Suv manbalaridan samarali foydalanish va suv ishlatishni rivojlantirish - Melioratsiya - Slaydlar

Suv manbalaridan samarali foydalanish va suv ishlatishni rivojlantirish

Yuklangan vaqt:

10.06.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

732.58203125 KB

Ko'chirib olish

Suv manbalaridan samarali foydalanish va suv ishlatishni rivojlantirish

Suv resurslari milliy va transchegara suvlarga bo’linadi: milliy suv resurslari o’z ichiga mahalliy daryo suvlari, yer osti va qaytib keladigan suvlardan, shuningdek, bir mamlakat chegarasida paydo bo’ladigan suvlardan iborat; transchegara suv resurslari - bular ikki yoki undan ortiq mamlakatlar hududida joylashgan, gidravlik transchegara daryolari bilan bog’langan, shuningdek, sun’iy (antropogen) suv havzalaridir.

Respublika qishloq xo’jaligining suvga ehtiyoji 55 mlrd. m 3 Markaziy Osiyoda suv resurslaridan foydalanishning holati № Ko’rsatkichlar O’lchov birligi O’zbekiston Qozo - g’iston Qirg’i - ziston Toji - kiston Turkma - niston 1. Amudaryo suvining shakllanishi % 22 3 2 42 31 2. Sirdaryo suvining shakllanishi % 36 7 54 3 0 3. Suv sarfi (umumiy ) % 54 10 5 11 20

Sirdaryo 36,06 km 3 Amudaryo 78,34 km 3Sirdaryo va Amudaryo havzalarida mavjud va iste’mol qilinadigan suv resurslariQirg'iziston 4,03 km3 11% Qozog'iston 12,29 km3 34% O'zbekiston 17,28 km3 48% Tojikiston 2,46 km3 7% Qirg'iziston 0,4 km3 0,5% Tojikiston 9,8 km3 12,5% O'zbekiston 38,91 km3 49,7% Turkmaniston2 1,73 km3 27,7 % Afg'oniston7,44 km3 9,5%

Mintaqa mamlakatlarida suvdan foydalanishning o’zgarishi26,4 23,7 13,3 12,5 53,1 64,5 0 10 20 30 40 50 60 70 1980 2006-2009 1980 2006-2009 1980 2006-2009 Узбекис т ан Тадж икист ан Туркменист ан suv olish, km3

5,14 6,3911,53O'zbekiston hududida shakllanadigan suv resurslari , km 3 O'zbekiston hududida iste'mol qilinadigan suv resurslari, km 3 38,91 17,28 56,19 Amudaryo hav zasi Sirdaryo hav zasi Orol dengizi hav zasi bo'yicha

92% 5.5% 0.2% 1.5% 0.8%IQTISODIYOT SOHALARI BO’YICHA SUV ISTE’MOLIMaishiy xizmat Energetika Sanoat Baliqchilik Qishloq xo'jaligi

Suvdan foydalanish islohoti  Irrigasiya tizimlarini boshqarishning ma’muriy hududiy prinsipidan havza prinsipiga o’tkazildi  Respublika bo’yicha 10 ta irrigasiya tizimlari havza boshqarmalari va 1 ta Farg’ona vodiysi bo’yicha birlashtirilgan dispetcherlik Markaziga ega bo’lgan magistral kanallari tizimi boshqarmasi tashkil etildi  Fermer xo’jaliklariga xizmat ko’rsatish sifatini yaxshilash uchun Suvdan foydalanuvchilar uyushmalari tashkil etish yo’lga qo’yildi. (SFUlar 2010 yilda Suv iste’molchilari uyushmalaria aylantirildi)  Suv resurslaridan mukammal foydalanishni ta’minlash uchun sohada bozor prinsiplariga o’tish belgilandi  (Respublikaning barcha xududlarida tanlab olingan ikkitadan SIUlarda bozor prinsiplarini joriy etish bo’yicha eksperiment o’tazilmoqda)

Markaziy Osiyo davlatlarida suv resurslari taqsimoti 1. Umumiy taqsimot. 1983 – 1984 yillari ishlab chiqilgan «Amudaryo va Sirdaryo havza sxemalariga» asosan amalga oshirilgan. Shu hujjatlarga asosan O’zbekistonga 71,69 mlrd. m3 suv belgilangan. Shu jumladan: ¨ daryolardan - 58,6 mlrd. m 3 81,7 % ¨ shundan ichki daryolardan - 11,47 mlrd. m 3 19,6 % ¨ yer osti suvlaridan - 10,07 mlrd. m 3 14,0 % ¨ zavur-oqova suvlaridan - 3,02 mlrd. m 3 4,3%

Markaziy Osiyo davlatlarida suv resurslari taqsimoti 2. Amudaryo suvlarining taqsimoti bo’yicha 1987 yil 10 sentyabrdagi bayonnoma. Shu hujjatga asosan Amudaryo suvi umumiy suv hajmi 61,5 mlrd. m3 bo’lib, quyidagicha taqsimlangan: ¨ Tojikistonga - 9,5 mlrd. m 3 15,5% ¨ Turkmanistonga - 20,0 mlrd. m 3 35,8 % ¨ O’zbekistonga - 29,6 mlrd. m 3 48,1 % Farg’ona vodiysida joylashgan kichik daryolarning suv hajmlari 1981 yil 2 iyunda tasdiklangan mahsus bayonnomaga asosan taqsimlangan.

Sug’orish tizimi va suvni tejovchi yangi sug’orish texnologiyalaridan foydalanish Sug’orish - Ekinlarni o’sish davrida me’yoridagidek rivojlanishi uchun kerakli oqova suvni sug’orish maydonida bir tekis taqsimlash, suvni tuproq va havo namiga aylantirib berishga qaratilgan tadbirlar majmuasi

Sug’orish usullari yer ustidan sug’orish; yomg’irlatib sug’orish; tuproq ichidan sug’orish; tomchilatib sug’orish; sizot suvlari sathini ko’tarib (subirrigasiya) sug’orish; tuman hosil qilib sug’orish (dispers sug’orish usuli).

Sug’orish usullarining samaradorligi Sug’orish usuli T u p ro q n i n a m la sh H a v o n i n a m la sh T u p ro q d a n a m y ig ’ ish S h o ’ r y u v ish T u p ro q y e m irilish i o ld in i o lish O ’ g ’ it b e rish C h iq in d i su v b ila n su g ’ o rish O ’ sim lik n i n a m la sh B e g o n a o ’ tla rn i o ld in d a n u n d irish Yer ustidan + - + + - x x - + Yomg’irlatib + + - - x x x + + Tuproq ichidan + - + - + + + - - Tomchilatib + - - - + + - - - Subirrigasiya + - + - + - - - - Tuman hosil qilib x + x - + x - + x * Eslatma : + - mumkin ; - - mumkin emas ; × - qi sman mumkin

O'xshashlar

Suv omborlari

Suv omboridagi inshootlar bo’g’ini. Minorasiz va tunnelli suv chiqazgichlar

Suv o’lchash nasadkalari yordamida suv sarfini aniqlash

Iste'molchilarning suv uzatuvchi tarmoqlaridan suv olishni aniqlash

Suv iste'mol qilish va nasoslar bilan suv uzatish grafiklari. Nasosning suv ko`tarish balandligini aniqlash