Sotsial munosabatlar - Sotsiologiya - Slaydlar

Sotsial munosabatlar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1373.5 KB

Ko'chirib olish

Sotsial munosabatlarSotsial munosabatlar RejaReja 1.1. Sotsiologiya fanining tizimida sotsial Sotsiologiya fanining tizimida sotsial munosabatlar o‘rinimunosabatlar o‘rini 2.2. Sotsial munosabatlarning takomillashuviSotsial munosabatlarning takomillashuvi 3.3. Sotsial munosabatlar haqida O. Kont fikrlariSotsial munosabatlar haqida O. Kont fikrlari

• Sotsiologiya fanining tizimida sotsial munosabatlar juda muhim o‘rin kasb etadi. Chunki u orqali jamiyat a'zolari bir-birlari bilan ma'lum bir muomala va ijtimoiy hamkorlikka intiladilar. Sotsiologiyadagi bu maxsus soha o‘zining o‘ta dolzarbligi va muhimligi bilan boshqa muammo va masalalardan ajralib tursada, u hali mutaxassislar tomonidan to‘liq ilmiy va sistemali ravishda o‘rganilmagan va ilmiy adabiyotlarda etarli darajada yoritilmagan. Bu salbiy yo‘lning asosiy sabablaridan birinchisi, sobiq Ittifoq falsafiy — sotsiologik adabiyotida bu masalani bir yoqlama talqin qilinishi bo‘lsa. Ikkinchisi ilg‘or g‘arb adabiyotining ushbu sohasi bo‘yicha tadqiqotlarining to‘liq ma'lumotlarini bizda yo‘qligidir.

• Sotsial munosabatlar tushunchasini o‘zi hali sotsiologiya fanida aniq va ilmiy ta'rifini hozircha topa olgani yo‘q. Avvalambor shuni ta'kidlash zarurki, sotsial munosabatlar ko‘pincha ijtimoiy munosabatlar tushunchasi bilan tenglashtiriladi yoki sotsial munosabatlar ijtimoiy munosabatlarlarning bir xususiy ko‘rinishi deb talqin qilinadi. Mavjud adabiyotlarni chuqurroq tahlil qilinadigan bo‘lsa shunday xulosaga kelish mumkinki, yuqorida ko‘rsatilgan fikrlarda qimmatli asos borligini bilish mumkin.

 Avvalambor shuni ta'kidlash kerakki, sotsial Avvalambor shuni ta'kidlash kerakki, sotsial munosabatlar tushunchasi ko‘pgina adabiyotlarda munosabatlar tushunchasi ko‘pgina adabiyotlarda 2 xil darajada: keng ma'noda va tor ma'noda talqin 2 xil darajada: keng ma'noda va tor ma'noda talqin qilingan, ushbu muammoni keng ma'noda qilingan, ushbu muammoni keng ma'noda tushinish — bu sotsial munosabatlarni butun bir tushinish — bu sotsial munosabatlarni butun bir ijtimoiy munosabatlar tizimi bilan tenglashtirishdir, ijtimoiy munosabatlar tizimi bilan tenglashtirishdir, va ular orasidagi farqlarga e'tibor bermaslik bilan va ular orasidagi farqlarga e'tibor bermaslik bilan bog‘liqdir.bog‘liqdir.  Tor ma'noda sotsial munosabatlar ijtimoiy Tor ma'noda sotsial munosabatlar ijtimoiy munosabatlarining bir muhim elementi va turi deb munosabatlarining bir muhim elementi va turi deb interpretatsiya qilinadi. Sotsial munosabatlar keng interpretatsiya qilinadi. Sotsial munosabatlar keng ma'noda quyidagicha ta'rif bilan belgilangan.ma'noda quyidagicha ta'rif bilan belgilangan.

 Sotsial munosabatlar bu tabiat Sotsial munosabatlar bu tabiat hodisalaridan o‘laroq bo‘lib, unda hodisalaridan o‘laroq bo‘lib, unda ijtimoiy munosabatlarning butun bir ijtimoiy munosabatlarning butun bir tizimi mujassamlashgandir.tizimi mujassamlashgandir.  Keyinchalik sotsial munosabatlarni Keyinchalik sotsial munosabatlarni ham keng, ham tor ma'noda talqin ham keng, ham tor ma'noda talqin qilish jarayonlari takomillashib qilish jarayonlari takomillashib bordi. Albatga yuqorida keltirilgan bordi. Albatga yuqorida keltirilgan ta'riflar bu munosabatlarni ta'riflar bu munosabatlarni materializm ta'limoti metodologiyasi materializm ta'limoti metodologiyasi asosida shakllangan ko‘rinishidir. asosida shakllangan ko‘rinishidir. Sotsial munosabatlarga berilgan Sotsial munosabatlarga berilgan ta'riflar bir-birlaridan shakl ta'riflar bir-birlaridan shakl jihatidan farqlansalar ham lekin jihatidan farqlansalar ham lekin mazmun jihatidan bir-birlaridan mazmun jihatidan bir-birlaridan deyarli farqlari yo‘q, deb ta'kidlansa deyarli farqlari yo‘q, deb ta'kidlansa mubolag‘a bo‘lmaydi. Chunki mubolag‘a bo‘lmaydi. Chunki ularning asosini materialistik ularning asosini materialistik dialektika metodologiyasi tashkil dialektika metodologiyasi tashkil qiladi. Shuning uchun sobiq Ittifoq qiladi. Shuning uchun sobiq Ittifoq adabiyotida sotsial munosabatlar adabiyotida sotsial munosabatlar muammosi tarixiy materializmning muammosi tarixiy materializmning qonun va kategoriyalaridan kelib qonun va kategoriyalaridan kelib chiqib yoritilgan haqiqiy sotsiologik chiqib yoritilgan haqiqiy sotsiologik muammo sifatida sotsial muammo sifatida sotsial munosabatlar tahlil qilinmagan. munosabatlar tahlil qilinmagan.

Shuning uchun sotsiologiya mustaqil fan sifatida tan olinmay unga faqat sotsial muammolarni, falsafiy tadqiqotlarining xulosalarini o‘zining emperik tadqiqotlari bilan asoslash vazifalari yuklatilgan edi. Demak yuqorida ko‘rsatilgan sabablar tufayli ijtimoiy jarayonlarni o‘rganish, xususan sotsial munosabatlar muammosi ham faqat falsafiy ruhda olib borilgan. Sotsial munosabatlarni o‘rganishning yana bir kamchiligi shundaki muammoga faqat bir yoqlama, moddiylik, ya'ni materialistik prinsiplari asosida yondashilgan.

 Bu yo‘nalishga qarama-qarshilik yondashuvda boshqa Bu yo‘nalishga qarama-qarshilik yondashuvda boshqa ko‘pgina ta'limotlar va yo‘nalishlar ijtimoiy olamni o‘z uslub ko‘pgina ta'limotlar va yo‘nalishlar ijtimoiy olamni o‘z uslub va metodologiyasi bilan o‘rganadilar. Jumladan sotsial va metodologiyasi bilan o‘rganadilar. Jumladan sotsial munosabatlar masalalari g‘arb mutaffakirlari tomonidan ham munosabatlar masalalari g‘arb mutaffakirlari tomonidan ham o‘z metod va metodologiyalari jihatidan keng tadqiq qilingan. o‘z metod va metodologiyalari jihatidan keng tadqiq qilingan. O. Kont o‘zining pozitivistik ta'limotida sotsial munosabatlar O. Kont o‘zining pozitivistik ta'limotida sotsial munosabatlar muammolarini xuddi biologik hodisalar metodi bilan o‘rganish muammolarini xuddi biologik hodisalar metodi bilan o‘rganish prinsiplarini keng targ‘ib qiladi. Pozitivistik — naturalistik prinsiplarini keng targ‘ib qiladi. Pozitivistik — naturalistik yo‘nalishning ashaddiy raqibi bo‘lgan fenomenologik yo‘nalishning ashaddiy raqibi bo‘lgan fenomenologik sotsiologiya sotsial hayot va sotsial munosabatlarni bunday sotsiologiya sotsial hayot va sotsial munosabatlarni bunday uslubda talqin qilganligi uchun O. Kont va uning izdoshlarini uslubda talqin qilganligi uchun O. Kont va uning izdoshlarini keskin tanqid qiladi. keskin tanqid qiladi.

 Naturalizmning bu jiddiy kamchilik va jiddiy hatoliklarini Naturalizmning bu jiddiy kamchilik va jiddiy hatoliklarini bartaraf etish uchun fenomenologik sotsiologiya inson ongining bartaraf etish uchun fenomenologik sotsiologiya inson ongining faolligi muammo echimining asosiy omili deb isbotlashga faolligi muammo echimining asosiy omili deb isbotlashga intiladi. Bu yo‘nalish vakillarning fikricha faqatgina insonning intiladi. Bu yo‘nalish vakillarning fikricha faqatgina insonning tafakkuri tufayli sotsial voqelikni va sotsial munosabatlarni, tafakkuri tufayli sotsial voqelikni va sotsial munosabatlarni, konstruksiyalash (yaratish) mumkin bo‘ladi. Chunki sotsial real konstruksiyalash (yaratish) mumkin bo‘ladi. Chunki sotsial real va sotsial munosabatlar insonning interpretatsiy faoliyat va sotsial munosabatlar insonning interpretatsiy faoliyat orqaligina vujudga keladi. Fenomenologik sotsiologiyaning orqaligina vujudga keladi. Fenomenologik sotsiologiyaning taniqli vakillaridai biri D. Sylverman yuqoridagi g‘oyalarning taniqli vakillaridai biri D. Sylverman yuqoridagi g‘oyalarning asoslash uchun pozitivistik sotsiologiya nazariyasini tanqid asoslash uchun pozitivistik sotsiologiya nazariyasini tanqid qiladi.qiladi.

 Albatta, bu ijtimoiy fikrlar vujudga Albatta, bu ijtimoiy fikrlar vujudga kelgandan beri ancha vaqtlar o‘tdi, kelgandan beri ancha vaqtlar o‘tdi, yangi jug‘rofiy — siyosiy makonlar yangi jug‘rofiy — siyosiy makonlar paydo bo‘ldilar eng muhimi esa paydo bo‘ldilar eng muhimi esa totalitar tuzumi barham topib yangi totalitar tuzumi barham topib yangi davlatlar vujudga kelishdi, yangi davlatlar vujudga kelishdi, yangi jamiyatda bir partiyaviylik hukumdorligi jamiyatda bir partiyaviylik hukumdorligi emirildi va mustaqil suveren davlatlar emirildi va mustaqil suveren davlatlar bo‘ldilar. Endi esa jamiyatdagi bo‘ldilar. Endi esa jamiyatdagi jarayonlarni, jumladan sotsial jarayonlarni, jumladan sotsial munosabatlar muammolarini keng munosabatlar muammolarini keng plyuralistik prinsip orqali tadqiq qilish plyuralistik prinsip orqali tadqiq qilish davri keldi. Bu prinsip orqali, sotsial davri keldi. Bu prinsip orqali, sotsial munosabatlarni muammo va munosabatlarni muammo va vazifalarini turlicha tahlil qilish vazifalarini turlicha tahlil qilish imkoniyati tug‘iladi. Ushbu ijobiy imkoniyati tug‘iladi. Ushbu ijobiy imkoniyatlarning hosili sifatida imkoniyatlarning hosili sifatida respublikamizda sotsial munosabatlar respublikamizda sotsial munosabatlar muammolari jahon ilmiy tafakkurining muammolari jahon ilmiy tafakkurining har hil yo‘nalishlarini natijalari asosida har hil yo‘nalishlarini natijalari asosida tadqiq qilinayotganligi ajratib ko‘rsatish tadqiq qilinayotganligi ajratib ko‘rsatish mumkin. mumkin.

Xulosa • . Xulosa qilib aytganda sotsial munosabatlar muammosini yangi, yuqori ilmiy darajada tadqiq qilish imkoniyatlari vujudga keldi. Endi bu muammoni konkret sotsiologik tadqiqot bilan o‘rganish joiz. Chunki sotsiologiya nafaqat bu muammoni, balki butun ijtimoiy hayot jarayonlarini keng qamrovda kompleks xarakterda va amaliy natijalar asosida chuqur tadqiqot qiladi.

O'xshashlar

Sotsial munosabatlar

Shaxs sotsial munosabatlar mahsuli sifatida

Sotsial guruhlar va sotsial institutlar

Sotsial guruhlar va sotsial institutlar

Sotsial institutlar