Ishlab chiqarish ta`lim metodlari strukturasi - Pedagogika - Slaydlar

Ishlab chiqarish ta`lim metodlari strukturasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

516 KB

Ko'chirib olish

Reja  1.Ishlab chiqarish ta`limi xususiyatlari. Ish-harakat usullarini namoyish qilish.  2.Mashq. Talabalarning mustaqil kuzatuvi.  3.YOzma ko’rsatma berish. Ishlab chiqarish ta`limining faol usullari

Asosiy ma`lumot  Zamonaviy sharoitda bozor iqtisodiyoti yuksak kasb mahoratga mutaxassilarni tayyorlashni talab etiladi. Bu esa kasb ta`limi muassasalari oldiga yuqori malakali kadrlarni tayyorlash, ularda mehnatga ijodiy munosabatni tarkib toptirish uchun ishlab chiqarish ta`limi tubdan yaxshilash vazifasini qo`yadi.  Ishlab chiqarish ta`limi xususiyatlari. Kasb-hunar ta`limi o`quv muassasalarida ukuv jarayonining ishlab chiqarish ta`limi tashkil etuvchi qismi hisoblanadi. SHu bilan birga ishlab chiqarish ta`limi maqsadi, mazmuni, shakli va usullari bilan o`ziga xos xususiyatiga xam ega.  Ishlab chiqarish ta`limining asosiy maqsadi talabalarda ma`lum kasb, mutaxassislik sohasi buyicha kasbiy mahoratning shakllanishi hisoblanadi.

 Kasbiy mahorat» tushunchasi mohiyatini ochib beruvchi quyidagi ko`rsatkich-mezonlarni ajratib ko`rsatamiz:  ishni bajarish sifati – Texnik talablarning ish natijalari bo`yicha bajaralishi; uning o`rnatilgan ko`rsatkich va me`yorlarga mos kelishi; ijobiy natijalarni olish;  mehnat unumdorligi – o`rnatilgan vaqt me`yorlarining bajarilishi; mehnatni tashkil qilish va ishni bajarishning eng tejamli va unumli usullarini, yuqori unumdorlikka ega bo`lgan texnika va texnologiyani o`zlashtirishga va bo`lgan intilishni aniqlab beruvchi vaqt mezonini baholash qobiliyati va mahorati;  kasbiy mustaqillik – mehnatning yuqori sifati va unumdorligini ta`minlovchi ish usulini mustaqil tanlash mahorati; ishlab chiqarish vaziyatlarida muammolvrni mustaqil hal qilish, to`g’ri qaror qabul qilish qobiliyati; ishda o`z-o`zini nazorat qilish va boshqarishni amalga oshirish;

 Ishlab chiqarish ta`limi usullari oldingi paragrafda ko`rib o`tilgan nazariy o`qitish usullariga o`xshashdir. Ayniqsa ishlab chiqarish ta`limi jarayonida nazariy o`qitishning ko`plab usullari ishtirok etadi. SHu bilan bog’liq ravishda faqat ishlab chiqarish ta`limi uchun xos bo`lgan metodlarni ko`rib chiqamiz. Bularga to`rt pog’onali, xarakat usulini namoyish qilish, mashqlar, talabalarning mustaqil kuzatishi, yozma ko`rsatmalar, mehnatga ijodiy yondashuvning shakllantirish, shuningdek ishlab chiqarish ta`limining ba`zi «faol» usullari kiradi.  Kasb hunar kollejlarida talabalar o`z tanlagan kasb ko`nikmalarini shakllantirish imkoniyatiga ega bo`lishlarida «to`rt pog’onali usuli» eng samarali usul hisoblanadi. Bu usul O`zbekiston Respublikasi AQSH va Evropaning bir qancha davlatlari kasb hunar ta`limida keng qo`llaniladi. Bu usulda amaliy ko`nikmalarni o`zlashtirish jarayoni quyidagi to`rt bosqichda amalga oshiriladi.

 Amaliy o`qituvchisi talabalarga avval bajariladigan kichikroq bir ishni tushuntirib beradi, so`ngra qanday tartibda bajarilishini qilib ko`rsatadi. Keyin talaba shu ishni ko`rsatilgan tarzda qaytarishi (immitatsiya) kerak. Talaba qaytarib qilayotgan paytda amaliyot o`qituvchisi uning xatolarini to`g’rilab turadi. Talaba ushbu mashqni bir necha marotaba qaytarishi kerak.  Ish harakati usullarini namoyish qilish metodi . Bu metodini qo`llashdan maqsad talabalar ongiga ish harakatining aniq ko`rish tarzini yaratishdir.  Ish harakatining aniq va to`liq tarzi talabalar ongiga bir lahzada yuzaga kelmaydi. Avval u umumiy ko`rinishda taassurot qoldiradi. So`ngra asta-sekin faoliyatlar bo`yicha aniqlanadi.

 Ish usullari namoyishini qabul qila borib talabalar nafaqat tushunishlari, bilki usta tomonidan ularga ko`rsatilayotgan barcha usullarni alohida faoliyatlar bo`yicha yodda saqlab qol ishlari kerak. SHuning uchun ish usullari namoyishini takrorlash, ya`ni bir necha marta amalga o shirish lozim.  Mash q- k o` nikma va maxoratlarning tashkil etuvchilari bo`lganligi kabi ishlab chi q arish ta`limining ham asosiy usuli b o` lib xisoblangan mash q lar bilan shakllanadi. Mash q deganda ongli ravishda ma`lum bir faoliyat usuli bo`yicha amaliy xarakatlarni k o` p martalab takrorlash tushuniladi.

 Mash q larni mazmuni va o` tkazish usullari xususiyatlari ga qarab guruhlarga ajratish mumkin. Mash q lar ikki xil yondashuv – asos ida tuzilishi mumkin . Birinchisi ga didaktik maksad lar b o` yicha k o` nikmalar ni shakllan tirishga yo`naltirilgan mash q lar; boshlan g’ ich maxorat ni va murakkab maxorat shakllan tirishga yo`naltirilgan mash q lar kiradi . Ikkinchisi ga mazmun b o` yicha: ish usullarini bajarishda yo`naltirilgan mash q lar; ish jarayon larini bajarishda yo`naltirilgan ; texnologik jarayonlar ni bosh q arish g a yo`naltirilgan mashqlar kiradi .  I shlab chikarish ta`limi jarayoni da talaba lar ning kasbiy maxoratni shakllantirish ma q sadida ketma-ket murakkablashib boruvchi mashklar tizimi ishlab chiqilishi lozim .

 . Bu usul asosan murakkab tuzilishdagi jixozlarga xizmat k o` rsatish bilan bo g’ li q kasb ni egallamokchi b o` lgan talabalarning ishlab chi q arish ta`limida qo` llaniladi.  Kuzatuv talabalar tomonidan musta q il ravishda, ishlab chikarish ta`limi usta si ning nazorati va uning ko`rsatmalari bo`yicha o` tkaziladi. Topshiri q da odatda musta q il kuzatuvlar ma q sadi qo` yiladi, ularni o` tkazish tartibi k o` rsatiladi va kuzatuvlar natijalarini q ayd q ilish b o` yicha k o` rsatmalar beriladi.Talabalarning musta q il kuzatuvi

 YOzma k o` rsatma berish. Bu usulni qo` llash ishlab chi q arish ta`limi d arslarida musta q il axborot manbai xisoblangan turli xil k o` rsatmali o`q uv h ujjatlaridan foydalanish bilan bo g’ li q . Ishlab chi q arish ta`limida k o` rsatmali, texnologik xaritalar va o`q uv algoritmlari k o` p qo` llaniladi.  K o` rsatmali xaritalar texnologik jarayon larini o` rganishda qo` llaniladi . U urganilayotgan ob`ektda texnologik jarayonlar bajarilishi usullari, ketma- ketligi, qoidasi, vositalari, tartibi, nazorat va o`z-o`zini nazorat qilishni ochib beradi.

Ishlab chiqarish ta`limning faol usullari  . O`quv ishlab chiqarish ishlarini bajarishda faollik ya`ni fikriy, ongli ravishdagi, ijodiy faollik muxim axamiyatga ega. U talabalarda o`z xarakatlarini ko`rsatilgan namuna bilan mos ravishda ongli ravishda tuzatishlarida, ijobiy natijalarga olib keluvchi faoliyat usullarini mustaqil tanlashlarida, o`z mehnatlarini rejalashtirish, xatolarni taxlil kilish va tuzatishda namoyon bo`ladi. Ishlab chiqarishda talabalarning faolligi – bu ularning mashina, agregat, qurilma ishining tashqi belgilari bo`yicha ichki jarayonlarni tasavvur qilishlari va ushbu belgilarining taxlili asosida zaruriy xollarda uni rostlash bo`yicha maqsadga muvofiq qarorlar qabul qilish qobiliyatidir; bu egallangan faoliyat usullarini makbullashtirish, o`zgaruvchan sharoitlarda mahorat bilan harakat qilish qobiliyatidir.

Ishlab chiqarish ta`limining «faol» usullariga avvalambor ishlab-chiqarish texnik vazifalarini echish kiradi, ya`ni:  ishlov berish, rostlash, sozlash ishlari ;  dastur bilan boshkariladigan avtomatlashtirilgan ji h ozlar uchun bosh q aruv dasturlarini ishlab chi q ish va sozlash;  mashinalarning kinematik va printsipi al sxemalaridan foydalanib ishlash tartibotlari va parametrlarini ani q lash;  jihozlarni urnatish sxemalarini ishlab chi q ish;  ishlov berish, yi g’ ish, rostlash bo`yicha texnologik jarayonlarini musta q il ravishda ishlab chi q ish.

 Adabiyotlar:  Q. Olimov, D. Jalolova, M. Karimova va b. Maxsus fanlarni o’qitish metodikasi. O’quv qo’llanma.-T.:2013 yil 238 b.  Q. Olimov, M. Sayidaxmedova, D. Jalolova va b. Pedagogik texnologiyalar. O’quv qo’llanma.-T.:2011 yil 275 b.  Q.T Olimov , O.A.Abduquddusov, L.P.Uzoqova, M.M.Axmedjanov, D.F. Jalolova. Kasb ta`limi uslubiyoti: O’quv qo’llanma.- T.: Iqtisod-moliya, 2006.-160 b.

O'xshashlar

Zamonaviy ta`lim metodlari

Ta`lim metodlari va ularning klassifikatsiyasi

Ta`lim turlari

Shotlandiya ta`lim tizimi

Kasb ta`lim metodikasi