Temuriylar saltanatining parchalanishi - Tarix - Slaydlar

Temuriylar saltanatining parchalanishi

Yuklangan vaqt:

24.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1587.6767578125 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Temuriylar saltanatining parchalanishi

Amir Temurning vasiyatiga sodiq qolishga qasamyod qilgan shahzodalar hali ulug‘ Amirning jasadi so‘vimasdanoq bergan va’dalaridan yuz o‘girib, toj-u taxt uchun kurash boshlab yubordilar. Sarkardalar va saroy amaldorlari esa guruhbozlikni avjiga chiqarib, amirzodalarni qo‘lladilar. Natijada ne-ne zahmatlar ila Amir Temur tomonidan bunyod etilgan ulkan saltanat chok-chokidan so‘kilib, tanazzul tomon yuz tuta boshladi. Fosih Havofiy Amir Temurdan so‘ng, tirik qolgan uning o‘g‘il va nabiralarini sanab, jami ularning soni 36 taga yetishini ta’kidlagan.

Qobul va shimoliy Hind mulklarning hokimi bo‘lmish Pirmuhammadni ko‘pchilik taxt egasi sifatida ko‘rishni xohlamas edi. Buning ustiga u ancha uzoqda bo‘lib, Samarqandga tezlik bilan etib kelishi uchun imkon ham yo‘q edi. Amir Temur vafotidan so‘ng, Movarounnahr, Xuroson, Eron, Ozarbayjon, Iroq va boshqa yerlarda notinchlik boshlanib, g‘alayonli vaziyatlar yuzaga kela boshladi.

Ko‘plab saroy mulozimlari taxt egaligiga ko‘proq Shohruhni ma’qul ko‘rib, uning insoniy sifatlariga yuqori baho berishgan. Shohruh Mirzo taxt egasi bo‘lishidan avvalroq ham o‘zining oqillik va ilmlilik, zukkolik va taqvodorlik sifatlari bilan hurmat qozongan edi. Shuningdek, bu vaqtda Amir Temurning boshqa bir o‘g‘li Mironshoh (1366-1408) ham hayot bo‘lib, u ham asosiy taxt da’vogarlaridan biri hisoblanardi.

Toj-u taxt uchun kurashishni birinchi bo‘lib Mironshoh Mirzoning 22 yoshli o‘g‘li shimoliy yerlar (Toshkent, Sayram, Turkiston) hokimi Halil Sulton Mirzo boshlab beradi. O‘zboshimcha Halil Sulton 1405 yil 18 mart kuni Samarqand taxtini egallab, o‘zini Movarounnahrning oliy hukmdori deb e’lon qiladi. Hatto, u Pirmuhammadga tegishli Amudaryoning o‘ng tarafidagi yerlarni ham o‘z tasarrufida, deb e’lon qiladi. Avval, boshdan uni qo‘llagan Movarounnahr amirlari, harbiy sarkardalar ko‘p o‘tmay undan ixloslari qayta boshlaydi. Halil Sulton va ayniqsa uning xotini Shodimulk poytaxtda ko‘plab nojoiz ishlarga izn berishadi.

Temur davrida nufuzli bo‘lgan ba’zi amaldor va zodagonlarning mulkini tortib olish boshlanadi. Davlat xazinasi o‘z holicha sovuriladi, hokimiyatga ko‘plab nomaqbul amaldorlar kela boshlaydi. Shohruh bilan birinchi o‘zaro nizodan so‘ng, Halil Sulton garchi uning oliy hukmdorlik huquqini tan olsa-da, Movarounnahr uning ixtiyorida qolajagini ma’lum qiladi. Halil Sultonni Iroq tomondan boshqa bir kuch otasi Mironshoh Mirzo ham qo‘llab-quvvatlaydi.

O'xshashlar

Temuriylar shajarasi

Temuriylar diplomatiyasi

Temuriylar davrida Buxoro

Temuriylar nasl-nasabi

Temuriylar davrida tasviriy san'at