Ámeliy psixologiyanıń tariyxı - Psixologiya - Slaydlar

Ámeliy psixologiyanıń tariyxı

Yuklangan vaqt:

11.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

7299.0888671875 KB

Ko'chirib olish

Ámeliy psixologiyanıń tariyxı Ámeliy psixologiya - bul insan minez-qulqı hám aqılıy proceslerin túsiniw hám olardı jaqsılawǵa qaratılgan psixologiya tarawi. Ol hár qıylı tarawlarda, sonıń ishinde, bilimlendiriw, densawlıqtı saqlaw, sanaat hám sud-huqıq tarawlarında qollanıladı. Ámeliy psixologiya - bul psixologiyanıń teoriyalıq bilimlerin adamlardıń kúndelikli turmısındaǵı hár túrli tarawlarda (bilimlendiriw, jumis orınları, densawlıqtı saqlaw, sport hám basqalar) qollanıwdı úyrenetuģın taraw. Ámeliy psixologiya tariyxınıń rawajlanıwı kóplegen ilimiy hám sociallıq ózgerislerge baylanıslı bolgan, sebebi ol tek ilimiy izertlewlerge tiykarlanıp gana emes, al jámiyettegi mútájliklerdi qanaatlandırıwǵa da qaratılgan.

• Dáslepki basqıshlar • Bilimlendiriw Psixologiyasi • Sanaat Psixologiyasi • Densaulıqtı saqlaw psixologiyası • Sud-huqıq Psixologiyasi • Sport Psixologiyasi • Sociallıq Psixologiya • Kognitiv Psixologiya • Ámeliy Psixologiya búgingi Kúnde • Juwmaq • Paydalanılgan ádebiyatlar

Dáslepki basqıshlar 1 XIX Asrning Oxiri Ámeliy psixologiyanıń tamırları XIX ásirdiń aqırına barıp taqaladı, bul dáwirde Vilgelm Vundt hám Vilyam Jeyms sıyaqlı psixologlar minez-qulqıdı ilimiy usıllar menen úyreniwdi basladı. 2 1900-jıllar basları Birinshi ámeliy psixologlar, máselen, Xovard Xovard hám Lyuis Termen, izertlew nátiyjelerin real turmisqa, sonıń ishinde, bilimlendiriw hám sanaatta qollanıwģa kiristi. 3 Birinshi jáhán urısınan soń Birinshi jáhán urısı dáwirinde ámeliy psixologiya óz rawajlanıwınıń jańa basqıshına kirdi, bul dáwirde psixologlar áskerlerdi tańlaw hám olardı ruwxıy túskinlikten qorǵaw boyınsha jumis alıp bardı.

Bilimlendiriw Psixologiyasi 1 Bilimlendiriw Psixologiyasi Bilimlendiriw psixologiyası bilim beriw proceslerin úyrenedi, sonıń ishinde, oqitiw usılları, oqıwdi úyreniw, oqıwshılardıń ruwxiy jaǵdayı hám oqıtıwshılardıń minez-qulqın talqılaydı. 2 Oqıwshılardı bahalaw Bilimlendiriw psixologları oqıwshılardıń bilim dárejesin bahalaw hám olardıń individual úyreniw usılların anıqlaw boyınsha isleydi. 3 Bilim beriw usılların jaqsılaw Oqıtıw usılların nátiyjelirek etiw, oqıwshılardıń motivaciyasın arttırıw hám úyreniw ortalıǵın optimallastırıw bul tarawdıń tiykarǵı wazıypaları esaplanadı. 4 Arnawlı zárúrlikler Oqıwshılardıń arnawlı mútájliklerin qanaatlandırıw, máselen, oqıw-jazıw qıyınshılıǵı yamasa rawajlanıwdaǵı buzılıwlar menen baylanıslı mashqalalardı saplastırıw da bilimlendiriw psixologiyası sheńberinde úyreniledi.

Sanaat Psixologiyasi Jumisshi Xızmetkerlerdi tańlaw Sanaat psixologiyası xızmetkerlerdi tańlaw, olardı oqıtıw hám jumıs ornındaǵı jumıs iskerligin optimallastırıw boyınsha isleydi. Jumis aktivligi hám motivaciya Jumısshılardıń jumısqa bolǵan múnásibetin úyreniw, motivaciyanı arttırıw hám jumıs iskerligin jaqsılawǵa qaratılǵan usıllardı islep shıǵıw. Jumis orni ortalıǵı Jumıs ornındaǵı stresstı azaytıw, xızmetkerler arasındaǵı qatnasıqlardı jaqsılaw hám xızmetkerlerdiń abadanlıǵın arttırıwǵa qaratılǵan ilajlardı ámelge asırıw.

Densaulıqtı saqlaw psixologiyası Keselliklerge qarsı gúres Densawlıqtı saqlaw psixologiyası keselliklerge qarsı gúresiwde nawqaslarǵa psixologiyalıq járdem beriw, stresti basqarıw hám hár qıylı medicinalıq proceduralarǵa bolǵan qatnasın jaqsılawǵa qaratılǵan. Salamat turmıs tárizi Salamat turmıs tárizin úgit-násiyatlaw, durıs awqatlanıw, sport penen shuǵıllanıw hám stressti basqarıw boyınsha usınıslar beriw. Háreketti ózgertiw Nawqaslardıń zıyanlı ádetlerin, mısalı, shegiw, spirtli ishimliklerdi qabıl yetiw yaki artıqsha salmaqtı azayıwǵa qaratilǵan minez-qulqıtı ózgertiw ushın terapiyalar ótkeriw. Awırıwdı basqarıw Sozılmalı awırıwlar menen gúresiwde psixologiyalıq járdem beriw, awırıwdı basqarıw usılların úyretiw.

Sud-huqıq Psixologiyasi Gúwalıqlardı bahalaw Sud-huqıq psixologiyası sud proceslerinde gúwalıqlardıń isenimliligin bahalaw, jınayachılardı profillestiriw hám sud proceslerinde psixologiyalıq járdem kórsetiw menen baylanıslı. Jınayachılardı Profilge alıw Jınayachılardıń minez-qulqın úyreniw, olardıń motivlerin tallaw hám jınayatlardıń aldın alıw boyınsha strategiyanı islep shıǵıw. Sud proceslerinde Psixologiyalıq járdem Sud proceslerinde qatnasıwshılarģa, máselen, gúwalarga, jınayachılarģa hám qurbanlarga psixologiyalıq járdem kórsetiw.

Sport Psixologiyasi Sportchi Motivatsiyasi Sport psixologiyası sporchılardıń motivaciyasın asırıw, maqsetler qoyıw, ózin- ózi qadaǵalaw hám stressti basqarıwǵa qaratılǵan. Jámáát Iskerligi Jámáát aǵzaları arasındaǵı birge islesiwdi bekkemlew, jámáát ruwxın arttırıw, óz-ara qatnasıqlardı jaqsılaw. Sporchınıń islewin jaqsılaw Sporchılardıń jumısın jaqsılawǵa qaratılǵan texnikalardı islep shıǵıw, olardıń ruwxıy jaǵdayın optimallastırıw. Diqqattı jámlew Sporchılardıń dıqqatın tolıqlastırıw qábiletin asırıw, jarıstaǵı stressti basqarıw.

Sociallıq Psixologiya Sociallıq tásir Insan minez-qulqına basqa adamlardıń tásiri. Topar minez-qulqi Topar agzalarınıń óz ara tásiri hám qatnasıqların úyreniw. Sociallıq normalar Sociallıq normalardıń shaxsqa hám jámiyetke tásiri. Sociallıq identifikaciya Shaxs ózin jámiyettiń qaysı toparınıń aǵzası dep esaplawı.

Kognitiv Psixologiya Túsinik Kognitiv psixologiya insannıń seziw proceslerin, maglıwmattı qabıl etiw, qayta islew hám talqılaw usılların úyrenedi. Eslew Eslew proceslerin úyreniw, maǵlıwmattı yadqa aliw, saqlaw hám eslew usılların izertlew. Mashqala sheshiw Mashqalalardı sheshiwde qollanılatuģın strategiyanı, qarar qabıl etiw procesin úyreniw.

Ámeliy Psixologiya búgingi Kúnde Búgingi kúnde ámeliy psixologiya túrli tarawlarda keń qollanılmaqta. Onıń eń áhmiyetli tarawları tómendegiler: - **Shólkemlestiriw psixologiyası**: Xızmetkerlerdiń motivaciyası, jámáátlik jumıs, basshılıq hám qarım-qatnastı jaqsılaw boyınsha jumıs alıp baradı. - **Densaulıqtı saqlaw psixologiyası**: Nawqaslardıń salamat turmıs tárizin qáliplestiriw, keselliklerge qarsı gúresiwde olarǵa psixologiyalıq járdem beriw, awırıwdı basqarıw hám stressti azaytıw menen shuģıllanadı. - **Bilim beriw psixologiyası**: Oqıwshılardıń bilim alıw qábiletin arttırıw, bilim beriw procesin jaqsılaw, muģallimlerdiń oqitiw usılların jetilistiriwge qaratılgan. - **Sociallıq psixologiya**: Sociallıq mashqalalardı, mısalı, kemsitiw, zorlıq, jınayachılıqtı saplastırıwǵa qaratılgan izertlewler hám baǵdarlamalardı ámelge asıradı.

Juwmaq Ámeliy psixologiyanıń tariyxı onıń teoriyalıq psixologiyadan ámeliy tarawlarga, atap aytqanda, bilimlendiriw, densawlıqtı saqlaw, miynet, sport hám jámiyetlik turmısqa qanshelli áhmiyetli tásir kórsetkenligin kórsetedi. Psixologiyanıń ámeliy tárepleri zamanagóy jámiyette insanlardıń abadanlıǵın arttırıw, sociallıq mashqalalardı sheshiw hám jańa texnologiyalar járdeminde jáne de nátiyjeli nátiyjelerge erisiwge qaratılǵan. XX ásirdiń aqırına kelip, ámeliy psixologiya kóplegen tarawlarda belsene qollanıla basladı hám tómendegi bagdarlar boyinsha óziniń rawajlanıwına eristi: Bilimlendiriw psixologiyası: Psixologiya bilimlendiriw sistemasının kóplegen bólimlerine tásir etti, máselen, oqıwshılardıń motivaciyası, úyreniw procesleri, klass basqarıwı hám basqalar. Binet hám Simonnıń testleri menen baslanǵan bul baǵdar házirgi kúnde studentlerdiń rawajlanıwın tallawda hám olar ushın eń jaqsı bilimlendiriw metodların islep shıǵıwda Densawlıqtı saqlaw hám Psixoterapiya: Karen Horney, Carl Rogers, hám Abraham Maslow sıyaqlı psixologlar tárepinen islep shıǵılǵan jańa kózqaraslar, psixoterapiya hám insannıń ulıwma abadanlıǵın jaqsılawǵa qaratılǵan islenbeler psixologiyanıń klinikalıq tarawınıń rawajlanıwına túrtki berdi. Sanaat hám miynet Psixologiyası: Psixologiya sanaat hám miynet tarawlarında da óziniń ámeliy qollanılıwın taptı. Hugo Münsterberg (1863-1916) hám Lillian Gilbreth (1878-1972) sıyaqlı alımlar óz jumısları arqalı jumısshılardıń minez-qulqı, nátiyjeliligin arttırıw hám óndiris ortalıǵın jaqsılawǵa úles qostı. Bul taraw házirgi kúnde shólkem psixologiyası hám kadrlar basqarıwı (HR) tarawlarında qollanıladı.

Paydalanılgan ádebiyatlar 1. James, W. (1890). The Principles of Psychology. Holt and Company. 2. Freud, S. (1923). The Ego and the Id. Hogarth Press. 3. Binet, A., & Simon, T. (1905). New Methods for Diagnosing the Intellectual Level of Young Children. L'Année Psychologique. 4. Münsterberg, H. (1913). Psychology and Industrial Efficiency. Houghton Mifflin. 5. Rogers, C. R. (1951). Client-Centered Therapy: Its Current Practice, Implications, and Theory. Houghton Mifflin. 6. Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396. 7. Cicchetti, D. V., & Beeghly, M. (1990). Child Development: A Practitioner's Guide. Springer. 8. Gilbreth, L. M. (1917). Applied Psychology in Industry. New York: Macmillan. 9. Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Prentice-Hall. 10. Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An Introduction. American Psychologist, 55(1), 5-14. 11. Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. Bantam Books. 12. Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press. 13. Eysenck, H. J. (1981). A Textbook of Psychology. Psychology Press. 14. Chorpita, B. F. (2002). The Psychological Treatment of Depressed Children: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 128(4), 767-792. 15. Bridgeman, B. (1981). Applied Psychology and Human Behavior. Houghton Mifflin.

O'xshashlar

Psixologiyanıń Pán sıpatında qáliplesiwi

Psixologiya pánine kiriw

Psixologiyanıń Basqa Pánler menen baylanısı

Máhállelerde psixologiyalıq iskerlik

Оилавий низолар. Ажралиш ва унинг сабаб, оқибатлари. Олдини олиш бўйича амалий тавсиялар