Rus olimlarining ijodiy me’rosi - Tarix - Slaydlar

Rus olimlarining ijodiy me’rosi

Yuklangan vaqt:

29.03.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

130.171875 KB

Ko'chirib olish

RUS OLIMLARINING IJODIY ME`ROSI

Reja: 1. Lev Nikolayevich Tolstoyning pedagogic qarashlari. 2. K.D.Ushinskiyning pedagogik nazariyasi. 3. A.S.Makarenkoning pedagogik faoliyati va ta’lim- tarbiyaviy qarashlari 01 03 19 1A 1F 20 12

Lev Nikolayevich TOLSTOY Lev Nikolayevich Tolstoy 1828 yil To`la guberniyasining Yasnaya Polyana qishlog`ida tug`ilgan. rus yozuvchisi. Rossiyadagi kadimiy dvoryanlar sulolasidan, graf. Peterburg Fanlar Akademiyasi muxbir a’zosi (1873), faxriy akademigi. (1900). 1844—47 yillarda Qozon universitetining arab- turk va huquqshunoslik fakultetlarida o‘qigan. 1851— 53 yillarda Kavkazda bo‘lib, janglarda ishtirok etgan. 1854 yil Dunay armiyasiga yuborilgan; iltimosiga ko‘ra, qamaldagi Sevastopolga o‘tkazilgan. Qrim urushida qatnashgan. Tolstoy 1855 yilda Peterburgga borib, N. A. Nekrasovnnng «Sovremennik» («Zamondosh») jurnali va jurnal atrofidagi yozuvchilar (I. S. Turgenev, I. A. Goncharov, N. G. Chern?shevskiy va b.) bilan hamkorlik qilgan.

o’zining pedagogik faoliyatini pedagogika sohasida nodir asarlar yaratish bilan birga 1859 yilda Yasnaya Polyanada o’z hisobiga dehqonlarning bolalari uchun maktab ochdi va taklif etilgan o’qituvchilar bilan birgalikda unda mashg’ulotlar olib bordi. Shuningdek, u To’la guberniyasida maorif ishlarini qayta tashkil etishda jonbozlik ko’rsatdi. Bu davrda uning tashabbusi bilan 20 dan ortiq maktab ochildi.O’zining maorif sohasidagi tajribalarini keng yoyish maqsadida L.N.Tolstoy 1862 yildan boshlab «Yasnaya Polyana» nomli pedagogik jurnalini chiqara boshladi va uning sahifalarida «Xalq maorifi to’g’risida», «Savodga o’rgatish metodlari haqida», «Maktablarning erkin tarkib topishi va rivojlanishi», «o’quvchilarning eng yaxshi insholari» kabi bir qator maqolalarini e’lon qildi .

Tolstoy o’zining pedagogik asarlarida o’qitish nazariyasi masalalari yuzasidan bir qancha original didaktik g’oyalarni ilgari surdi. 60- yillarning boshida Tolstoy pedagoglik ishiga astoydil kirishib, bu sohada uzluksiz izlanish olib boradi va «har bir maktab o’ziga xos bir ta’lim- tarbiya laboratoriyasi bo’lishi kerak» degan talabni qo’yadi, uning Yasnaya Polyanadagi maktabi ham o’ziga xos tajriba laboratoriyasi edi. O’qituvchining o’quvchilar bilan erkin suhbati asosida tashkil etilgan bu maktabda 7 yoshdan 13 yoshgacha bo’lgan 30-40 nafar dehqon bolalari o’qir edi. Bolalardan tashqari, har yili qishloqdagi 3-4 nafar katta yoshdagi kishilar ham ta’lim olar edilar. Tolstoy o’zi tashkil etgan maktab uchun unda beriladigan o’qitish mazmuni ham, o’quv rejasini ham mustaqil tarzda ishlab chiqdi. 06 10 13 14 15 08 2D 100B 16 2A 0B 11 0D 46 0D 04 0A

L.N.Tolstoy pedagogik faoliyatining so’nggi davri (1880 yildan to umrining oxirigacha) o’ziga xos bosqichdan iboratdir. Bu davr tolstoychilik diniy e’tiqodining shakllanishi bilan xarakterlanadi: odamlarga umumiy mehr- muhabbat, barcha gunohlarni kechirish, o’zaro kelishuvchilik, zulmga qarshi zo’ravonlik ko’rsatmaslik va hokazo. Tolstoy o’zining diniy- axloqiy ta’limotini dehqonlarning bolalari bilan o’tkazadigan mashg’ulotlarida, Shuningdek, katta yoshdagi aholi orasida keng targ’ib qildi. 06 2425 2F 19 2A 29 1E 1E 1B2A 13 17

Konstantin Dmitriy Ushinskiy K.D.Ushinskiy 1824 yil 19 fevralda Tula shahrida tug'ildi. Ushinskiy bolalik va o'smirlik davrlarini Chernigov gubernasiga qarashli Novgorod-Seversk shahri yaqinida bo'lgan ota-onasining katta bo'lmagan erida o'tqazadi.22 yoshdan boshlab Ushinskiy Yaroslovldagi adliya litseyida enslikpodiya, qonun-shunoslik, davlat huquqi va moliya fanlari kafedrasida professorlik vazifasida ishlay boshladi. 1849-yillari o'z zamonasi uchun mashhur bo'lgan “Zamondosh (“Sovremennik”)” va “O’qish uchun kutubxona” (“Biblioteka dlya chiteniya”)” jurnallarida adabiy xodim bo'lib ishlaydi, chet tillarini (ingliz tili) o'rganadi. Chet tillardagi asarlarni rus tiliga tarjima qiladi. 1860-61 yillarda «Xalq maorifi ministrligi» jurnaliga rahbarlik qildi,

Ushinskiyning fikricha, tarbiyaning vazifasi yoshlarni har tomonlama rivojlantirishdan iborat: tarbiyachi va o'qituvchilar tarbiyaning prinsipini, qoidalarini o'rganishlari kerak va shu bilan birga ana shu qoida va qonunlarni amaliyotga qo'llay bilishlari kerak. Ushinskiy “Inson tarbiya predmeti sifatida” nomli asarida tarbiyaning psixologik asoslarini ishlab chiqdi. Bu asar pedagogik- psixologik asardir. Chunonchi, sezgilarning fiziologik asoslari: xotira, idrok, nutq, tafakkur kabi psixik jarayonlar va ularning rivojlanishi yoritilgan. Bu asarda psixik hodisalarning ro'y berishi haqida xulosalar chiqariladi.

Ushinskiy egoistlik, mansabparastlik, bekorchilik, g‘arazgo‘ylik, munofiqlik singari nuqson va kamchiliklarni qattiq qoralaydi. Ushinskiyning fikricha, axloqiy tarbiyaning vositalari quyidagilardan iborat bo‘lishi kerak : 1. Ta’lim (axloqiy tarbiyada kitob va darsliklarni o‘rni; 2. O‘qituvchining shaxsan namuna bo‘lishi (Ushinskiyning obrazli ifodalashicha, “bu narsa yosh qalb uchun quyoshning barakali nuridirki, uni hech bir narsa bilan almashtirib bo‘lmaydi”); 3. E’tiqod; 4. O‘quvchilarga mohirlik bilan munosabatda bo‘lish (pedagogik odob); 5. ogohlantirish choralari; 6. Rag‘batlantirish va jazolash.

Ushinskiy “Rus tilini dastlabki o‘qitish” (1864) sarlavhali maqolasida bir qancha qimmatli metodik ko‘rsatmalar berdi. Uning fikricha, o‘qitishning uchta vazifasi bor: 1) bolaning nutqini o‘stirish; 2) bolalarni rus tilinining boyligidan ongli suratda foydalanishga o‘rgatish va 3) tilning mantiqini (grammatikasini) o‘zlashtirish. Bu uch vazifa bir vaqtda birlikda bajariladi. Rossiyada o‘qishga o‘rgatishda tovush metodini joriy qilish va keng tarqatishda Ushinskiyning xizmati katta bo‘ldi.

Anton Semenovich Makarenko Makarenko Anton Semenovich - Sovet o'qituvchisi va yozuvchisi. 1888yil Ukrainaning Sumi viloyati Belopolye shahrida tug`ilgan. Kremenchug shahar maktabini va uning qoshidagi o'quv kurslarini tugatgandan so'ng (1905), Makarenko Ukrainada dars bergan. 1917 yilda Poltava o'qituvchilar institutini bitirgan. 1920-1930 yillarda Makarenko Poltava yaqinidagi balog'atga etmagan huquqbuzarlar uchun mehnat koloniyasini va Xarkov chetidagi F.E.Dzerjinskiy nomidagi mehnat bolalar jamoasini boshqargan. U huquqbuzar bolalarga ommaviy qayta ta'lim berishning pedagogik amaliyotida misli ko'rilmagan tajribani amalga oshirdi. 1937 yilda Makarenko Moskvaga ko'chib o'tdi va o'zini adabiy va ijtimoiy-pedagogik faoliyatga bag'ishladi 22 0D0A 110F 2A 31 2C 0D08 0412 4A 3B 17 090A 01341F 0C16

O'z faoliyati bilan A.S. Makarenko hayot va ta'limning dinamik birligi g'oyasini himoya qildi. Yosh avlodni tarbiyalashda u birinchi navbatda bola shaxsining barkamol rivojlanishi uchun kurashdi. Uning fikricha, bolalar, boshqa olimlar va o'qituvchilar ta'kidlaganidek, "ish va hayotga tayyorlanmaydilar", balki yashash va ishlash, o'ylash va tajriba qilishdir. U: "Yo'q, bolalar tirik hayotdir" - dedi va ularga o'rtoq va fuqaro sifatida munosabatda bo'lishni, ularning huquq va burchlarini, shu jumladan quvonch huquqi va mas'uliyatni ko'rish va hurmat qilishni o'rgatdi. Makarenko eng muhim innovatsion xulosaga keldi: jamoada bolalarning butun hayoti va faoliyatini pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq tashkil etish - bu jamoa va sotsialistik shaxsni tarbiyalash samaradorligini ta'minlaydigan umumiy va yagona usul .

“ Biz kommunarlarga o‘rta ta’lim bilan bog‘liq yuqori malakalarni berish bilan birga, bir vaqtning o‘zida uning ko‘p va xilma-xil sifatlari haqida ma’lumot beramiz. egasi va tashkilotchisi kommunarlar uchun ishlab chiqarish, iqtisodiy va ijtimoiy masalalarni mustaqil hal qilish, birinchi navbatda, ularning ijtimoiy energiyasini qo'llash joyidir, lekin bu shaxsiy hayotidan voz kechadigan odamlarning energiyasi emas, bu Bu zohidlarning qurboni emas, bu jamoat manfaati shaxsiy manfaat ekanligini tushunadigan odamlarning oqilona ijtimoiy faoliyatidir". Makarenko

A.S.Makarenko o‘zining badiiy asarlarida ham, og‘zaki nutqlarida ham unumli mehnat jamoa xo‘jaligida eng kuchli pedagogik vosita ekanligi haqidagi o‘ziga xos oddiy fikrni tushuntirishdan charchamadi, chunki bu ishda har bir iqtisodiy g'amxo'rlik mavjud. “...Mehnat mehnatida, – dedi u zamondoshlariga murojaat qilib, – nafaqat insonni mehnatga tayyorlash, balki o‘rtoq tayyorlash, ya’ni boshqalarga to‘g‘ri munosabatda bo‘lish ham tarbiyalanadi — Bu allaqachon ma'naviy tayyorgarlik bo'ladi. Har qadamda ishdan qochishga harakat qiladigan, boshqalar qanday ishlashini xotirjam kuzatadigan, ularning mehnati samarasidan foydalanadigan odam Sovet jamiyatidagi eng axloqsiz odamdir ".

K.D.Ushinskiy pedagogika fani va tarbiyaning ahamiyati to’grisida . Uning fikricha, tarbiyaning vazifasi yoshlarni har tomonlama rivojlantirishdan iborat: tarbiyachi va o'qituvchilar tarbiyaning prinsipini, qoidalarini o'rganishlari kerak va shu bilan birga ana shu qoida va qonunlarni amaliyotga qo'llay bilishlari kerak. K.D.Ushinskiy pedagogik tizimga xalqchillik prinsipini asos qilib olgan. Ushinskiy tarbiyaning xalqchilligi degan iborani xalqning barcha bolalarini maktabda o'qitish, ona tilini ta`limning asosi qilib olish, bolalarga o'z vatanlari tarixidan, geografiyasidan, tabiatidan keng bilim berish deb bildi. Xalq ruhi bilan sug'orilgan tarbiya bolalarga vatanga muhabbat, vatan oldidagi burchlarini sezish hissini o'stirish va butun kuchlarini vatan, xalq xizmatiga qaratilgan bo'lishi lozim.

 Har bir avlod o'z xis tuyg'ularini, tarixiy voqialar, diniy e`tiqod, maslak natijalarini, boshidan kechirgan qayg'u va xursanchiliklarini ona tili xazinasiga qo'shadi. Xalq butun ma`naviy xayoti natijalarni ehtiyot qilib o'z tilida saqlab keladi. Til bor ekan, xalq ham bor, xalqning hayot ekanligini til orqali bilish mumkin.  Bola ona tilini o'zlashtirganda tovush va birikmalarni bilibgina qolmasdan tushunchalar, fikrlar va tuyg'ular badiiy obrazlarni ham o'zlashtiradi.  Ushinskiy kishi kаmоlgа еtgаn bo’lishi uchun uning аqliy, jismоniy vа аxlоqiy o’sishi bir-birigа uyg’un bo’lishi kеrаk dеb bildi.  Ushinskiyning fikrichа аxlоqiy tаrbiyaning vоsitаlаri qo’yidаgilаr: 1. Ta`lim; 2. O'qituvchining shaxsiy namunasi yoshlar qalbiga quyosh nuridek ta`sir etadi. 3. E`tiqod bolalarda-e`tiqodni tarbiyalamay turib ular qalbini rivojlantirib bo'lmaydi. 4. O'qituvchining mohirligi bilan munosabatda bo'lishi (pedagogik odob). 5. Ogohlantirish. 6. Qiziqtirish va jazolash.

O'xshashlar

Rus psixolog olimlari

Abu Ali Ibn Sinoning ilmiy me’rosi 2

O’rta asrlarda rus diplomatiyasi

Mayalar va rus kalendari tarixi

Turkistonda birinchi rus maktablarining ochilishi