Bolalarda yurak-qon tomir tizimining anatomo-fiziologik xususiyatlari - Tibbiyot - Slaydlar

Bolalarda yurak-qon tomir tizimining anatomo-fiziologik xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

07.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4866.2119140625 KB

Ko'chirib olish

BOLALARDA YURAK-QON TOMIR TIZIMINING ANATOMO-FIZIOLOGIK XUSUSIYATLARI

Yurakning anatomo-fiziologik xususiyatlari  Yangi tug ‘ilgan chaqaloq yuragi tana massasining 0,8 % ini tashkil qiladi  Kattalar yuragi tana massasining 0,4 % ini tashkil qiladi Yurak massasi yoshga qarab o‘zgaradi:  8 oylikda 2 marta  3 yoshda 3 marta  5 yoshda 4 marta  10 yoshda 6 marta oshadi

 Yurak massasi 2 yoshgacha tez oshadi  11 yoshdan 14 yoshgacha qiz bolalarning yuragi o ‘g‘il bolalarnikidan kattaroq bo‘ladi

Yurak taraqqiyoti  Yangi tug ‘ilgan chaqaloq yuragi chap qorinchasining devorining qalinligi 0,5 mm bo‘ladi  U hayot davomida 17 marta oshadi  Yangi tug‘ilgan chaqaloq yuragi o‘ng qorinchasining ham devori qalinligi 0,5 mm  Yurak o‘ng qorinchasining devorining qalinligi hayot davomida 10 marta oshadi

Yurakning anatomo-fiziologik xususiyatlari  Chaqaloqlarning yurak mushagi juda ingichka, nozik va ko‘p yadroli bo‘ladi.  U 3-7 yoshgacha taraqqiy etadi.  Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar yuragida biriktiruvchi to‘qima kam, lekin qon tomirlarga boy bo‘ladi, shuning uchun bolalarda yurak infarkti kuzatilmaydi.

Yurakning anatomo-fiziologik xususiyatlari  Yangi tug ‘ilgan chaqaloq yuragi 1,5 yoshgacha ko‘krak qafasida gorizontal joylashadi  Bu davrda yurak cho‘qqi turtkisi IV qovurg‘a oralig ‘ ida joylashadi  Diafragma 2 yoshdan so ‘ng pastga siljiydi, shuning uchun cho‘qqi turtkisi ko‘krakning V qovurg‘a oralig ‘ i sohasiga o‘zgaradi  Astenik tana tuzilishiga ega o‘smirlarda yurak vertikal joylashadi

Neonatal aloqalarining yopilish vaqti  Homiladagi oval teshik tug ‘ilgandan 5-7 oydan so‘ng yopiladi  Arterial kanal (Botallo yo‘li) hayotning 6-8 haftasida yopiladi  Venoz kanal (Arantiy yo‘li) tug‘ilgandan 2-3 oydan so‘ng yopiladi

Yangi tug ‘ ilgan chaqaloqda qon aylanishi

 Simpatik nerv sistemasi 2-3 yilgacha juda katta ahamiyatga ega  Undan so ‘ ng parasimpatik nerv sistemasi, u nafas aritmiyasi keltirib chiqarishi mumkin  Bu 2 yoshdan 10 yoshgacha kuzatiladi  Yangi tug ‘ ilgan chaqaloqlar arteriyasining aylanasi vena aylanasiga yaqin, ammo 16 yoshdan so ‘ ng arteriyalar 2 barobar ingichkalashadi

Puls tezligi  Yangi tug ‘ ilgan chaqaloqlarda – 120- 140 ta  1 yoshda – 120 ta  3 yoshda – 105 ta  5 yoshda – 100 ta  8 yoshda – 90 ta  10 yoshda – 85 ta  12 yoshda – 80 ta a.carotis (uyqu arteriyasida)

Bolalar uchun puls tezligi (A.F. Tur bo ‘ yicha) Yoshi 1 daqiqalik puls tezligi Yoshi 1 daqiqalik puls tezligi YaTCh 120-140 8 yosh 80-65 6 oylik 130-135 9 yosh 80-85 1 yosh 120-125 10 yosh 76-85 2 yosh 110-115 11 yosh 78-84 3 yosh 105-110 12 yosh 75-82 4 yosh 100-105 13 yosh 72-80 5 yosh 98-100 14 yosh 72-78 6 yosh 90-95 15 yosh 70-75 7 yosh 85-90 Kattalar 60-85

a.humoralisa.radiali s

a.femoralis a.dorsalis pedis

a.poplitea a.tibialis posterior

Puls xususiyatlari  Normada simmetrik  Puls tezligi. Puls sonining yoshiga mosligi  Ritmi. Normada ritmik. Patologiyada pasaygan, noto ‘g‘ri puls  Puls qarshiligi normada o ‘ rtacha. Patologiyada zaif puls.  To ‘ laligi normada o ‘ rtacha.  Shakli  Normada monokrotik puls. Patologiyada anakrotik yoki dikrotik puls  Normada bir xil puls  Balandligi normada o ‘ rtacha

Yurak cho ‘qqi turtkisi xususiyatlari  Joylashishi : 1,5 yoshgacha IV qovurg ‘alararo sohada va 2 yoshdan keyin V qovurg‘alararo sohada  Maydoni: normada 1-2 sm kv.  Normada faqat bir ta qovurg‘alararo sohada aniqlanadi  Kengayganda 2 va undan ko‘p qovurg‘alararo sohalarda paypaslanadi  2 qovurg‘alararo sohada bo‘lsa yurak impulsi  Balandligi (amplitudasi): normada 1-2 mm  Kuchi (qarshiligi): normada o‘rtacha

Cho ‘qqi turtkisini aniqlash

Yurakning o ‘ ng nisbiy to ‘ mtoqlik chegarasi  Avval o ‘ ng orta o ‘ mrov chizig ‘ i bo ‘ ylab jigarning yuqori to ‘ mtoqlik chegarasi aniqlanadi  Keyin barmoq-plessimetr bir qovurg ‘ alararo soha yuqoriga qo ‘ yiladi va uni qovurg ‘ alarga perpendikulyar qilib buriladi.  Shundan so ‘ ng to ‘ mtoq tovushgacha to ‘ sh tomonga perkussiya qilinadi. Bu yurakning o ‘ ng nisbiy to ‘ mtoqlik chegarasi, uni o ‘ ng bo ‘ lmacha hosil qiladi.  Chegara barmoq-plessimetrning aniqroq tovushga qaragan tomonidan belgilanadi  Yurakning yuqori chegarasi perkussiyasi chap parasternal (to ‘ sh oldi) chizig ‘ i bo ‘ ylab qilinadi. Uni o ‘ pka arteriyasi konusi va chap bo ‘ lmacha quloqchasi hosil qiladi.  Barmoq-plessimetr I qovurg ‘ a oralig ‘ i ga joylashtiriladi va to ‘ mtoq perkutor tovush hosil bo ‘ lguncha pastga tushirib boriladi.

Yurakning chap nisbiy to ‘ mtoqlik chegarasi  Yurakning chap chegarasini chap qorincha hosil qiladi  Uni aniqlash uchun avval yurak cho ‘ qqi turtkisi topiladi  Barmoq-plessimetr aniqlanayotgan yurak chegarasiga parallel, qovurg ‘ alarga perpendikulyar qilib yurak cho ‘ qqi turtkisi aniqlangan qovurg ‘ a oralig ‘ iga qo ‘ yiladi.  O ‘ rta qo ‘ ltiq osti chizig ‘ idan yurak tomonga to ‘ mtoq tovush hosil bo ‘ lguncha perkussiya qilinadi

A – yurakning chap nisbiy to ‘ mtoqlik chegarasi B – yurakning yuqori nisbiy to ‘ mtoqlik chegarasiA B

Yurakning nisbiy to ‘ mtoqlik chegaralari Chegara -si Yosh guruhlari 2 yoshgach a 2-6 yosh 7-12 yosh Yuqori II qov. II qov.oralig ‘i III qov. O‘ng O‘ng parastern al chiziq O‘ng parastern al chiziqdan ichkarida To‘sh chegarasi va o‘ng parastern al chiziq orasida Chap O‘rta o‘mrov chizig‘ida n 1,5-2 sm ichkarida O‘rta o‘mrov chizig‘ida n 0,5-1,5 sm tashqarid a O‘rta o‘mrov chizig‘ida yoki undan 0,5-1 sm ichkarida

Yurakning absolyut (qizil rangda) va nisbiy to ‘ mtoqlik chegaralari а– 2 yoshgacha б – 2-7 yosh в – 7-12 yosh

Auskultatsiya o ‘ tkazish qoidalari  Xona tinch va iliq bo ‘ lishi kerak  Tekshiruvda boshida fonendoskopdan, so ‘ ng stetoskopdan foydalaniladi  Auskultatsiya mahsus pediatrik egiluvchan, rastrubasining diametri 20 mm dan oshmaydigan stetoskopda o ‘ tkaziladi  Yurak maksimal tinch bolada turli holatlarda eshitiladi:  Orqasi bilan yotganda  Chap yonboshida yotganda  Turgan holatda  9 yoshdan oshgan bolalarda biroz jismoniy zo ‘ riqishdan keyin ham eshitib ko ‘ riladi  Auskultatsiya nafas olib ushlab turilganda, to ‘ liq nafas chiqarilganda ham o ‘ tkaziladi. Bunda auskultatsiyaga nafas shovqinlari xalaqit bermaydi.

Yurak auskultatsiyasi

Auskultatsiya klapanlar sohasida hosil boladigan tovushlar yaxshi eshitiladigan joylarda quyidagi tartibda eshitiladi:  1 -nuqta – yurak cho ‘ qqisi, yurak cho ‘ qqi turtkisi sohasi – mitral klapanni eshitish nuqtasi  2-nuqta – to ‘ shdan o ‘ ng tomonda II qovurg ‘ a oralig ‘ i – aorta klapanini eshitish nuqtasi  3-nuqta – to ‘ shdan chap tomonda II qovurg ‘ a oralig ‘ i – o ‘ pka arteriyasi klapanini eshitish nuqtasi  4-nuqta – xanjarsimon o ‘ simta asosida o ‘ ng tomonda – 3 tavaqali klapanni eshitish nuqtasi  5-nuqta (Botkin-Erb nuqtasi) – chap tomonda III-IV qovurg ‘ alarni to ‘ shga birikkan joyi – aortal va mitral klapanlarni qo ‘ shimcha eshitish nuqtasi A – mitral klapan B – aorta klapani V – o ‘ pka arteriyasi klapani G – uch tavaqali klapan

1 yoshdan katta bolalar uchun normal arterial bosim formulasi  O ‘ rtacha sistolik bosim: 90+2n  O ‘ rtacha diastolik bosim: 60+n  Maksimal sistolik bosim: 105+2n  Maksimal diastolik bosim: 75+n  Minimal sistolik bosim: 60+2n  Minimal diastolik bosim: 60+n Izoh:  n – bolaning yoshi  Qiz bolalar uchun topilgan sistolik bosimdan 5 ni ayirish kerak

Molchanov boyicha sistolik bosim formulasi  Sistolik bosim uchun Molchanov formulasi: 80+2n  Diastolik bosim sistolik bosimning ½ -1/3 qismini tashkil qiladi Izoh:  n – bolaning yoshi

O'xshashlar

Yurak qon tomir kasalliklari

Yurak qon-tomir tizimi

Yurak qon tomir sistemasi kasalliklari

Bolalar nafas tizimining anatomo-fiziologik xususiyatlari. Yuqori nafas yo’llari

Yurak – qon tomir nafas sistemasining yosh xususiyati va gigienasi