Ko’krak qafasining shikastlanishi, qorin va chanoqning o’tkir kasalliklari - Tibbiyot - Slaydlar

Ko’krak qafasining shikastlanishi, qorin va chanoqning o’tkir kasalliklari

Yuklangan vaqt:

20.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

758.4560546875 KB

Ko'chirib olish

Ko’krak qafasining shikastlanishi, qorin va chanoqning o’tkir kasalliklari

Reja:  Ko'krak qafasining ochiq va yopiq shikastlanishi  Shikastlanishning sabablari va belgilari  O’tkir peritonit

Ochiq va yopiq shikastlanishlar va ularda birinchi yordam ko`rsatishning umumiy tamoyillari. Baxtsiz hodisalar roʻy berganda, kishi shikastlanganda yoki toʻsatdan kasal boʻlib qolganda uning hayotini saklab qolish va yomon asoratlardan omon qolishi uchun koʻrsatiladigan tez va oddiy tadbirlar majmui ; tibbiy xodim yetib kelguncha yoki ularni kasalxonaga olib borguncha amalga oshiriladi. Birinchi yordam oʻz-oʻziga yoki boshqalar tomonidan (oʻzaro) koʻrsatilishi mumkin. Shikastlangan odam jarohatini oʻzi bogʻlay olsa, zaharlanish alomati boʻlganida, mas, koʻp suyuqlik ichib meʼdani yuvish va qayt qilishga quvvati kelsa, oʻz-oʻziga Birinchi yordam koʻrsatishi mumkin.

. Oʻzaro Birinchi yordam odatda boshqa kishi tomonidan koʻrsatiladi. Kishining hayoti xavf ostida qolganda, qon ketganda, tok urganda, zaharlanishda, koma, shok va boshqa holatlarda darhol Birinchi yordam koʻrsatish zarur. Keyingi koʻrsatiladigan tibbiy yordam Birinchi yordamning qanchalik toʻgʻri koʻrsatilganligiga bogʻliq. Teri va shilliq pardalarning jarohatlanishiga qarab shikastlanishning quyidagi turlari farqlanadi: Ochiq va yopiq shikastlanishlar.

Teri qoplamlari va shilliq pardalarning butunligi buzilishi bilan kechadigan shikastlanishga ochiq shikastlanish deyiladi. Teri qoplamlari va shilliq pardalarning butunligi buzilmaydigan shikastlanishga yopiq shikastlanish deyiladi. ( lat yeyish , cho’zilish, suyaklar chiqishi , yumshoq to’qimalar ya'ni muskullar, paylar, tomirlar, nervlarning teri ostida uzilishi kiradi).

Sababi: o'tmas to’mtoq predmetlar, musht, tayoq, tosh bilan urish, yiqilish. yuqoridan tushgan narsalarning qattiq urilishi natijasida kelib chiqadi .

Yopiq shikastlanishlarga to'qimalarning lat yeyish, cho’zilishi, uzilishi, chayqalishi, qisilishi, suyaklarning chiqishi va suyaklarnning yopiq sinishi kiradi. Lat yeyish. A'zo va to'qimalarning bevosita biror to’mtoq narsa bilan urilishi natijasida teri butunligining buzilmay zararlanishi lat yeyish deyiladi. Odamga zarb tekkanda yoki biror qattiq narsa ustiga yiqilib tushganda badani lat yeydi.

Klinikasi. Lat yeganda shish, qon quyilishi , og'riq va organ funksiyasining buzilishi qayd qilinadi. Avvaliga og'riq va yumshoq to’qimalarning zararlanishi yuzaga keladi. Lat yegan joy biroz shishadi qizaradi va ko'karib qoladi. Shish va qon talashlar ko'pi bilan 2-3 kunda shikastdan keyin paydo bo'ladi. Harakat qilganda, lat yegan sohada og'riq kuchayadi, tinch turganda kamayadi. Qon talashning rangiga qarab qachon paydo bo'lganini aniqlash mumkin: birinchi kunlari gematoma sohasi qizil bo'ladi so'rilish boshlangandan so'ng yashil va sarg'ish rangga kiradi, teri ostiga quyilgan qon rangi vaqt o’tishi bilan o'zgaradi va so'rila boshlaydi. Og’ir lat yeyishdan so'ng harorat ko'tarilishi va umumiy holatning buzilishi qayd qilinadi.

Lal yeganda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish. Shikastlangan kishiga avvalo tinch sharoit yaratish kerak. Qon talashni kamaytirish va og'riqni qoldirish uchun lat yegan sohani yuqori ko'tarib qo'yish kerak hamda muz, sovuq kompress buyuriladi (sovuq suvga namlangan sochiq qo’yiladi), bintli bog'lam qo’yiladi. Og'riqni kamaytirish uchun analgin yoki baralgin tabletkasi ichiriladi. Gematomaning so’rilishini tezlatish uchun 2-3 kundan keyin issiq kompress , vanna, UVCH va massaj qilinadi

Birinchi yordam uch xil tadbirlar majmuasini oʻz ichiga oladi: 1 . Tashki shikastlovchi omillar (elektr toki, bosib qolgan ogʻir narsa va boshqalar) taʼsirini darhol bartaraf etish yoki shikastlangan kishini noqulay sharoitdan xoli qilish (suvdan, oʻt tushgan joydan olib chiqish va boshqalar); 2 . Shikastlanish tarziga qarab. Birinchi yordam koʻrsatish (bular haqida q. Suyak chiqishi, Suyak sinishi, Zaharlanish , Hushdan ketish, Jarohatlanish, Kuyish va b.); 3. Yaqin atrofdagi kasalxona, poliklinikaga yetkazish. Odam toʻsatdan betob boʻlib qolganida, turli xil baxtsiz hodisalar roʻy berganida, albatta tez yordam chakirish , noiloj qolgan hollarda duch kelgan transportda davolash muassasasiga olib borish zarur. Toʻgʻri Birinchi yordam koʻrsatish uchun doim tegishli bilim va malakani oshirib borish lozim. Ishxona, avtomashina va uydagi dori kugichada Birinchi yordam uchun zarur boʻlgan hamma narsalar boʻlishi kerak.

Davolash Qorin bo'shlig'ining yopiq shikastlanishini jarrohlik davolash taktikasini tanlashda yig'ilgan qon hajmini miqdoriy baholash va qorin bo'shlig'ining ichki organlari, asosan parenximatoz organlarning shikastlanish og'irligini ultratovush bilan aniqlash muhim ahamiyatga ega. Bugungi kunda qorin bo'shlig'i shikastlanishlari shoshilinch jarrohligida qorin bo'shlig'i organlarini instrumental tekshirishning dastlabki usuli ultratovush hisoblanadi, bu hayot uchun xavfli jarohatlarni erta aniqlash orqali jabrlanganlarga yordam sifatini yaxshilashga olib keladi.

Tashqi muhitning kishi organizimiga ta'siri natijasida to'qima va organlarda anatomik va funksional o'zgarishlar paydo bo'lishi shikastlanish deyiladi. Grekchada "trauma"- shikastlanish degan ma'noni anglatadi. Organizmga ta'sir qilish omiliga ko'ra shikastlanishning quyidagi turlari farqlanadi.

1) Mexanik shikastlanishlar (kuchli zarb tegishi, ezilish, cho’zilish). 2) Fizikaviy shikastlanishlar (issiq va sovuq ta'siri, elektr toki ta'siri, radioaktivnurlanishlar) 3) Kimyoviy shikastlanishlar (kislotalar, ishqorlar ta'siri). 4) Ruhiy shikastlanishlar (qattiq qo’rqish, vahima qilish).

Shikastlanishlarning og'ir-yengilligi bu omillarning kuchiga va ta'sir qilish vaqtiga bog'liq. Shikastlanishlar bo'yicha quyidagi tasnif qabul qilingan. l.Ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lmagan shikastlanishlar. Bular o’z navbatida transport shikasti , temir yo’l, avtomobil, tramvay va hokoza, piyoda ketayotganda, sport shikasti , sport bilan shug’ullanganda, tabiiy ofatlar ta'sirida shikastlanishlar, yer qimirlash, sel kelish va hokazo, turmushda urush- janjallar oqibatida uchraydigan shikastlanishlarga bo'linadi.

2.Ishlab chiqarish bilan bogliq bo'lgan shikastlanishlar, ko'pincha sanoat korxonalarida va qishloq xo’jaligida ko'proq uchraydi. 3.Qasddan qilingan shikastlanishlar; harbiy holatlarda, o'z-o'zini o'ldirish, birovni qasddan o’ldirish va hakazo farqlanadi.

Peritonit — qorin pardasing yallig‘lanishi, bolalar yoshida ko‘p uchraydigan xirurgik kasallikdir. Peritonit bugungi kunda bolalar ostida uchrash ehtimoli vaqt oʻtgan sari ortib bormoqda.

Peritonitni keltirib chiqaruvchi sabablar turlicha bo‘lib, qorin bo‘shlig‘i aʼzolarining yorilishi yoki jarohatlanishi hamda gematogen va kriptogen (noaniq) yo‘l bilan infeksiya organizmga tushib, qorin pardani yallig‘lantiradi.

Klinikasi Peritonitda qusish , suyuq ich ketishi oqibatida, qorin bo‘shlig‘iga suyuqlik va elektrolitlarning to‘planishi va ichakda parez alomatlari kuzatiladi. Bundan tashqari, nafas olishning tezlashishi (o‘pka orqali), haroratning ko‘tarilishi — teri orqali ko‘p miqdorda suyuqlik va tuzlarni yo‘qotishga sabab bo‘ladi. Agar qusish orqali ko‘p miqdorda kaliy va xlor tuzlari chiqsa, bu metabolik alkaloz holatini tezlashtiradi.

Davosi Appendikulyar peritonitni davolashda operatsiyaga tayyorlash, operatsiya va operatsiyadan keyingi davr asosiy o‘rin tutadi. Operatsiyaga tayyorlashdan asosiy maqsad gemodinamik buzilishlarni kamaytirish, kislota ishqor va suv-tuz almashinuvini kamaytirishdan iborat. Operatsiyadan ko‘zga tutiluvchi maqsad — birlamchi o‘choqni bartaraf qilish, qorin bo‘shlig‘ining lozim bo‘lgan sohasini yiringdan tozalab drenajlashdan iborat. Operatsiyadan keyingi davrda esa kasalni o‘rinda 30° burchak ostida yotish holatini, qo‘yilgan drenaj naylardan ekssudatlar chiqishini taʼminlash kerak. Yurak va nafas olish tizimi faoliyatini tiklash, zaharlanishni kamaytirish kislota-ishqor va tuz-suv almashinuvini mo‘tadillashtirishga qaratilgan kompleks davo tadbirlarini olib borishdan iborat

Xulosa. Qorinnig yopiq shikastlanishlarida bemorlarda qorin bo'shlig'i gipertenziyasi sindromini rivojlanishini shubxa qilinganda o'z vaqtida qorin ichki bosimi darajasini monitoringni kuzatish kerak bo’ladi. Qorin bo'shlig'ining qo'shma shikastlanishlarida qorin bo'shlig'i gipertenziyasi sindromini rivojlanishi o'lim ko'rsatkichlarini yuqoriligi bilan xarakterlanadi. Qorin perfuzion bosim ko'rsatgichlarini oshishi organlar faoliyatini yetishmovchiligi va og'ir holatdagi bemorlarda ahvolini o'rtacha og'irlik darajasini statistik jihatdan korrelyatsiya qilishda muhim hisoblanadi. Qorin bo'shlig'ini dekompressiya qilishga ko'rsatma qorin perfuzion bosim monitoringi asosida, organlar faoliyatini etishmovchiligining rivojlanishining klinik ko'rinishini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.

Manbalar 1. M. M. Aliyev . Andominal xirurgiya , 2018, Toshkent — 158-160 bet. 2. M. M. Aliyev . Bolalar xirurgiyasi , 2018, Toshkent: YANGI NASHR — 158-160 bet

E’tiboringiz uchun raxmat!

O'xshashlar

Yumshoq to’qimalarning shikastlanishi

O’tkir revmatik isitma

Nafas olish fiziologiyasi

Tayanch harakat tuzilishining mexanik shikastlanishi

Organizimning jarohatlanish turlari