Donning tasnifi - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Slaydlar

Donning tasnifi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1304 KB

Ko'chirib olish

Donning tasnifi

Dukk a kli - d o n ekinl a rig a dukk a kd o shl a r o il a siga mansub no‘xat, ko‘k no‘xat, soya, loviya, mosh, vika, yasmiq, burchoq, lyupin kiradi. Bu ekinl a r d o ni, p o yasi, b a rgl a ri t a rkibid a gi o qsil miqd o ri ko‘pligi bil a n b e lgil a n a di. Bu ularning oziq-ovqatlik, em-xashaklik qimmatini oshiradi. Bu dukkakli ekinlar donidan tashqari, poyasidan to‘yimli pichan, silos, xashaki un tayyorlanadi. P oxo li t a rkibid a 8-15% o qsil bo‘lib, bu g‘ a ll a ekinl a r p oxo lid a n 3-5 m a rt a o rtiq. Ko‘pchilik dukkakli ekinlar doni oziq-ovqat va engil sanoatda qimmatli xom ashyo hisoblanadi. Dukkakli - don ekinlari azot to‘plovchi o‘simliklardir, tuganak bakteriyalari orqali dukkakli don o‘simliklari har gektar erga 50-100 kg havodan azot to‘plashi aniqlangan. No‘ xa t, m o sh v a lyupinning ildizi qiyin eriydig a n f o sf o rli birikm a l a rni o‘zl a shtir a o l a di. Dukk a kli - d o n ekinl a rid a n kuzgi no‘ xa t, m o sh, vik a , s o ya, lyupin ko‘k o‘g‘it sif a tid a ishl a til a di. Bularni ko‘pincha tuproqqa qo‘shib haydab yuborilsa erni organik moddalar va azotga boyitadi. Bu esa keyingi ekinlarni hosilini birmuncha oshiradi. Dunyo dehqonchiligida dukkakli - don ekinlari 135 mln gektar atrofida ekiladi. Dukk a kli - d o n ekinl a ri

Dukk a kli - d o n ekinl a ri Hindist o n, X it o y, A m e rik a d a ko‘p ekil a di. R e spublik a mizd a 20 ming g a a tr o fid a ekil a di. Bizd a ko‘pr o q m o sh, l o viya, j a yd a ri no‘ xa t, s o ya ekil a di. Ko‘k no‘ xa t eng ko‘p t a rq a lg a n dukk a kli ekindir. Doni oziq-ovqat, chorva mollariga ozuqa va agrotexnikaviy ahamiyatga egadir. D o nning t a rkibid a 26-30% g a ch a o qsil 4-10 % g a ch a q a ndl a r, A 1 V1, V2, C vit a minl a r v a min e r a l m o dd a l a r b o r. Ko‘k no‘ xa tni pishg a n v a xo m d o ni shuningd e k dukk a gi k o ns e rv a l a n a di. Ko‘k no‘ xa t ch o rv a m o ll a rig a o zuq a sif a tid a k e ng f o yd a l a nil a di. 1 kg no‘ xa td a 1,17 o zuq a birligi v a 145 g h a zml a n a dig a n o qsil b o r. No‘ xa tning p o yasi t a rkibid a 12-13%, pich a ni t a rkibid a 5-8% o qsil b o r. Dukk a kli - d o n ekinl a ri

Donining tarkibida 30-52% oqsil, 17- 27% yog‘, 20% karbon suvlari bo‘ladi. Soyaning oqsili yuqori sifatli, suvda to‘la eriydi, yaxshi hazm bo‘ladi. Soya donidan yog‘, margarin, pishloq, sut, un qandolat mahsuloti ishlab chiqiladi, yog‘i lak bo‘yog‘ sanoatida, sovun ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. Soyaning vatani Janubiy-sharqiy Osiyo, Xitoyda, Hindistonda, Koreya, YAponiya, Indoneziyada ko‘p tarqalgan. E r yuzid a d o n-dukk a kli ekinl a rning o r a sid a birinchi o‘rinni eg a ll a ydi v a 62 mln/g a m a yd o ng a ekil a di.O‘zbekistonda ko‘k no‘xatning Vostok-55, Vostok-84, Usatiy-90 navlari ekilmoqda. Donining tarkibida

A h amiyati. • Dukkakli-don ekinlari dukaklilar-Fabaceae -oilasiga mansub. Dukkakli-don ekinlarining afzalligi doni yuqori sifatli oqsilga boy, bu o’simliklar Xavo azotini o’zlashtirib ekologik toza ma h sulot Xosil qiladi tuproq unumdorligini oshiradi. Bu ekinlar oziq-ovqatda, texnikada va em- xashak tayyorlashda ishlatildadi. Loviya va yasmiq faqat oziq-ovqatda ishlatiladi, no’xat, ko’k no’xat, burchoq oziq- ovqatda va ozuqa sifatida ishlatiladi. Soya oziq- 0ovqatda, texnikada va ozuqa sifatida qo’llaniladi. • Dukkakli-don ekinlarining don tarkibida muXim Organik moddalar mavjud. • Dukkakli-don ekinlarni doni tarkibida oqsil, moy miqdori, qimmati va quvvati (G.S.Poso’panov ma’lumotlari)

Dukkakli-don ekinlari faqat oqsilning miqdori bilan emas, balki uning sifati xam farq qiladi. Ekinlar Oqsil Miqdori,% Oqsilnig Oziqlik qimmati,% MOy miqdori,% 1 kg donning quvvati MDJ Ko’kat Soya 40 88 18 23,0 18,11 No’xat 23 76 5 19,2 17,80 Loviya 30 85 3 19,2 - YaSmiq 30 85 5 19,8 - Burchoq 28 77 2 18,9 18,21 Ekma ko’k no’xat 24 78 2 18,7 17,91 Dala ko’k no’xati 21 76 2 18,5 17,80

Dukkakli-don ekinlar agrotexnik axamiyatga ega • Dukkakli-don ekinlar agrotexnik axamiyatga ega, ko’k no’xat bir gektarda 150 kg gacha, soya 250 kg gacha azot to’playdi. Xosil 3-4 t bo’ladi, Xavo azotini o’zlashtirish jarayoni sust o’tsa, bir gektarda 20- 60 kg azot to’planadi, Xosil 1,5-2,0 bo’ladi. • Er yuzida dukkakli-don ekinlar 135mln.ga maydonga ekiladi. Er yuzida soya, loviya, ko’k no’xat ko’p ekiladi. O’zbekistonning suvli erlarida loviya turlari, shu jumladan, mosh, lalmi erlarda no’xat qadimdan ekilib kelinmoqda. Oxirgi yillarda soya ekiniga ancha e’tibor berilmoqda, oraliq ekin sifatida kuzgi vika, ko’k no’xat ekilmoqda.

O'xshashlar

O'zbekistonda yetishtiriladigan o'rik navlarining tasnifi

Don omborlarining tavsifi va ularga qo`yiladigan talablar

Don omborlarining tasnifi va asosiy ko`rsatkichlari

Kartoshkaning ahamiyati, biologiyasi va tasnifi 2

Don omborlari va elevatorlarga donni qabul qilish