Qo’l va oyoq muskullarining tuzilishi - Odam va uning salomatligi - Slaydlar

Qo’l va oyoq muskullarining tuzilishi

Yuklangan vaqt:

16.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5539.599609375 KB

Ko'chirib olish

Qo’l va oyoq muskullarining tuzilishi

Muskul boshi bilan tanaga yaqin suyakka, dumi bilan tanadan uzoqroq suyakka birikib, qisqarganda bo’g’imda harakat bajariladi. Mus kullar - muskul tolalarining yo’nalishiga qarab: duksimon, yarim patsimon, ikki yoqlama patsimon, tasmasimon va ikki qorinchali bo’lishi mumkin. Har qaysi muskul tashqi tomondan birikti ruvchi to’qimadan tuzilgan yupqa parda bilan o’ralgan bo’lib, bu parda fassiya deb ataladi. Fassiya alohida muskulni, bir qancha muskulni va muskullarning hammasini o’rab turishi mumkin. Fassiya bilan paylar (bog’lag’ichlar) orasida harakatni engillashtiradigan sino viy suyuqligi bo’ladi.

Muskullar uzun, kalta, keng va yumaloq bo’lishi mumkin. Uzun muskullar ko’proq, qo’l-oyoqlarda uchrab, keng qulochli harakatlarda qatnashadi. Kalta muskullar harakat qulochi kam bo’lgan qismlarda uchraydi. Masalan, ular qovurg’alar, umurtqalar orasida bo’ladi. Keng muskullar gavda atrofida joylashgan, masalan, ko’krak, qorin muskullari va boshqalar. Bularning mus kul tolalari har tomonga yo’nalgan bo’lib, boshlanish, birikish joyida keng pay-aponevroz hosil bo’ladi. Yumaloq muskullar og’iz, ko’z atro fida uchraydi. Kalta-yo’gon muskul lar baquvvat bo’lib, yuqorigi, pastki kamarlarda va gavda orasida uchraydi. Masalan, deltasimon dumba muskullari. Organizmdagi muskullar har xil nomlanadi. Bosh lanish, birikish joyiga ko’ra, ma salan, yelka-bilak muskuli, funk siyasiga qarab chaynash muskuli, bukuvchi muskullar va hokazo; boshiga qarab: 2 boshli, 3 boshli va hokazo; tuzilishiga qarab: yarim payli mus kul va boshqalar; joylashishiga qarab: peshana, yelka muskullari va hokazo; shakliga qarab: trapesiyasimon, rombsyamon muskullar deb ataladi va hokazo.

Orqa muskullariga trapetsiyasimon, orqaning serbar muskuli, rombsimon, kurakni ko'taruvchi, yuqorigi va pastki tishsimon, umurtqa pog'onasini tiklovchi (yozuvchi) muskullar kiradi. Orqa muskullari umurtqa pog'onasi va kurak suyagi harakatlarini ta'minlaydi. Vlar gavdani rostlab turadi.

Qo'l muskullari yelka kamari va qo'l muskullaridan iborat. Yelka kamari muskullariga deltasimon, kurak sohasidagi muskullar kiradi. Qo‘l muskullari yelka, bilak va qo'l panjasi sohasidagi muskullarga bo'linadi. Yelkaning oldingi yuzasida yelkaning ikki boshli, orqa qismida uch boshli muskuli bo'lib, ular tirsak bo'g'imida bukish va yozish harakatlarini bajaradi.

Bilak sohasidagi muskullar ham bilakning oldingi va orqa qismidagi muskullarga bo'linib, oldingi qismdagilari qisqarganda qo'l panjasi bo'g'imlarida bukilish, orqa qismdagilar qisqarganda esa yozilish harakatlari bajariladi. Oyoq muskullari tanani tutib turganligi va turli-tuman harakatlarni bajarganligi uchun qo'l muskullariga nisbatan kuchli rivojlangan. Ular son, boldir va oyoq panjasi muskullariga bo'linadi. Sonning oldingi sohasida joylashgan to'rt boshli muskul organizmdagi eng yirik, kuchli muskullardan bo'lib, son-chanoq bo'g'imida bukilish, tizza bo'g'imida yozilish harakatini bajaradi.

Sklet muskulaturasi muskul tolalarining yo’nalishiga qarab xam farqlanadi.Muskul tolalari bir-biriga nisbatan parallel xolda zich joylashishi mumkin. Bularga misol qilib duksimon muskullarni olamiz. Agar muskul tolalari payga bir tomondan qiyshiq xolda tutashsa bunday muskullar bir patli, ikki tomondan qiyshik xolda tutashsa ikki patli, xamma tomonda qiyshiq xolda tutashsa ko’p patli muskul deyiladi.Misol delьtasimon mukskul.

Ayrim muskulning tolalari aylanma, yaьni sirkulyar xolda joylashishi xam mumkin. Masalan og’iz va anal teshigining aylanma muskullari. Ayrim xollarda muskul bir necha joyidan pay ulog’ichlari bilan bo’lingan bo’ladi.Bularga ulog’ichli muskullar deyilib. masalan qorinning to’g’ri muskuli. Muskullar funksiyasiga qarab bukuvchi yozuvchi aylantiruvchi (ichkariga va tashqariga) ko’taruvchi yaqinlashtiruvchi. uzoqlashtiruvchi aylantiruvchilarga bo’linadi.

Yelka kamari muskullari Bu muskullar yelka kamari, yelka bo’g’imi, tirsak bo’g’imi, ayniqsa, qo’l panjasi harakatlarida aktiv ishtirok etadi. Yuqorigi kamar muskullari yelka kamari, yelka oldi, panja muskullariga bo’linadi. Yelka kamari muskullari yelka kamari suyaklari yuzasida bo’lib, asosan, yelka bo’g’imidagi harakatlarda ishtirok etadi. Deltasimon muskul (m. deltoideus) eng kuchli muskul bo’lib, o’mrov suyagining akromial uchidan, kurakning akromial o’simtasi va qirrasidan boshlanib, yelka suyagining tashqi yuzasidagi deltasimon g’adir-budurlikka birikadi

Kurak osti muskuli (m. subscapularis) kurak osti chuqurchasiga joylashib, yelka suyagining kichik do’ngchasiga birikadi. U qisqarganda uzoqlashgan qo’lni tanaga yaqinlashtiradi va yelkani ichki tomonga buradi.

O’siq usti muskuli (m. supraspinatus) kurak suyagining orqa o’simtasi ustida joylashgan bo’ lib, yelka suyagining katta do’ngchasi ga va bo’g’im kapsulasiga birikadi, u qisqarganda yelkani tanadan uzoqlashtiradi.

O’siq osti muskuli (m. infraspinatus) kurak suyagining orqa o’simtasi tagida joylashgan bo’ lib, yelka suyagining katta dungcha siga hamda bo’g’im kapsulasiga birikadi. Uning tagida kichik yumaloq muskul (m. teres minor) joy lashgan. Bu muskul kurakning tashqi burchagidan boshlanib, yelka suya gining katta dungchasiga birikadi. Bu muskullar qisqarganda yelkani tashqi tomonga buradi.

ERKIN QO’L MUSKULLARI Qo’l muskullari uch gruppaga: yelka, yelka oldi va panja muskullariga bo’lib o’rganiladi. Yelka muskullari joylashishiga qarab oldingi va orqa gruppaga bo’linadi. Oldinda yelkannng ikki boshli, yelka va tumshuqsimon- yelka muskullari bor.

Yelka ikki boshli mus kuli (m. biceps brachu)ning ikkita boshi bo’lib, uzun boshi kurak suyagining bo’g’im yuzasi ustidan boshlanadi. Uning payi yelka bo’g’imining ichidan o’tadi. Kalta boshi kurakning tumshuqsimon o’simtasidan boshlanib, 2 ta boshi oldinda qorincha hosil qiladi. Bu muskul tirsak bo’g’imidan pastga o’tib, bilak suyagining do’ngchasiga birika di. U qisqarganda yelkani bukadi va tanaga yaqinlashtiradi. Bilak bo’g’imini bukishda va supinasiyada ishtirok etadi.

OYOQ MUSKULLARI Oyoq muskullari: son, boldir, oyoq panjasi muskullariga bo’linadi. Son muskullari. Sonning atrofidagi muskullar 3 gruppaga: oldingi, ichki, orqa gruppaga bo’linadi. Ularning ko’pchiligi boldirga birikadi. Ular qisqarganda tizza, qisman tos-son bo’g’imidagi harakatda ishtirok etadi. Sonning oldingi tomonida asosan 2 ta muskul, sonning to’rt boshli muskuli bilan tikuvchi muskul bor.

Tikuvchi muskul (m. sarto-rius) organizmdagi eng uzun mus kul bo’lib yonbosh suyagining oldingi ustki o’sig’idan boshlanib, sonning orqasiga o’tadi va katta boldir suyagining medial tomoniga birika di. Bu muskul ikkita bo’g’imdan o’tib qisqarsa, ikkala bo’g’imni bukadi, boldirni ichki tomonga buradi.

O'xshashlar

Suyaklarning tuzilishi va o’sishi

Orqa miyaning tuzilishi va funksiyasi

Terining tuzilishi va funksiyasi 2

Tayanch harakatlanish sistemasining tuzilishi, funksiyasi va ahamiyati

Qon aylanishining ahamiyati, yurakning tuzilishi