Irsiyat va irsiy kasalliklar - Tibbiyot - Slaydlar

Irsiyat va irsiy kasalliklar

Yuklangan vaqt:

19.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4783.59375 KB

Ko'chirib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI IQTISODIYOT FAKULTETI MINTAQAVIY IQTISODIYOT-75 “ Valeologiya” fanidan Mavzusi: Irsiy kasalliklar. TOSHKENT 2018Fan o’qituvchisi: Hakimova Feruza Toshpo’latovna.MUSTAQIL ISHI

REJA: 1. Irsiyat haqida ma’lumot.ASOSIY QISIMKIRISH 2. . Irsiy kasalliklar. Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar.26 071B1C1D 10 06 24 071B1C1D 0B 0B 142D 28

И РСИ ЯТО рганизмларнинг ирсияти ва ўзгарувчанлиги қонунлари . тўғрисидаги фандир И нсонга зарур бўлган организмлар шаклларини олиш ёки уларнинг индивидуал ривожланишини бошқариш мақсадида ирсият ҳамда ирсий ўзгарувчанликни бошқариш услубларини ишлаб чиқишдир .

1865 йил И.Г.Мендель ирсий белгиларнинг наслдан-наслга ўтиш қонунини кашф қилди. Немис олими К. Корренс,голланд Г.де Фриз ва австриялик олим Э. Чермак Мендель аниқлаган белгиларнинг наслдан наслга ўтиши қонунларини қайтадан очганлар. Унинг тажрибалари натижасининг туб аҳамияти фақат 1900 йилда англаб етилган ва фан томонидан баҳоланган.

Генетика ирсиятни барча организмларнинг туб, тириклик тушунчасидан ажралмас бўлган хоссаси, яъни, кетма-кет авлодлар қаторида биосинтез ва умуман моддалар алмашинувининг ўхшаш турларини қайтариш хусусияти деб қарайди.

Генетиканинг туб асосий назарияларидан бири - ирсиятнинг хромосомали назариясидир. Бу назариянинг моҳияти шундаки, организмнинг маълум хусусиятлари ва белгилари учун хромосомаларда чизиқли тартибда жойлашган қатъий жойига эга бўлган қисмлар - генлар жавобгар бўлади.

Нормал кўринишдаги хромосомалар

Хромосомалар анча узун шаклига эга бўлиб, марказида ёки учларидан бирида бириккан бир жуфт ипчадан иборат. Хромосомаларда генетик материал - генлар мавжуд бўлади. Хромосомаларн инг сони ҳар хил турларда анча ўзгариши мумкин, лекин маълум бир турда доимо бир хил бўлади. • Хромосомалар – ҳужайранинг таркибий элементидир. У асосан ДНК (дезоксирибонук леин кислотаси) ва оқсиллардан иборат.

 Генетик маълумот ДНК ичида бўлиб, оқсиллар синтезланиши учун ДНК буйруқларни узата оладиган «хабарчи» ни ҳосил қилади. Хабарчи - бу РНК-П, яъни ДНК дан маълумотларни нусха қилиб кўчирувчи макромолекуладир.  Шундай қилиб, ДНК (дезоксирибонуклеин кислота) - ҳужайраларнинг ядросида мавжуд бўлган юқори полимер табиий бирикмадир. ДНК молекуласи иккита узун ипчадан иборат, улар бир-бири билан иккиланган спиралга буралиб бирикади. Ҳар бир занжирнинг асосий таркибий бирлиги - нуклеотиддир. ДНКда нуклеотидларнинг тўртта тури ажратилади, улар таркибига кирувчи азотли асоснинг тузилиши билан фарқланади.

Қисқа ёзилиши учун ҳар бир нуклеотид унинг таркибига кирувчи азотли асоснинг номи бошланадиган рус ёки лотин ҳарфи билан белгиланади . ( ) - , ( А А аденин Г G ) - , ( гуанин Ц C ) - , цитозин ( ) - . Т Т тимин Бу - бирикмалар жуфт , жуфт бўлиб бирлашиб ҳар бирига ўзининг жуфти мос келади ва , ажратилиб кейин қайтадан синтез қилинганда ҳам худди шундай нуклеотид ўрнига бирикиши лозим бўлади ва шу тариқа занжир . тикланади ДНК занжирида учта - кетма кет турган нуклеотиднинг бирикмаси генетик кодни . ташкил этади

Оdamlarda irsiy yo’l bilan o’tadigan kasalliklar uchta guruhga bo’linadi . r mas mХ о о a kasalliklari r mas mХ о о a kasalliklari Molekular (g n) е kasalliklar Irsiyatga m yil о kasalliklar5D 1F20 17 0E 0211 0B09 1407 0812 0B09

Инсоннинг кариотипи 46 та хромосомадан иборат (23 та жуфт), улардан 44 та хромосома (22 жуфт) аутосомалар бўлиб, охирги жуфти - жинсий хромосомалардир (улар инсоннинг жинсини белгилайди). Жинсий хромосомалар Х ёки У бўлиши мумкин. Аёл организмининг жинсий хромосомалари (ХХ) бир хил бўлади ва аёл жинсини белгилаб беради. . Мос холда аёл кариотипи 46ХХ, эркак кариотипи эса 46ХУ деб белгиланади. Эркак организмининг жинсий хромосомалари (ХУ) турлича бўлади, лекин уларнинг айнан шундай бирикмаси эркак жинсини белгилаб беради

ирсий касалликлар

Irsiy kasalliklar • Shereshevskiy terner sindromi

gidrosefaliya Gemofiliya A

 Биринчи навбатда унинг касаллик эмас, синдром эканлигини кайд этиш лозим. Синдром деган атама бир қатор аломатларнинг барқарор мажмуасини англатади. У 1866 йилда ушбу патологияга эга бўлган кишиларнинг ўзига хос хусусиятларини илк бора таърифлаган инглиз шифокорининг номи билан аталган. Джон Даун ўз беморларининг тор, қийиқ кўзларини, ясси юзини таърифлаб, уларни монголоид ирқига тегишли кишилар билан таққослаган. Бу синдромнинг генетик бузилишлар билан боғланишини эса 1959 йилда француз олими Жерар Лежен исботлаган. Даун синдроми

Xulosa: Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasida sog’lom avlodni tarbiyalash borasida ko’plab ishlar amalga oshirilyapti. Xususan irsiy kasalliklarni oldini olishga e’tibor qaratilyapti. Bu borada ko’plab davlat dasturlari ishlab chiqildi. Dasturda qarindoshlar o’rtasidagi nikohlarni taqiqlash, turli genetik yetishmovchiliklarni tuzatishga e’tibor berilmoqda.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:  “ Sog’lom turmush tarzini shakllantirishning ilmiy-nazariy asoslari”  Xudoyqulov G, Atoyev B, Saidov B “Ovqatlanish va salomatlik”  www.ziyonet.uz  www.edu.uz  www.google.uz

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Irsiyat va irsiy kasalliklar

Irsiyat va muhit

Irsiyat va o'zgaruvchanlikning moddiy asosi

Yuqumli va yuqumsiz kasalliklar

Yuqumli kasalliklar