Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash - Melioratsiya - Slaydlar

Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash

Yuklangan vaqt:

30.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

69.8330078125 KB

Ko'chirib olish

Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash Reja: 1. Yog’och-taxta ishlari 2. Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash

Yog’och-taxta ishlari Qolip – beton qorishmasi yotqiziladigan inshoot qismi yoki konstruksiyasi beton elementining geometrik shakli va o’lchamlarini ta’minlovchi vaqtinchalik yordamchi konstruksiyadir. Qolipda qorishma qotadi, betonga aylanadi va u talab qilinadigan mustahkamlikka erishgandan so’ng, yordamchi konstruksiya (qolip) yechiladi. Qo’llanilish maqsadiga mos ravishda qoliplarga bir qator talablar quyiladi: mustahkamlik, qattiqlik, o’lchamlari aniqliligi; konstruktsiyasi oddiyligi; engil bo’lishi va tayyorlash uchun kam mehnat sarflanishi; tanasidan sement sutini o’tkazmasligi; qulay yig’ilishi va yechilishi.

Yog’och-taxta ishlari Qoliplar konstruktsiyasi murakkabligi, betonlashtiriladigan konstruksiyalar murakkabligi va qurilish bloklari o’lchamlariga bevosita bog’liqdir. Qolip ishlari ko’p mehnat sarfi talab qiladigan jarayonlardan hisoblanadi va uning narxi suv xo’jaligi qurilishida beton ishlari umumiy narxining 40% gacha qismini tashkil qilishi mumkin. Shu sababli qolip turini tanlash, unga bog’liq ishlarning qulay texnologik variantlarini to’g’ri tashkil qilish, katta hajmda beton ishlari bajariladigan inshootlar qurilishida texnik-iqtisodiy jihatdan juda katta ahamiyatga egadir.

Yog’och-taxta ishlari Tayyorlash jarayonida qo’llaniladigan materiallarga bog’liq ravishda qoliplar quyidagi turlarga bo’linadi: - yog’och qoliplar , ishchi yuzasi, tayanch karkaslari, chegaralovchi va boshqa elementlari yog’och materiallaridan (doska, bryus va hokazo) yasaladi; - metall qoliplar, ishchi yuzasi silliq, tekis metalldan (metall list), tayanch konstruksiyalari temir burchaklardan, shvelerlardan va balkalardan yasaladi; - yog’och–metall qoliplar, ishchi yuzasi silliq, tekis yog’och doskalardan (taxtalardan) yoki faneradan, tayanch qismlari metalldan yasaladi; - beton yoki temir-beton qoliplar, beton yoki temir-betondan yasalgan plitalar yoki bloklar.

Yog’och-taxta ishlari Qurilish blokining qolip konstruksiyasi bilan chegaralanadigan qismi qoliplanish yuzasi deyiladi. Qoliplanish yuzasining Skol (m2) betonlashtiriladigan blokining umumiy hajmiga Wbl (m3) nisbati qoliplanish yuzasi koeffitsienti deyiladi. Yog’och materiallardan yasaladigan qoliplarning asosiy kamchiliklaridan biri – bu nam ta’sirida va qurish jarayonida tanasining deformatsiyalanishidir. Natijada mix bog’lamalari buzilishi doskalar orasida yoriqlar paydo bo’lishi, ishchi yuza geometrik shaklining o’zgarishi kabi salbiy oqibatlar yuzaga kelishi mumkin. Qoliplar mahkamlanish harakteri va qayta o’rnatilish usuliga ko’ra–ko’p marta ishlatiladigan yig’ib–echiladigan shit, statsionar qayta ishlatilmaydigan va ko’chma - harakatlanuvchan bo’lishi mumkin.

Yog’och-taxta ishlari Statsionar qayta ishlatilmaydigan qoliplar inshootlarning murakkab konstruksiyalarini betonlashda har bir qurilish bloki uchun alohida tayyorlanadi (ayniqsa beton tugonlar, GESlar qurilishida). Bunday qoliplar yechilgandan so’ng materiallarini boshqa shakl va o’lchamdagi qoliplar yasash uchun ishlatilishi mumkin. Ko’p marta ishlatiladigan yig’ib-yechiladigan shit qoliplar har bir davr ish jarayonidan so’ng, yechilib tozalanadi va maxsus ta’mirlashdan o’tkazilgach navbatdagi betonlashtirish blokiga o’rnatiladi. Bunday turdagi qoliplarning qurilish jarayonida qayta ishlatilish darajasi, ular tayyorlangan materiallar turi va mustahkamligiga bog’liqdir. Masalan bu ko’rsatkich yog’och materiallaridan yasalgan qoliplarda 30…40 martagacha, metall qoliplarda esa 100…125 martagacha bo’lishi mumkin.

Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash Qoliplar qismlari yoki elementlarini tayyorlashda bryus, taxta, fanera (qalinligi 8…10 mm katta bo’lgan) va boshqa turdagi yog’och, turli xil o’lchamdagi va ko’rinishdagi metall materiallari, shuningdek ma’lum darajada qalinlikdagi temir beton yoki yig’ma temir beton detallaridan keng foydalaniladi. Qoliplarning ushlovchi qismlari ham mustahkam yog’och materiallaridan yoki qora metall prokatidan tayyorlanishi mumkin. Qolipning ishchi yuzasiga beton yopishib qolishi oldini olish uchun plastmassa materiallardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Buning uchun, ishchi yuzaga steklotekstolit, stekloplastik, getinaks, viniplast kabi qalinligi 0,5…15 mm gacha bo’lgan materiallar qoplanishi tavsiya qilinadi. Agar, qoliplar ishchi yuzalari yog’och materiallardan yasaladigan bo’lsa, ularning namlik darajasi 15% dan oshmasligini inobatga olish lozim. Yog’och doskalar qalinligi 40 mm gacha bo’lganda ularning yon tomonlari bir biriga moslab tekislanishi kerak va birlashtirilganda orasida hech qanday yoriq qolmasligi lozim. Qalinligi 40 mm ortiq bo’lgan doskalar bir-biriga mustahkam birlashishi uchun yon tomonlarida shpunt pazlari yasaladi.

Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash Qolip konstruksiyasini tayyorlash jarayonida yog’och materiallari o’zaro mixlar yordamida, metallar payvandlash yoki boltli bog’lash usulida, fanera va plastmassalar suvga chidamli kleylar yordamida birlashtiriladi. Tashqi tomondan mahkamlash juda sodda va qulay usul bo’lib, balandligi 3 m gacha bo’lgan bloklarda qo’llanishi maqsadga muvofiqdir. Agar, betonlashtiriladigan bloklar balandligi 3 m yuqori bo’ladigan bo’lsa, qoliplarning ishchi yuzalarining mustahkamligini, qo’zg’almasligini va qattiqligini ta’minlash uchun murakkab tayanch tizimini tashkil qilish talab qilinadi. Shu sababli qalinligi (balandligi) 3 m yuqori bo’lgan bloklarda vertikal bo’yicha o’rnatilgan shitlar soniga bog’liq ravishda ichki tomondan maxsus ushlagichlar o’rnatiladi. Bunday ushlagichlar bir yoki bir necha yarusli metall konstruksiyalar bo’lib, bir tomoni qolip shitlariga ikkinchi, tomoni blokdagi armatura konstruksiyalariga biriktirilgan bo’ladi va natijada ular beton tarkibida qolib ketadi.

Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash Qoliplar tayyorlanadigan yog’och materiallariga dastlabki ishlovlar berish (yog’ochni quritish, po’stlog’ini yo’nish, arralash, silliqlash va hakozolar) qurilishning yog’ochni qayta ishlash korxonalarida amalga oshiriladi. Shundan so’ng, qoliplar maxsus qolip tayyorlash sexlarida tayyorlanadi. Agar, qurilishda yog’ochni qayta ishlash korxonasi bo’lmasa, dastlabki ishlov berish jarayoni qolip tayyorlash sexining xovlisida ham amalga oshirilishi mumkin. Qolip tayyorlash sexi tarkibiga quyidagilar kiradi: materiallar ombori; tayyorlov bo’limi; yig’ish va ta’mirlash bo’limi; tayyor mahsulotlar ombori. Tayyorlov bo’limida qoliplarning barcha elementlari yasaladi keying bo’limga yig’ish uchun o’tkaziladi. Tayyorlangan qoliplar va tayanch konstruksiyalari omborlarda belgilangan qoidalar bo’yicha saqlanadi.

Yog‘och-taxta ishlarini mexanizatsiyalash Temir beton plita-qoliplar, temir beton buyumlari tayyorlash zavodlari yoki poligonlarida tayyorlanadi. Ularni tayyorlash texnologiyasi, yig’ma temir beton mahsulotlarini tayyorlash jarayonlaridan deyarli farq qilmaydi. Qoliplarni belgilangan joyga o’rnatish kranlar yoki ko’tarma qurilmalar yordamida amalga oshirilishi mumkin. Shuningdek, bunday mexanizmlardan armatura konstruksiyalarini o’rnatishda va beton qorishmasini qurilish bloklariga uzatishda ham foydalaniladi. Beton minimal darajadagi mustahkamligiga erishishi bilan qoliplar echib olinishi tavsiya qilinadi. Bunda, qolipning betondan ajralishi oson kechadi va natijada ularning shikastlanishi oldi olinib, qayta ishlatish imkoniyati oshadi. Qoliplarni echib olishda mix sug’irgich, lomlar va richaglardan foydalaniladi.

Xulosa Qurilish amaliyotida qo’llaniladigan maxsus qoliplar asosan beton qoplamasining sirtqi qismlarining yuqori darajada zich va mustahkam bo’lishini ta’minlashda qo’llaniladi. Bunday qoliplar turkumiga kiruvchi vakuum-qoliplar to’g’risida yuqorida batafsil ma’lumotlar berilgan edi. Tuzilishi, o’rnatilishi va qo’llanish sharoitlari vakuum-qoliplarga yaqin bo’lgan suv shimuvchan qoliplar ham mavjud. Asosiy farqli tomoni, bunday qoliplarning ishchi organi bo’lgan shitlari yuzasi suv shimadigan materiallar bilan qoplanadi. Bunday materiallar mayda yanchilgan yog’och tolalaridan tayyorlangan plitalar, kartonlar yoki paxta tolasidan zich to’qilgan qalin matolar bo’lishi mumkin. Qolip yuzasidagi bunday qoplamalar beton qorishmasining tarkibidagi ortiqcha suvlarni shimib oladi.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. G‘.T. Davronov, “Gidromeliorativ ishlarni tashkil etish” Toshkent 2016 2. www.aim.uz 3. www.studfiles.com

O'xshashlar

Torkretbeton texnologiyasi. Nuqsonlarni bartaraf qilish ishlarini mexanizatsiyalash

Beton qorishmasini tashish ishlarini mexanizatsiyalash va bajarish texnologiyasi

Torkretbeton texnologiyasi. Nuqsonlarni bartaraf qilish ishlarini mexanizatsiyalash 2

Teleskopik bir cho‘michli ekskavatorlarni qo‘llab yer ishlarini mexanizatsiyalash xususiyatlari

Beton qorishmasini tashish ishlarini mexanizatsiyalash va bajarish texnologiyasi 3