logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Angliyada burjua inqilobi

Angliyada burjua inqilobi

Yuklangan vaqt:

13.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6222.115234375 KB
Ko'chirib olish
ANGILIYADA BURJUA INQILOBI • Reja: • 1.Qirol hokimiyatining kuchayishi. Absolutizm. • 2.Inqilobning sabablari. • 3.Inqilobning boshlanishi. • 4.Qirol bilan parlament o’rtasida fuqarolar urushi. • 5.Parlament islohoti. • 6.Inqilobning yakunlanishi.Angliyaning konstitutsion monarxiyaga aylanishi. • 7.1688-yilgi “Sharafli inqilob” • 8.Angliya burjua inqilobining natijalari va tarixiy ahamiyati. QIROL HOKIMIYATINING KUCHAYISHI.ABSOLUTIZM • Savdo va sanoatning rivojlanishi Angliyada soliqlar tushumini keskin oshirdi. Endi davlatdan maosh oladigan amaldorlar va muntazam armiya qirolning har qanday buyrug‘ini bajarishga tayyor edi. Bu qirolni boy zodagonlar ta’siridan xalos qildi. Natijada, qirolning cheklanmagan hokimiyati to‘g‘risidagi g‘oya shakllandi. Shu g‘oya asosida G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida shakllangan hokimiyat mutlaq monarxiya yoki absolutizm deb ataldi. 1558-yili hokimiyatga kelgan Yelizaveta I o‘zining 45 yillik hukmronligi davrida Angliyaning jadal rivojlanishi, dunyoning yetakchi davlatiga aylanishiga katta hissa qo‘shdi. • 1603-yili Yelizaveta I ning o‘limi bilan tyudorlar sulolasi yakun topdi. Shundan so‘ng Angliya taxtiga styuartlar sulolasidan bo‘lgan Yakov I o‘tirdi. Styuartlar shotlandiyalik edi. Uning davrida absolutizmning inqirozi kuchaydi, burjua inqilobi uchun iqtisodiy, siyosiy va g‘oyaviy asoslar shakllandi. Bularning barchasi 1640-yili boshlangan Angliya burjua inqilobiga muqaddima bo‘ldi. INQILOBNING SABABLARI Kapitalistik munosabatlarning rivojlanishi va Reformatsiya natijasida ingliz jamiyatida bo‘linish yuz berdi. Yangi zodagonlar kapitalizm rivojlanishidan manfaatdor bo‘lsa, qirol va amaldorlar eski tartiblarning saqlanib qolishini istardi. Shunday sharoitda styuartlarning yangi qirollik sulolasi ingliz parlamenti va puritanlik (kalvinistlar Angliyada shunday atalgan) cherkoviga qarshi kurashga kirishib ketdi. Vujudga kelgan qarama- qarshiliklar inqilobning asosiy sababiga aylandi. INQILOBNING BOSHLANISHI • 1640-yilning boshiga kelib, xazina bo‘shab qoldi. Mamlakatda ko‘plab ochlar qo‘zg‘oloni, Londonda esa ko‘chatartibsizliklari bo‘lib o‘tdi. Shotlandiya Angliyaga qarshi harbiy harakatlarni boshlab yubordi. Shunday sharoitda 1640-yili yangi parlament yig‘ildi. Bu parlament uzoq vaqt tarqatilmaganligi uchun «Uzoq muddatli parlament» nomi bilan tarixga kirdi. Bu inqilobning boshlanishi edi. QIROL BILAN PARLAMENT O’RTASIDA FUQAROLAR URUSHI • Angliya parlament bilan qirol tarafdorlari bo‘lgan bir-biriga dushman ikki lagerga bo‘lindi. Parlamentni savdogarlar, tadbirkorlar va yangi dvoryanlar qo‘llab-quvvatladi. Eski tartiblardan manfaatdor bo‘lganlarning barchasi – yirik yer egalari bo‘lgan asilzodalar va ularga qaram bo‘lgan dehqonlar, saroy amaldorlari, ingliz cherkovi qirol bayrog‘i ostida birlashdilar. • 1643-yilning oxiriga kelib, mamlakat hududining to‘rtdan uch qismi qirol hukmronligi ostida edi. Parlament esa xalqni jangga chorlashga qo‘rqardi. Biroq tez orada parlamentning yangi ittifoqchisi bo‘lgan Shotlandiya armiyasi Angliya hududiga kirib keldi. Shotlandlar bilan parlament tarafdorlarining birlashgan qo‘shini qirol qo‘shini ustidan g‘alaba qozondi. • Bu g‘alabada Oliver Kromvel qo‘mondonligi ostidagi otliq askarlar asosiy rol o‘ynadi. • Qirol va uning ortidan butun armiyasi qochib qoldi. Urush parlamentning to‘liq g‘alabasi bilan yakunlandi. QIROL ARMIYASINING TOR-MOR QILINISHI PARLAMENTGA MUHIM O‘ZGARTIRISHLAR QILISH IMKONIYATINI BERDI. Zodagon yer egalari taxt foydasiga to’lanadigan feudal soliqlardan ozod qilindi Yer ularning xususiy mulkiga aylandi Savdogarlar endi savdo yuritishga ruxsatnoma sotib olmaydigan bo’ldi Cherkov parlamentga bo’ysundirildi,qirol,uning tarafdorlari va yepiskoplarning yerlari esa musodara qilindi INQILOBNING YAKUNLANISHI • Parlamentning qarori bilan Angliyada qirollik hokimiyati va lordlar palatasi bekor qilindi. 1649-yili 19-may kuni Angliya Respublika deb e’lon qilindi . BU PAYTGA KELIB, O. KROMVEL BOSHCHILIGIDAGI INQILOBIY ARMIYA IRLANDIYANI BO‘YSUNDIRISH UCHUN BU YERGA BOSTIRIB KIRDI. • Bu armiya Irlandiyadan so‘ng Shotlandiyaga Shiddatli janglardan so‘ng mag‘lub bo‘lgan Shotlandiyaning mustaqilligi tugatildi. • Shundan so‘ng eski parlament tarqatib yuborildi. MAMLAKATDA O. KROMVEL PROTEKTORATI (PROTEKTOR – HOMIY, HIMOYACHI) O‘RNATILDI. IJRO HOKIMIYATI TO‘LIQ PROTEKTOR QO‘LIGA O‘TDI. KROMVELNING O‘LIMIDAN SO‘NG 1660-YILI TAXTGA KELGAN KARL II MUTLAQ HUKMRONLIKKA BO‘LGAN DA’VOSIDAN VOZ KECHMADI. UNING VORISI YAKOV II ESA KATOLIK DININI QAYTA TIKLASH UCHUN HARAKAT BOSHLADI. 1688-YILI PARLAMENT YAKOV II NI TAXTDAN MAHRUM QILDI VA ANGLIYA TAXTIGA GOLLANDIYA HUKMDORI SHAHZODA VILLEM VAN ORANYENI TAKLIF ETDI. • Qirol hokimiyati parlament tomonidan cheklandi. Shu tariqa Angliyada cheklangan yoki konstitutsion monarxiya o‘rnatildi. Bu Angliya tarixida «Sharafli inqilob» nomini oldi. INQILOBNING NATIJALARI • Angliya burjua inqilobi absolutizmni yo‘q qildi. Inqilob feodal mulkchilikka zarba berdi, ammo tugallanmay qoldi, chunki dehqonlarni yerning to‘liq egalariga aylantirmadi va ularni feodal qaramlikdan ozod qilmadi. Shunday bo‘lsa-da, inqilob Angliyada kapitalistik munosabatlarning keyingi rivojida hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu inqilob natijasida qishloq xo‘jaligida ham kapitalistik munosabatlar tez rivojlana boshladi, sanoat to‘ntarishi boshlandi. • XVIII asrda Angliya. XVIII asrda hokimiyat to‘laligicha ikki palata – lordlar palatasi va jamoa palatasidan iborat parlament qo‘lida edi.1707-yili parlament Angliya bilan Shotlandiya o‘rtasidagi uniya(ittifoq)ni qonuniylashtirdi. Endi mamlakat Buyuk Britaniya deb atala boshlandi. • 1714-yili Angliya taxtida turgan oranyelar sulolasining oxirgi vakili vafot etdi. 1701-yili qabul qilingan «Taxt vorisligi to‘g‘risida bill»ga asoslanib, parlament gannoverlik nemis knyazlari sulolasidan, Yakov I ning ajdodi Georg I ni Angliya taxtiga taklif qiladi Buyuk Britaniya mustamlakachilik imperiyasiga asos soldi. Angliya «dengizlar hukmroni»ga aylandi E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

O'xshashlar

Kapitalistik munosabatlari shakllanishi. Angliyada kapitalizim g’alabasi va ingliz burjua inqilobi
Fransiyada buyuk burjua inqilobi
Chayldning neolit inqilobi nazariyasi va uning mohiyati
Sovet tuzumi davrida O’zbekistondagi qatag’on siyosati
XVII –XIX asr boshlarida xalqaro munosabatlar va diplomatiya