Suvning oqish tezligini o’lchash. Suv sarfi - Melioratsiya - Slaydlar

Suvning oqish tezligini o’lchash. Suv sarfi

Yuklangan vaqt:

07.06.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

744.810546875 KB

Ko'chirib olish

Suvning oqish tezligini o’lchash. Suv sarfi • Reja • 1. Suvning oqish tezligini o’lchash. • 2. Gidrometrik parraklarni tarirovkalash. Integratsion usul yordamida • 3. suvning oqish tezligini o’lchash

• Asosiy adabiyotlar • 1. Xamidov M. Botirov Sh.Ch. Suvanov B.U. Yulchiev D.G. Suv resurslarini o‘lchovi va vositalari. O’quv qo’llanma. T.: TIMI, 2018, 185 b. • 2. Xamidov M.X., Begmatov I.A., Isaev S.X., Mamatov S.A. “Suv tejamkor • sug’orish texnologiyalari” O’quv qo’llanma. T.: TIMI, 2015, 232 b. • 3. Xamidov M.X., Begmatov I.A., Isaev C.X., Mamatov S.A. “Suv tejamkor • sugorish texnologiyalari” O’quv qo’llanma. T., TIMI bosmaxonasi, 2015. 243 bet. • 4. Xamidov M.X., Shukurlaev X.I., Mamataliev A.V. “Qishloq xojaligi • gidrotexnika meliorasiyasi”. Darslik. T. Sharq, 2009, 379 bet. • 5. Akbarov A., Nazaraliev D., Hikmatov F., 2008. “Gidrometriya” O‘quv qo‘llanma. T., TIMI bosmaxonasi, 2008. 155 bet.

• Qo’shimcha adabiyotlar • 7. Norkulov U., Sheraliev X,. “Qishloq xo’jaligi melioratsiyasi”. Darslik. T. “O’zbekiston miiliy entsiklopediyasi”, 2003, 204 bet. • 8. Raximbaev F.M. va boshqalar. “Qishloq xo’jaligida sug’orish melioratsiyasi”. Darslik. T. “Mehnat”, 1994, 327 bet. • 9. Рахимбаев Ф.М. «Практикум по сельскохозяйственным гидротехническим мелиорациям». Т. «Мех.нат». 1991, 391 бет. • Internet saytlari • 10. WWW.Ziyo.net. • 11. WWW.cawater-info.net. • 12. rubricon.com. • 13. oldbooks.ru. • 14. cgiar.org. • 15. sic.icwc-aral.uz

• 1. Suvning oqish tezligini o‘lchash • Tezliklarning daryo chuqurligi va kengligi bo‘yicha taqsimlanishi. Suvning oqishsh tezligini o‘lchash suv sarfini aniqlashda, gidrotexnik inshootlarni loyhalash va qurishda, shu bilan birga qator ilmiy-amaliy masalalarni hal qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. • Daryo o‘zanidagi suv massasining vaqt birligi ichida bosib o‘tgan masofasi suvning oqish tezligini ifodalaydi. • Tezlikni o‘lchashdan ko‘zlangan maqsad suv rejimining asosiy elementi hisoblangan suv sarfini aniklashdan iborat. Xalq xo‘jaligini bir qancha tarmoqlarini rivojlantirish uchun suv sarfini aniq bilish kerak bo‘ladi. Buning uchun esa o‘zandagi oqim tezligini aniqlash talab etiladi. Turli gidrotexnik va suv xo‘jaligi inshootlarini loyihalash, qurish va ulardan foydalanishda ham o‘zanda suvning oqish tezligini hisobga olish zarur bo‘ladi.

Вертушка гидрометрическая ГР-21М измеряет скорость течения потока воды. В основе работы гидрометрической вертушки лежит зависимость между скоростью вращения лопастного винта вертушки и скоростью набегающего водного потока. Гидрометрическая вертушка состоит из: - корпуса, - ходовой части с лопастным винтом и контактным механизмом, - хвостового оперения, - сигнального устройства (счетчика-преобразователя оборотов винта вертушки). При осуществлении измерений корпус вертушки крепится на гидрометрической штанге или на подвеске-вертлюге с гидрометрическим рыбовидным грузом.

• O‘zanda suvning oqish tezligi suyuqlik betida kichikroq bo‘lib, ma’lum chuqurlikkacha ortib boradi va undan so‘ng yana kamayadi. Tezlikning chuqurlik bo‘yicha bunday taqsimlanishiga havo bilan suv yuzasi o‘rtasidagi ishqalanish hamda harakatlanayotgan suv massasi bilan o‘zan tubi orasidagi ishqalanish sabab bo‘ladi. • Shamol suv beti tezligini oshirishi yoki kamaytirishi mumkin. Oqim yo‘nalishi bilan shamolning yo‘nalishi mos kelganda suv yuzasidagi tezlik ortadi, aks holda kamayadi. • Jonli kesmada tezlikning taqsimlanish qonuniyatini o‘rganish maqsadida izotaxlar o‘tkaziladi. Izotaxlar jonli kesmada bir xil tezlikdagi nuqtalarni tutashtiradigan egri chiziqlardir.

• Hozirgi kunda suvning oqish tezligini o‘lchaydigan juda ko‘p asboblar va qurilmalar mavjud bo‘lib, ularni shartli ravishda ikkita katta guruxga ajratish mumkin: • 1) suvning oqish tezligini to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘lchashga imkon beradigan asboblar (qalqimalar); • 2) suvning oqish tezligini to‘g‘ridan-to‘g‘ri aniqlashga imkon bermaydigan, lekin suv rejimining birorta elementini yoki asbobning ko‘rsatkichini aniqlash yordamida tezlikni hisoblab topish. • Tezlikni gidrometrik parrak yordamida o‘lchash parrakning 1 sekunddagi aylanishlar sonini anniqlashga asoslangan. Bunday holatda suvning oqish tezligi (V) parrakning aylanishlar soni (n)ga bog‘liq holda maxsus grafikdan topiladi

Gidrometrik parrakning ϑ = f(n) bog‘lanish grafigi.

• Gidrometrik parrak (vertushka)lar. Gidrometrik parrak suvning oqish tezligini o‘lchashda qo‘llaniladigan eng asosiy asbobdir. Bu asbob yordamida suvning oqish tezligini 1-3 % gacha xatolikda aniqlash mumkin. Shu bilan birga gidrometrik parrak suvning oqish tezligini jonli kesmaning istalgan nuqtasida o‘lchash imkonini beradi. • Gidrometrik parrak suvning oqishi natijasida harakatga kelib, uning aylanish tezligi suvning oqish tezligiga bog‘liq bo‘ladi, aniqrog‘i tezlik qancha katta bo‘lsa, parrak ham shuncha tez aylanadi. Parrakning bir sekunddagi aylanishlari sonini aniqlab, suvning oqish tezligini quyidagi ifoda yordamida hisoblash mumkin:

bu erda: V-suvning oqish tezligi, m/ s; V 0 -boshlang‘ich tezlik, m/s; K-koeffitsient, p -parrakning 1 sekunddagi aylanishlari soni. Ko‘pchilik hollarda V 0 = 0,03 - 0,07 m/s oralig‘ida bo‘ladi.

• Gidrometrik parraklarning har xil turlari mavjud. Gidrometrik parraklar, aylanadigan o‘qining yo‘nalishi bo‘yicha, parrakning tuzilishi, kontakt va hisoblash mexanizmlarining tuzilishi, vertushkani suvga tushirish usuli va boshqa belgilar bilan bir-biridan farq qiladi. Gidrometrik parrak quyidagi asosiy qismlardan iborat bo‘ladi; • 1. Parrak vinti yoki rotor; • 2. Vertushkaning korpusi; • 3. Hisoblash-kontakt mexanizmi bilan; • 4. Dumi (stabilizator).

O'xshashlar

Suv o’lchash postlarining turlari

Suv o’lchash nasadkalari yordamida suv sarfini aniqlash

Sarf o’lchash vositalari. O’zgarmas o’zan turidagi gidropost yordamida suv sarfini aniqlash

Tekis parallel harakat qilayotgan jism nuqtalarining tezligini aniqlash

Daryolarning loyqa oqiziqlarini kuzatish va ularni o’lchashda qo’llaniladigan asboblar