Bo’lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatni tarbiyalash - Pedagogika - Slaydlar

Bo’lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatni tarbiyalash

Yuklangan vaqt:

12.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

636.7978515625 KB

Ko'chirib olish

5A111701- «Boshlang‘ich ta’lim» K A Z A K O V A M A R H A B O Bo’lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatni tarbiyalash mavzusida tayyorlagan MAGISTRLIK DISSERTATSIYASI Т А Q D I M O T I

Mavzuning dolzarbligi. • Davlatning iqtisodiy, texnik rivojlanishiga qator omillar ta'sir ko'rsatishi tabiiy. Bular mamlakatda mavjud bo'lgan tabiiy resurslar, uning geografik joylashuvi, ta'lim tizimi, tarixi va boshqa ko'p omillardir. Lekin mavjud tabiiy resurslardan oqilona foydalana oladigan, davlatning tarixiy rivojlanishini belgilab beradigan (tarixni o'z qo'li bilan yaratadigan), davlat iqtisodiyotini boshqaradigan, yangidan-yangi texnikani yarata oladigan, mavjud ilg'or texnika va texnologiyalardan foydalana oladigan, ishlab chiqarishni yo'lga qo'ya oladigan omil bu albatta, inson omilidir. Shunday ekan, aynan inson omili, boshqacha qilib aytganda, inson resursi mamlakat rivojlanishida eng muhim rol o'ynaydi. Demak, O'zbekistonning kelajakda buyuk davlat bo'lishida ham inson omilining o'rni beqiyosdir. Kelajakda buyuk davlat barpo etishga qodir insonlarni tayyorlab berish birinchi o'rinda ta'lim muassalarining qo'lida. • Mamlakatning taraqqiyoti va o'zgarishlarda ishtirok etish insonlardan yuqori darajadagi umumiy va maxsus bilimlar, yuksak madaniyat, ma'naviyat va keng dunyoqarashni talab etadi. Ta'lim tizimini shu talablar asosida qayta qurish – jamiyatning kelajak avlod tarbiyasi sohasidagi ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiladi. Zero, ta'lim o'sib kelayotgan yosh avlodning ichki imkoniyatlarini, qobiliyatlarini yuzaga chiqaradi.

Tadqiqotning maqsadi • bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashning nazariy asoslarini va yaxlit tizimini ishlab chiqish

Tadqiqot obyekti • oliy o'quv yurtlarida bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlash jarayoni.

Tadqiqot predmeti bo'lajak o'qituvchining kasbiy tayyorgarligi mazmuni, shakl va usullari.

Tadqiqot vazifalari 1)ilmiy pedagogik adabiyotlar, tadqiqotlarni o'rganish orqali pedagogik kasbga ijodiy munosabatning nazariy asoslari va omillarini aniqlash; 2) pedagogik kasbga ijodiy munosabat asoslarini ilmiy tahlil etish; 3)pedagogik kasbga ijodiy munosabatning o'ziga xos xususiyatlarini va uni faollashtirish omillarini, talabalarning pedagogik faoliyat motivlari va ularni rivojlantirish yo'llarini tahlil etish; 4) oliy o'quv yurtlarida talabalarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashning amaliyotdagi darajasini tadqiq etish; 5) bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlash tizimini ishlab chiqish va uning samaradorligini aniqlash.

Tadqiqot farazi agar bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashda pedagogik faoliyatning motivlarini har tomonlama rivojlantirilsa; pedagogik kasbning mohiyatini anglatishga erishilsa; unga doir bilim, ko'nikma va malakalar chuqur egallanilsa va ular pedagogik amaliyotda muvaffaqiyatli qo'llanilsa bo'lajak o'qituvchini pedagogik kasbga ijodiy munosabatini shakllantirish samarali bo'ladi.

Tadqiqotning ilmiy yangiligi - bo'lajak o'qituvchini pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlash nazariy asoslandi va uning omillari ko'rsatildi; - pedagogik kasbga ijodiy munosabat asoslari ilmiy tahlil etildi; - pedagogik kasbga ijodiy munosabatning o'ziga xos xususiyatlari va ularni faollashtirish omillari, talabalarning pedagogik faoliyat motivlari va ularni rivojlantirish yo'llari belgilab berildi; - bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlash tizimi ishlab chiqildi;

Tadqiqot nazariy va amaliy ahamiyati Pedagogika nazariyasi kursi bo'lajak o'qituvchini pedagogik kasbga ijodiy munosabatga yo'naltirilgan nazariy qarashlar va yondashuvlar bilan boyitildi. Shuningdek , bo'lajak o'qituvchini kasbiy yo'naltirish motivlari, ularni rivojlantirish yo'llari belgilab berildi. • Tadqiqot natijasida bo'lajak o'qituvchini pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashga oid ishlab chiqilgan ilmiy-metodik tavsiyalar va tizim oliy o'quv yurtlarida o'qituvchilar tayyorlashni takomillashtirishga xizmat qiladi.

Himoyaga olib chiqiladigan holatlar: • 1. Bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashda kasbga layoqatlilikning mohiyati. • 2. Pedagogik faoliyat motivlarini har tomonlama rivojlantirish shart-sharoitlari va yo'llari. • 3. Pedagogik kasbga ijodiy munosabatning mohiyatini tushunish va shunga doir bilim, ko'nikma va malakalarni egallash samaradorligini oshirishning didaktik asoslari. • 4. Bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashning ta'lim samaradorligini oshirishdagi o'rni. • 5. Bo'lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatga tayyorlashga doir metodik tavsiyalar va ularning samaradorligi.

• I. Bob Bo’lajak o’qituvchilarda pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirishning nazariy asoslari • I.1. Bo'lajak o'qituvchilarni ta'lim jarayoniga ijodiy munosabatni shakillantirish pedagogik muammo sifatida

• Kasb –(arabcha biror narsani o‘rganish, egallash, foyda, hunar, mashg‘ulot) ish • Faoliyatning ma’lum tajriba tayyorgarlik talab etadigan biror turi, sohasi, hunar • Mutaxassislik – kasbiy ta’lim, tayyorgarlik yo‘li bilan o‘zlashtirilgan ish jarayonidagi maxsus bilimlar, ko‘nikma va malakalar majmuasi bo‘lib, ular u yoki bu kasb doirasida ma’lum faoliyat turini bajarish uchun zaruriy hisoblanadi

• Kasbiy tayyorgarlik – maxsus nazariy bilim, amaliy ko‘nikma va malakalar, shuningdek , ma’naviy-axloqiy sifatlarni o‘zlashtirish asosida shaxsning kasbiy faoliyatni olib borishga nisbatan fiziologik , psixologik va jismoniy tayyorgarlik darajasi.

• Kreativlik (creativity –inglizcha ijodiy, “lotincha creation – “yaratish”) deb pedagogik adabiyotlarga kiritmoqdalar • ” Kreativlik o’zida yangicha yo’sinda amalga oshirilgan o’zlashtirish to’lqini • yangicha aloqadorliklarni aniqlash • yangicha munosabatga kirishish • yangiliklar • ongning yangicha e’tirozlarga sabab bo’luvchi faoliyatdir • “ Ijod –insonning yangi moddiy va ma’naviy ne’matlar yaratish faoliyati.Unda inson tafakkuri, xotirasi tasavvuri, diqqati, irodasi faol ishtirok etadi, butun bilimi tajribasi, iste’dodi namoyon bo’ladi .

Bo‘lajak o‘qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy faoliyati modeli

• Talabalarni oliy ta’lim muassasasi sharoitiga moslashtirishda va pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirishda quyidagi jihatlarni alohida ko‘rsatib o‘tish lozim: • 1) talabalarda moslashuv jarayonining kechishi murakkab dinamikaga ega bo‘lib, ijtimoiy va shaxsiy ahamiyatga ega qadriyatli tasavvurlarni o‘zaro uyg’unlashuvini talab etadi; • 2) talabalar uchun o‘qishning birinchi va ayrim hollarda ikkinchi yili murakkab vaziyatlar bilan birga kechadi; • 3) oliy ta’lim muassasasida tahsil olish jarayonida talabalarda o‘z-o‘zini anglash tuyg‘usi rivojlanadi, atrof-olam va borliqqa doir qadriyatli munosabatlar tizimining rivojlanishi davom etadi; • 4) talabalarda bazaviy o‘quv moslashuvlari va pedagoglik kasbiga ijodiy munosabat shakllanadi; • 5) talabalik yillari tashkiliy, metodik va psixologik tavsifga ega bo’lib, shaxsning kasbiy va shaxsiy moslashuvining eng muhim bosqichidir

O’quvchilarni kasb tanlashga bo’lgan munosabatlari

Boshlang'ich sinf o‘qituvchilarning pedagogik faoliyatga bergan baholari

O‘quvchilarning o‘qituvchi sifatlarini baholashlari

1.3.3-jadval Boshlang'ich sinf o‘qituvchilarining o‘z pedagogik faoliyatlaridagi ijodiy munosabat elementlari mavjudligiga bo‘lgan munosabatlari

1.3.1-rasm O‘qituvchilarning fikricha pedagogik faoliyatdagi muvaffaqiyat omillari.

3.2.1-rasmTajriba guruhida pedagogoglik kasbiga ijodiy munosabat shakllantirish ko’rsatkichi (Tajriba avvalida)

3.2.2- rasm. 3.2.2.jadval Pedogogik faoliyatga ijodiy munosabatni shakllantirish darajasi (Nazorat guruhi)

3.2.2.jadval Pedogogik faoliyatga ijodiy munosabatni shakllantirish darajasi Tajriba so’ngida, n = 200 ta

3.2.3-rasmTajriba guruhida pedagogoglik kasbiga ijodiy munosabat shakllantirish ko’rsatkichi (Tajriba so‘ngida)

Nazorat guruhida pedogogik faoliyatga ijodiy munosabatni shakllantirish darajasi (Tajriba so’ngida)

XULOSALAR • OTMlaridagi o’quv-tarbiya jarayoni bo’lajak o’qituvchilarni pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirish jarayonida katta imkoniyatlarga ega ekanligini ko’rsatdi. Ammo mazkur jarayonga bir tomonlama yondashish mutaxassislarning sifat darajasiga sezilarli ta’sir ko’rsatayotganligi ham amaliyotda tasdiqlandi. • Oliy ta’lim muassasalaridagi ta’lim-tarbiya jarayonini ijtimoiy talablar, demokratik tamoyillar, shuningdek ishlab chiqarishning mutaxassis shaxsiga qo’yayotgan malakaviy talablaridan kelib chiqib modernizatsiyalash dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. • Bo’lajak o’qituvchilarni pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirish, ularning mustaqil izlanishga yo’naltirilganligi va kasbiy motivatsiyasi yetakchi ijtimoiy- psixologik omillardan biri bo’lib, mazkur jihatlar ta’lim oluvchilarning tanlangan faoliyat sohasiga ijodiy munosabat jarayonini jadallashtiradi.

xulosalar shakllantirildi:• 1. Bo’lajak o’qituvchilarni pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirish nazariyasi tahlili natijasida uning ilmiy-nazariy asoslari tadqiq etildi. • 2. Bo’lajak o’qituvchilarni pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirish mazmunini pedagog mutaxassis shaxsiga quyiladigan zamonaviy kasbiy talab va takliflar darajasida takomillashtirish zarurati asoslab berildi. • 3. Bo’lajak o’qituvchilarni pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirishda o’quv jarayonini tashkil etishga innovatsion yondashuvni qaror toptirish zarurati va bunda yaratilgan pedagogik shart-sharoitlarning mavjudligi mutaxassislar pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatini shakllantirishga samarali ta’sir ko’rsatishini tajriba natijalari tasdiqladi. • 4. Yangicha mazmundagi o’quv metodik majmualarni yaratish, o’qitishning innovatsion shakl va metodlarini o’quv jarayoniga tadbiq etish va tizimli monitoring jarayonini yo’lga qo’yish talabalarning bilish faolligini ta’minlashda, ularning kasbiy- ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda hamda kasbiy tayyorgarlikning shakllanishida muhim ahamiyatga ega ekanligi isbotlandi

• uslubiy tavsiyalarni ishlab chiqishimizga asos bo’ldi: - bo’lajak o’qituvchilarni pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirishning mazmunini zamonaviy talablar asosida takomillashtirish; • - bitiruvchi kurslarda “Innovatsion o’qitish texnologiyalari”, “Tarbiya texnologiyalari” kurslarining o’qitilishini yo’lga qo’yish; • - bo’lajak o’qituvchilardagi pedagoglik kasbiga ijodiy munosabatni shakllantirish jarayonida pedagogik amaliyot ishlarini samarali tashkil etilishiga alohida e’tibor qaratish; • - o’quv-tarbiya jarayonida shaxsga yo’naltirilgan pedagogik texnalogiyalardan maqsadli foydalanish.

E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Bo'lajak o'qituvchilarni tayyorlashda pedagogik innovatsiyalardan foydalanish

Bo’lajak o’qituvchilarda pedagogik faoliyatni loyihalash ko’nikmalarini shakllantirish

Bo’lajak o’qituvchilarni kasbiy faoliyatga tayyorlashning samarali yo’llari

Pedagogik psixologiyada xulqi og’og\\'ishgan bolalarni psixologik tarbiyalash

O’quvchilarda mehnatga ijobiy munosabatni qaror toptirish