logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Sotsiologiya
  4. M.Veber strafikasiyasiga oid nazariyasi

M.Veber strafikasiyasiga oid nazariyasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

142.33203125 KB
Ko'chirib olish
• MAVZU: M.Veber strafikasiyasiga oid nazariyasi REJA: 1. M.VEBER STRAFIKASIYASIGA OID NAZARYASI 2. M.VEBER DIN TALIMOTIGA QO’SHGAN HISSASI 3. MA’RIFATCHILIK STRATIFIKATSIYA - jamiyatning tuzilmasi va alohida qatlamlarini, ijtimoiy tabaqalanish belgilari tizimini, ifodalovchi sotsiologik tushuncha . M.Veber strafikasiyani ikki muhim jihatga ajratgan status (mavqe) partiya • Stratifikatsiya (lotincha stratum – qatlam va fatsio - bajaraman) ma‘nosini anglatadi. • G’arb sotsiologiyasining asosiy tushunchalaridan biri va maxsus sohasi bo’lib, jamiyat ijtimoiy tarkibining ijtimoiy tabaqalarga, guruhlarga ajratilganligini, jamiyatdagi ijtimoiy tengsizlikni ifodalaydi. • Zamonaviy jamiyatlarda stratifikatsiya nazariyalari bo’yicha M.Veber, Erik Olin Rayt, Frenk Parxinlar keng shug’ulanishgan. STATUS (MAVQE) NIMA? Veber fikricha status tushunchasi turli ijtimoiy guruhlarning jamiyatda turli darajada obro’ga ega bo’lishi bilan bog’liq. Muayyan mavqeni boshqalardan ajratib turadigan xususiyatlari sinfiy bo’linishiga bog’liq bo’lmagan holda o’zgarib turishi mumkin. Ijtimoiy obro’ ham ijobiy, ham salbiy bo’lishi mumkin. Ijobiy imtiyozlarga ega mavqe guruhlariga mazkur ijtimoiy tizim ichida obro’ga ega bo’lgan odamlar kiradi. Masalan, inglizlar jamiyatida vrachlar va doktorlar katta obro’ga egalar M.VEBER DIN TALIMOTI G‘arb va Sharq olimlari Din sotsiologiyasi G‘arb va Sharq olimlari din va diniy oqimlarning odamlar va jamiyat hayotiga o‘tkazadigan ta’siri qanchalik chuqurfikr bildirmasinlar, din sotsiologiyasi maxsus ilmiy yo‘nalish sifatida XIX asr oxiri va XX asr boshlarida shakllandi. • Din sotsiologiyasining shakillanishi M. Veber nomi va ilmiy faoliyati bilan bog‘liq. Sotsiologiya fanining asoschilaridan biri hisoblanadi nemis olimi M. Veber ijodidan dinni sotsiologik tahlil qilish markaziy o‘rinni egallaydi. Barcha dinlarni inkor qilib, ularni xalq uchun af’yun, deb e’lon qilgan Marks ta’limotidan farqli o‘laroq, Maks Veber din va jamiyat munosabatini tahlil qilar ekan umuman din to‘g‘risida emas, muayyan davrdagi muayyan din yoki diniy oqim to‘g‘risida fikr yuritadi. Dinlarni tahlili Islom dini Veber izdoshilari uning fandagi xizmatlari Boshqa dinlar • Veber izdoshilari uning fandagi xizmatlarini ko‘klarga ko‘tarib maqtashdi. Uning xizmatlarini e’tirof etish bilan birga, shuni ham ta’kidlash lozimki, u iqtisodiy taraqqiyotga faqat bir diniy mazhab – protestantlikning o‘tkazgan ta’sirini keng tadqiq qildi. • Dinlarni tahlil qilar ekan, M. Veber ular sanoat kapitalizmi rivojlanishiga g‘ov bo‘lmoqda, degan xulosaga keldi. Moliyaviy munosabatlarga cheklovlar qo‘yish, ijtimoiy hayotga passiv munosabatini targ‘ib qilish orqali bu dinlar, Veber fikricha, ijtimoiy taraqqiyotga to‘sqinlik qiladi. Uning talqinida xristian dini, ayniqsa protestantlik mazhabi hayotdagi adolatsizlikni passiv kuzatib o‘tirmay, uni bartaraf qilish uchun faol kurashga chaqirish orqali ijtimoiy taraqqiyotga katta turtki beradi. • Islom dinidagi oqimlar, mazhblar, yo‘nalishlar turlicha bo‘lib, ularning barchasi faqatgina o‘zlari mansub bo‘lgan mazhab yoki yo‘nalish haqiqiy islom dini ekani, boshqalar esa yo‘ldan adashganlar, deb da’vo qilishadi. Boshqa dinlarda bo‘lgani kabi islomda ham aqidaparast (fundamentalistik) va mo‘’tadil oqimlar o‘rtasida kurash borgan. • Ma’rifatchilik harakatini vujudga keltirgan asosiy sabablardan biri diniy fiqh ilmini talqin qilishda usuli qadimiya vausuli jadidiya o‘rtasidagi munozara va kurashlar orasida edi. Bu o‘rinda shuni ta’kidlash joizki, XIX asr oxiri va XX asr boshlarida diniy aqidaparast atamasi muomalada deyarli bo‘lmagan. Uning o‘rnida “qadimchilar” atamasi keng qo‘llanilgan. Qadimchilar dinni “asil” holiga qaytarish, yangiliklarida himoya qilish uchun qarakat qilganlar. Usuli jadidiya tarafdorlari,ya’ni ma’rifatchilik me’yorlarni belilashda jamiyatda yuz bergan va berayotgan o‘zgarishlarni hisobga olish, yangiliklarini qo‘llash tarafdori edilar. Bu ikki yo‘nalish o‘rtasida tortishuvlar shaklida yuz berda. • Adabiyotlar ro'yxati:  • O’zbekistonning 20 yillik mustaqil taraqqiyot yo’li. Prezident I.Karimovning O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, Vazirlar Mahkamasi va Prezident Devoninng O’zbekiston mustaqilligining 20 yilligiga bag’ishlangan qo’shma majlisidagi ma‘ruzasi. «Xalq so’zi» gazetasi, 2011yil 31 avgust. • 2. I.A. Karimov. Yuksak manaviyat- engilmas kuch Toshkent, 2008y • 3. Aliqoriyev N.S va boshqalar.Umumiy sotsiologiya.T.ToshDU.1999. • 4. Xolbekov A,Idirov U.Sotsiologiya.Lug’at.Toshkent. Ibn Sino nashr,1999. • 5. Sotsiologiya.Darslik.Mualliflar jamoasi.Toshkent.2002. • 6. Aliev B.,Rafiqov G’.,Sultonov T.,Mullajonova M., Rahmonov B.va boshqalar.Sotsiologiya.(O’quv qo’llanma).-Toshkent:TDYUI nashriyoti.2006 • 7. Bekmurodov M,Ota-Mirzaev O,Aliqoriev N va boshqalar.Sotsiologiya.Toshkent,2000. • 8. Begmatov A.Sotsiologiyaga kirish.Andijon.1995yil. • 9.Yunusov K.Sotsiologiya.Metodik qo’llanmasi.Andijon.1997 yil. • 10.Giddens E.Sotsiologiya.2002 yil ETIBORINGI Z UCHUN RAXMAT!01020304050603 09 0A 060D0E0F0D

O'xshashlar

Klassik sotsiologiya maktabi vakillari hayoti va ijodi
Sotsial guruhlar va sotsial institutlar
Shaxs haqida sotsialogik nazariya
V. Paretoning ijtimoiy tengsizlik haqidagi fikrlari
Ijtimoiy tabaqalanish nazariyalari. Zamonaviy jamiyatdagi ijtimoiy harakatchanlikning turlari va kanallari