдини олиш учун Тугунли чоклар қўйиш мақсадга мувофиқдир. Ёнга-ён; Ёнга охир.