logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tibbiyot
  4. Ichki muhit, Qon sistemasiga kirish

Ichki muhit, Qon sistemasiga kirish

Yuklangan vaqt:

10.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5544.130859375 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Ichki muhit, Qon sistemasiga kirish 1. Ichki muhit, Gomeostaz 2. Gistogematik baryer 3. Qonning fizik kimyoviy xossalari 4. Bufer sistemalari 5. Qon plazmasi tarkibi 6. Plazma oqsillari va vazifalari Reja: Inson organizmi – tashqi muhit va boshqa organizmlar bilan timsiz moddalar va energiya almashingani sabab ochiq sistema hisoblanadi. Ichki muhit Tashqi muhitdan qabul qilingan moddalar to`g`ridan-to`gri to`qima hujayralariga tasir qilmaydi, balki suyuq holdagi vositalar bilan tashiladi. Hujayradan tashqari deyarli barcha suyuqliklar ichki muhit ni tashkil qiladi Ichki muhit suyuqlikla ri Ichki muhit suyuqkillari • Qon plazmasi • Limfa • Intersitsial (to`qima suyuqliklari) • Transsellular: » Miya suyuqligi (likvor) » Ko`z ichki suyuqligi » Bo`g`im ichi suyuqligi • Serroz bo`shliqlardagi suyuqliklar » Plevral suyuqlik » Perikardail suyuqlik » Peritoneal suyuqlik Gomeostaz va Gomeokinez Tashqi muhit o`zgarishlariga qaramasdan Ichki muhitni nisbiy doimiyligi – Gemostaz deyiladi. Gomeostazni nisbiy doimiyligini saqlashga qaratilgan reaksiyalar – Gomeokiniez deyiladi Gomeokinez Feedback(qaytar aloqa mexanizmlari Negative feedback Pozitiv feedback Adaptiv kontrol Gomeostaz konstantalari • O`zgarmas konstantalar: Ph, Ion balans • O`zgaruvchan konstantalar: Glukoza, Oqsil konsentratsiyasi 6. *Osmoretseptor 7. *Volumoretseptors • Baroretceptors (location) Baroreseptorlar - avtonom nerv sistemasida qon bosimidan olingan ma'lumotlarni uzatish imkonini beruvchi mexanoreseptorlarning bir turi Baroretseptorlar Osmoretseptorlar Gistogematik baryer 1. To`la ajratuvchi: qo`shimcha tuzulmalar yordamida qon bilan bevosita aloqasi to`liq ajratilgan » Gematoensefalik » Gematotestikulyar » Gematotimik 2. Qisman ajratuvchi: asosan shu a`zoning hujayralaridan iborat » Gematotireoid 3. Ajratmaydigan: a`zo hujayralari qon bilan keluvchi yirik molekulyar moddalar bilan bevosita aloqada bo`ladi » Gematoovarial 1. Funksiyalari • Himoya • Regulyator 2. Gistogematik baryer o`tqazuvchanligiga quyidagilar ta`sir ko`rsatadi. • Vegetativ nerv sistemasi: • Simpatik nerv sistemasi • Parasimpatik nerv sistemasi • Gormonlar • To`qima biologik aktiv moddalari • Sitokin • Gistamin • Geparin • Fermentlar • Gialuronidaza Gistogematik baryer Qon - o’zgargan biriktiruvchi to’qima bo`lib organizm ichki muhitining tarkibiga kiradi va tana massasining 6-8% ini tashkil qiladi. Qon sistemasi tarkibiy qismlari: 1. Qon o`zi 2. Qon yaratilishini ta‘minlaydigan tuzilmalar: 3. Qonning yemirilishida ishtirok etuvchi a‘zolar: 4. Qon hosil bo`lishi va yemirilishini boshqaruvchi mexanizmlar Tarkibi :  Plazma – 55-60% GEMOTOKRIT  Hujayralar – 40-45% - Eritrotsitlar (qizil qon tanachalari)-O2 tashaydi - Leykositlar (oq qon tanachalari)-infeksiyalardan himoya -Trombositlar (qon plastinkalari) – gemostaz Qon Qon Нейтрофил 1. Transport » Nutritiv (trofik) » Respirator » Ekskretor » Regulyator 2. Himoya 3. Gomeostatik ( pH, ion, osmos) 4. Tana harorati ushlab turish 5. Zaxira (Glukoza, Suv, Protein, Lipid…) Qon vazifalari Qon fizik xossalari 1. Rang ko`rsatgich 2. Hajm 3. Yopishqoqlik 4. Solishtirma og`irlik 5. pH 6. Osmotik va Onkotik bosim • Rang ko`rsatgichi – eritrotsitlar tarkibidagi gemoglobin hisobiga hosil bo`ladi. – Normoxromiya – 0,85-1.05 oralig`i – Gipoxromiya – 0,85dan past – Giperxromiya – 1,05dan baland • Qon hajmi – tana massasining 6-8%i – Normovolemiya – 4-6litr (70-75kg odam uchun) – Gipovolemiya – ortishi – Gipovolemiya – kamayishi • Qon yopishqoqligi - qondagi oqsil va shakli elementlar(eritrotsit) taminlaydi (suvning yopishqoqligi =1) – Qonniki - 5,0 – Plazmaning yopishqoqligi 1,7-2,2 Juda ko`p terlash, qon ketishi, ich ketishi qon yopishqoqligini ortiradi • Qon solishtirma og`irligi – – Qon - 1,060-1,064 – Plazma - 1,025-1,034 – Eritrotsit – 1,090 Qon fizik xossalari Bikarbonat bufer sistema Bikarbonat bufer sistema Gemoglobin bufer sistema Eng kuchli bufer sistema: 75% ni tashkil qiladi HHb – qaytarilgan gemoglobin (H 2 CO 3 dan kuchsiz) Fosfat bufer sistema • + OH- => -Na + H2O • + H+ => + Na • + OH- => -K + H2O • + H+ => + K• O`pka respirator mexanizmi Buyrak mexanizmi Plazma tarkibi Suv 91% Gaz Quruq 9% Organik Anorganik N sizN saqlovchi Oqsil bo`lmagan Oqsil Kation Anion -Albumin -Globulin -Fibrinogen -Mochevina -Kreatin -Kreatinin -Siydik kislota -HCO3- -Cl- -HPO4- K Na Ca-Glukoza -Neytral yog` Plazma oqsillari Plazma oqsillari Globulin oqsil turlari va vazifalari Alfa  1  - globulin Alfa  1  - antitripsin Tripsin va boshqa proteolitik fermentlarni faolsizlantiradi, Yallig'lanishda zararni kamaytiradi Orosomukoid (alfa-1- kislotali glikoprotein) Immunitetga javob modifikatori Lidokain kabi kislotali dorilarni bog'laydi Yuqori zichlikdagi lipoproteinlar (YZLP) Xolesterolni teskari tashish ("yaxshi xolesterin") Alfa  2  - globulin Alfa  2  - makroglobulin Fermentlarni bog'laydi va faolsizlantiradi To'qimalarning shikastlanishini oldini oladi Gaptoglobin Gemoglobinni bog'laydigan protein Seruloplazmin Oddiy temir almashinuvida ishtirok etadigan misni o'z ichiga olgan ferment Beta- globulin Transferrin Temirni hujayralarga tashish va etkazib berish Past zichlikdagi lipoproteinlar (LDL) Xolesterolni to'qimalarga etkazib berish Komplement 3 (C3) Yod moddalarga qarshi yallig'lanish reaktsiyasini tartibga solishga yordam beradi Gamma- globulin (immun globulin) IgA Sekretsiyalarda ishtirok etadigan immunoglobulin IgG Asosiy immunoglobulin; uzoq muddatli immunitet IgM Dastlabki javob immunoglobulin C-reaktiv oqsil Yallig'lanish reaktsiyasi vositachisi 1. Osmotik bosim hosil qiladi – Qondagi onkotik bosim 25Hg – Osmotikning 70-80%ini albuminlar hosil qiladi 2. Qon yopishqoqligiga ta`siri – Fibrinogen va Globulinlar assimetrigi tufayli 3. Qon ivishida qatnashadi – Fibrinogen, Protrombin va boshqa plazma oqsillar xisobiga 4. Organizmning himoya mexanizmida ishtirok etadi – Gamma-globulinlar immun tizimidagi Antitelolar: IgE, IgM, IgG,IgA 5. Tananing kislota-asos muvozanatini saqlashdagi ro`li – Amfoterlik xususiyati tufayli qonning 15% buferligini ta`minlaydi Plazma oqsillari funksiyalari 6. Transport vazifasi 1. CO2 - plazma oqsillari bilan Karbamin ko`rinishida 2. Tiroksin - alfa-globulin yordamida: Tiroksin biriktiruvchi oqsil (TBP) 3. Kortizol – mukoprotein tabiatli: Transkortin 4. Vitamin A,D,E lar - lipoproteinning yuqori va past zichligli turi bilan tashiladi (HDL and LDL). 5. Vitamin B12 - transkobalamin yordamida 6. Bilirubin - transporti albumin va alfa-globulin bilan bogʻliq. 7. Turli xil dorilar albumin bilan tashiladi. 8. Plazma Ca2+ si (50%) qisman oqsillar bilan birikib tashiladi. 9. Mis - seruloplazmin (alfa2-globulin) bilan tashiladi. 10. Erkin gemoglobin - tomirlarda gaptoglobinlar bilan birikadi va retikuloendotelial sistemaga tashiladi Plazma oqsillari funksiyalari 7. Zaxira oqsillarning roli. Plazma oqsillari zaxira sifatida saqlanib, toʻqimalar tomonidan quyidagi hollarda ishlatiladi: - och qolganda - oqsil yetishmasligida, - shoshilinch oqsillar katabolizmida. 8. Eritrotsitlarning cho’kish tezligini barqaror saqlashdagi roli - ECHT barqarorligi qizil qon hujayralarinig xususiyatiga bogʻliq. - Globulin va fibrinogenlar bu xususiyatni tezlashtiradi. 9. Fibrinolitik vazifasi - Fibrinolitik sistemaning fermentlari tomir ichidagi quyqa (tromb)ni yoʻqotadi va trombozning asoratlaridan qutqaradi. 10. Genetik axborotdagi roli -Koʻpgina plazma oqsillari polimorfizm xususiyatiga ega. -Polimorfizm - bu Mendeleev xususiyati boʻlib, Bu xususiyat population genetikani oʻrganish uchun instrument sifatida xizmat qiladi. -Bu xususiyatga ega oqsillarga gaptoglobin, transferrin, seruloplazmin va immunoglobulinlar kiradi. Plazma oqsillari funksiyalari Sintezlanadigan sohalar . Embrionda plazma oqsillari mezenximal hujayralar tomonidan sintezlanadi. Dastlab albumin sintezlanadi, keyin boshqa oqsillar ishlab chiqariladi. Kattalarda esa quyidagicha oqsil sintezlanadi: • Albumin va fibrinogenlar asosan jigarning retikuloendotelial hujayralarida sintezlanadi. • Alfa va Betta globulinlar esa jigar, taloq, suyak koʻmigida sintezlanadi. • Gamma-globulinlar esa limfotsit-B tomonidan ishlab chiqariladi Plazma oqsillari sintezi E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

O'xshashlar

Qon biokimyosi
Qon quyish
Farmakologiyaga kirish
Irsiyat va muhit
Qon aylanish sistemasi