logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Pedagogika
  4. Ҳозирги замон таълим-тарбия жараёни

Ҳозирги замон таълим-тарбия жараёни

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1240 KB
Ko'chirib olish
1 2МАВЗУ НИНГ МАҚСАДЛАРИ • Ўқув мақсади: таълим методлари мазмуни, уларни танлаш ҳамда ўқув жараёнига татбиқ этиш бўйича билим, кўникма ва малакаларни такомиллашти ри ш • Аниқ мақсадлар: мавзуни ўрганиш натижасида қуйидаги билим, кўникма ва малакаларга эга бўладилар: • Таълим методи тушунчасига таъриф бера олиш; • Таълим методлари мазмунини тушунтира олиш; • Таълим методи турларини бир-биридан фарқлай олиш; • Таълим методларини танлаш омили билиш; • Касб –ҳунар таълими методларини ўқув жараёнига татбиқ этиш; Касб –ҳунар таълими методлариКасб –ҳунар таълими методлари4 М авзу:1D 1E 0214 31. Таълим методи тушунчаси ва унинг турлари 2 . 3. Таълим методларини танлаш Касб-ҳунар таълими методларини ўқув жараёнига татбиқ этиш • Метод ибораси (юнонча-methodas- тадқиқот ёки билиш йўли, назария, таълимот маъносини англатиб) воқеликни билиш, ўзлаштириш, ўзгартириш усуллари мажмуасидир. • «метод» ва «логия» ибораларининг бирлигида билиш фаолияти усули, тузилиши, воситалари ва мантиқий тартиби ҳақидаги таълимот маъносини англатади. 6 таълим берувчи ва таълим олувчининг муайян мақсадга қаратилган биргаликдаги фаолиятини ташкил қилишнинг тартибга солинган йўллар йиғиндиси . ТАЪЛИМ МЕТОДЛАРИ20 71 гуруҳ- таҳсил олувчиларнинг ўзлаштириш, тушуниб етиш, билимини мустаҳкамлаш бўйича перцептив иш фаолиятини таъминлайдиг ан усуллар 2 гуруҳ- таҳсил олувчиларнинг билимни ўзлаштириш, сингдириш, мустаҳкамлаш бўйича репродуктив фаолиятини таъминловчи 3. гуруҳ- таълимга муҳокама ва ривожлантирувчи характер берувчи , таълим олувчиларини маҳсулдор фаолиятини таъминловчи дарс бериш ва ўқитиш усуллар 4. гуруҳ – таҳсил олувчилар томонидан муаммони тушуниш ва ечиш, мустақил билим олишга ундайдиган усуллар32 0C 07 01 09 12 01 18 06 18 33 28 01 02 07 22 07 0C070B 07 09040D14 1805 120C 2105 06 18121A 0B0833 28 01 24 020C07 0E 03 0B 1F 0E 1D1507 03 21 0E 14 07 23 0225 1D 0E 03 0E 20 14 07 07 • маъруза, • ҳикоя, • тушунтириш; • намойиш, • иллюстрация, • видеоусул, • мунозара, • тўртпоғонали метод. • китоб билан ишлаш, • инсерть, • зиг-заг, • лаборатория усули; • машқлар, • дамино, • чархпалак, • ўргумчак тўри, • 3\3, (4\4, 5\5, ); • Экспром • мониторинг • лемон • бешинчиси,(олтинчиси, еттинчиси) ортиқча, • қора қути, • вен диаграммаси, • қизил ва яшил карточкалар билан ишлаш, • тажриба воситасида ўқитиш цикли. • в еер ( ел пиғич) • суҳбати; • давра суҳбати; • баҳс; • ақлий ҳужум (брейнсторминг); • “ пинборд”, • кичик гуруҳларда ишлаш, • кластер, • синквейн (ахборотни йиғиш), • видеотопишмоқ, • занжир, • юмалоқланган қор ўйини, • ишбилармон ўйин • ролли ўйин; • заковатли зукко, • ақл заковатни ривожлантирувчи ўйинлар. • муаммоли маъруза, • муаммоли вазият, • аниқ вазиятни таҳлил қилиш маърузалари; • ФСМУ, • 6|6\6, • йўналтирувчи матн, • лойиҳа, • метаплан, • индивидуал • қарорлар шажараси. Таълим ма қ садига к ў ра Таълим ма қ садига к ў ра Таълим олувчининг сонига ва имкониятларига к ў раТаълим олувчининг сонига ва имкониятларига к ў ра Таълимнинг давомийлигига к ў раТаълимнинг давомийлигига к ў ра Моддий-техник шароитларга к ў раМоддий-техник шароитларга к ў ра Таълим берувчининг ма ҳ оратига к ў раТаълим берувчининг ма ҳ оратига к ў раТАЪЛИМ МЕТОДЛАРИНИ ТАНЛАШ МЕЗОНЛАРИ 14ДИҚҚАТНИНГ ВАҚТГА НИСБАТАН ЎЗГАРИШИ Кўргазмали Намойиш Амалий машқ бажариш Турли методлардан фойдаланганда Фақат маъруза ўтилганда100% 50% 0 20 4 0 60 80 ( дақиқа ) 15СЕЗГИ ОРГАНЛАРИНИ ИШЛАТИШ ДАРАЖАСИ 3 соат 3 кун ВақтЭсда сақлаб қолиш даражаси 90 % 75 % ЭшитишКўриш + эшитиш Кўриш + эшитиш + амалда бажариш Маъруза- катта ҳажмдаги ўқув материалини нисбатан узоқ вақт давомида монологик баён этишдир. Маъруза, ҳикоя, тушунтириш – ўқув материалини баён қилиш усуллари -вербал (лот.т. Verbalis – оғзаки) усул ҳисобланади.  Одатда бу усуллар намойиш, видеоусул, кўргазма усуллари билан қўшилган ҳолда олиб борилади. Маъруза, ҳикоя, тушунтириш – ўқув материалини баён қилиш усуллари -вербал (лот.т. Verbalis – оғзаки) усул ҳисобланади.  Одатда бу усуллар намойиш, видеоусул, кўргазма усуллари билан қўшилган ҳолда олиб борилади. Маъруза турлари: • муаммоли маърузалар; • маъруза – конференциялар; • конспектсиз маърузалар – фикрни с ў з билан ифодалаш; • муаллифлик маърузалари; • маъруза –мунозаралар; • қ айтар ало қ а техникаси қў лланган маърузалар; • ани қ вазиятни та ҳ лил қ илиш маърузалари. 18Маърузани нг т ушунарлилигини оширувчи жиҳатлар 1 Маъруза тузилмасининг м антиқан тў ғ ри тузилганлиги 2 фикрларни қисқа ва лўнда ифодалаш 4 5 3Маърузани нг т ушунарлилигини оширувчи жиҳатлар:нотиқлик, равон тилда гапириш ва талаффус фикрни содда тилда баён этиш фикрларни қисқа ва лўнда ифодалашра ғ батлантириш (стимуллар) 1E 06 02 29 0B 01 07 28 1402 0E 07 01 1402 02 28 07 18 28 1402 0B 29 18 36 • фикрни кўргазмали қилиб е тказиш ; • фикрни қисқа гаплар воситасида ифодалаш ; • одди й сўзларни ишлатиш ; • атамалар маъносини тушунтириб кетиш ; • чет тили дан кириб келган сўзларни иложи борича ишлатилмаслик, ишлатилган тақдирда тушунтириш бериш ; • содда тузилиш г а эга бўлган гапларни ишлатиш ; • фаол феълларни ишлатиш Фикрни содда тилда баён этиш т аълим олувчига мос равишда гапириш демакдир3D 08 0E 0C Маъруза тузилмасининг мантиқан тў ғ ри тузилганлиги ички тартибиМаъруза тузилмасининг мантиқан тў ғ ри тузилганлигиМаъруза тузилмасининг мантиқан тў ғ ри тузилганлиги ташқи тузилишиташқи тузилиши1E 06 01 29 0B0507 01 05 • маъруза мавзуси билан таништириш • мавзуни асослаш • мантиқий тузилма асосида маърузани олиб бориш • маърузани якунлаш Маърузанинг ташқи тузилиши уни ўқишдаги қуйидаги ҳатти-ҳаракатларини билдиради:24 1815 • маълумотлар мантиқий тў ғ ри кетма-кетликда берилиши • маърузанинг алоҳида қисмлари ўртасида ўзаро алоқаларни ўрнатиш • бир фикрдан бошқа фикрга сакраб ўтишига й ўл қў й маслик • муҳим ва унча муҳим бўлмаган нарсаларни фарқлаш Маърузанинг ички тартиби уни ўқишда риоя қилинадиган мантиқий кетма-кетликни билдиради:24 0C0E 2F0809 • маъруза мазмунининг ортиқча вақт кетмасдан, лўнда, аниқ ва тў ғ ри ифодаланиши тушунилади: • бутунла й ўқув мақсадга қаратилган • асосий мазмун и га қаратилган • тў ғ ри (бехато) ифодалардан иборат • муҳим ва керакли изоҳлар билан чекланган Фикрларни қ исқа ва лўнда ифодалаш3D05 18 0510180207 маъруза мазмунини т аълим олувчилар га жонлироқ қилиб беради ва шу орқали уларнинг эътибори ва қизиқишини таъминла й ди. • маъруза мазмунларини турли қизиқарли фактлар, масалан урф-одат, ҳикоя ёки мисоллар ёрдамида ани қ лаштириш таассуротли гапириш ; • айтилаётган фикрларни кўргамали тарзда е тказиш (визуаллаштириш) ; • қиёсларда рақамлар ва фактларни ишлатиш ; • т аълим олувчиларга мос қизиқарли ифодаларни танлаш ; • шахси й фикрни билдириш • иштирокчи ларнинг фикр-мулоҳазаларидан фойдаланиш Ра ғ батлантириш (стимуллар)4302 3C 14 • маърузанинг батафсил режасини тузиш; • маъруза режасини эшиттириш; • режанинг ҳар бир пунктини ёритишдан сўнг қисқача умумий хулоса қилиш ; • маърузанинг бир қисмидан бошқа қисмига ( бўлимига ) ўтишда мантиқий бо ғ лиқликни таъминлаш ; • муаммоли (проблемали) баён қилиш; • ёзиб олиш зарур бўлган жойларни ажратиш ( ёздириш ); • семинар ва амалий маш ғ улотлар билан қ ўшиб олиб бориш • нут қ оҳангини ўзгартириш . аудитория бўйлаб ҳаракатда бўлиш • имо - ишорадан фойдаланиш ; Таҳсил олувчиларнинг фаоллаштириш элементлари • савол бериб, тингловчиларнинг жавобларидан фойдаланиш; • вақтинча эркин фикр алмашишга рухсат этиш; • аниқ вазиятларни таҳлил қилиш; • кундалик ҳаётдан мисоллар келтириш; • уларни савол беришга ундаш; • илгари ўрганилган факт ва вазиятларни янгилари билан таққослашни амалга ошириш ; • материални қизиқарли қилиб жонли баён қилиш . 27Натижа / Хулоса Умумлаштириш1 -асосий фикр 2 -асосий фикр 3 -асосий фикрҚутлаш Мавзу Мақсад Мотивация МАЪРУЗА ТУЗИЛМАСИ МАЪРУЗА ТУЗИЛМАСИ Кириш қисмиКириш қисми Якуний қисмЯкуний қисм Асосий қисмАсосий қисм • аниқ илми й билимларга таянади; • вақтдан унумли фойдаланилади; • таълим берувчи томонидан ўқув жараёнини тўлиқ назорат қилиш имконияти па й до бўлади. • таълим олувчилар пассив иштирокчи бўлиб қ о ладилар; • таълим берувчи билан таълим олувчилар бевосита мулоқотга кириша олмайдилар; • катта миқдордаги билимларни ўзлаштириш таълим олувчилар учун қи й ин кечади; • узоқ вақт давомида диққат билан тинглаб ўтириш таълим олувчиларни тез толиқтиради; • э слаб қўлиш даражаси барча таълим олувчиларда турлича бўлганлиги сабабли, гуруҳ бўйича ўзлаштириш даражаси паст бўлиб қўлиши мумкин. 30 “ ТЎРТ ПОҒОНАЛИ ” метод - амалий кўникмаларни ўзлаштириш жараёнининг тўрт поғона доирасида кечадиган методидир. 31« ТЎРТ ПОҒОНАЛИ » метод бўйича фаолият кўрсатиш МУҲАНДИС-ПЕДАГОГ ФАОЛИЯТИМУҲАНДИС-ПЕДАГОГ ФАОЛИЯТИ Тушунтириш Тушунтириш Кўрсатиб бериш Кўрсатиб бериш Тузатиш Тузатиш Баҳолаш Баҳолаш Машқ қилиш Машқ қилиш Такрорлаш Такрорлаш Кузатиш Кузатиш Эшитиш ЭшитишТАЪЛИМ ОЛУВЧИ ФАОЛИЯТИТАЪЛИМ ОЛУВЧИ ФАОЛИЯТИ Актив фаолият Пассив фаолият • Лаборатория усули – бу шундай таълим усулки , унда ўқ увчи ўқ итувчи ра ҳ барлигида олдиндан белгиланган режа асосида тажрибалар ў тказади ёки амалий вазифаларни бажаради ва шу жараёнда янги билимни англайди ва тушуниб етади . Лаборатория усулининг асосий функцияси - ў ргатиш ва ривожлантириш. • Бу усулни қў ллаш билан, ўқ итувчи ўқ увчиларни қ уйидаги имкониятлар билан таъминлайди: • асбоб-ускуналардан фойдаланиш к ў никма ва малакаларини эгаллаш; • муста қ ил тад қ и қ отнинг янги й ў лларини танлаш ва маълум б ў лганларини текшириш; • амалий малакаларни эгаллаш: ў лчаш ва ҳ исоблаш, натижаларни қ айта ишлаш ва и л гариги олинганлари билан та ққ ослаш. Иш бос қ ичлари ва мазмуни Фаолият Ўқ итувчи фаолияти Ўқ увчи фаолияти I- бос қ ич . Тайёрлов Лаборатория мавзу си , вазифа ва ма қ садларини ани қ лайди ; уни ба ҳ олаш мезони ва натижаларини шакллантиради ; уни бос қ ичма - бос қ ич ишлаб чи қ ади ; асбоб ускуналарни тайёрлайди . Агар иш тад қ и қ от характерида б ў лса, тахминларни ечиш йылларини ани қ лайдилар, материал ва асбоб ускуналарни танлайдилар II -бос қ ич. Кириш Лаборатория ишининг мавзу ва вазифаларини баён қ илади. Агар иш тад қ и қ от характерида б ў лса, тахминларни ва уларни ечиш й ў лларини баён қ иладилар, мукаммал материал ва асбоб ускуналарни ҳ авола қ иладилар. машғулотининг технологик харитаси III -бос қ ич. Маш ғ улот Ўқ увчиларни қ илинаётган ишнинг ҳ ар бир бос қ ичида керакли хулосаларга олиб келади (иложи борича тад қ и қ от й ў ли билан) ва ишни изчиллик билан бош қ аради. Маш ғ улотни боришини ва техника хавфсизлигини кузатади. Ишни бос қ ичма- бос қ ич муста қ ил ёки гуру ҳ былиб бажарадилар. Керакли нарсаларни ёзадилар IV -бос қ ич. Якун ясаш, та ҳ лиллаш ва ба ҳ олаш Ишга якун ясайди ва асосий хулосаларни шакллантиради. Таълим олувчиларнинг фаолиятини та ҳ лил қ илади ва ба ҳ олайди. Агар иш тад қ и қ от характерида б ў лса, натижаларни муста қ ил та ҳ лил қ илади ва ба ҳ олайди, хулоса чи қ аради. 36Ғояларни генерация қилиш методи. бирор муаммо бўйича ўқувчилар томонидан билдирилган эркин фикр ва мулоҳазаларни тўплаб , улар орқали маълум бир ечимга келинадиган самарали методдир . 37Муаммоли савол берилади Фикр ва ғоялар билдирилади ва жамлаб борилади Фикр ва ғоялар гуруҳланади Аниқ ва тўғри жавоблар танлаб олинади2C 2D 141D0B09 2D 2A 02020202 0E 1D • «Ақлий ҳужум» методининг афзаллик томонлари: • натижалар баҳоланмаслиги ў қувчиларни турли фикр- ғояларнинг шаклланишига олиб келади; • Ўқувчиларнинг барчаси иштирок этади; • фикр-ғоялар визуаллаштирилиб борилади; • Ўқувчиларнинг бошланғич билимларини текшириб к ў риш имконияти мавжуд; • Ўқувчиларда мавзуга қизиқиш уйғотиш мумкин. • «Ақлий ҳужум» методининг камчилик томонлари: • Ўқитувчи томонидан саволни тЎғри қ ў я олмаслик; • Ўқитувчидан юқори даражада эшитиш қобилиятининг талаб этилиши. (инглизчадан: pin -мустахкамлаш; board - доска) • а қ лий ҳ ужумнинг методининг ёзма к ў ринишидир. У нда ғ оялар ало ҳ ида вара қ аларда ёзма тарзда ифодаланади ва доскада жамланиб маълум бир тизимга солинади. 40 таълим олувчиларни фаоллаштириш мақсадида уларни кичик гуруҳларга ажратган ҳолда ўқув материалини ўрганиш ёки топшириқни бажаришга қаратилган дарсдаги ижодий иш . 41Кичик гуруҳлар шакллантирилади Мавзу ёритилади 1- гуруҳга топшириқ 2- гуруҳга топшириқ 3- гуруҳга топшириқ 4- гуруҳга топшириқ Кўрсатма бериш ва йўналтириш Муҳокама, таҳлил ва баҳолаш1- гуруҳ тақдимоти 2- гуруҳ тақдимоти 3- гуруҳ тақдимоти 4- гуруҳ тақдимоти • «Кичик гуруҳларда ишлаш» методининг афзаллиги: • Ўқитиш мазмунини яхши ў злаштиришга олиб келади; • мулоқотга киришиш к ў никмасининг такомиллашишига олиб келади; • вақтни тежаш имконияти мавжуд; • барча ў қувчилар жалб этилади; • Ўз- ў зини ва гуруҳлараро баҳолаш имконияти мавжуд б ў лади. • « Кичик гуруҳларда ишлаш» методининг камчиликлари: • кучсиз ў қувчилар б ў лганлиги сабабли кучли Ўқувчиларнинг ҳам паст баҳо олиш эҳтимоли бор; • барча ў қувчиларни назорат қилиш имконияти паст бЎлади; • гуруҳлараро ў заро салбий рақобатлар пайдо б ў либ қолиши мумкин. • Гуруҳ ичида ў заро низо пайдо бЎлиши мумкин. 43ўқувчилар томонидан мавзу юзасидан учрайдиган ҳаётий вазиятларнинг ҳар хил шарт-шароитларини саҳналаштириш орқали кўрсатиб берувчи методдир . 44Сценарий ишлаб чиқилади Ўйиннинг мақсади ва вазифалари тушунтирилади Роллар тақсимланади Роллар ижро этилади Таҳлил қилиш ва хулоса ясаш2F30 31 0E 32 32 26 • «Ролли ў йин» методининг афзаллик томонлари: • Ў қ ув жараёнида ў қувчиларда мотивация (қизиқиш)ни шакллантиришга ёрдам беради; • Ўқувчиларда шахслараро муомала малакасини шакллантиради; • Н азарий билимларни амалиётда қ ў ллай олишни ў ргатади; • Ўқувчиларда берилган вазиятни таҳлил қилиш малакаси шаклланади. • « Ролли ў йин» методининг камчилик томонлари: • к ў п вақт талаб этилади; • Ў қ итувчидан катта тайёргарликни талаб этади; • Ў қ увчиларнинг ў йинга тайёргарлиги турлича б ў лиши мумкин; • барча ў қувчиларга роллар та қ симланмай қолиши мумкин. 46 берилган топшириқга кўра ёки ўйин иштирокчилари томонидан тайёрланган ҳар хил вазиятдаги бошқарувчилик қарорларини қабул қилишни имитация қилиш ( тақлид , акс эттириш ) методи ҳисобланади . • «Ишбоп Ўйин» методининг афзалликлари: • Ўқувчиларнинг билимларини ва тажрибаларини Ўз қарашлари ва хулқлари орқали ифода этишга ёрдам беради; • Ўқувчининг бошланғич билимлари ва тажрибаларини сафарбар этиш учун яхши имконият яратилади; • Ўқувчилар Ўз билимлари доирасидан келиб чиққан ҳолда имкониятларини намойиш этишлари учун шароит яратилади. • «Ишбоп Ўйин» методининг камчиликлари: • Ўқитувчидан катта тайёргарликни талаб этади; • вақт кЎп сарфланади; • танланган мавзу Ўқувчининг билим даражасига мос келиши талаб этилади; • Ўқувчининг хис-ҳаяжони тЎғри қарор қабул қилишга халақит бериши мумкин. 48Ўйин шартлари ва баҳолаш мезонлари билан ўқувчилар таништирилади Вазифалар тақсимланади Ўйин амалга оширилади Муҳокама, таҳлил қилиш ва баҳолашВазифалар бўйича иштирокчилар қарор қабул қиладилар3113 0A12 33 31 2C 3304 12 49 таълим олувчиларда муаммоли вазиятларнинг сабаб ва оқибатларини таҳлил қилиш ҳамда уларнинг ечимини топиш бўйича кўникмаларини шакллантиришга қаратилган методдир. 50« МУАММОЛИ ВАЗИЯТ » методининг тузилмаси Муаммоли вазият тавсифи бериладиМуаммоли вазият тавсифи берилади Гуруҳлар муамммоли вазиятнинг келиб чиқиш сабабларини аниқлайдиларГуруҳлар муамммоли вазиятнинг келиб чиқиш сабабларини аниқлайдилар Гуруҳлар муаммоли вазиятнинг оқибатлари тўғрисида фикр юритадиларГуруҳлар муаммоли вазиятнинг оқибатлари тўғрисида фикр юритадилар Гуруҳлар муаммоли вазиятни ечиш йўлларини ишлаб чиқадиларГуруҳлар муаммоли вазиятни ечиш йўлларини ишлаб чиқадилар Тўғри ечимлар танлаб олинадиТўғри ечимлар танлаб олинади • методнинг афзалликлари: • Ўқувчиларда мустақил фикрлаш қобилиятларини шакллантиради; • Ўқувчилар сабаб, фарқ ва таъсирларни топишни ў рганадилар; • Ўқувчиларнинг билим ва тажрибаларини баҳолаш учун яхши имконият яратилади; • Ўқувчилар фикр ва натижаларни таҳлил қилишни ў рганадилар. • м етоднинг камчиликлари: • Ўқувчиларда юқори мотивация талаб этилади; • қ ў йилган муаммо Ўқувчиларнинг билим даражасига мос келиши керак; • к ў п вақт талаб этилади. • муайян фан, курс асослари борасидаги мураккаб мавзуларни ўзлаштириш, маълум масалаларни ҳар томонлама, пухта таҳлил этиш асосида улар юзасидан муайян хулосаларга келиш, бир муаммо хусусида билдирилаётган бир неча хулосалар орасидан энг мақбул ечимни топишга йўналтирилган техник ёндашувдир. МУАММО Кичик гуруҳларни шакллантириш ва топшириқ бериш ҳамда йўналтириш 1-гуруҳ муаммони ҳал этиш бўйича ғоя 2-гуруҳ муаммони ҳал этиш бўйича ғоя 3-гуруҳ муаммони ҳал этиш бўйича ғоя Кичик гуруҳлар тақдимоти, муҳокама ва таҳлил қилиш УМУМИЙ ҚАРОР • Ф - фикрини ба ён этиш • С - фикри баёнига сабаб к ў рсатиш. • М - к ў рсатилган сабабини исботлаш мисолини (далил) келтириш. • У - фикрларни умумлаштириш. Кичик гурух аъзолари фикрларини жамлаш, ани қ ва т ўғ ри ечимларини танлаш, кичик гурух фикрларини изо ҳ лаш, сабабини ани қ лаш, мисол келтириш, умумлаштиришКичик гурух аъзолари фикрларини жамлаш, ани қ ва т ўғ ри ечимларини танлаш, кичик гурух фикрларини изо ҳ лаш, сабабини ани қ лаш, мисол келтириш, умумлаштириш Кичик гуру ҳ та қ димотиКичик гуру ҳ та қ димотиЯкка тартибда муаммоли вазият б ўй ча ў з фикрини изо ҳ лаш, сабабларини ани қ лаш, мисол келтириш, умумлаштириш Муаммоли вазият тавсифини баён этиш Кичик гуру ҳ ларни шакллантириш“ ФСМУ ” методи 56 айлана стол атрофида берилган муаммо ёки саволлар юзасидан ўқувчилар томонидан ўз фикр-мулоҳазаларини билдириш орқали олиб бориладиган методдир. 57« ДАВРА СУҲБАТИ » методининг (ёзма кўриниши) тузилмаси Суҳбатни ўтказиш шартлари билан таништириш Конвертлар ва “ Жавоблар варақалари ” ни тарқатиш Конвертга мавзу бўйича савол ёзиш Саволга жавоб ёзиш Таҳлил қилиш ва баҳолашКонвертни ёнидаги ўқувчига узатиш2F071A1404 28 37 3804 39 08 281D08 2F 26 28 • Давра суҳбати методининг афзалликлари: • Ўтилган материални яхши эсда қолишига ёрдам беради; • барча ў қувчилар ў заро мулоқотда б ў ладилар; • ҳар бир ў қувчи ў зининг иштирок этиш масъулиятини ҳис этади; • Ўз фикрини эркин ифода этиш имконияти мавжуд. • Давра суҳбати методининг камчиликлари: • к ў п вақт талаб этилади; • Ўқитувчининг ў зи ҳам ривожланган фикрлаш қобилиятига эга б ў лиши талаб этилади; • Ўқувчиларнинг билим даражасига мос ва қизиқарли б ў лган мавзу танлаш талаб этилади. "ТАЖРИБА ВОСИТАСИДА ЎҚИТИШ ЦИКЛИ" (Д.КОЛБ ҒОЯСИ) МЕТОДИ • Мазкур метод қуйидаги тўрт омил асосига қурилади: • Рефлектив кузатиш ; • Абстракт хулосалаш(концептуаллаш) ; • Тажриба воситасида ўқитиш цикли ; • Фаол тажриба олиб боришга тайёрланиш ; • Аниқ тажриба ўтказиш 1. Рефлектив кузатиш 2. Абстракт хулосалаш (концептуаллаш) 3. Тажриба воситасида ўқитиш цикли 4. Фаол тажриба олиб боришга тайёрланиш 5. Аниқ тажриба ўтказиш"ТАЖРИБА ВОСИТАСИДА ЎҚИТИШ ЦИКЛИ" (Д.КОЛБ ҒОЯСИ) МЕТОДИ • ўқувчи-талабалар учун машқ (топшириқ)лар мазмунини танқидий ўрганиш ва улар устида фикр юритиш имконини берувчи шароитни яратиш (рефлектив кузатиш); • 2) ўқувчи-талабаларга зарур назарий билимларни бериш; • 3) муаммо юзасидан билдирилган фикрларни умумлаштириш ва хулосалаш учун шароит яратиш (абстракт хулосалаш, концептуаллаш); • 4) ўқувчи-талабаларга мукаммал шаклланган, айни вақтда яна бир бор текшириб чиқилиши лозим бўлган машқ(топшириқ)ларни ишлаб чиқиш имконини бер (фаол тажриба олиб боришга тайёрланиш); • 5) якуний хулосани шахсий тажрибадан ўтказ ва фаолиятда ун - дан фойдаланиш (аниқ тажриба ўтказиш). «Блиц» уйин методи • «Блиц» уйин- укувчиларни харакат кема-кетлигини тугри ташкил этишга, мантикий фикрлашга, урганаётган предмети асосида куп, хилма-хил маълумотлардан кераклигини танлаб олишни ургатишга каратилган методдир . Гурущ бащоси Гурущ щатоси Ту\ри жавоб Якка хато Якка бащо Гурущ ишидан четлашиш Щарака тлар мазмуни 2 1 1 1 1 1 2 2 6 1 5 2 7 5 1 6 6 10 3 7 3 4 13 5 8 8 2 8 10 4 6 6 5 11 1 10 : Жами 35 2913 та топширик • янги билимларни баён этишда , жуда секин кечадиган жараёнлар билан танишиш , бевосита кузатиш мумкин б ў лмаган , шунингдек , тез содир буладиган жараёнлар, ходисаларни кузатиш имконини берувчи методдир. Ўқ увчиларнинг ў тилган мавзу б ў йича билимларини муста ҳ камлаш ёки текшириш ҳ амда бир- бирини ба ҳ олаш имкониятини берувчи методдир 1 2 Белгилар: 1-таълим олувчилар 2-айлана стол22 5F 58 01 09 02 66 бирор мавзу бўйича таълим олувчилар билан ўзаро баҳс-мунозара ва фикр алмашув тарзида ўтказиладиган методдир . 67Муаммоли савол берилади Турли фикрлар билдирилади Фикр-мулоҳазалар тингланади Фикр-мулоҳазалар таҳлил қилинади Аниқ ва мақбул ечим танлаб олинади2C 26 2D 02 0E 2D 2A Баҳс-мунозара методининг афзалликлари: • Ўқувчиларни мустақил фикрлашга ундайди; • Ўқувчилар Ўз фикрининг тЎғрилигини исботлашга ҳаракат қиладилар; • Ўқувчиларда эшитиш қобилиятининг ривожланишига ёрдам беради. Баҳс-мунозара методининг камчиликлари: • Ўқитувчидан бошқариш ма ҳ оратини талаб этади; • Ўқувчиларнинг билим даражасига мос ва қизиқарли бЎлган мавзу танлаш талаб этилади. Кластер (ғунча, боғлам) методи педагогик, дидактик стратегиянинг муайян шакли бўлиб, ўқ увчиларга ихтиёрий муаммо хусусида эркин, очи қ ў йлаш ва шахсий фикрларни бемалол баён этиш учун шароит яратишга ёрдам беради. Мазкур метод турли хил ғ оялар ў ртасидаги ало қ алар т ўғ рисида фикрлаш имкониятини берувчи тузилмани ани қ лашни талаб этади. Кластер (ғунча, боғлам) методи педагогик, дидактик стратегиянинг муайян шакли бўлиб, ўқ увчиларга ихтиёрий муаммо хусусида эркин, очи қ ў йлаш ва шахсий фикрларни бемалол баён этиш учун шароит яратишга ёрдам беради. Мазкур метод турли хил ғ оялар ў ртасидаги ало қ алар т ўғ рисида фикрлаш имкониятини берувчи тузилмани ани қ лашни талаб этади. «Кластер» методи ў тказиш қ оидалари Ниманики ў йлаган б ў лсангиз, шуни қ о ғ озга ёзинг.Фикрингизнинг сифати т ўғ рисида ў йлаб ў тирмай, уларни шунчаки ёзиб боринг. Ёзувингизнинг орфографияси ёки бош қа жи ҳ атларига эътибор берманг. Белгиланган ва қ т ни ҳ оясига етмагунча, ёзишдан т ў хтаманг. Агар маълум муддат бирор бир ғ ояни ў йлай олмасангиз, у холда қ о ғ озга бирор нарсанинг расмини чиза бошланг. Бу ҳ аракатни янги ғ оя ту ғ улгунча давом эттиринг. Муа й ян тушунча доирасида имкон қ адар к ў про қ янги ғ ояларни илгари суриш хамда мазкур ғ оялар ў ртасидаги ў заро ало қ адорлик ва бо ғ ли қ ликни к ў рсатишга ҳ аракат қ илинг. Ғ оялар йи ғ индисининг сифати ва у лар ў ртасидаги ало қ аларнинг к ў рсатишини чекламанг.3C3A 0D 150C0335 08 0F 23 1D 160503 17 1D 0509 18 0F 3C 0F 2F35 09 1D 0E 1D 160503 1D 15 30 01 3F35 0F 17 1802 01 1C 03 40 41 08 15 1306 19 0F 18 2F 15 0D 31 07 17 42 0F 01 0D 1605 10 08 0F 42 0F 17 0E 17 19 030E 42 0F 15 42 10 40 1E 19 14 0A 18 03 0C 1D 43 18 01 3C 0F 06050B03 07 3C 0F 1D 0E 1D 35 03 18 03 17 3C 0506 18 05 0C 1D 0E 1C 03 18 06 49 0F 1606 3C 0613 1103 0C 05 1D 0E 03 18 03 0C 1D 0E 12 Мавзуга тегишли с ў зларни ёзиш таклиф этиладиДоскага калт с ў зи ёзилади С ў з ва ғ оялар ў ртасида бо ғ ланишни ў рнатилади Имкон қ адар к ў про қ ғ оялар йи ғ иш талаб этилади Билдирилган ғ оялар тармо қ лаб чи қ илади 1E 09 0D 35 40 21 0D 35 2F35 44 1D 35 3C 0F 1D 0E 17 3C 0503 1D 0E 1D 18 03 1D 43 18 01 3C 0F 3C 0630 40 01 41 3C 0F 15 18 0503 18 060503 01 • Зиг-заг технологияси та ҳ сил олувчиларни дарс жараёнида, дарсдан ташқарида турли адабиётлар, матнлар билан ишлаш, ў рганилган материални ёдда сақлаб қолиш, с ў злаб бера олиш, фикрини эркин ҳ олда баён эта олишга қаратилган дир. • Зиг- Заг технологияси нинг турлича номланиши: Бумеранг,, Илон изи, Ажурли арра, Нафис арра, 6 x 6 x 6, 7 x 7 • Ушбу технологияда тарқатма материаллар иштирокчилар томонидан якка ва гуруҳ ҳолатида ў злаштирилади ҳамда ў заро суҳбат, баҳс- мунозара, турли саволлар орқали ў злаштириш даражалари тезкор баҳоланади. Ўқ итувчи томонидан топшири қ лар ишлаб чи қ илади Кичик гуру ҳ лар шаклл антирилади ва топшириқлар берилади. Кичик гуру ҳ ларга мавзу б ў йича ало ҳ ида матнлар тар қ атилади. Ҳ ар бир иштирокчи ушбу материалларни пухта ў рганиши, уни бош қ аларга тушунтира олиши кераклигини тушунтирилади Кичик гуру ҳ иштирокчилари топшири қ лар сонига мос ҳ олда ра қ амлаб чи қ илади ва ҳ ар бир гуру ҳ даги бир хил ра қ амли иштирокчилар ало ҳ ида стол атрофида бирлашадилар ва ў злаштирган билимларини шерикларига галма-галдан ў ргатадилар Ўқ итувчи ва эксператлар ҳ ар бир гуру ҳ ни баллар асосида ба ҳ олайдиларБелгиланган ва қ т тугагач, иштирокчилар яна аввалги ў ринларига қ айтадилар, кичик гуру ҳ аъзолари биринчи топшири қ б ў йича та қ димотга тайёрланадилар ва та қ димот қ иладилар 3B 02 1C 0F0B 020D 1C 020F0B 11 1E 0F 0C 0B 0C 13 2809 1A 15040B0C 0A 13 1A 09 12 040E 02 040B02 14 0A 0B0C 14 12 041504 11 1E 01 1C 0F 1E 07 1C 0B 1C 02 1E 0B 1E 0A 15 1C 0B 1E 02 10 27 17 0D 27 0E13 31 090E 1A 04 1A 08090214 14 1A 1D 2720 12 0E 0A 0B 12 04 1A 02 12 0214 0A 13091E 0E 12 11 12 11 12 0915 • Методнинг афзаллиги: Ҳажм жиҳатидан катта материални мустақил ў злаштириш имкониятининг мавжудлиги ; • Кичик гуруҳларда ишлаш жараёнида ҳар бир гуруҳ аъзосининг гуруҳ билан ишлаш ҳамжиҳатлигининг мустаҳкамланиши • Методнинг камчилиги: • Методни қ ў ллашда к ў п вақт керак ; • Ҳар бир иштирокчи учун алоҳида тарқатма материал талаб этилади ; • Иштирокчиларнинг ў злаштириш даражалари ҳар-хиллиги сабабли кутиладиган натижага ҳар доим ҳам э ришилавермайди. Инсерт технологияси- ўқ ув материалларини ў злаштириш ва муста ҳ камлаш, та ҳ сил олувчиларнинг китоб билан ишлаш к ў никмаларини ривожлантириш ҳ амда у й вазифаларини муста қ ил бажаришда қў лланиладиган технологиядир . “ Биламан, Билишни хоҳлайман. Билиб олдим” ёки Б / Б / Б Ўқ итувчи мавзуга оид, янги ахборотларни ў з ичига олган матн тайёрлайди Ҳ ар бир иштирокчиларига мантлар тар қ атилади ва белгилар қў йишни таклиф этади . Вазифаларни ўқитувчи муҳокама қилади Берилган вазифалар буйича жавобларни умумлаштиради ва хулоса қилинади Ўқ итувчи маш ғ улотни олиб борилиш таритиби ни тушинтиради «Инсерт» методи методининг бос қ ичлари46 0615 03 1D 35 15 45 030E 07 08 0315 08 160630 1A 26 08 01 41 330311 3110 0101 1B 0615 3C 10 17 0E05 1510 ! - мен биламан ; * - янги ахборот; - - мен билган им га зид; ? - мени ў йлантириб қў йди.Методни амалга ошириш босқичлари: • Матн тарқатилади • Матнга қуйидаги белгилар қуйиб чиқилади: • Методнинг афзаллиги: • таҳсил олувчи матнлардан мустақил фойдалана олади; • олинган ахборотларни мустақил таҳлил қила олади; • ахборотларни тизимлаштириб, уларни қисқа ва аниқ баён қилиш к ў никмасига эга бЎлади; • Кичик гуруҳларда ишлаш жараёнида ҳар бир гуруҳ аъзосининг гуруҳ билан ишлаш ҳамжиҳатлиги мустаҳкамланади • Методнинг камчилиги: • Методни қЎллашда кЎп вақт керак; • Ҳар бир иштирокчи учун алоҳида тарқатма материал талаб этилади • Иштирокчиларнинг Ўзлаштириш даражалари ҳар-хиллиги сабабли кутиладиган натижага ҳар доим ҳам э ришилавермайди. 79 Ўқувчиларни муайян муаммони ечишга й ў налтирилган, мустақил тадқиқот олиб боришни к ў зда тутувчи метод дир . 80« ЛОЙИҲА » методининг тузилмаси 5. Текшириш 5. Текшириш 4. Амалга ошириш4. Амалга ошириш 2. Режа тузиш 2. Режа тузиш6. Хулоса чи қ ариш 6. Хулоса чи қ ариш 3. Қ арор қ абул қ илиш 3. Қ арор қ абул қ илиш 1. Маълумот йи ғ иш 1. Маълумот йи ғ иш • методнинг афзалликлари: • Ўқувчиларнинг к ў никма ва малакаларининг шаклланишига олиб келади; • Ўқувчиларнинг мустақил ў рганиш кЎникмаларини шакллантиради; • Ўқувчиларда мулоқот қилиш, ў з натижаларини ў зи текшириш к ў никмаларини ривожлантиради; • Ўқувчиларда иш-ҳаракатларни режалаштириш, мустақил қарор қабул қилиш каби к ў никмаларини ривожлантиради. • методнинг камчиликлари: • Й ў налтирувчи матн ва лойиҳа методларини амалга ошириш учун к ў п вақт талаб қилади; • танланган мавзу ў қувчининг билим даражасига мос келиши талаб этилади; • Ўқитувчидан катта тайёргарлик к ў риш талаб этилади. 82“ ЙЎНАЛТИРУВЧИ МАТН” методи - таълим олувчилар мустақил равишда йўналтирувчи саволлар ёрдамида маълумот йиғиш, режалаштириш, амалга ошириш вазифаларини бажарадиган методдир. 83« ЙЎНАЛТИРУВЧИ МАТН » методи бўйича фаолият кўрсатиш МУҲАНДИС - ПЕДАГОГ ФАОЛИЯТИМУҲАНДИС - ПЕДАГОГ ФАОЛИЯТИ ТАЪЛИМ ОЛУВЧИ ФАОЛИЯТИТАЪЛИМ ОЛУВЧИ ФАОЛИЯТИ Ўқ ув материалларини ва йў налтирувчи саволларни беришЎқ ув материалларини ва йў налтирувчи саволларни бериш Олдиндан тайёрланган режалаштиришга оид вара қ аларни тар қ атишОлдиндан тайёрланган режалаштиришга оид вара қ аларни тар қ атиш Таклифларни му ҳ окама қ илишТаклифларни му ҳ окама қ илиш Муаммоларни му ҳ окама қ илишМуаммоларни му ҳ окама қ илиш Ба ҳ олаш вара қ аларини биргаликда ишлаб чи қ ишБа ҳ олаш вара қ аларини биргаликда ишлаб чи қ иш Биргаликда хулоса чи қ ариш Биргаликда хулоса чи қ ариш Му ст а қ ил равишда ма ъ лумот йи ғи шМу ст а қ ил равишда ма ъ лумот йи ғи ш Му ст а қ ил равишда режа тузишМу ст а қ ил равишда режа тузиш Му ст а қ ил равишда қ арор қ абул қ илишМу ст а қ ил равишда қ арор қ абул қ илиш Му ст а қ ил равишда амалга оширишМу ст а қ ил равишда амалга ошириш Му ст а қ ил равишда текширишМу ст а қ ил равишда текшириш Му стақ ил равишда хулоса чи қ аришМу стақ ил равишда хулоса чи қ ариш 84« ЙЎНАЛТИРУВЧИ МАТН » методи бўйича юритиладиган ҳужжа тлар МА Қ САД: ___________________ ___________________ ______________ ТОПШИРИ Қ ТАЪРИФИ: ___________________ ___________________ ___________________ ________ Й Ў НАЛТИРУВЧИ САВОЛЛАР: ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ __________ ТАР Қ АТМА МАТЕРИАЛЛАР ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ________________ ЧИЗМАЛАР, СХЕМАЛАР ЎМКҲТТКМОваУҚТ И 2- Мавзу 85Й Ў НАЛТИРУВЧИ МАТН: _________________ ___________________ ___________________ ______________ _____________ ___________________ ___________________ ___________________ _______ « ЙЎНАЛТИРУВЧИ МАТН » методи бўйича юритиладиган ҳужжа тлар ИШ РЕЖАСИ Иш Асбоб Вақт № тартиби ускуна НАЗОРАТ ВАРАҚАСИ № Ўқувчи Мезонлар Ф.И.Ш. БА Ҳ ОЛАШ ВАРАҚАСИ № Мезонлар Ўқувчи Ф.И.Ш. Эътиборларингиз учун рахмат!!!

O'xshashlar

Ҳозирги замон таълим-тарбия жараёни ва янги педагогик технология лойиҳасига ёндашувлар
Тарбия жараёни моҳияти ва мазмуни. Тарбия тамойиллари
Тарбия жараёни ва унинг усуллари
Педагогикада таълим жараёни ва мазмуни
Мактабгача таълим муассасаларида таълим-тарбия жараёнини режалаштириш