Zardo'zlik san'ati - San'at - Slaydlar

Zardo'zlik san'ati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1387.5 KB

Ko'chirib olish

ZARDO’ZLIK TARIXI O’zbek xalq amaliy bezak san’atida zardo’zlik qadimiy turlardan biri hisoblanadi. U forscha “zar”(tilla), “do’zi”(tikmoq) so’zini anglatadi. Zardo’zlik san’ati uzoq tarixga ega. Zardo’zlik san’ati uzoq tarixga ega.Zardo’zlikning vatani vavilon bo’lib, u Rim imperiyasiga qarashli bo’lgach, zar, ipak va jun ip qo’shib tikilgan rang-barang kashtachiligi bilan butun dunyoga mashhur bo’lgan. Vizantiyada zardo’zi kiyim-kechaklarni faqat imperator ayonlari, aslzodalar kiyishgan. Vizantiya bilan muntazam madaniyat hamda siyosiy hamkorlik qilishi tufayli zardo’zlik san’ati Eron podsholigi saroyida ham rivoj topgan. Eronda zardo’zlik san’atining rivojlanganligiga XV-XVIII asrlarda ishlangan zardo’zlik namunalari misol bo’la oladi. O’rta Osiyoda zardo’zlik juda qadimdan rivojlanib kelayotgan xalq amaliy san’ati turlaridan biridir. Arxeologik topilmalar va tarixiy manbalardan ma’lumki O’rta Osiyo xalqlari orasida qadimdan zarbop kiyimlar, badiiy buyumlar keng tarqalgan. 1947 yili Toshkent viloyatining Vrovskiy qishlog’ida o’tkazilgan arxeologik topilmada ayol qabridan 1-2 asrlarga tegishli zarbop kiyimlar topilgan.

Zardo’zlik ustaxonalari • 1915 yili Said Olimxon davrida Buxoroda Qushbegi Mirzo O’rganiyning • Uyida podsholik ustaxonasi tashkil etilgan.Ustaxona Qushbegi ihtiyorida • Bo’lib,unda yigirmadan qirqtagacha ustalar ishlagan.Aynan shu davrda • Zardo’zlik san’atining eng gullagan davri bo’lgan.1930 yilda O’zbekistonda • Rassomlar uyushmasi,uning qoshida esa zardo’zlik arteli tashkil etilgan. • Keyinchalik artel kengaytirilib ,fabrikaga aylantirildi.

Zardo zlik uchun zaruriy ashyo va asbob-’ uskunalar Bahmali farangi deb atalgan rus barquti Bahmali zagronish barquti Bahmali musi yarmi ipak barquti Bahmali joydor barquti Barqutdan tashqari shoyi,atlas,doka,surp,movut,teri ishlatilgan Turli navdagi zar iplar(sheroziy oltin ipi) Kalyobatun -zar tola Birishmi tillo chor tor-ipak ip Bezaklar :pulakcha,zarhal to’g’alar,olmos qubbalar Chambarak,korcho’b,kerish-tavar,patila,angishvona,qaychi va ignalar .

Tikish texnologiyasi • Zardo’ziy zamindo’zi – tagini yoppasiga zar bilan tikish. • Zardo’ziy guldo’ziy – charm ,karton,qog’ozga tushirilgan andoza bo’yicha tikish. Zardo’ziy bireshimdo’ziy –goh ipak ipda,goh zar ipda aralash tikish. Zardo’ziy pulakchado’ziy – pulakcha deb ataladigan piston qadab zardo’zlik tikish.

Kashta chok turlari • Mavji yak ro’z – bir yoqlama to’lqin. • Mavji du ro’ya – ikki yoqlama to’lqin. • Mavji ocha-bacha – ona-bola to’lqin. • Mavji chashmi bulbul – romb,to’rtburchak hosil qilish. • Shash hol – olti baxyalik • Xishti xiram – ko’ndalang yo’nalishda tikish. • Mavji chor dar tor- to’rtga-to’rt to’lqin. • Mavji xanjariy. • Shoxcha kashtasi. • Kandoriydo’ziy.

Zardo’zlik naqshlari • Islimiy talqin • Geometrik talqin. • Bu ikki naqsh turining imkoniyatlari shu darajada kattaki,ulardan sanoqsiz • Ko’rinishdagi kashta va gullar hosil qilish mumkin. – Zardo’zlikda asosan ikki turdagi milliy naqsh mavjud:

Zardo’zlik terminlari lug’ati • Angur -uzum g’ujumlari shakli • Bargi majnunbed- majnuntol • Bargi shulukiy – egma yaproq • Birishimdo’ziy - shoyida tikish. • Guli bibishak – ayollarning manglayiga taqiladigan taqinchoq. • Guli sad barg – yuz bargli. • Guli chinni – xrizontema. • Zei kurta – ayollar ko’ylagining yoqa va o’mizidagi kashtalar. • Ishkandar pesha – gajak. • Kobuliy – dumaloq halqachada tikish. • Qur – bezakli hoshiya. • Moh – yarim oy • Xisht - to’rtburchak shakl. • Xasht barg – sakkiz barg.

O'xshashlar

O'zbekiston san'ati rivojlanish tarixi va hozirgi zamon mavzusida taqdimot tayyorlash. Temur tuzuklarining zamonaviy boshqaruv tizimidagi ahamiyati

Yevropa san’ati

Quroqchilik san’ati tarixi

Xalq hunarmandchiligida quroqchilik san’ati va tarixi

Agrippina Yakovlevna Vaganova hayoti va ijodi