Bolalar o’sish va rivojlanishining buzilishlari - Tibbiyot - Slaydlar

Bolalar o’sish va rivojlanishining buzilishlari

Yuklangan vaqt:

08.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

76.60546875 KB

Ko'chirib olish

Bolalar o’sish va rivojlanishining buzilishlari REJA: 1. O’sish va rivojlanish omillari . 2. Bo’y o’sishining buzulishlari . 3.Rivojlanishning norma va patalogiyalari . 4. Xulosalar !!!

O’sish va rivojlanish omillari  Tashqi muhit omillari  Irsiy omillar  Ijtimoiy omillar  Nervgumaral omil

Tashqi muhit omillari  Muhit — quruqlik, suv, havo va yer osti qismlaridan iborat. Tashqi muhit tushunchasidan tashqari yashash sharoitlari degan tushuncha ham mavjud boʻlib, bu tushunchaga organizmning yashashi uchun zarur boʻlgan elementlar yoki omillardan yorugʻlik, issiqlik, suv, oziqlanish va shu kabilar kiradi

Tirik organizmlarga taʼsir etuvchi muhitning har qanday boʻlaklari ekologik omillar deyiladi.  Ekologik omillar 3 ta asosiy guruhga boʻlinadi:  1. Abiotik omillar  2. Biotik omillar  3. Antropogen omillar

Irsiy omillar- Irsiyat bilan bog’liq.  Irsiyat — organizmning oʻz belgilari va xususiyatlarini kelgusi avlodlarga oʻtkazish, yaʼni organizmlarning oʻziga oʻxshash nasllarni bun-yod etish xossasi.  Irsiyat tufayli avlodlararo moddiy va funksional izchillik taʼmin etiladi.  Irsiyat xromosomalar tarkibidagi DNK molekulasida joylashgan genlar orkali amalga oshadi.

Ijtimoiy omil-oila bilan bog’liq  Oila bolani tarbiyalashda eng muhim o’rintutadi chunki oilada ota-onasi bola uchun qayg’uradi.  Oilada doimo janajal va to’palanglar bo’lib tursa bu xolat bola pisixikasiga salbiy tasir ko’rsatadi  Bola pisixikasi rivojlanishi erta bolalikdan boshlanadi

 Bola tarbiyasida bobo va buvilarning ham o’rni kattadir  Aralash tarkibli xonadonda o’sgan bola boshqa bollardan ajralib turadi  Bola katta bo’lan sari unga ijtimoiy omildan tashqari yana modiy omil ham paydo bo’ladi  Modiy omilni asosan otalar hal qilishadi.Bu omil bola ulg’aygach asosan ko’payadi

Nervgumaral omil  Bu omil bolaning rivojlanishidagi eng muhim millardan biri desak mubolag’a bo’lmaydi chunki bu omil bolaning o’z ichki muhitida sodir bo’ladigan jarayonlarni o’z ichiga oladi.  Bu jarayonlarga metobalizm, endokirin sistema, gumaral sistema, nerv sistemalarini o’ ichiga oladi

Metabalizm- modalar alamashinuvi  Moddalar almashinuvi o’z navbatida ikkiga bo’linadi:  1. Assimilatsiya  2. Dissimilatsiya

Endokirin sistema- muhim qism  Endokirin sistema muhim qism deyilishiga sabab bu sistemada bola o’sishiga aloqador garmonlar ishlab chiqariladi.  Gormonlar bola o’sishiga va rivojlanishiga ta’sir etadi lekin bu garmonlarni ta’sir etish joyiga olib borish uchun gumaral sistema yordamga keladi .

Gumaral sistema- muhimlaridan biri  Gumaral sistema endokirin sistemadan ishlab chiqariladigan garmonlarni tashishda muhim o’rin tutadi demak bola rivojlanishida gumaralsistemani ham o’rni katta ekan, lekin bu sistema o’zidan o’zi garmoni kerakli joyga olib bora olmaydi.  Buni boshqarishda nerv sistema muhim o’rin tutadi .

Nerv sistema- insonligimiz  Nerv sistemasi bu insoni yani bolani rivojlanishida eng muhim bo’lgan sistema hisoblanadi.  Bu sistema bo’lmasa qolgan sistema va rivojlanishlar ham bo’lmaydi.  Nerv sistema barcha jarayonlarni boshqarib turuvchi eng muhim qism hisoblanadi.

Bo’y o’sishining buzilishlari  Bu buzulishlar o’z navbatida ikkiga bo’linadi:  1. Nanizm va subnanizm  2. Gigantizm va subgigantizm

Nanizm va subnanizm- Pakanalik Bular ham o’z navbatida ikkiga bo’linadi: A. Nomutanosib B. Mutanosib

Nomutanosib  1. Xondrodistrofiya  2. Tug‘ma suyak mo‘rtligi  3. Raxit

Mutanosib  1. Boshlang‘ich nanizm — miniatyur tur  2. Gipoplastik nanizm  3. Endokrinogen nanizm: a) tireogen b) gipofizar 4. Distrofik nanizm.  5. Aralash va noaniq shakllar

Gigantizm va subgigantizm A. Umumiy gigantizm B. Qisman gigantizm

Umumiy gigantizm  1. Mutanosib 2. Nomutanosib a) gipofizar yoki akromegaiik b) Gipogenital yoki yevnuxoid

Rivojlanishning norma va patalogiyalari  Rivojlanishning norma holati bu- Bola organizimida barcha fiziologik jarayonlarning tabiy xolda kechishi xisoblanadi.  Norma holatda organizmda anabalizm va katabalizm holatlari yaxshi kechadi.  Bola organizmida barcha sistemalar faol holda ish ko’rsatadi.

Rivojlanishning patalogiyalari  Rivojlanishning buzilishi bir necha xil bo’lib ular quydagicha :  Normadan kechikib qolish  Nomadan tezroq borishi mumkun  Bazan esa biror funksiyaning buzulishi

Normadan kechkib qolish  Bu holat bola organizmida nobut bo’lish belgilarini keltirib chiqardi. Masalan bola tug’ilib o’syabdi lekin unda muhim bo’lgan a’zolardan biri rivojlanmayapti bu bolani o’limiga olib keladi. Yoki bo’lmasam bolada shu organ kechikib rivojlanyapti bu ham o’limga olib kelisgi mumkin

Normadan tezroq bo’lishi  Bazi hollarda bu ham kuzatilib turiladi .  Bu holat ilk bolalik yoki maktabgacha bo’lgan davrda kuzatiladi. Bu holat meyordan oriqcha jismoniy va ruhiy rivojlanish bilan bog’liq  Pubertas – bu meyordan ortiqcha rivojlanish hisoblanadi .

Biror funksiyaning buzilishi  Bu holat ko’pincha bola hayotining keyingi davrlarida kelib chiqadigan patalogiya hisoblanadi.  Bunda bolada yurak yetishmovchiligi, ortirilgan paroklar, buyrak yetishmovchiligi holatlari kelib chiqadi bunda a’zolar qiladigan normadagi ishlar sifati pasayib ketadi.

Xulosalar  Xulosa qilishda barcha o’ziga kerak bo’lgan xulosalarini oladi va normada hayot kechirishga va kegusi avlodga yaxshi hizmat qilishga harakat qiladi  Qo’ldan kelgancha

Yakunlovchi qism  Etiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Bolalar o’sishi va rivojlanishining umumiy qonunlari

Ovqatlanish buzilishlari

Yurak ritmining buzilishlari

Taloqning tug‘ma anomaliyalari va o‘smalari. Timusning rivojlanish buzilishlari

Ovqatlanishning o’sish, rivojlanish va salomatlikka ta’siri. To’g’ri va sifatli ovqatlanish